17 Δεκ 2011

Συνεννοημένη επίθεση στο ΠΑΜΕ






Κλιμακώνεται η εργολαβία που έχει αναλάβει ο ΛΑ.Ο.Σ. στο πλαίσιο της συγκυβέρνησης να πρωταγωνιστεί στην αντικομουνιστική επίθεση και τη συκοφάντηση του ταξικού κινήματος.
Μετά τον Γ. Καρατζαφέρη, που τις προάλλες χαρακτήρισε το ΠΑΜΕ «κακοήθη όγκο» για την οικονομία και ζήτησε «εθνικό μέτωπο» για να αναχαιτιστεί η ενίσχυση του ΚΚΕ, χτες, ο Θ. Πλεύρης, υπερασπιζόμενος τους μεγαλοξενοδόχους της Αθήνας, είπε ότι «δεν μπορεί ο ξενοδόχος της Αθήνας καθημερινά να πληρώνει τους κουκουλοφόρους και το κάθε συνδικαλιστικό όργανο, όπως το ΠΑΜΕ, που κλείνει τα πάντα και δεν λειτουργεί τίποτα»...
Η προσπάθεια να ταυτιστούν οι παρακρατικοί και προβοκάτορες, που από πρώτο χέρι τους ξέρει ο ΛΑ.Ο.Σ., με το ταξικό κίνημα και τη μαζική πολιτική πάλη, είναι εμφανής.
Οπως εμφανής είναι η συντονισμένη επιχείριση να παρουσιαστούν οι εργατικοί αγώνες και ιδιαίτερα οι ταξικοί, σαν εμπόδιο στην ανάπτυξη της οικονομίας, για να γίνει ευκολότερη η συκοφάντηση και τελικά η καταστολή τους.
***
Καθόλου τυχαία, τις επισημάνσεις του Πλεύρη υιοθέτησε με τη μια ο ΠΑΣΟΚος υφυπουργός Τουρισμού Γ. Νικητιάδης, λέγοντας στον βουλευτή του ΛΑ.Ο.Σ.: «Συμφωνώ απολύτως στα θέματα που θέσατε και συμφωνώ με το ότι κανένας δεν μπορεί να βγάλει την ουρά του απ' έξω». Δείχνοντας πως το παιχνίδι ήταν στημένο μεταξύ τους, ο Νικητιάδης πήγε ένα βήμα πιο πέρα και προανήγγειλε ουσιαστικά τη λήψη κατασταλτικών μέτρων από την κυβέρνηση του «μαύρου μετώπου», λέγοντας: «Είμαστε τρία κόμματα σε μια κυβέρνηση και αυτά τα τρία κόμματα μπορούν να καθίσουν και να κάνουν ένα σχεδιασμό τώρα για το καλοκαίρι. Μπορούμε τα τρία κόμματα να τον κάνουμε και προτείνω να φωνάξουμε και τον δήμαρχο Αθήνας» - ο οποίος έχει ζητήσει την απαγόρευση, επί της ουσίας, των συγκεντρώσεων στο κέντρο της Αθήνας.
Κάθε τους βήμα αποκαλύπτει το μίσος τους για το λαό, για τις διεκδικήσεις και τα δικαιώματά του.
Τα βάρβαρα μέτρα που φέρνουν για την πλουτοκρατία πάνε χέρι χέρι με την ένταση της καταστολής.
Θα σπάσουν τα μούτρα τους.
Το ταξικό κίνημα δεν πρόκειται να το βάλουν στο χέρι, ο λαός αργά ή γρήγορα θα αντεπιτεθεί για να ανατρέψει τη στρατηγική τους.
Γ.
 Αναρτήθηκε απο tasos  στις 19:55















Η μάχη της Φλώρινας



Μια συγκλονιστική μαρτυρία από τραυματισμένο μαχητή του ΔΣΕ που επέζησε και είδε με τα μάτια του το μεγάλο έγκλημα του μοναρχοφασισμού, στη μάχη της Φλώρινας στις 12.2.1949
Από το σ. Νίκο Κυρίτση πήραμε και δημοσιεύουμε το παρακάτω γράμμα που μας έστειλε, με την «αυτούσια» μαρτυρία μαχητή του ΔΣΕ που επέζησε από τη σφαγή της μάχης της Φλώρινας και είδε με τα μάτια του να εκτελείται το πρωτοφανές έγκλημα του μοναρχοφασισμού: Την εκτέλεση, εν ψυχρώ, εκατοντάδων ζωντανών τραυματιών -μαχητών του ΔΣΕ που, μαζί με τους νεκρούς της μάχης, έθαψαν, κατόπιν, στον ομαδικό τάφο στη Φλώρινα - κάμποσους, μάλιστα, τους έθαψαν ενώ ακόμα ήταν ζωντανοί! Γράφει, συγκεκριμένα, ο σ. Ν. Κυρίτσης:
«Στις 11-14 Φλεβάρη 1949 ο ΔΣΕ στην μεγάλη επιχείρηση στη Φλώρινα: "Η επιχείρησή μας στη Φλώρινα αποτελεί μια από τις σοβαρές επιχειρήσεις από τη σειρά που καθορίζονται με το σχέδιό μας για χειμερινό πόλεμο... Η επιχείρηση της Φλώρινας ήταν η μεγαλύτερη και πιο δυσκολότερη από όσες έχουμε κάνει ως τα τώρα... Η επιχείρηση είχε μεγάλη πολιτική και στρατιωτική σημασία" (Περιοδικό "Δημοκρατικός Στρατός" Νο 4/1949, σελ. 221).
Η Μάχη της Φλώρινας έγινε με την διαταγή αρ. ΕΠΕ 380 του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ. Οπως είναι γνωστό, σε έναν πόλεμο οι μάχες κερδίζονται ή χάνονται. Στη Φλώρινα η επιχείρηση του ΔΣΕ απέτυχε με απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες.
Στις 12 Φλεβάρη 1949 διαπράχτηκε ένα μεγάλο έγκλημα από αξιωματικούς του εθνικού στρατού στη Φλώρινα. Εκτελούνταν, επιτόπου, οι τραυματίες του ΔΣΕ παραβιάζοντας αποτρόπαια κάθε στρατιωτική δεοντολογία και τις σχετικές διεθνείς συμβάσεις. Υπολογίζεται ότι εκτελέστηκαν περί τους 350 τραυματίες του ΔΣΕ. Εκεί έσκαψαν ένα λάκκο και με μπουλντόζες έριξαν μέσα τα πτώματα - ανάμεσα στα πτώματα υπήρχαν και μαχητές του ΔΣΕ που ήταν ακόμα ζωντανοί-ημιθανείς!
Σύμφωνα με στοιχεία από την έκθεση(ΣΤΓΦ12 28-2-49) του διοικητή Μεραρχίας στη Φλώρινα Παπαδόπουλου Νικόλαου -Παπα, υποστράτηγου, οι νεκροί του ΔΣΕ ήταν 702. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται και οι εκτελεσμένοι τραυματίες.
Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία μαχητή του ΔΣΕ που επέζησε και έβλεπε με τα μάτια του το όργιο των εκτελέσεων τραυματιών του ΔΣΕ από αξιωματικό του Α2 του στρατού, στη Μάχητης Φλώρινας.
Παραθέτουμε "αυτούσια" τη μαρτυρία του: "Λέγομαι Σεραφείμ Φλώρος - Κούτσικος. Γεννήθηκα το 1930 στο χωριό Παλιούρι Καρδίτσας. Σε ηλικία 17 χρόνων, το 1947, κατατάχτηκα στο Αρχηγείο Αγράφων του ΔΣΕ. Με την μεγάλη πορεία έφτασα στο Γράμμο. Ημουν διοικητής διμοιρίας συνδέσμων στην 103 Ταξιαρχία. Συμμετείχα στην εποποιία του Γράμμου το 1948 και με τον ελιγμό πέρασα στο Βίτσι. Το φθινόπωρο του 1948 εντάχθηκα στο λόχο κυνηγών Αρμάτων της 103 Ταξιαρχίας. Πήρα μέρος στη μάχη της Νάουσας(11-14/1/1948). Εκεί τραυματίστηκα ελαφρά.
Στις 11 Φλεβάρη 1949, το τμήμα μας ξεκίνησε από τη Βίγλα προς Φλώρινα. Στις 12.2.1949 άρχισε η μάχη. Με Πάντζερ - Φάους κάναμε το πρώτο χτύπημα. Το τμήμα στρατού υποχώρησε. Εμείς μπήκαμε μέσα στην πόλη από την πλευρά της Γεωργικής Σχολής. Αφού κάναμε οδομαχίες επί 2-3 ώρες, πήραμε διαταγή να οπισθοχωρήσουμε μέσα σε συνθήκες σκληρής παγωνιάς και στα χιόνια. Ο στρατός έκανε αντεπίθεση, το τμήμα μας εγκλωβίστηκε, είχαμε πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Εγώ τραυματίστηκα βαριά στο αριστερό πόδι και δεν μπορούσα να περπατήσω. Η ομάδα τραυματιοφορέων με βοήθησε και με έβαλε πάνω στο άλογο, εγώ, όμως, έπεσα από το άλογο και έμεινα εκεί 24 ώρες. Με βρήκαν 2 φαντάροι και ο υπολοχαγός Βυζάντιος του Α2. Ο υπολοχαγός Βυζάντιος τράβηξε αμέσως το πιστόλι του να με πυροβολήσει. Τότε, ένας στρατιώτης, Γκίζας Αλέκος, από τα Φάρσαλα, εμπόδισε τον υπολοχαγό Βυζάντιο να με πυροβολήσει λέγοντάς του: "Μικρό παιδί είναι, τραυματίας, μην το κάνεις αυτό". Ενας από τους φαντάρους μου είπε ότι "ο υπολοχαγός Βυζάντιος εκτέλεσε 52 τραυματισμένους εκείνη την ημέρα".
Αφού σώθηκα, τελικά, πέρασα στρατοδικείο και καταδικάστηκα σε 10 χρόνια φυλακή με αναστολή. Στη φυλακή έμεινα 12 μήνες. Μετά το 1950, όμως, πέρασα από το Κακουργιοδικείο της Φλώρινας. Στο Κακουργιοδικείο παραβρέθηκε ως μάρτυρας κατηγορίας ενάντιά μας, ο ίδιος ο υπολοχαγός Βυζάντιος. Ενας από τους δικαστές του Κακουργιοδικείου έκανε πολλές ερωτήσεις στον υπολοχαγό Βυζάντιο και ανοιχτά τον επετίμησε γιατί "εκτέλεσε εν ψυχρώ 50 τραυματισμένα άτομα".
Παρόμοια περιπέτεια είχε ο συμπατριώτης μου, τραυματισμένος στη Φλώρινα, ο Οικονόμου Βασίλης, αδελφός του αετού του θεσσαλικού ιππικού, του Γαζή, από το Λεοντάρι Σοφάδων και ο Τσαρούχας από το Θραψίμι Καρδίτσας. Μετά την ανάρρωσή μου επέστρεψα στο χωριό μου Παλιούρι, έκανα οικογένεια και συνεχίζω τον αγώνα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ για τα ιδανικά που αγωνίστηκε ο ΔΣΕ.
Παλιούρι Καρδίτσας, 20 Οκτώβρη 2007".
* Η ΚΕ του ΚΚΕ, μετά από μεγάλες προσπάθειες που έκανε, κατάφερε να αγοράσει το οικόπεδο όπου βρίσκεται ο ομαδικός τάφος των μαχητριών και μαχητών του ΔΣΕ στη Φλώρινα. Χρέος όλων μας, των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης, των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, των απογόνων και φίλων της Αντίστασης και των πολιτικών προσφύγων, είναι να συνεισφέρουμε και να συμμετέχουμε δραστήρια στην εξόρμηση για τη συγκέντρωση των οικονομικών που απαιτούνται για την διαμόρφωση του χώρου και την ανέγερση Μνημείου του ΔΣΕ, αντάξιου της θυσίας των αγωνιστών, στο χώρο αυτόν που θυσιάστηκαν, στον αγώνα για τη Λαϊκή Εξουσία, για τον Σοσιαλισμό. Αιώνια η μνήμη τους.
Κυρίτσης Νίκος».


