20 Φεβ 2017

Θάλασσα, πικροθάλασσα... (1)

 Θάλασσα, πικροθάλασσα... (1)


Στο προηγούμενο σημείωμα απολαύσαμε τον πρόεδρο των εφοπλιστών Θόδωρο Βενιάμη να πλέκει το εγκώμιο του κλάδου του και να μας τραβάει το αφτί για τα "ανεδαφικά συνδικαλιστικά προσκόμματά" μας που δεν επιτρέπουν στους πατριώτες εφοπλιστές να βοηθήσουν την χώρα δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. Τις προάλλες βγήκε στην τηλεόραση αυτό το απολειφάδι τής πολιτικής σκηνής, το οποίο ακούει στο όνομα Θόδωρος Πάγκαλος, για να επιμείνει με περίσσιο θράσος ότι "μαζί τα φάγαμε" και ότι ο κύριος υπεύθυνος για την καταστροφή τής χώρας είναι ο τυροπιτάς που δεν κόβει απόδειξη.

Προφανώς, η σύγχρονη Ελλάδα προσπαθεί να βρει τον δρόμο της ανάμεσα σε καλούς εφοπλιστές και κακούς τυροπιτάδες. Ίσως έτσι να εξηγείται ο διαχρονικός καημός τής ελληνικής πολιτείας να στηρίξει όσο μπορεί περισσότερο την χειμαζομένη τάξη των εφοπλιστών, είτε νομοθετώντας ευνοϊκά υπέρ τους είτε παραβλέποντας μερικές "ανωμαλίες" που σκάνε από καιρού εις καιρόν (όπως, λόγου χάρη, την ιστορία με κάτι πρόστιμα για φοροδιαφυγή δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που καταλόγισε ο ΣΔΟΕ πριν λίγα χρόνια εις βάρος τού γνωστού εφοπλιστού κ. Βίκτωρος Ρέστη, περί της οποίας ουδείς εκ των δύο προαναφερθέντων Θοδωρήδων έχει αρθρώσει ποτέ την παραμικρή λέξη).

Κρατάει χρόνια αυτή η κολώνια... (εφημ. Ναυτεμπορική, 19/11/1959)

Η αλήθεια είναι ότι, από καταβολής τού ελληνικού κράτους, ο μόνος απόλυτα προστατευμένος από φορολόγηση κλάδος στην Ελλάδα είναι οι εφοπλιστές. Στον κρατικό προϋπολογισμό κάθε χρόνο επαναλαμβάνονται τα φορολογικά προνόμια των εφοπλιστών, τα οποία έχουν φτάσει πλέον σε τέτοια έκταση που σε κάνουν να πιστεύεις ότι μεταξύ των περίφημων "σημαιών ευκαιρίας" πρέπει να προσμετράται και η ελληνική. Κι όμως, υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν ότι το κράτος πρέπει να κάνει κι άλλα πράγματα για να βοηθήσει τους εφοπλιστές. Όπως ο Γιώργος Καρατζαφέρης, ο οποίος, μιλώντας στην ολομέλεια της βουλής στις 17/4/2008, είπε, μεταξύ άλλων (*):
Έχουμε μια μεγάλη άνθηση της ναυτιλίας. Εσείς τί κάνατε για να μαζέψετε το παραδάκι, να έλθει εδώ το χρήμα; Δεν πιάνετε τις ευκαιρίες. Έρχεται η Νορβηγία, η Μέκκα της ναυτιλίας και η Αγγλία, το Σίτυ και βάζει φορολογία. Εσείς, λοιπόν, γιατί εν τους μαζεύετε όλους αυτούς να έρθουν εδώ; Να τους φέρουμε από το Σίτυ εδώ. Απαλλάξτε τους απ' όλα. Η σκόνη να μείνει από το χρήμα, λέει ο εβραίος, όφελος είναι.
Παρένθεση. Αναρωτιέται κανείς αν είναι δυνατόν να μη γνωρίζει ο Καρατζαφέρης ότι οι εφοπλιστές ήσαν ήδη απαλλαγμένοι από όλα και ότι το μόνο που έμενε από το χρήμα τους στον τόπο ήταν η σκόνη. Κατά πάσα πιθανότητα, ο πρόεδρος του ΛαΟΣ το γνώριζε αλλά πέταξε μια κορώνα για να μαζέψει κανένα εύσημο από τους εφοπλιστές. Κλείνει η παρένθεση.