Πολέμησαν το Γ' Ράιχ με τσουγκράνια


Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Συμπληρώνονται σήμερα 55 χρόνια από την ιστορική μάχη
Συμπληρώνονται σήμερα 55 χρόνια από την ιστορική Μάχη της Κρήτης. Την άνιση αυτή αναμέτρηση, που άφησε "άφωνη", για την έκβασή της, ολόκληρη την Ευρώπη. Τη μάχη, στη διάρκεια της οποίας γράφτηκαν ορισμένες από τις πλέον λαμπρές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας του τόπου.
Ο στρατηγός Στούντεντ,επικεφαλής της επιχείρησης για την εφαρμογή του σχεδίου "Ερμής", είχε υποσχεθεί στις 25 του Απρίλη στον Χίτλερ ότι το νησί θα το καταλάμβαναν τα γερμανικά στρατεύματα μέσα σε τρεις μέρες με μικρές απώλειες. Αργότερα, ο ίδιος ήταν έτοιμος να αυτοκτονήσει κλεισμένος στο ξενοδοχείο "Μεγάλη Βρετάνια", όπου είχε στήσει το αρχηγείο του!
Το σχέδιο μπήκε σε εφαρμογή τη νύχτα της 20ής του Μάη και, σύμφωνα με αυτό, με την από αέρος επίθεση οι Γερμανοί ήλπιζαν ότι την πρώτη μέρα θα έπαιρναν τα αεροδρόμια και τα λιμάνια των Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Τη δεύτερη μέρα, θα καταλάμβαναν τη "νευραλγική" θέση της Σούδας. Την ίδια μέρα, μονάδες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας, που θα μεταφέρονταν με πλωτά μέσα, θα αποβιβάζονταν στην περιοχή Μάλεμε και σε άλλες "επίκαιρες" ακτές, για να ολοκληρώσουν τελικά την τρίτη μέρα την κατάληψη της Κρήτης. Οι δυνάμεις που θα χρησιμοποιούσαν έφταναν τους 22.750 άνδρες. Ο κύριος όγκος του στρατού ήταν οι αλεξιπτωτιστές, το καμάρι του Γ Ράιχ και του ίδιου του Γκέρινγκ, που θα εφορμούσαν στο νησί από αεροπλάνα. Μετά τη συγκεκριμένη επιχείρηση, οι αλεξιπτωτιστές δε θα πάρουν πλέον μέρος σε καμία επιχείρηση του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Την επιχείρηση υποστήριζαν 1.370 αεροπλάνα και 70 σκάφη για τη μεταφορά των αποβατικών δυνάμεων.
Αοπλοι
Η δικτατορία του Μεταξά είχε φροντίσει να αφοπλίσει τον κρητικό λαό, ενώ παράλληλα ανέστειλε και την προσπάθεια συγκρότησης πολιτοφυλακής, που ξεκίνησε στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. Οι Αγγλοι, από τη μεριά τους, είχαν υποσχεθεί την αποστολή στο νησί 10.000 τουφεκιών, από τα οποία έφτασαν μόνο τα 3.500! Η Κρήτη, λίγες μέρες πριν από την επίθεση, βρίσκεται "ξαρμάτωτη"... Κι όμως, γυναίκες, γέροι, παιδιά, πολέμησαν τα τμήματα των αλεξιπτωτιστών, τους "ομπρελάδες", όπως τους έλεγαν, με μαχαίρια, τσεκούρια, αξίνες και πέτρες, χωρίς ούτε στιγμή να δειλιάσουν. Η συμμετοχή του λαού ήρθε να ανατρέψει την κατάσταση που πήγε να δημιουργηθεί. "Εδώ στην Κρήτη- γράφει ο ιστορικόςΣτιούαρτ - οι Γερμανοί συναντούσαν τα πρώτα συγκλονιστικά δείγματα του καινούριου αυτού λαϊκού πολέμου, ο οποίος θα εκρηγνυόταν στο τέλος εναντίον τους από κάθε πλευρά στην κατεχόμενη Ευρώπη". Ο ίδιος ο Χίτλερ, κατά τη διάρκεια των μαχών, είχε πει: "Η λύσσα και η αγριότητα που πολέμησε ο πληθυσμός της Κρήτης τους στρατιώτες του Γ Ράιχ μόνο στην Πολωνία παρατηρήθηκαν. Εδωσα διαταγές στα γερμανικά στρατεύματα να διεξάγουν "ιπποτικό" πόλεμο. Αλλά οι "ένοχοι" κάτοικοι θα τιμωρηθούν σκληρά και οι υπεύθυνοι στρατιωτικοί θα παραπεμφθούν ενώπιον των γερμανικών στρατοδικείων".
Οι κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή
"Στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης, που είναι ο αγώνας για την απελευθέρωση της Ελλάδας, οι κομμουνιστές πρέπει να 'ναι στις πρώτες γραμμές. Δεν υπάρχουν διαφωνίες ή επιφυλάξεις, που να μπορούν να τεθούν πάνω από το πρώτο, το κύριο, το μοναδικό για σήμερα αυτό καθήκον...". Με τα χαρακτηριστικά αυτά λόγια ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης,ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, με άρθρο του στην εφημερίδα του Ηρακλείου "Κρητικά Νέα", καλούσε τους κομμουνιστές και όλους τους πατριώτες να πολεμήσουν με όλες τους τις δυνάμεις τη χιτλεροφασιστική επιδρομή. Ο εξόριστος στην Κίμωλο κομμουνιστής ηγέτης είχε κατορθώσει να περάσει στην Κρήτη παράνομα, για να συνεχίσει τον αγώνα. Το κάλεσμα αυτό είχε τεράστια ανταπόκριση στον κρητικό λαό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, μια ομάδα Κρητών κομμουνιστών που δραπέτευσαν από τη Φολέγανδρο, με σκοπό να φτάσουν στην Κρήτη. Οταν έφτασαν στο νησί, οι Αγγλοι τούς συνέλαβαν και τούς οδήγησαν στα κρατητήρια της Ασφάλειας Ηρακλείου. Απέδρασαν και βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης.
Η λαϊκή αυτοθυσία δε στάθηκε ικανή για να "γυρίσει" την πλάστιγγα σ' αυτόν τον άνισο αγώνα. Μετά από 10ήμερη μάχη, που στοίχισε ακριβά και στις δυο πλευρές (σκοτώθηκαν 2.000 Γερμανοί φαντάροι, ενώ άλλοι 1.900 ήταν αγνοούμενοι, ενώ οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις έχασαν περίπου 2.300 άνδρες και πιάστηκαν αιχμάλωτοι περίπου 16.000), το νησί παραδόθηκε στους Γερμανούς. Το Γ Ράιχ δεν ξέχασε αυτήν την αντίσταση. Ολόκληρα χωριά πυρπολήθηκαν, εκτελέστηκαν χιλιάδες αγωνιστές, επιδιώχτηκε η εξόντωση ολόκληρου του αρσενικού πληθυσμού που τόλμησε να αντισταθεί. Τουλάχιστον 7.000 Κρητικοί σφαγιάστηκαν από τους ναζί.
Η Μάχη της Κρήτης καθυστέρησε το γερμανικό στρατό για ένα μήνα και οχτώ ολόκληρες μέρες, από την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ενωσης. Η επιχείρηση "Μπαρμπαρόσα" βρήκε τους Γερμανούς να αντιμετωπίζουν πιο οργανωμένο το σοβιετικό στρατό, αλλά και συγχρόνως να "πέφτουν" πάνω στο βαρύ χειμώνα της χώρας των σοβιέτ.
Π. Θ.

Αστική διαχείριση και λαϊκή αντεπίθεση



Παπαγεωργίου Βασίλης
Ο φημολογούμενος ανασχηματισμός της τρικομματικής κυβέρνησης, ένα μόλις μήνα μετά τη συγκρότησή της, επιβεβαιώνει τα ζόρια και τα αδιέξοδα στην αστική διαχείριση της κρίσης, που μόνο μεγαλύτερη ανεργία, φτώχεια και εξαθλίωση εγγυάται στο λαό. Η δημιουργία της κυβέρνησης συνεργασίας του μαύρου μετώπου ήταν στρατηγική επιδίωξη της πλουτοκρατίας και των ξένων συμμάχων της, αλλά τώρα θέλουν να την καταστήσουν πιο αξιόμαχη και αποτελεσματική. Το ρόλο του «λαγού» παίζει για ακόμα μια φορά ο Γ. Καρατζαφέρης, που ζήτησε από τον πρωθυπουργό ένα πιο «ευέλικτο σχήμα», εκφράζοντας την αγωνία της αστικής τάξης που θέλει να περάσουν από αυτή την κυβέρνηση τα νέα βάρβαρα μέτρα, καθώς και το νέο μνημόνιο διαρκείας που συνοδεύει τη δανειακή σύμβαση, κ.ο.κ. Θέλουν, λοιπόν, να δημιουργήσουν τη γνωστή αίσθηση του «νέου ξεκινήματος», επιδιώκοντας να παρατείνουν το κλίμα αναμονής και ανοχής και να ανακόψουν όσο μπορούν τους λαϊκούς αγώνες. Ομως, ένας μήνας ζωής της μαύρης συγκυβέρνησης ήταν αρκετός για να αποδειχθεί περίτρανα ότι η σύμπραξη ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ. δεν πρόκειται να φέρει κάτι καλύτερο ή θετικό για το λαό. Η συμφωνία έγινε για να φέρουν τα χειρότερα για το λαό, για να σωθούν το κεφάλαιο και τα κέρδη των μονοπωλίων. Ο λαός, λοιπόν, πρέπει να αξιοποιήσει τις δυσκολίες, τις αδυναμίες και τις αντιθέσεις στους κόλπους της πλουτοκρατίας και να οργανώσει πιο αποφασιστικά την αντεπίθεσή του σε συσπείρωση με το ΚΚΕ για τη λαϊκή εξουσία.

ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ Η διεθνής οικονομική κρίση, η θέση της Ελλάδας και οι θέσεις του ΚΚΕ



Η κεντρική εισήγηση της Ελένης Μπέλλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος, στην ημερίδα
Οχι άλλα βάρη στις πλάτες του εργάτη. Την κρίση να πληρώσει η ολιγαρχία απαιτούν οι εργαζόμενοι
Πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη που μας πέρασε η ημερίδα της ΚΕ του Κόμματος με θέμα: «Η διεθνής οικονομική κρίση και η θέση της Ελλάδας. Οι θέσεις του ΚΚΕ». Σήμερα, ο «Ρ» δημοσιεύει ολόκληρο το κείμενο της κεντρικής εισήγησης που έκανε η Ελ. Μπέλλου, η οποία ανάμεσα στα άλλα σημείωσε:
«Αξιότιμοι προσκαλεσμένοι,
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Η διεθνής καπιταλιστική οικονομία βιώνει μια βαθιά κρίση, με κύριο χαρακτηριστικό τον εκτεταμένο συγχρονισμό της. Η εκδήλωσή της ξεκίνησε αρχικά το 2007 στις ΗΠΑ, στον κλάδο κατασκευών, με τη μορφή απαξίωσης κεφαλαίου σε χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, λόγω εκτεταμένης κίνησης επενδυτικών παραγώγων σε τιτλοποιημένα επισφαλή στεγαστικά δάνεια.
Ο κίνδυνος κατάρρευσης αμερικανικών χρηματοπιστωτικών κολοσσών με ισχυρές θέσεις στη διεθνή αγορά του χρηματικού κεφαλαίου προκάλεσε μια σταδιακή και γενικευμένη μεγάλη πτώση των τιμών στα σημαντικότερα χρηματιστήρια του κόσμου. Επρόκειτο για την "κορυφή του παγόβουνου" στην εκδήλωση μιας γενικευμένης κρίσης υπερπαραγωγής, υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου.
Τα σημερινά δεδομένα και οι εκτιμήσεις των διεθνών οικονομικών οργανισμών στην αισιόδοξη εκδοχή τους δίνουν το 2010 ως έτος κατώτατου σημείου της ύφεσης. Ηδη έχει καταγραφεί αύξηση των ανέργων κατά 25 εκατομμύρια και προβλέπεται να προστεθούν και άλλα 40 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του χρόνου.