Πριν φτάσουμε στην αναλυτική καταγραφή όλων των φοροαπαλλαγών που απολαμβάνουν οι εφοπλιστές και οι ναυτιλιακές εταιρείες, θα χρειαστεί να έχουμε υπ' όψη μας ότι, σύμφωνα με τον Ν. 27/1975, τα πλοία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Στην κατηγορία Α ανήκουν τα μηχανοκίνητα φορτηγά πλοία, δεξάµενόπλοια, πλοία ψυγεία χωρητικότητας 3.000 κόρων, σιδηρά φορτηγά πλοία ξηρού και υγρού φορτίου, πλοία ψυγεία άνω των 500 και 3.000 κόρων με πλόες στα λιμάνια του εξωτερικού, επιβατηγά πλοία με πλόες σε λιμάνια εξωτερικού και επιβατηγά πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 500 κόρων που τουλάχιστον επί εξάμηνο έκαναν πλόες μεταξύ λιμανιών του εσωτερικού ή εσωτερικού και εξωτερικού ή µόνο εξωτερικού, για αναψυχή των επιβατών (περιηγητικά ή κρουαζιερόπλοια). Στην κατηγορία Β στην οποία ανήκουν τα λοιπά µηχανοκίνητα πλοία, τα ιστιοφόρα και, γενικά, κάθε άλλο πλωτό μέσο.

Ο ίδιος νόμος άλλαξε εκ βάθρων το καθεστώς φορολόγησης των πλοίων. Από της ψηφίσεώς του, στα πλοία δεν επιβάλλεται φόρος επί των πραγματικών εισοδημάτων που αποκτούν οι ιδιοκτήτες ή οι εκμεταλλευτές τους αλλά ένας άλλος φόρος με βάση την ηλικία του πλοίου και την χωρητικότητά του σε κόρους. Ουσιαστικά, δηλαδή, πρόκειται για τέλος και όχι για φόρο, εφ' όσον το βεβαιούμενο ποσό είναι άσχετο με το εισόδημα ή τα κέρδη που προκύπτουν από το πλοίο. Γι' αυτό και ο συγκεκριμένος φόρος δεν αναφέρεται ως φόρος εισοδήματος αλλά ως φόρος χωρητικότητας (tonnage tax). Δεν θα αναφέρουμε εδώ τις σχετικές κλίμακες (**) αλλά θα δώσουμε ένα παράδειγμα. Το γνωστό μας Νήσος Μύκονος, ολικής χωρητικότητας 7.882 κόρων, πληρώνει 71 ευρώ για τους πρώτους 100 κόρους και 1 ευρώ για κάθε επί πλέον κόρο. Δηλαδή η Hellenic Seaways καταβάλει ετησίως γι' αυτό το πλοίο 7.853 ευρώ και καθαρίζει. Τα ίδια ακριβώς πληρώνει ως φόρο εισοδήματος όποιος ελεύθερος επαγγελματίας δηλώνει ετήσιο εισόδημα 31.500 ευρώ.

1960: Η πολιτεία τιμά τον Σταύρο Λιβανό (αριστερά), ο οποίος έχει μόλις εγγράψει το χιλιοστό πλοίο στο
ελληνικό νηολόγιο. Δίπλα του ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και δεξιά ο βασιλιάς Παύλος.

Πάμε τώρα να δούμε τις φοροαπαλλαγές ανά κατηγορία, μία προς μία, έτσι όπως αναφέρονται στις "Φορολογικές Δαπάνες" του -αριστερού- Κρατικού Προϋπολογισμού 2017. Να σημειώσουμε ότι εδώ κάνουμε λόγο για φορολογικές απαλλαγές και διευκολύνσεις που ισχύουν μόνο για εφοπλιστές και ναυτιλιακές εταιρείες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι γι' αυτούς δεν ισχύουν και άλλες ευρύτερου ενδιαφέροντος ευνοϊκές διατάξεις:

Α. Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων

(1) Αλλοδαπή εταιρεία πλοιοκτήτρια πλοίου με ξένη σημαία, το οποίο τελεί υπό την εκμετάλλευση ή διαχείριση ημεδαπής ή αλλοδαπής επιχείρησης, εγκατεστημένης στην Ελλάδα δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 25 του ν. 27/1975, απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος του κτηθέντος στο εξωτερικό από την εκμετάλλευση του πλοίου, του οποίου τυγχάνει πλοιοκτήτρια.

(2) Απαλλάσσονται από το φόρο τα κέρδη ναυτικής εταιρείας του ν.959/1979 (ΥΕΚ 192 Α), καθώς και τα μερίσματα που διανέμει αυτή, εφόσον έχει υπαχθεί στο άρθρο 25 του ν. 27/1975 και εκμεταλλεύεται ή διαχειρίζεται πλοίο με ελληνική ή ξένη σημαία.

(3) Τα γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων οποιουδήποτε τύπου ή μορφής, που πληρούν όμως τις παρακάτω προϋποθέσεις, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος:
α) Διαχείριση, εκμετάλλευση, ναύλωση κ.λπ. πλοίων με ελληνική ή ξένη σημαία πάνω από 500 κόρους ολικής χωρητικότητας.
β) Κάλυψη με εισαγωγή συναλλάγματος ή ευρώ: i) των ετήσιων δαπανών λειτουργίας τους στην Ελλάδα με ισόποσο τουλάχιστον 50.000 δολαρίων ΗΠΑ ή το αντίστοιχο ποσό σε ευρώ, ii) όλων γενικά των πληρωμών στην Ελλάδα για λογαριασμό τους ή για λογαριασμό τρίτων.

(4) Απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος τα κέρδη, καθώς και τα μερίσματα που διανέμει ναυτική εταιρεία του ν.959/1979 που έχει υπαχθεί στο άρθρο 25 του ν. 27/1975 και διαχειρίζεται
πλοία με ελληνική ή ξένη σημαία.

[συνεχίζεται]


-----------------------------------------------------
(*) Πρακτικά Βουλής, συνεδρίαση ρκη', 17/4/2008, σελ. 8097.
(**) Για όποιον ενδιαφέρεται, εύληπτες πληροφορίες υπάρχουν στο: Tax Alert, "Φορολογία πλοίων με σημαία Ε.Ε./Ε.Ο.Χ.", Φεβρουάριος 2016.

Και με χιόνια και με κρύα

 Και με χιόνια και με κρύα

ελαφρά θεματολογία

Κανονικά τέτοια κείμενα θα είχαν θέση στο Ατέχνως (ημίθεος σχωρέστο) που πέθανε και πορεύεται σαν άταφος νεκρός, με σκυλεμένο πτώμα. Τώρα προφανώς δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, αλλά κάτι άλλο βρίσκεται στα σκαριά και θα αλλάξει τα δεδομένα.
Μέχρι τότε... κοιτάμε κάθε αγώνα ξεχωριστά και κάνουμε ταμείο στο τέλος.

Όπως εξηγεί ο Βλαδίμηρος στο "περί δίκαιων και άδικων κειμένων", αν είχε πάρει χτες ο Άρης το Κύπελλο, θα είχαμε τώρα χαρούμενους συνειρμούς κι αναλύσεις για τακτική-στρατηγική, αντικειμενικό κι υποκειμενικό παράγοντα, τη νίκη που έχει πολλούς πατεράδες αλλά μόνο έναν πατερούλη, την ΕΟΚ (και Γιώργος Νάτου το ίδιο συνδικάτο) με τον "πατερούλη" Βασιλακόπουλο και την αποδέσμευση από τις αγκυλώσεις της.