Προβλέπεται συρρίκνωση του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος το 2009, κατά 1,7% σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα και κατά 2,75% σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Ο δεύτερος εκτιμά τη συρρίκνωση του διεθνούς εμπορίου κατά 13,2% το 2009.
Το ΔΝΤ υπολογίζει την απαξίωση του χρηματικού κεφαλαίου σε 4,1 τρισ. δολάρια από την εκδήλωση της κρίσης μέχρι σήμερα.
Η εκδήλωση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα
Στην ελληνική οικονομία η κρίση εκδηλώθηκε ελαφρώς ετεροχρονισμένη σε σχέση με την Ευρωζώνη. Μπήκε σε φάση ύφεσης το 2009, ενώ το 2008 ήταν χρονιά επιβράδυνσης στη διεύρυνση του ΑΕΠ. Το κυριότερο είναι ότι το τμήμα της Βιομηχανίας (Ορυχεία - Λατομεία, Μεταποίηση, Ηλεκτρισμός, Παροχή Νερού, κατά την αστική στατιστική) είχε κατά 4% συρρίκνωση το 2008/2007, ευρισκόμενη σε ύφεση από το 2005.
Το 2008 όλοι οι κλάδοι της Μεταποίησης βρέθηκαν σε ύφεση, με εξαίρεση τον κλάδο Τροφίμων (αύξηση 1,2%).
Η κρίση στη Μεταποίηση φαίνεται στη μεγάλη συρρίκνωση των βιομηχανικών εμπορευμάτων (περίπου κατά 7%).
Μεγάλη συρρίκνωση είχε ο κατασκευαστικός κλάδος (-9,4%).
Την περίοδο 2002-2008 η τάση ήταν σημαντική συρρίκνωση της παραγωγής στα περισσότερα από τα κυριότερα αγροτικά προϊόντα με εξαίρεση το μαλακό σιτάρι, τον αραβόσιτο και τα ροδάκινα.
Αποψη από την ημερίδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το πραγματικό αγροτικό εισόδημα επιδεινώθηκε το 2008 κατά -7,1%, λόγω στασιμότητας στις τιμές πώλησης από τους παραγωγούς και μεγάλης αύξησης των τιμών βιομηχανικών προϊόντων.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το καθαρό αγροτικό εισόδημα ως συσχετισμός της καθαρής προστιθέμενης αξίας σε σχέση με το κόστος συρρικνώθηκε το 2008 στο 80,1% εκείνου του 2000 (=100)1.
Στο 2008 σημειώθηκε μεγάλη πτώση τιμών στο Χρηματιστήριο Αθηνών, η συνολική χρηματιστηριακή αξία του οποίου ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο τέλος του 2008 στο 1/3 περίπου εκείνης του τέλους του 2007 (Δεκέμβρης 2008: 28%, Δεκέμβρης 2007: 86%)2. Σημαντικό μέρος αυτής της πτώσης οφείλεται στη μαζική αποχώρηση ξένων επενδυτών τον Οκτώβρη του 2008.
Ανεξάρτητα από τη φάση στον κύκλο της κρίσης, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας είναι η μακροχρόνια οξυμένη ελλειμματική δημοσιονομική της κατάσταση. Και μόνο με την επιβράδυνση του ΑΕΠ, που επιταχύνθηκε στο δεύτερο εξάμηνο του 2008, επιδεινώθηκαν θεαματικά οι όροι δανειοδότησης του κράτους.
Οι τελευταίες εκτιμήσεις προβλέπουν ύφεση κατά 1% στο ΑΕΠ το 2009. Η έκταση της ύφεσης στην ελληνική οικονομία οπωσδήποτε θα εξαρτηθεί και από την πορεία της κρίσης:
Η Ελένη Μπέλλου στο βήμα
α) Σε βαλκανικά κράτη, στα οποία έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις εκ μέρους επιχειρήσεων με έδρα την Ελλάδα. Αφορά κυρίως οικονομίες με μεγάλους ρυθμούς καπιταλιστικής ανάπτυξης, όπως: Ρουμανία με 7,7% το 2008 και πρόβλεψη για -1,8% το 2009, Βουλγαρία με 4,4% το 2008 και πρόβλεψη για -1% το 20093.
β) Στο διεθνές εμπόριο, μεγάλο μέρος του οποίου διεξάγεται μέσω θαλάσσιων μεταφορικών μέσων, τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή εισροών.
γ) Σε σημαντικά ευρωπαϊκά κράτη, π.χ., Γερμανία, Βρετανία, από τα οποία προέρχεται σημαντικό μέρος των εισερχόμενων τουριστών στην Ελλάδα, όχι μόνο σε απόλυτους αριθμούς επισκεπτών, αλλά και σε διανυκτερεύσεις και σε εισπράξεις.
Αντιφατικές είναι οι επιδράσεις των ακόμα υψηλών κοινοτικών εισροών σε σχέση με τη βιομηχανική και αγροτική συρρίκνωση.
Ολα αυτά δείχνουν ότι θα είναι βαθιά η εκδήλωση της κρίσης στην ελληνική οικονομία. Γίνονται προβλέψεις για 2ετή διάρκεια. Θα οξύνει τις υπάρχουσες κοινωνικές αντιθέσεις, με αύξηση της ανεργίας, της μερικής απασχόλησης, επέκταση των ευέλικτων σχέσεων. Ηδη έχει διευρυνθεί η φτώχεια, σύμφωνα με τις αστικές μετρήσεις, με ιδιαίτερη συγκέντρωση σε παιδιά έως 15 χρόνων, και σε άτομα ηλικίας 18-24, περίπου το 1/4.
Βεβαίως, οι δείκτες της φτώχειας αποτυπώνουν ένα μέρος της. Δεν αποτυπώνουν το γεγονός ότι οι μισθοί και τα ημερομίσθια υπολείπονται της αυξητικής ανόδου του ΑΕΠ και της παραγωγικότητας σε φάση διευρυμένης αναπαραγωγής στην Ελλάδα.
Οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ πριν μια δεκαετία
Για την εκτίμηση της σημερινής κρίσης και την πρόβλεψη εξόδου από την ύφεση διεθνώς και στην Ελλάδα θεωρούμε χρήσιμο να αναφερθούμε στη γενική εκτίμησή μας για την κρίση που είχε εκδηλωθεί πριν από μια δεκαετία περίπου. Επίσης, να θυμίσουμε την τότε πρόβλεψή μας για την περίοδο που θα ακολουθούσε.
Το 1998 βρισκόταν σε εξέλιξη μια άλλη φάση ύφεσης που είχε ξεκινήσει στα μέχρι τότε θεωρούμενα "οικονομικά θαύματα", στις χαρακτηριζόμενες ως "Ασιατικές Τίγρεις", μια ύφεση που είχε αγκαλιάσει οικονομίες της ΝΑ Ασίας αλλά και την Ιαπωνία, χώρες της Λατ. Αμερικής, και με ορισμένο ετεροχρονισμό εκδηλώθηκε το 2000 στις ΗΠΑ. Το παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν συρρικνώθηκε κατά 1%, οι δε διεθνείς ροές κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις και το διεθνές εμπόριο είχαν πολύ μεγάλη περιστολή.
Τότε για πρώτη φορά μετά τη νίκη της αντεπανάστασης στη Σοβιετική Ενωση και σε χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, ξαναεκδηλώθηκε ο προβληματισμός για την ευρωστία του καπιταλισμού, εκφράσθηκαν οι αστικές ανησυχίες μήπως σε κάποια φάση η αστική πολιτική δυσκολευτεί να ελέγξει την εργατική και λαϊκή δυσαρέσκεια - αντίδραση για τις συνέπειες της κρίσης.
Μέρος της προσπάθειας να ελεγχθεί η κατάσταση από τη σκοπιά της σταθερότητας της εξουσίας του κεφαλαίου ήταν και οι διάφορες θεωρίες για τα αίτια της κρίσης. Αυτές οι θεωρίες επικεντρώνονταν στον τρόπο λειτουργίας των χρηματιστηρίων, έδιναν έμφαση στη διαχείριση - διαφάνεια επενδυτικών χρηματικών κεφαλαίων μεγάλου ρίσκου (Hedges Funds), στους όρους δανειοδότησης κρατών από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα.
Με άλλα λόγια, ασχολήθηκαν με περίσσια σπουδή με τις φαινομενικές δυσλειτουργίες στη σφαίρα κυκλοφορίας του κεφαλαίου στη χρηματική του μορφή.
Τότε το ΚΚΕ εκτίμησε ότι είχε εκδηλωθεί μια κρίση υπερπαραγωγής, ή αλλιώς μια κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, όπως και σε προηγούμενα χρόνια, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την κρίση του 1973. Υποστηρίξαμε ότι ήταν κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου ανεξάρτητα από τη μορφή που πήρε αρχικά η εκδήλωσή της.
Σε αντίθεση με τις αστικές διαφωνίες, που ξεκινούσαν από το ίδιο το ΔΝΤ, σχετικά με τα διαχειριστικά μέτρα για την επίσπευση εξόδου από τη φάση της ύφεσης ή για μια υποτιθέμενη πρόληψη της ύφεσης στις ΗΠΑ και σε άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, το ΚΚΕ είχε προβλέψει ότι έτσι ή αλλιώς η έξοδος από την ύφεση, η αναζωογόνηση ακόμα και το πέρασμα σε μια νέα ανοδική φάση διευρυμένης καπιταλιστικής αναπαραγωγής θα οδηγούσε στην εκδήλωση μιας νέας κρίσης υπερσυσσώρευσης, πιο βαθιάς και πιο συγχρονισμένης από την προηγούμενη.
Επίσης, το ΚΚΕ είχε προειδοποιήσει ότι σε όλες αυτές τις χώρες οι συνθήκες εργασίας, πληρωμής, ζωής της εργατικής τάξης όχι μόνο δε θα καλυτέρευαν αλλά, αντίθετα, θα χειροτέρευαν και στη φάση της καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Είχαμε στηρίξει αυτή την πρόβλεψή μας στο γεγονός ότι τα μερίδια συμμετοχής στη διεθνή καπιταλιστική παραγωγή και αγορά άλλαζαν προς όφελος νέων ανερχόμενων καπιταλιστικών οικονομιών, με πολύ μεγάλο εγχώριο πληθυσμό και ακόμα πολύ φθηνή εργατική δύναμη. Σε αυτό είχαν συντελέσει και οι αντεπαναστατικές ανατροπές, η οπορτουνιστική διάβρωση και κρίση του κομμουνιστικού κινήματος, γενικότερα η υποχώρηση του εργατικού κινήματος, η ενσωμάτωση συνδικαλιστικών οργανώσεων στο σύστημα.
Ετσι, και σε συνθήκες διευρυμένης καπιταλιστικής αναπαραγωγής κυριάρχησε η τάση να μειώνεται το εργατικό εισόδημα παράλληλα με την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης.
Αυτή η τάση πήρε το χαρακτήρα ενιαίων στρατηγικών επιλογών, π.χ., στην ΕΕ, κωδικοποιημένων ως στρατηγική της Λισαβόνας με στόχους αφαίρεσης εργασιακών, συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων για να ικανοποιηθεί ως στόχος η λεγόμενη μείωση του εργατικού κόστους στην ευρωενωσιακή αγορά.
Στην περίοδο που ακολούθησε, στην τρέχουσα πρώτη 10ετία του 21ου αιώνα, έγιναν νέες εξαγορές και συγχωνεύσεις, προχώρησε περισσότερο η διεθνική διαπλοκή των κεφαλαίων, οξύνθηκε ο διεθνής καπιταλιστικός ανταγωνισμός και παράλληλα η διαμόρφωση στενότερων ή χαλαρότερων περιφερειακών συμμαχιών - ενώσεων.
Ισχυροποιήθηκε η τάση που συσσώρευε αλλαγές μεταξύ των ανισόμετρα εξελισσόμενων καπιταλιστικών οικονομιών, τάση που οδηγεί προς την ανατροπή ενός συσχετισμού στη διεθνή καπιταλιστική αγορά που διαμορφώθηκε πριν από 70 χρόνια περίπου. Παράλληλα, αυτή η τάση εκδηλώθηκε και με νέες κρατικές και διακρατικές απαιτήσεις, για αλλαγές στις διεθνείς συνεννοήσεις και συνεργασίες, π.χ., στις Συμφωνίες του ΠΟΕ, στη σύνθεση της διοίκησης του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στη σύνθεση των διεθνών συναλλαγματικών αποθεμάτων, στο νόμισμα με το οποίο γίνονται οι εμπορικές ανταλλαγές βιομηχανικών υλών στην παγκόσμια αγορά, στη διεύρυνση του G7.
Ολα αυτά που πιο αχνά διαφαίνονταν κατά τον προηγούμενο διεθνή κρισιακό καπιταλιστικό κύκλο, πήραν χαρακτήρα ανεπίστρεπτων τάσεων στο σημερινό. Σε αυτό το έδαφος εξελίχθηκε ο νέος κύκλος της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης σε διεθνές επίπεδο που βρίσκεται σε εξέλιξη, με χαρακτηριστικό της το γεγονός ότι τώρα ξεκίνησε στις ΗΠΑ, επεκτάθηκε ίσως και βαθύτερα στην Ευρωζώνη, αγκαλιάζει ταυτόχρονα Μ. Βρετανία, Ιαπωνία, Ρωσία, Τουρκία, χώρες της Λατινικής Αμερικής. Επιδρά επί του παρόντος με επιβράδυνση στην Κίνα και στην Ινδία.
Οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ για την παρούσα διεθνή οικονομική κρίση
Αναμενόμενο είναι να έχει η παρούσα ύφεση μεγαλύτερη διάρκεια από την προηγούμενη, να είναι πιο αναιμικό το πέρασμα σε μια νέα φάση αναζωογόνησης και ανόδου. Το κυριότερο όμως είναι τι μπορούμε να προβλέψουμε για τη θέση της εργατικής τάξης και γενικότερα των μισθωτών και του μεγαλύτερου μέρους των αυτοαπασχολούμενων σε φάση ανάκαμψης από την ύφεση.
Εκτιμάμε ότι θα συνεχισθεί και θα ενταθεί η ίδια τάση που εκδηλώθηκε και στις δυο προηγούμενες δεκαετίες, η τάση επιδείνωσης, αν δεν πραγματοποιηθεί εμφανής ιδεολογική - πολιτική και οργανωτική αναζωογόνηση στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, χειραφέτηση του συνδικαλιστικού κινήματος από τον κυβερνητικό και εργοδοτικό συνδικαλισμό, απεμπλοκή του από ευρωενωσιακούς μηχανισμούς χειραγώγησης (βλέπε ΟΚΕ κλπ.), ιδεολογική - πολιτική χειραφέτηση ευρύτερων εργατικών δυνάμεων από την παραπλανητική επιρροή της λεγόμενης σοσιαλδημοκρατίας, με μορφή παλαιών ή νέων πολιτικών σχημάτων της.
Οι εσωτερικές αντιθέσεις του καπιταλισμού και ο διεθνής καπιταλιστικός ανταγωνισμός βρίσκονται σε τέτοιο επίπεδο που η εργατική τάξη, μισθωτοί που την προσεγγίζουν από την άποψη του εισοδήματος και του βιοτικού τους επιπέδου, και κατώτερα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων, μπορούν να φρενάρουν την επιδείνωση της θέσης τους μόνο αν περάσουν στην αντεπίθεση,αν απαλλαγούν από κάθε πολιτική παγίδα συμβιβασμού, συναίνεσης, αποδοχής μιας δήθεν «συνεργασίας των τάξεων» για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Χάνει τον χαρακτήρα του το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα ως πάλη για το μισθό - ωράριο κλπ. όταν ηγετικά του όργανα όπως της ΓΣΕΕ κλείνουν συμφωνίες με τον ΣΕΒ για από κοινού αντιμετώπιση της κρίσης.
Το εργατικό και λαϊκό κίνημα μπορεί και πρέπει να ανασυνταχθεί με σαφή αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό προσανατολισμό, σε τελευταία ανάλυση αντικαπιταλιστικό. Να αξιοποιήσει σε κάθε χώρα, κάθε ρωγμή, κάθε τριγμό της αστικής διακυβέρνησης, με ανάλογο ιδεολογικο-πολιτικό προσανατολισμό και οργανωτική ετοιμότητα.
Εκτιμάμε ότι θα δυσκολευτεί ακόμα περισσότερο η αστική διαχείριση, θα βρεθεί πιο κοντά σε αλλεπάλληλες ασταθείς κυβερνήσεις, θα οξυνθούν οι διαφωνίες μέσα στην ΕΕ, θα κλονισθεί πιο βαθιά απ' ό,τι σήμερα η ιδεολογική υπεράσπιση του καπιταλιστικού συστήματος, όταν κορυφωθεί ο επόμενος κρισιακός κύκλος, όταν επέλθει η επόμενη φάση ύφεσης.