Τώρα -που δυστυχώς ηττηθήκαμε σύντροφοι- δεν υπάρχει αντίστοιχη διάθεση, αν και η ήττα βάζει στο τραπέζι της συζήτησης διάφορα θεωρητικά ζητήματα πχ για τη σχέση ποσότητας-ποιότητας, έντεκα εμείς-έντεκα αυτοί, αλλά με πολλαπλάσιο προϋπολογισμό (μπάτζετ), που θέλει ψυχή και σχέδιο για να καλυφθεί, αλλά δεν αρκεί το ένα χωρίς το άλλο, πάθος χωρίς μέθοδο, πλάνο χωρίς φλόγα, κι έναν πρωτότυπο συνδυασμό τους, που να μη δίνει ένα απλό άθροισμά τους, αλλά να τα πολλαπλασιάζει.

Αντ' αυτών, η κε του μπλοκ θα καλύψει μια άλλη αθλητική εκκρεμότητα -προτού μπαγιατέψει και βρομίσει εντελώς- από μια πρόσφατη αποκοτιά-επίσκεψη στο γήπεδο της Ριζούπολης, ανάμεσα στα Άνω Πατήσια και τον Περισσό (δεν έχω καταλάβει ποιος σταθμός είναι πιο κοντά), κοντά στο σπίτι του λαού και του αειθαλούς κόμματος, που έχει βγάλει γερές ρίζες στον τόπο μας κι αρνείται να γίνει δρυς πεσούσα, για να το ξυλεύσουν -άλλο αν ξεκόβουν κατά καιρούς κάποια αγράμματα κούτσουρα, περιβολάδες και καταβολάδες, που εξαργυρώνουν τις κομματικές καταβολές τους, ρίχνοντας ξύλα στη φωτιά του συστήματος.

(Παρεμπιπτόντως, πολύ κοντά είναι κι η Νέα Φιλαδέλφεια, με το γκρεμισμένο της γήπεδο αν και αυτό δεν είναι περίεργο για όποιον έχει ζήσει (σ)τη Θεσσαλονίκη, όπου τα τρία μεγαλύτερα γήπεδα βρίσκονται σε ακτίνα ενός ημίωρου περίπατου και τα χουλιγκάνια στήνουν καρτέρι οι μεν στους δε και τα αντίστοιχα αστικά λεωφορεία της Τούμπας, του Χαριλάου και της Τριανδρίας.

Κι έτσι ο Απόλλων Σμύρνης είναι κοντά σε έναν προσφυγικό δήμο, να νιώθει κοντά στο σπίτι του, κι ας μην είναι στη Σμύρνη της Τουρκίας ή στη Νέα Σμύρνη, όπου είναι ο Πανιώνιος, η άλλη ιστορική, προσφυγική ομάδα, που μετακόμισε με τη μικρασιατική καταστροφή).

Ο μικρός Κάππος (καπάκι) λέει πως ο πατέρας του έγινε Απολλωνιστής ακριβώς εξαιτίας αυτής της γειτνίασης κι επειδή ο Απόλλωνας του Αλαμάνου (που έχει αρνητική χροιά-σημασία στα τούρκικα) μας έδινε το γήπεδο για εκδηλώσεις. Αν και εγώ, στη σύγχρονη εποχή, θυμάμαι μόνο μια εκδήλωση με την Αλέκα στο κλειστό γηπεδάκι για το γυναικείο ζήτημα και μια παλιά ανταπόκριση για το πώς θα μπορούσαν να επικοινωνούν οι κερκίδες και να φτιάχνουν ατμόσφαιρα.

ΚΚΕ ισχυρό η μία κερκίδα
Μέτωπο Λαϊκό, απαντάει η άλλη
Και ύστερα ανακοίνωση από τα μεγάφωνα.
Παρακαλείται ο κάτοχος του παλιού οχήματος με αριθμό πινακίδας (Α)ΑΔΜ 1995 να έρθει να μετακινηθεί από τις θέσεις του, γιατί ενοχλεί...