Με φαντασία, αλλά επιστημονική φαντασία, μπορούμε να πούμε ότι οδεύουμε σε ένα νέο 1929, ίσως σε ένα νέο 1937.
Αυτές οι προβλέψεις γίνονται και από αστούς αναλυτές, από ιμπεριαλιστικά κέντρα στρατηγικών μελετών σε κρατικό ή διακρατικό επίπεδο.
Ο ιδιαίτερος ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας στη διάσωση του συστήματος
Προκειμένου να διασωθεί το σύστημα, φιλελεύθεροι και σοσιαλδημοκράτες, από τον Σαρκοζί και τον Ομπάμα μέχρι τον Μπράουν και τον Μπίσκι υπόσχονται έναν «ανθρώπινο, υγιή καπιταλισμό».
Ιδιαίτερη δραστηριότητα επιδεικνύει η διεθνής σοσιαλδημοκρατία. Επικεντρώνεται στην προσπάθεια να ενοχοποιηθεί για την κρίση αποκλειστικά και μόνο ο «νεοφιλελευθερισμός», η δήθεν αναποτελεσματική συνταγή αναλογίας μεταξύ «αγοράς - ρύθμισης» σε κρατικό, περιφερειακό ή και σε διεθνές επίπεδο.
Η διεθνής σοσιαλδημοκρατία έχει ανασκουμπωθεί προκειμένου να πείσει τις εργατικές - λαϊκές μάζες ότι έχει επεξεργαστεί τη νέα συνταγή. Δηλαδή υποστηρίζει ότι έχει βρει τη δοσολογία ανάμεσα στην πολιτική (επιδοτήσεων, φοροαπαλλαγών κλπ.) που υποβοηθά τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου, τη στήριξη των μονοπωλίων, και ταυτόχρονα ελέγχει τις αρρυθμίες της αγοράς με ορισμένη ή ορισμένες κρατικές τράπεζες, ακόμα και με την κρατικοποίηση κάποιων προβληματικών επιχειρήσεων στη βιομηχανία, στις μεταφορές. Η «Πράσινη Οικονομία» και η «καλύτερη διανομή» είναι τα απαραίτητα συμπληρώματα.
Στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, δηλαδή του ρεύματος που βαφτίζει «δημοκρατικό σοσιαλισμό» την κυριαρχία των μονοπωλίων με τη συνύπαρξη κρατικών επιχειρήσεων, έχουν εμφανισθεί νέοι πολιτικοί φορείς, όπως το ΚΕΑ στην Ευρώπη. Ισχυρίζονται ότι έχουν βρει καλύτερα από τα προηγούμενα κόμματα τη χρυσή τομή «αγοράς - ρύθμισης», «ιδιωτικού - κρατικού κεφαλαίου». Ισχυρίζονται ακόμα ότι η καλύτερη εφαρμογή της δοσολογίας απαιτεί εξάλειψη των αντιθέσεων μέσα στην ΕΕ, με την ισχυροποίηση των δομών της, με τη διαμόρφωση μιας ευρωενωσιακής διακυβέρνησης.
Προσαρμόζουν στη σημερινή πραγματικότητα της ΕΕ την παλιά σοσιαλδημοκρατική γραμμή των μεταρρυθμίσεων. Στη θέση του κρατικού μονοπωλίου - υπηρέτη των ιδιωτικών μονοπωλίων βάζουν το διευρωπαϊκό - διακρατικό μονοπώλιο και πάνω από την κυβερνητική διαχείριση θέτουν μια ισχυρή διακρατική διακυβέρνηση, ικανή δήθεν να εκφράζει τα γενικά συμφέροντα στην ΕΕ, επιλύοντας αντιθέσεις μεταξύ κρατών-μελών της.
Εμφανίζονται «βασιλικότεροι του βασιλέως», δίνοντας «αριστερό» σοσιαλίζον άλλοθι στην ισχυροποίηση υπαρχόντων και στην εμφάνιση νέων κατασταλτικών μηχανισμών.
Ο ιδιαίτερος ρόλος τους συνίσταται στην αναβάπτιση της σοσιαλδημοκρατίας ως προς την εξυπηρέτηση του συστήματος. Υπηρετούν την ιδεολογική χειραγώγηση με την ουτοπία μιας φιλολαϊκής ΕΕ, μιας φιλολαϊκής διαχείρισης στο έδαφος της οικονομικής κυριαρχίας των μονοπωλίων.
Νομοτελειακή η ανισομετρία και οι αντιθέσεις μέσα στην ΕΕ
Η παρούσα κρίση στην Ευρωζώνη κατά γενική ομολογία όξυνε τις αντιθέσεις μεταξύ των κρατών - μελών, ακόμα και στο σκληρό πυρήνα της. Και αυτό ήταν αναμενόμενο, στις προβλέψεις και εκτιμήσεις του ΚΚΕ.
Παρά τη διαπλοκή των κεφαλαίων, παρά την ενιαία στρατηγική απέναντι στην εργατική τάξη, παραμένει το έθνος - κράτος ως όργανο που εξασφαλίζει την οικονομική κυριαρχία των μονοπωλίων, που εξυπηρετεί τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου σε ανταγωνισμό με αντίστοιχες διαδικασίες σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ.
Οπως στη φάση της διευρυμένης αναπαραγωγής έτσι και στη φάση της ύφεσης, υφίσταται καπιταλιστική ανισομετρία. Παραμένουν οι ανισομετρίες στο γενικό επίπεδο της παραγωγής, στην παραγωγικότητα της εργασίας, στις αναλογίες των κλάδων, στους μισθούς και τα ημερομίσθια, στις εξαγωγές και εισαγωγές εμπορευμάτων ως ποσοστά στο ΑΕΠ, στις εκροές-εισροές κεφαλαίων.
Ολες αυτές οι ανισομετρίες αντανακλώνται στη δημοσιονομική κατάσταση του κάθε κράτους, στα διαφορετικά μεγέθη δημοσίου χρέους και ελλειμμάτων, στα διαφορετικά επιτόκια δανεισμού των κρατών που διαμορφώνει η διεθνής αγορά ανάλογα με τη θέση του κάθε κράτους μέσα στην Ευρωζώνη αλλά και στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Αυτές οι ανισομετρίες είναι που κάνουν αδύνατη τη διαμόρφωση ενιαίας δημοσιονομικής πολιτικής και σε συνθήκες ύφεσης. Αυτές εκφράσθηκαν στις διαφορετικές προτάσεις π.χ. μεταξύ Γερμανίας και Βρετανίας για τα μέτρα και τα πακέτα διαχείρισης της κρίσης. Αυτές εκφράστηκαν και εκφράζονται στην εξέλιξη των επιτοκίων πάνω από τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.
Οι διαφορετικές απόψεις γύρω από το Σύμφωνο Σταθερότητας, αν θα γέρνει περισσότερο προς τη δημοσιονομική ευελιξία ή προς τη νομισματική σταθερότητα, εκφράζουν διαφορετικές ανάγκες των κρατών - μελών και όχι έλλειψη οργάνων ευρωενωσιακής διακυβέρνησης ή υπερβάλλουσα δύναμη της ΕΚΤ όπως ισχυρίζονται το ΚΕΑ και ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ.
Στις σημερινές συνθήκες της ύφεσης, αυτές οι ανισομετρίες εκδηλώθηκαν πιο οξυμένα απ' ό,τι σε προηγούμενη φάση για την ελληνική οικονομία, οξύνθηκαν και οξύνονται διαχρονικά προβλήματά της όπως το δημόσιο χρέος, το εμπορικό έλλειμμα, η μακροχρόνια στασιμότητα της μεταποίησης.
Τάση αλλαγής του συσχετισμού στη διεθνή αγορά
Βεβαίως, η όξυνση των ανισομετριών είναι γενικό φαινόμενο και μέσα στην ΕΕ και στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Το γενικό χαρακτηριστικό της απαξίωσης κεφαλαίου κατά την εξέλιξη της κρίσης δεν εκδηλώνεται αναλογικά από κράτος σε κράτος, από κλάδο σε κλάδο, από επιχείρηση (ατομικό κεφάλαιο και με τη μετοχική μορφή του) σε επιχείρηση.
Ετσι, και κατά τη διάρκεια της ύφεσης και κατά τη φάση της σταθεροποίησης και αναζωογόνησης συντελούνται ανακατατάξεις στο συσχετισμό δυνάμεων μεταξύ επιχειρήσεων, κλάδων, οικονομιών σε επίπεδο κράτους.
Βεβαίως, συχνά οι σημαντικές αλλαγές και ανακατατάξεις κυοφορούνται σε μια πιο μακρόχρονη περίοδο που περιλαμβάνει περισσότερους του ενός κύκλους οικονομικών κρίσεων.
Η σημερινή κρίση αποκρυσταλλώνει τέτοιες αλλαγές στο συσχετισμό δυνάμεων που κυοφορήθηκαν την τελευταία 30ετία, με περίπου 3 κύκλους κρίσης για τις περισσότερες από τις προηγμένες καπιταλιστικές οικονομίες. Αυτές οι αλλαγές επιταχύνθηκαν την τελευταία 10ετία.
Την περίοδο 1980 - 2008 κυριάρχησε η τάση συρρίκνωσης των μεριδίων των ΗΠΑ, της Ευρωζώνης και της Ιαπωνίας στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν (ΠΑΠ). Αντίθετα, αυξήθηκε το μερίδιο της Κίνας (αύξηση του μεριδίου κατά 440% για την περίοδο 1980 - 2007) που ανέβηκε στην τρίτη θέση, μετά την 2η θέση της Ευρωζώνης ως συνόλου. Επίσης, αυξήθηκε το μερίδιο της Ινδίας (αύξηση κατά 110% για την περίοδο 1980 - 2007) και της Ρωσίας (αύξηση κατά 19,3% για την περίοδο 2000 - 2007).
Το μερίδιο της Ευρωζώνης μειώνεται σταθερά στην περίοδο 2000 - 2007 (κατά 12,8%) και της Ελλάδας επίσης (κατά 24%, με σχεδόν διπλάσια ποσοστιαία απώλεια από το μέσο όρο της Ευρωζώνης). Η τάση επιδείνωσης στα μερίδια συνεχίζεται για τα έτη 2008, 2009 για ΗΠΑ, Ευρωζώνη (και Ελλάδα), Ιαπωνία.
Σε γενική κατεύθυνση, οι ίδιες τάσεις αποτυπώνονται και στα ποσοστιαία μερίδια στις παγκόσμιες εισροές/εκροές κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις, με ορισμένες διαφοροποιήσεις. Συγκεκριμένα: Ανοδικά (με διακυμάνσεις) είναι τα μερίδια εισροών/εκροών για την Κίνα, την Ινδία και τη Ρωσία στην περίοδο 1980 - 2006, καθοδικά είναι για τις ΗΠΑ. Η Ιαπωνία διατηρεί το μερίδιό της στις εκροές, ενώ η Ευρωζώνη αυξάνει το μερίδιό της τόσο στις εισροές όσο και στις εκροές, κατέχοντας την πρώτη θέση παγκοσμίως. Ειδικότερα για την Ελλάδα, μειωμένο είναι το μερίδιο στις εισροές 1980 - 2006 (από 1,22% σε 0,41%) και αυξημένο στις εκροές (από 0% το 1990 σε 0,34% το 2006). Δηλαδή, η Ελλάδα γίνεται σε αυτήν την περίοδο χώρα εξαγωγής κεφαλαίων.
Σημαντικός δείκτης είναι και τα μερίδια στις παγκόσμιες εξαγωγές και εισαγωγές, όπου παρατηρούνται οι εξής τάσεις για την περίοδο 1980 - 2007:
Οι ΗΠΑ έχουν απώλεια μεριδίου στις εξαγωγές (από 11,1% το 1980 σε 8,41% το 2007), η Ιαπωνία εξίσου απώλεια (από 6,42% σε 5,13%), η Ευρωζώνη σχεδόν διατηρεί το μερίδιό της, με αυξομειώσεις μέσα στην περίοδο, κατέχοντας και διατηρώντας την 1η θέση (1980: 30,75%, 1990: 35,05%, 2007: 29,19%), χωρίς να υποτιμιέται η κατά 6% απώλεια σε ποσοστό μεριδίου την περίοδο 1990 - 2007. Η Ελλάδα έχει απώλεια μεριδίου (1980: 0,25%, 2007: 0,17%).
Θεαματική αύξηση έχει η Κίνα κατά 890% (1980: 0,89%, 2007: 8,81%), καταλαμβάνοντας τη 2η θέση, μπροστά από τις ΗΠΑ.
Ανερχόμενη, αλλά ακόμη με μικρά μερίδια, είναι η τάση για τη Ρωσία (2007: 2,57%) και την Ινδία (2007: 1,05%).
Οι τάσεις στα μερίδια των παγκόσμιων εισαγωγών, καταγράφονται ως εξής:
Η Ευρωζώνη είναι πρώτη στο μερίδιο εισαγωγών, αλλά με τάση μείωσης (1980: 34,28%, 2007: 28%), η Ελλάδα με διακυμάνσεις παραμένει στα ίδια επίπεδα (1980: 0,51%, 2007: 0,53%). Μειώνεται το μερίδιο για την Ιαπωνία (1980: 6,81%, 2007: 4,41%), ενώ αυξάνεται για τις ΗΠΑ (1980: 12,39%, 2007: 14,35%), κατέχοντας τη 2η θέση στις εισαγωγές. Αυξάνεται σημαντικά για την Κίνα (1980: 0,96%, 2007: 6,8%), κατέχοντας την 3η θέση. Επίσης, αυξάνεται πιο περιορισμένα για τη Ρωσία και την Ινδία.
Ανακατατάξεις, επίσης, γίνονται και μεταξύ ατομικών (ή και εταιρικών) κεφαλαίων. Σύμφωνα με τη λίστα των 1.000 πλουσιότερων ανθρώπων που εδρεύουν στη Βρετανία, σύμφωνα με δημοσίευμα της βδομαδιάτικης έκδοσης «Sunday Times», από τους 10 που βρίσκονται στην κορυφή οι μισοί αύξησαν τα πλούτη τους εν μέσω κρίσης κατά 1,054 δισ. ευρώ (κατά 43%), ενώ οι άλλοι μισοί είχαν συρρίκνωση του πλούτου τους κατά 33,738 δισ. ευρώ (-242%).
Σε συνθήκες ύφεσης, παράλληλα με την αύξηση του αριθμού ζημιογόνων εταιρειών, εξακολουθεί να υπάρχει κερδοφορία σε επιχειρήσεις είτε εκφρασμένη με μειωμένους ρυθμούς είτε και με αυξημένους. Στη δεύτερη περίπτωση π.χ. συγκαταλέγεται η γερμανική Siemens, η οποία κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009 είχε κέρδη 1,01 δισ. ευρώ έναντι 412 εκατ. στο αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 (αύξηση 145%), με αύξηση πωλήσεων 5% σε ετήσια βάση.
Ανάλογα φαινόμενα ισχύουν και για την ελληνική οικονομία. Οι εκτιμήσεις για τα κέρδη των 8 μεγαλύτερων τραπεζών (Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς, Κύπρου, Marfin, ΑΤΕ, Emporiki) στο πρώτο τρίμηνο του 2009 τα υπολογίζουν σε 610 εκατ. ευρώ έναντι 1.195,9 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008, μειωμένα κατά 50%.
Οι ανακατατάξεις στα μερίδια γίνονται και μέσα σε έναν υποκλάδο π.χ. στις αερομεταφορές, μεταξύ ΟΑ και AegeanAirlines. Οι ανακατατάξεις προωθούνται και μέσω εξαγορών που κάνει π.χ. ο όμιλος Marfin (μεταξύ αυτών και της Vivartia και της ΟΑ), των κυοφορούμενων νέων συγχωνεύσεων χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Η τάση αυτή είναι εμφανέστατη στη διεθνή αγορά, ιδιαίτερα στους κλάδους στους οποίους κατ' αρχήν εκδηλώθηκε η κρίση υπερπαραγωγής, όπως στην αυτοκινητοβιομηχανία.
Ετσι, άλλωστε, προετοιμάζεται ένας νέος κύκλος συγκεντροποίησης κεφαλαίων, που απαξιώθηκαν στη φάση της ύφεσης, για να τεθούν σε νέα φάση αυτοαύξησής τους μέσω της παραγωγικής διαδικασίας, της διαδικασίας εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης.
Η έξοδος από την ύφεση γίνεται με επιδίωξη να αποσπασθεί πρόσθετο κέρδος κατακτώντας νέες αγορές. Οξύνεται ο ανταγωνισμός, η αμφισβήτηση παλιών ρυθμίσεων, η κατοχύρωση μέσω νέων ρυθμίσεων, ακόμα και με τετελεσμένα που διαμορφώνουν οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι.
Οι παραπάνω τάσεις μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:
  • Οι ΗΠΑ παραμένουν ακόμη πρώτη δύναμη στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, αλλά με επιδείνωση όλων των άλλων δεικτών.
Θεαματική είναι η άνοδος της Κίνας, η οποία ακόμη υπολείπεται ως προς τη συνολική (κατά κεφαλήν) παραγωγικότητά της.
  • Βελτιώθηκε η ανταγωνιστική θέση εμπορευμάτων της Ευρωζώνης (αντίθετα επιδεινώθηκε της Ελλάδας). Θεαματικά βελτιώθηκε της Κίνας, ενώ αντίθετα είναι εμφανής η επιδείνωση της ανταγωνιστικής θέσης των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.
Χαμηλή είναι ακόμη η ανταγωνιστική θέση της Ινδίας και της Ρωσίας, με τάση βελτίωσης.
  • Πιο αντιφατικά αποτυπώνεται η θέση της Ελλάδας, η οποία χάνει μερίδιο στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, επιδεινώνεται η θέση της ως προς τις εξαγωγές, με κύριο χαρακτηριστικό το συγκριτικά χαμηλότερο μερίδιο σε σχέση με το μερίδιό της στο Παγκόσμιο Ακαθάριστο Προϊόν, ενώ βελτιώνεται η θέση της στην εκροή κεφαλαίων.
Ο δείκτης «καθαρή διεθνής επενδυτική θέση» για την Ελλάδα εξακολουθεί να είναι αρνητικός (άθροισμα Αμεσων Επενδύσεων, Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου, Παραγώγων, Λοιπών Επενδύσεων, Συναλλαγματικών Διαθεσίμων), ύψους 183.944 εκατ. ευρώ το 2008, ωστόσο μειώνεται ως ποσοστό επί του ΑΕΠ (2006: -83,6%, 2007: -94%, 2008: -75,7%)4.
Σε συνδυασμό και με την εξέλιξη άλλων οικονομικών δεικτών που ήδη αναφέρθηκαν, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι στην περίοδο ένταξής της στην ΕΟΚ - και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη - η ελληνική οικονομία είχε αφ' ενός απώλεια της ανταγωνιστικής θέσης της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής της (κυρίως της Μεταποίησης), αφ' ετέρου αύξηση της συσσώρευσης κεφαλαίου και εξαγωγής του σε άμεσες επενδύσεις.
Σημειωτέον ότι στη χιλιάδα των Κροίσων που δραστηριοποιούνται στη Βρετανία περιλαμβάνονται και 10 Ελληνες, εκ των οποίων 4 βρίσκονται ανάμεσα στους 100 πρώτους (Δ. Λεβέντης, Μ. Λαιμός, Φ. Νιάρχος, Στ. Χατζηιωάννου).
Και αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την εκτίμηση του 18ουΣυνεδρίου ότι η ελληνική οικονομία κατέχει ενδιάμεση θέση στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, διατηρώντας την ίδια - προτελευταία θέση - στην Ευρωζώνη αλλά με αναβαθμισμένη θέση στη βαλκανική αγορά.
Για ορισμένες αστικές ερμηνείες της κρίσης
Ολη αυτή η ανισόμετρη και αντιφατική καπιταλιστική εξέλιξη στην Ελλάδα, στην ΕΕ, στις ΗΠΑ και διεθνώς ουδεμία σχέση έχει με τις θεωρίες περί «καζινοκαπιταλισμού», «υπερκατανάλωσης» κλπ.
Για τον «καζινοκαπιταλισμό»
Πρόκειται για τη θεωρία που ενοχοποιεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα για την κρίση, για την ύφεση στη βιομηχανική παραγωγή. Στην καλύτερη περίπτωση ενοχοποιεί τις υπάρχουσες δομές και ρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε διεθνές επίπεδο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, οι Οργανισμοί (στην πραγματικότητα επιχειρήσεις) αξιολόγησης και δανειοδότησης κρατικών φορέων.
Το λιγότερο είναι απλούστευση -αν δεν είναι συνειδητή απάτη- η απομόνωση των παρασιτικών φαινομένων και ο χαρακτηρισμός τους είτε ως «καζινοκαπιταλισμός» είτε ως στρεβλώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε διεθνές επίπεδο.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι συμφωνίες του Μπρέτον - Γουντς κατέρρευσαν στην κρίση του 1971-1973.
Η σήψη και ο παρασιτισμός (π.χ. το γεγονός ότι το 2008 τα παράγωγα διεθνώς αναλογούσαν στο 976% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Προϊόντος) είναι προϊόν της καπιταλιστικής ανάπτυξης στο μονοπωλιακό της στάδιο, προϊόν της μετοχικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, προϊόν της σύμφυσης βιομηχανικού - τραπεζικού κεφαλαίου, δηλαδή του χρηματιστικού κεφαλαίου. Αυτή είναι η βάση του πλασματικού κεφαλαίου (π.χ. τα γνωστά «τοξικά ομόλογα») ή των πλασματικών χρηματιστηριακών τιμών βιομηχανικού, εμπορικού κεφαλαίου. Αυτή είναι η βάση του παρασιτισμού.
Δεν είναι παράδοξο φαινόμενο η υπερσυσσώρευση κεφαλαίου να εμφανίζεται μέσω των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων που λειτουργούν ως χώρος συγκέντρωσης κάθε αναπασχόλητου εισοδήματος (καπιταλιστών και εργαζομένων) και μετατροπής του σε κεφάλαιο.
Είναι στη φύση του καπιταλισμού η τάση υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και εξίσου στη φύση του είναι η τάση διόγκωσης του πλασματικού κεφαλαίου, όπως και η αναγκαστική διακοπή της υπερπαραγωγής και η απαξίωση του κεφαλαίου.
Η Πίστη σπρώχνει στην υπερπαραγωγή, στην υπερσυσσώρευση κεφαλαίου, μέχρι τη στιγμή που αναπόφευκτα θα διακοπεί αυτή η υπερπαραγωγή, η διευρυμένη καπιταλιστική παραγωγή. Θα διακοπεί, όταν έχει τραβηχτεί στα άκρα της και μαζί θα έχουν οξυνθεί οι συνέπειες της αναρχίας και της σήψης (πλασματικό κεφάλαιο) της καπιταλιστικής παραγωγής, η αντίθεση κεφαλαίου - εργατικής δύναμης.
Για την «υπερκαταναλωτική στρέβλωση» της καπιταλιστικής ανάπτυξης
Ορισμένοι προβάλλουν την ανάγκη «νέου μοντέλου» για την ελληνική οικονομία. Ισχυρίζονται ότι η υπερταχεία ανάπτυξη της Ελλάδας την περίοδο 2000-2008, σύμφωνα με τους δείκτες ευημερίας του ΟΗΕ (κατέλαβε την 24η θέση σε σύνολο 175), ήταν αποτέλεσμα υπερκατανάλωσης και υπερχρέωσης του κράτους, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Θεωρούν ότι αυτό το «μοντέλο» εξάντλησε τις δυνατότητές του, ενώ το νέο θα είναι αναγκαστικά πιο νοικοκυρεμένο, πιο παραγωγικό, πιο λιτό. Παρεμφερής είναι και η τοποθέτηση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.
Αυτή η άποψη συνειδητά επιχειρεί να αναβαπτίσει στη λαϊκή συνείδηση τον καπιταλισμό. Η άμεση εξάρτηση από τις τράπεζες (στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια, πιστωτικές κάρτες), η λεγόμενη «υπερχρέωση» και όχι η «υπερκατανάλωση», είναι χαρακτηριστικό του αναπτυγμένου καπιταλισμού. Αυτό φαίνεται και από την υπερχρέωση στις ΗΠΑ, όπου πήρε και τη μορφή της μαζικής χρησιμοποίησης του πλαστικού χρήματος.
Η θεωρία της υπερκατανάλωσης ή και αντίστροφα της υποκατανάλωσης παραγνωρίζει το κίνητρο της καπιταλιστικής παραγωγής που είναι το κέρδος, η απόσπαση υπεραξίας και όχι η παραγωγή αξιών χρήσης για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Αποσιωπά το γεγονός ότι αρχικά η αναρχία και η ανισομετρία εκδηλώνεται μεταξύ των ίδιων των καπιταλιστών που αγοράζουν και πωλούν μεταξύ τους εμπορεύματα, τα οποία χρησιμοποιούνται στην καπιταλιστική παραγωγή, παραγνωρίζει ότι η αναρχία εκδηλώνεται μεταξύ των κλάδων της βιομηχανικής παραγωγής.
Η αναρχία και ανισομετρία της καπιταλιστικής αναπαραγωγής πρώτ' απ' όλα εκδηλώνεται αφ' ενός μεταξύ των συναλλαγών των καπιταλιστών μέσα στην κατηγορία παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων και αφ' ετέρου μεταξύ αυτών και των καπιταλιστών της κατηγορίας παραγωγής προϊόντων άμεσης κατανάλωσης.
Δευτερογενώς εκδηλώνεται η αναρχία στη σφαίρα της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων άμεσης κατανάλωσης στο μέρος τους που αφορούν συναλλαγή καταναλωτή με επιχειρηματία. Δηλαδή δευτερογενώς εκδηλώνεται ως καταναλωτική αδυναμία του εργατικού εισοδήματος, που βέβαια η όξυνσή της σχετίζεται ευθέως ανάλογα με το βαθμό εκμετάλλευσης.
Στην κρίση διακόπτεται απότομα η διευρυμένη καπιταλιστική αναπαραγωγή.
Μέσω της ύφεσης επέρχεται εν μέρει και στιγμιαία η αποκατάσταση των πιο ακραίων δυσαναλογιών για να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος άναρχης διευρυμένης καπιταλιστικής αναπαραγωγής.
Ανακεφαλαιώνοντας για την κρίση
Αυτό που γίνεται σήμερα, η απαξίωση κεφαλαίων σε οποιαδήποτε μορφή (εμπορευματική, χρηματική) και η απαξίωση της εργατικής δύναμης (ως εμπόρευμα), έγινε κατ' επανάληψη στο παρελθόν, με τυπική έναρξη στις αρχές του 19ου αιώνα, θα γίνει και στο μέλλον όσο θα υπάρχει καπιταλισμός.
Το αναπόφευκτο των κρίσεων βρίσκεται στο DNA του καπιταλισμού. Βρίσκεται στον αντιφατικό εμπορευματικό χαρακτήρα της καπιταλιστικής παραγωγής, στην αναρχία και ανισομετρία της, στην τάση να εξασφαλίζεται αρχικά το πρόσθετο καπιταλιστικό κέρδος με την εισαγωγή νέων μηχανημάτων πιο παραγωγικών, αλλά και με την εξαγωγή βιομηχανικού κεφαλαίου σε χώρες με φθηνότερη εργατική δύναμη, παράγοντες που οξύνουν την αντίθεση κεφαλαίου - εργατικής δύναμης, την αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την ατομική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της, λόγω της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Το ίδιο το κυνήγι του πρόσθετου κέρδους διαμορφώνει την τάση μείωσης του μέσου ποσοστού κέρδους.
Καπιταλιστική οικονομία σημαίνει κίνητρο να σπρωχτεί η καπιταλιστική αναπαραγωγή στα άκρα της, να συσσωρευτούν αμύθητα κέρδη, δηλαδή να πάρει χρηματική κερδοσκοπική μορφή η απομύζηση της υπεραξίας από την εργατική τάξη. Σημαίνει ότι τα αμύθητα κέρδη, εκφρασμένα σε διάφορες μορφές κεφαλαίου, και μάλιστα στη σφαίρα της κυκλοφορίας του (αμοιβαία κεφάλαια, ομόλογα, μετοχές σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και χρηματοδοτικές εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, HedgesFunds), για να αναπαραχθούν ως κεφάλαιο, ως αυτοαυξανόμενη αξία, πρέπει να ξαναμπούν στην παραγωγική διαδικασία: να ρουφήξουν, ως ο βρυκόλακας, νέα απλήρωτη εργασία, να τη μετατρέψουν σε εμπόρευμα, που με την πώλησή του θα εκφραστεί σε νέο κέρδος.
Η αναγκαιότητα της κοινωνικής ιδιοκτησίας και του κεντρικού σχεδιασμού. Τα μέτωπα πάλης
Η πηγή της κρίσης μπορεί να στερέψει μόνο με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, με την εξάλειψη της αναρχίας της καπιταλιστικής παραγωγής, με τον κεντρικό σχεδιασμό της αναλογικά διευρυμένης αναπαραγωγής με στόχο την παραγωγή αξιών χρήσης για ολοένα διευρυμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.
Μόνο στη βάση της σοσιαλιστικής βιομηχανίας μπορεί να αλλάξει η κατανομή εργατικού δυναμικού, μέσων και υλών παραγωγής, κοινωνικού πλούτου. Να στηριχθεί η αγροτική συνεταιριστική παραγωγή, το χρήμα να χάσει το περιεχόμενό του ως μορφή της αξίας, ως μέσο μοιράσματος της υπεραξίας, να καταργηθεί ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας της Κεντρικής Τράπεζας.
Αυτό είναι το μέλλον, αυτή είναι η λαϊκή, η σοσιαλιστική οικονομία, η πραγματική εναλλακτική διέξοδος από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Αυτή η αναγκαιότητα σήμερα λοιδορείται είτε άμεσα από τις φιλελεύθερες αστικές δυνάμεις είτε έμμεσα από αυτοχαρακτηριζόμενες ως «δημοκρατικές σοσιαλιστικές», παραποιώντας και διασύροντας την πρώτη ιστορική της έκφραση στη Σοβιετική Ενωση.
Ομως είναι ιστορικό γεγονός ότι στη δεκαετία του 1930 υπήρχαν δυο κόσμοι: ο σπαρασσόμενος από τους ανταγωνισμούς και την κρίση καπιταλιστικός και ο σοσιαλιστικός όχι μόνο ή κυρίως με τους θεαματικούς ρυθμούς βιομηχανικής παραγωγής, αλλά με τους θεαματικούς ρυθμούς ανάπτυξης της κοινωνικής ευημερίας.
Η ιστορικά επιβεβαιωμένη αλήθεια είναι ότι η κοινωνική ιδιοκτησία και ο κεντρικός σχεδιασμός ηττήθηκαν όταν η ταξική πάλη δεν είχε τη γνώση και τη δύναμη να προχωρήσει στην εξάλειψη κάθε μορφής ατομικής ιδιοκτησίας, κάθε πηγής ατομικού πλουτισμού.
Εξαιτίας των θέσεών του για τον άλλο δρόμο κοινωνικής παραγωγής, συγκρότησης της κοινωνίας, το ΚΚΕ κατηγορείται ότι παραπέμπει την ικανοποίηση άμεσων αναγκών των εργαζομένων στο σοσιαλισμό.
Είναι συνειδητό ψέμα από τα αστικά και οπορτουνιστικά κόμματα.
Το ΚΚΕ ήταν, είναι και θα είναι σταθερό στη στήριξη δικαιωμάτων - αιτημάτων των εργαζομένων, των νέων, των συνταξιούχων, με συνέπεια λόγων - έργων, γιατί έχει φωτεινή πυξίδα, στρατηγική πλεύση.
Γι' αυτό μπόρεσε και μπορεί με συνέπεια να υπερασπίζεται την πλήρη και σταθερή καθολική εργασία, την κοινωνική προστασία των ανέργων, της μητρότητας, των εργαζομένων σπουδαστών - φοιτητών, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, το αγροτικό εισόδημα, τα δικαιώματα των ΕΒΕ, των μεταναστών και πολιτικών προσφύγων, την αποκλειστικά δημόσια δωρεάν Παιδεία, Υγεία, τη σύνταξη, την προστασία του περιβάλλοντος, το αντιπάλεμα των αντιλαϊκών συνεπειών από την ένταξη στην ΕΕ, στο ΝΑΤΟ.
Πολιτική ισχυροποίηση του ΚΚΕ σημαίνει δύναμη διεκδίκησης, δύναμη αντίστασης σε νέες αντεργατικές - αντιλαϊκές εργοδοτικές και κυβερνητικές επιθέσεις, ακόμη και δύναμη απόσπασης κατακτήσεων, δύναμη για τα σημερινά και προοπτικά εργατικά και λαϊκά συμφέροντα.
Η τρέχουσα πολιτική μάχη των ευρωεκλογών, μπορεί να δώσει τη δική της ώθηση στην ισχυροποίηση του ΚΚΕ, στην ανατροπή του συσχετισμού πρώτ' απ' όλα σε κοινωνικό επίπεδο.
--------------------------------------------------------------------
1. Eurostat Statistics in focus, (18) 2009.
2. Εκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για το 2008, σελ. 36.
3. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας, σελ. 67.
4. Εκθεση διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, σελ. 157.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Γιατί χρειάζεται να καταστραφεί το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο;