Ίσως αυτά να έχουν αφήσει κάποιο χνάρι επίδρασης και στους Απολλωνιστές κι ένα σύνθημά τους, που λέει:
ούτε ΠΑΟΚ, ούτε Άρης,
ούτε βάζελος και γάβρος -μπι-μπιπ...
ούτε ΑΕΚ, ούτε Ήρα
και μετά νομίζω, ακολουθεί κάτι για του Απόλλωνα τη λύρα.
Παίξε-παίξε του Απόλλων τα μπλουζ...
Αυτό πια δεν είναι απλά κατά του δικομματισμού. Είναι η αθλητική εκδοχή του "πέντε-δέκα-τριάντα κόμματα, δύο πολιτικές".

Η Ριζούπολη βέβαια, εκτός από τον Απόλλωνα έχει συνδεθεί και με τον άτυπο τελικό για τον τίτλο του 2003, τον "τελικό της ντροπής" (που όμως ξεκίνησε κανονικά, σε αντίθεση με το χτεσινό τελικό) και το επεισοδιακό Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός 3-0.
Τότε που ο Ολυμπιακός έψαχνε γήπεδο (γιατί το Καραϊσκάκη ετοιμαζόταν για τους Ολυμπιακούς -σ.σ.: αγώνες- αν και δε θυμάμαι να χρησιμοποιήθηκε ποτέ στα πλαίσιά τους) κι έφαγε πόρτα από τον Πανιώνιο, για να καταλήξει στη φιλόξενη Ριζούπολη, που ανακαινίστηκε κι αναβαθμίστηκε (άλλο αν σήμερα δε χρησιμοποιούνται όλες οι κερκίδες κι ο ηλεκτρονικός πίνακας), σε αντίθεση με το στάδιο της Νέας Σμύρνης, που έχει μερικά ερειπωμένα σημεία.

Πώς τα φέρνει η Σουζάνα η ζωή όμως...
Τα επόμενα χρόνια ο Πανιώνιος έγινε (κάτι σαν) παράρτημα του Ολυμπιακού, με δανεικούς κτλ, ενώ ο Απόλλωνας που δεν ανέβηκε στο κόκκινο άρμα, έπεσε κατηγορία αύτανδρος και με την πρώτη -και ας είχε καλή ομάδα- προ τριετίας, στη μοναδική πρόσφατη παρουσία του στα μεγάλα σαλόνια.
Άλφα Εθνική θέλω να σε δω και να τρελαθώ...

Αλλά οι μικρές κατηγορίες κρατούν μάλλον πιο πολλά στοιχεία αυθεντικής γραφικότητας και μιας ανύπαρκτης αθωότητας, που ζει μόνο στις παιδικές μας αναμνήσεις.
Οι ημίγυμνοι κάγκουρες που ντεμέκ αψηφούν το κρύο, αλλά δεν εντυπωσιάζουν τις ντεμέκ ωραίες παρουσίες, που έρχονται αποκλειστικά για τους ποδοσφαιριστές, που είναι βασικά φίλοι με τους κάγκουρες, που τους φωνάζουν καμένα συνθήματα: σίγουρα έπινες κι εσύ χασίσι, Δεληζήση-Δεληζήση.

Πασατέμπο, γιατί πώς να περάσει η ώρα με τέτοιο τέμπο και υπερθέαμα, γκρίνια από τους σοφούς προπονητές της κερκίδας -ένα είδος οργανικού διανοούμενου της εποχής- και των διαιτητών -αν όχι παρατηρητών- της κερκίδας, που ασχολούνται από το πρώτο λεπτό ως το 90' με το κοράκι.

Κι οι θεούληδες που βγάζουν ηλεκτρονικά εισιτήρια -χωρίς ΑΜΚΑ και περιττές διατυπώσεις- όχι για να το χτυπήσεις κάπου, αλλά για να στο κόψει στην είσοδο ο "έφορας" με το χέρι, κλασικά και πατροπαράδοτα. Εμείς έτσι τα βρήκαμε από τους πατεράδες μας...
Ναι ρε φίλε, αλλά τι δέκα ευρώ εισιτήριο; Για το υπερθέαμα που μας δίνεις; Και να φανταστείς πως αν πάει στη Σούπερ-Λιγκ, θα ανέβει στα 15...