Οι διαφορετικές αστικές πολιτικές διαχείρισης του χρέους και τηςοικονομικήςκρίσης για τη διέξοδο σε όφελος του κεφαλαίου, βρίσκονται συνεχώς στο προσκήνιο. Η συζήτηση αυτή στους κύκλους της αστικής τάξης, που είναι πολύ παλιά, π.χ. η ίδια αστική αντιπαράθεση υπήρχε και στη δεκαετία του '50, έχει ξεκινήσει από την αρχή της εκδήλωσης τηςοικονομικήςκρίσης το 2008 και ασφαλώς αντανακλά τις αντιθέσεις που έχουν εκδηλωθεί μεταξύ των διάφορων τμημάτων του κεφαλαίου, ως προς τους τρόπους αντιμετώπισης της κρίσης, αλλά και τα διαχειριστικά αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν για το ξεπέρασμά της.
Κοινό ενοποιητικό στοιχείο, τόσο εκείνων που τάσσονται υπέρ των αναπτυξιακών πολιτικών, όσο και αυτών που υποστηρίζουν την ανάγκη εφαρμογής σκληρών σταθεροποιητικών προγραμμάτων (βλέπε μνημόνιο), είναι η πλήρης συμφωνία τους, στη στρατηγική επιλογή του κεφαλαίου να συρρικνώσει βίαια το βιοτικό επίπεδο του εργαζόμενου λαού, με στόχο το αντιλαϊκό ξεπέρασμα της οικονομικήςκρίσης, σε συνδυασμό με τη δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων απέναντι στα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα του πλανήτη, που συγκρούονται με το ευρωπαϊκό κεφάλαιο για τον έλεγχο της παγκόσμιας αγοράς. Στο θέμα αυτό, δεν έχουν την παραμικρή διαφωνία και την παραμικρή διαφορά. Οι διαφορετικές τους προσεγγίσεις, όπως είπαμε, αντανακλούν τις αστικές αντιθέσεις, οι οποίες στην περίοδο τηςκρίσης οξύνονται.

Ετσι βλέπουμε τη ΝΔ, με τις θέσεις που παρουσίασε στο Ζάππειο ΙΙ, να συμφωνεί σε όλα με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ (ιδιωτικοποιήσεις, νέες ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις, δραστικές περικοπές δαπανών) σε ό,τι αφορά το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της περιόδου 2012 - 2015, αλλά να εκφράζει τη διαφωνία της στη φορολογική πολιτική και να ζητά νέα μείωση της φορολογίας του κεφαλαίου στο 15% και ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ώστε... να γίνουν επενδύσεις και να πάρει μπρος η μηχανή της οικονομίας. Αυτό είναι το «άλλο μείγμα οικονομικής πολιτικής» που προτείνει η ΝΔ και χρησιμοποιεί ως βασικό της επιχείρημα για να αντιπαρατεθεί με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία, όπως ισχυρίζεται, «ακολουθεί μία λάθος πολιτική που μας έχει φέρει στα σημερινά αδιέξοδα».
Με τέτοιες περισπούδαστες αναλύσεις, το μόνο που επιδιώκουν, είναι να συγκαλύψουν, ότι τα δύο κόμματα της ολιγαρχίας, έχουν ήδη συναινέσει και συμφωνήσει στην εφαρμογή πολιτικών που εξαθλιώνουν τα λαϊκά στρώματα, με αυτούς τους άθλιους μισθούς που οδηγούν την ελληνική οικονομία «σε σύγκλιση» με τους μισθούς της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Κίνας.
Ως τώρα ο εργαζόμενος λαός εξαθλιώνεται,αλλά η κρίση δεν ξεπερνιέται. Ο καπιταλισμός είναι βαριά άρρωστος για να ιαθεί με μέτρα που προτείνει η ΝΔ, ή αυτά που πρότεινε ο Γιούγκερ για χρηματοδότηση του συνόλου των έργων από τα κοινοτικά χρηματοδοτικά ταμεία, χωρίς συμμετοχή της Ελλάδας.

Τα επιτελεία της αστικής τάξης, με τις διαφορετικές πολιτικές διαχείρισης εξαπατούν συνειδητά τους εργαζόμενους, όταν υποστηρίζουν ότι με τις δικές τους μαγικές συνταγές θα βγει η οικονομία από τηνκρίση. Τόσο οι μεν, όσο και οι δε κάνουν εμπόριο ελπίδας, υποσχόμενοι ανύπαρκτους μελλοντικούς παράδεισους, οι οποίοι θα έλθουν, υπό την προϋπόθεση, ότι η εργατική τάξη θα σταματήσει να αγωνίζεται, αφοπλιστεί οικειοθελώς και μετατραπεί σε παθητικό θεατή του κανιβαλισμού και του εξανδραποδισμού στον οποίο επιδίδονται οι βρικόλακες της αστικής τάξης και του πολιτικού της συστήματος, σε βάρος των εργατικών οικογενειών. Και τα δύο αυτά κόμματα ζητούν από το αγωνιζόμενο εργατικό κίνημα να πετάξει λευκή πετσέτα και να πάψει να αντιστέκεται. Αυτή είναι η ουσία της «διαφοροποίησης» μεταξύ του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ.
Η κρίση υπερσυσσώρευσης και οι συνέπειές της
Το ΚΚΕ έγκαιρα προσδιόρισε τη διεθνή καπιταλιστική κρίση, ως κρίση υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου, που εκδηλώθηκε την περίοδο της ανάπτυξης. Πρόκειται για θέση, που συνδέει την οικονομικήκρίση με την ταξική της διάσταση ( κρίση του καπιταλιστικού συστήματος) και ως συνεπές κόμμα της εργατικής τάξης, δεν διολίσθησε σε αντιεπιστημονικές, επιφανειακές και επιδερμικές αναλύσεις περί χρηματοπιστωτικής κρίσηςκρίσης χρέους, ευθύνες των golden boys, οι οποίες το μόνο που κάνουν, είναι να συγκαλύπτουν και να απενοχοποιούν το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης από τις τεράστιες ευθύνες του και να εγκλωβίζουν στα αστικά όρια διαχείρισης τις λαϊκές συνειδήσεις.
Είναι επίσης το μοναδικό κόμμα που από την αρχή υποστήριξε, ότι η οικονομικήκρίση, δεν πρόκειται να ξεπεραστεί χωρίς την καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων, χωρίς δηλαδή να καταστραφούν εργατικές δυνάμεις - κάτι που βλέπουμε να συντελείται μπροστά στα μάτια μας με την κατακόρυφη άνοδο της ανεργίας - αλλά και υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο, το οποίο εμποδίζει να ξεκινήσει και πάλι η διαδικασία της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης.
Πρόκειται για θέσεις οι οποίες στηρίζονται στη μελέτη από τη μαρξιστική προσέγγιση, τωνοικονομικών κρίσεων του καπιταλιστικού συστήματος που είχαν εκδηλωθεί στο παρελθόν, αλλά και την επιστημονική ανάλυση των σύγχρονων οικονομικών και κοινωνικών δεδομένων.
Αλλά ας δούμε καλύτερα το θέμα της καταστροφής υπερσυσσωρευμένου κεφαλαίου και πώς αυτή αντανακλάται στην ελληνική πραγματικότητα.
Θα εξετάσουμε πρώτα τους τομείς της υλικής παραγωγής, τη μεταποίηση και τις κατασκευές και στη συνέχεια θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις εξελίξεις στο πιστωτικό σύστημα - το οποίο εμφανίζεται σαν ο μεγάλος ασθενής - και στο κρατικό χρέος.
Υπερσυσσώρευση κεφαλαίου στη μεταποίηση
Στο χώρο της μεταποίησης, με βάση το 100 το 2005, ο δείκτης παραγωγής από 99,2 μονάδες το 2007, υποχώρησε στις 91 το 2008, στις 84,8 το 2009 και στις 80,4 μονάδες το 2010, ενώ η υποχώρηση συνεχίστηκε και τους πρώτους μήνες του 2011. Μεταξύ του 2007 και του 2010 έχουμε μια υποχώρηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 19 μονάδες.
Ο δείκτης του βαθμού χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού υποχώρησε από τις 77 μονάδες το 2007 στις 68,5 το 2010 ή κατά 11,1%. Σε απόλυτα μεγέθη η απασχόληση στη μεταποίηση υποχώρησε από 538.800 εργαζόμενους το β' τρίμηνο του 2008 σε 448.800 εργαζόμενους το δ' τρίμηνο του 2010. Μέσα σε 2,5 χρόνια χάθηκαν 90.000 θέσεις εργασίας, ή το 16,7% του εργοστασιακού δυναμικού.
Ενδιαφέρον έχει επίσης να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη των τιμών στη μεταποίηση (τιμών παραγωγού). Στο χρονικό διάστημα 2008 - 2009 - 2010, οι τιμές στα ενδιάμεσα εμπορεύματα αυξήθηκαν κατά 2,4% και 4,6%. Στα κεφαλαιουχικά εμπορεύματα έχουμε υποχώρηση των τιμών κατά -0,3% την πρώτη περίοδο και αύξηση 0,5% τη δεύτερη. Στα διαρκή καταναλωτικά εμπορεύματα παρατηρούνται αυξήσεις 1,3% και 0,5% αντίστοιχα, στα αναλώσιμα εμπορεύματα αύξηση 0,5% και μείωση -0,2% και τέλος στα ενεργειακά εμπορεύματα έχουμε μεγάλες αυξήσεις 13,3% και 19%.
Παρατηρούμε δηλαδή ότι στην πλειοψηφία των τομέων της μεταποίησης, οι τιμές την περίοδο της οικονομικήςκρίσης, παρέμειναν στάσιμες, ενώ στα ενδιάμεσα και πολύ περισσότερο στα ενεργειακά εμπορεύματα, έχουμε αυξήσεις. Σε καμία όμως περίπτωση δεν παρατηρείται μείωση των τιμών, κάτι που εξηγείται από τον υψηλό βαθμό μονοπώλησης που παρατηρείται στο σύνολο των κλάδων της μεταποίησης.
Είναι εμφανής επίσης η καταστροφή κεφαλαίου, είτε αυτή αφορά μηχανολογικό εξοπλισμό, είτε την απασχόληση. Τι προβλήματα δημιουργούνται τώρα στη διαδικασία αναπαραγωγής του κεφαλαίου στους βιομηχανικούς κλάδους;
Κατ' αρχάς η μείωση της απασχόλησης οδηγεί στη μείωση της παραγόμενης μάζας της υπεραξίας όταν οι γενικότερες συνθήκες παραμένουν σταθερές. Διαφορετική είναι η μάζα της υπεραξίας που δημιουργούν 540.000 εργαζόμενοι και σαφώς μικρότερη αυτή που δημιουργούν 450.000 εργαζόμενοι. Ακόμα και αν λάβουμε υπόψη ότι η επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης, έχει οδηγήσει σε αύξηση το βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης, οι απώλειες δεν αντισταθμίζονται. Ας μην ξεχνάμε ότι τα όρια εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης, δεν είναι απεριόριστα, καθώς προσκρούουν σε φυσικά εμπόδια (εξάντληση αντοχών του φορέα της εργατικής δύναμης όταν συνεχίσει να εργάζεται πέραν ενός ορισμένου χρονικού ορίου, χωρίς κίνδυνο ανεπανόρθωτης φθοράς της υγείας του και της ικανότητας για εργασία).
Η μείωση όμως της μάζας της υπεραξίας οδηγεί σε πτώση του ποσοστού του κέρδους, και αυτή με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε απόσυρση κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί σε κλάδους της μεταποίησης, τα οποία πλέον αναζητούν περισσότερο κερδοφόρες τοποθετήσεις. Οταν το ποσοστό κέρδους πέσει κάτω από ένα ορισμένο όριο, οι επενδύσεις θεωρούνται ασύμφορες για τους κεφαλαιοκράτες, οπότε μπορεί να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους και να αναζητούν άλλους τομείς να επενδύσουν.
Βεβαίως σε συνθήκες κρίσης πρέπει να υπάρξει περαιτέρω καταστροφή κεφαλαίου, η οποία είτε θα λάβει τη μορφή της χρεοκοπίας επιχειρήσεων, είτε θα εκδηλωθεί με την μεγάλη πτώση των βιομηχανικών - και στη συνέχεια και των εμπορικών - τιμών, δεδομένου ότι το «στομάχι» της αγοράς, δεν είναι σε θέση να απορροφήσει τη μάζα των βιομηχανικών εμπορευμάτων στις σημερινές αγοραίες τιμές. Είδαμε όμως ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, επειδή οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι που ελέγχουν τους βιομηχανικούς κλάδους, κρατούν σταθερές τις τιμές ή και τις αυξάνουν, οδηγώντας με τον τρόπο αυτό τους πιο αδύνατους ανταγωνιστές στη χρεοκοπία και το λουκέτο.
Στο χώρο των κατασκευών
Αντίστοιχη εικόνα προκύπτει και στο χώρο των κατασκευών.
Οι απασχολούμενοι του κλάδου μειώθηκαν από 395.000 το α' τρίμηνο του 2008 σε 330.000 το β' τρίμηνο του 2010. Εχουμε δηλαδή μια μείωση της απασχόλησης κατά 65.000 εργαζόμενους ή κατά 17,5%. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία των ίδιων των κατασκευαστών, 200.000 νεόδμητα διαμερίσματα παραμένουν απούλητα.
Το τελευταίο στοιχείο θα πρέπει να το εξετάσουμε σε συνάρτηση με την πορεία της εξέλιξης των τιμών των κατοικιών στις αστικές περιοχές της Ελλάδας (στοιχεία στατιστικό δελτίοοικονομικής συγκυρίας Τράπεζα Ελλάδας). Με βάση το 100 (έτος 1997), ο δείκτης τιμών στα νεόδμητα αστικά ακίνητα, αναρριχήθηκε στο 261,1 το 2008. Στα 11 αυτά χρόνια, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν μεσοσταθμικά κατά 160%. Το 2009 ο δείκτης υποχωρεί στο 249,8 και το 2010 στο 240,1. Παρατηρούμε ότι στα δύο χρόνια της κρίσης, οι τιμές στις κατοικίες των αστικών περιοχών υποχώρησαν κατά 8,1%. Ωστόσο, και μετά την υποχώρηση αυτή, η αγορά κατοικίας παραμένει παγωμένη. Στα σημερινά επίπεδα τιμών, το κεφάλαιο που έχει τοποθετηθεί στις κατασκευές δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Οι τιμές θα πρέπει να αποκλιμακωθούν κι άλλο, ώστε να υπάρξει αντιστοιχία με τα επίπεδα της όποιας ζήτησης υπάρχει. Η μείωση των τιμών μπορεί να φτάσει σε τέτοια επίπεδα, ώστε να εξαφανιστεί ακόμα και το κέρδος και οι κατασκευαστές να πουλήσουν ακόμα και με ζημιά. Θα υπάρξει δηλαδή καταστροφή κεφαλαίου. Μετά την «εξυγιαντική» αυτή διαδικασία, η αγορά κατοικίας θα ξεκινήσει να αναπτύσσεται και πάλι, από χαμηλότερο όμως σημείο εκκίνησης.
Πιστωτικό κεφάλαιο
Η πιο ενδεικτική περίπτωση υπερσυσσώρρευσης κεφαλαίου συντελείται στο χώρο της πίστης και αφορά φυσικά το ελληνικό κρατικό χρέος, το οποίο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία ανέρχεται στα 350 δισ. ευρώ. Το χρέος αυτό, υπό μορφή έκδοσης κρατικών ομολόγων έχει εξαγοραστεί και βρίσκεται στα χέρια των ελληνικών και ξένων - γερμανικών και γαλλικών κατά βάση - τραπεζών. Οι τελευταίες με τη σειρά τους, αγοράζουν ελληνικό χρέος, είτε για λογαριασμό των λεγόμενων θεσμικών ταμείων (πρόκειται για ασφαλιστικά ταμεία σε Ελλάδα και εξωτερικό), είτε για δικό τους λογαριασμό, με κεφάλαια που προέρχονται από καταθέσεις μικροαποταμιευτών, ή από κεφαλαιοποιημένη υπεραξία που έχει τοποθετήσει το βιομηχανικό, εμπορικό και εφοπλιστικό κεφάλαιο στις τράπεζες.
Και το έχουν τοποθετήσει στις τράπεζες είτε για να κερδίσουν από τους τόκους, ή γιατί μέρος του κεφαλαίου αυτού, δεν μπορεί να επενδυθεί παραγωγικά στους τομείς της υλικής παραγωγής, είτε στο χώρο των υπηρεσιών.Από το κεφάλαιο που υπάρχει στις Τράπεζες, δίνονται δάνεια για επενδύσεις ή τοποθετείται σε μορφές πλασματικού κεφαλαίου (μετοχές, ομόλογα, παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα).
Στην περίοδο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, η εξυπηρέτηση του κρατικού χρέους, γίνεται χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Στην περίοδο όμως της οικονομικήςκρίσης, όταν ανακόπτεται βίαια η διευρυμένη αναπαραγωγή του κοινωνικού κεφαλαίου και κατά συνέπεια μειώνεται απότομα η μάζα της παραγόμενης υπεραξίας, ανατρέπονται όλες οι ισορροπίες και τα ισοζύγια, οι αρμοί του συστήματος αρχίζουν να τρίζουν. Συνέπεια της οικονομικήςκρίσης, είναι και η κατάρρευση του κρατικού προϋπολογισμού και άρα η ικανότητα του καπιταλιστικού κράτους να εξυπηρετεί το χρέος και τους πιστωτές. Αυτό αντανακλάται στις τιμές των ομολόγων, οι οποίες έχουν κυριολεκτικά καταρρεύσει. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, με τιμή βάσης το 100, τον προηγούμενο Μάη τα 3ετή ομόλογα διαπραγματεύονταν στη λεγόμενη δευτερογενή αγορά σε τιμή 60,79 μονάδων βάσης (μ.β.), των 10ετών στις 54,59 μ.β., των 30ετών στις 44,23 μ.β., των 5ετών στις 61,68 μ.β. και των 7ετών στις 58 μ.β.
Η καταστροφή κεφαλαίου στο χώρο της πίστης με όρους καπιταλιστικής αγοράς, στην πραγματικότητα ήδη συντελείται. Από εκεί και πέρα, με κρατικομονοπωλιακές παρεμβάσεις, επιχειρούν να διατηρήσουν το μισοπεθαμένο στη ζωή (χορήγηση χαμηλότοκων δανείων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προς τις τράπεζες, παροχή ρευστότητας από το κράτος, υπογραφή α' μνημονίου και διαπραγμάτευση χορήγησης δεύτερου υπέρογκου δανείου, μακροχρόνια επιμήκυνση του χρέους που λήγει τα επόμενα χρόνια κλπ.).
Ο ελληνικός και ο διεθνής καπιταλισμός βρίσκονται αντιμέτωποι με τις αντιφάσεις του συστήματος και με τα όλο και περισσότερο στενά όρια διαχείρισης της κρίσης. Αν δεν στηρίξουν το ελληνικό πιστωτικό σύστημα (αυτή είναι η πέτρα του σκανδάλου και όχι η πληρωμή των μισθών και των συντάξεων που τις έχουν λεηλατήσει) κινδυνεύουν με κατάρρευση οι ελληνικές τράπεζες, αλλά θα πληγούν και οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες που διακρατούν μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους. Μια τέτοια όμως εξέλιξη θα συμπαρασύρει και τις τράπεζες άλλων χωρών, οι οποίες έχουν ανοικτές θέσεις (έχουν τοποθετήσει κεφάλαια) στις γαλλικές και τις γερμανικές τράπεζες και δεν αποκλείεται να σημειωθεί ντόμινο καταρρεύσεων στο σύνολο των χωρών της ευρωζώνης, και η εκδήλωση στη συνέχεια μίας δεύτερης οικονομικήςκρίσης, βαθύτερης ακόμα και από την πρώτη. Κρίση, η οποία θα εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του πλανήτη.
Από την άλλη, το «άρρωστο» και «μολυσμένο» τραπεζικό σύστημα της Ελλάδας, δεν μπορεί να ξεπεράσει την κρίση του, χωρίς να καταστραφεί το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο που βρίσκεται στα σπλάχνα του, και το διακρατούν οι τράπεζες στα λογιστικά τους βιβλία.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Οι ίδιες οι εξελίξεις δείχνουν ότι το γερασμένο και εξαντλημένο καπιταλιστικό σύστημα, είναι βαριά άρρωστο. Και όσο πιο εξασθενημένο και ανήμπορο αισθάνεται, τόσο περισσότερο ανθρώπινο αίμα χρειάζεται να μεταγγιστεί στα αγγεία του, για να ανακτά προσωρινά τις αισθήσεις από το βαρύ λήθαργο και τον επιθανάτιο ρόγχο στον οποίο έχει περιέλθει.
Καιρός να του βγάλουμε τον αναπνευστήρα που τον κρατά τεχνητά στη ζωή. Μέσα από το θάνατο του παλιού και ιστορικά ξεπερασμένου κοινωνικού συστήματος, θα ανθίσει η νέα ζωή. Οι κοινωνίες των ανθρώπων θα πετάξουν όλη τη σκουριά και τα βαρίδια του παρελθόντος και θα κάνουν ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός.
  • Τα οικονομικά στοιχεία είναι της ΕΛΣΤΑΤ.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ


TOP READ