Άσε το άλλο, που απαγορεύουν τη μετακίνηση οπαδών και δεν έχεις με ποιον να αλληλεπιδράσεις και ποιον να βρίσεις. Κι έτσι η ΠΑΕ ανοίγει μόνο τη μία κερκίδα -αυτή που χτυπάει ο ήλιος, αλλά έχει και στέγαστρο για τη βροχή- θύρες 1 και 2, απέναντι από τα απομονωμένα δημοσιογραφικά θεωρεία -μη χτυπήσει κανείς, καθώς ασκεί το λειτούργημά του. Οι άλλες οκτώ θύρες μένουν κλειστές, αλλά είναι τουλάχιστον ανακαινισμένες, όχι ερείπια όπως του Πανιώνιου.

Υπήρχε και αγώνας, αλλά αυτό είναι το τελευταίο, δεν πας για αυτό στο γήπεδο, άμα είναι το βλέπεις κι από την τηλεόραση, με ριπλέι, τουαλέτα κι όλα τα κομφόρ.
Ντέρμπι κορυφής κι ανόδου, έβαλε δύο κρύα γκολ ο Άρης στο πρώτο, έφαγε ανόητη αποβολή, χάθηκε ο ήλιος που μας ζέσταινε, χάθηκε κι η μπάλα, κατηφορικό Ριαθόρ η Ριθούπολη, ανατροπή και 2-2 στο 91', πάνω που έλεγες θα το κρατήσουμε, τόσες καθυστερήσεις ούτε σε εγκυμοσύνη, "πέστε κάτω, οε-οε-οε", έτρωγε τα μουστάκια -που δεν έχει πια- μετά ο Μουστάκιας (Αναστόπουλος, κάτι σαν ο τεχνικός με το μουστάκι). Να δεις που δε θα ανέβουμε φέτος, κι ας έβαλε μες στη βδομάδα γκολ αλά Βαν Μπάστε ο Ίλιτς, στον Εύοσμο -σιγά μην το ήθελε, θα μου πεις.



Αλλά τι σημασία έχουν όλα αυτά;

Ξέχασα να σου πω κι από πού έχει πάρει το όνομά της η Ελαφρι Ταξιαρχία, και για εκείνη την παλιά ταινία, που...
Φτάνει όμως για σήμερα με την ελαφρά θεματολογία.
Καλό ξενύχτι για τους Αντετοκουμπικούς. #NBAVOTE Δάρδαλης

Για το παιδαγωγικό ποίημα του Μακάρενκο

 Για το παιδαγωγικό ποίημα του Μακάρενκο

Αν κάποιος δεν έχει διαβάσει το Παιδαγωγικό Ποίημα του Μακάρενκο, τον περιμένει μια πραγματική αποκάλυψη, για την οποία κανείς δεν μπορεί να τον προϊδεάσει επαρκώς, όσα κι αν του πει σαν προλεγόμενα.
Δεν είναι ακριβώς ποίημα, αλλά αγώνας, που είναι η τέχνη της ζωής. Είναι ποίηση, με την κυριολεξία του όρου, διάπλαση χαρακτήρων κι ενός νέου κόσμου. Ενός κόσμου που ξεκινούν να τον φτιάξουν στα ερείπια του παλιού και των παλιών "ξοφλημένων" εαυτών τους. Δεν είναι ένα κλασικό ορφανοτροφείο-αναμορφωτήριο φυλακισμένων παιδικών ψυχών, αλλά εργαστήριο αναδιαμόρφωσης των συνθηκών, που φτιάχνουν με τη σειρά τους τους ανθρώπους.
Δεν είναι ακριβώς παιδαγωγικό, με στενά σχολικούς όρους, αλλά μια σφαιρική και ολοκληρωμένη εκπαιδευτική διαδικασία σε μια κοινότητα, που θα έκανε ίσως πολλούς "ελευθεριακούς" να φρίξουν με την αυστηρή πειθαρχία, την "επιβολή" του συνόλου στο άτομο, τη στρατιωτική παιδεία του επικεφαλής, του Αντόν Μακάρενκο, που είναι κι ο συγγραφέας του δίτομου έργου.
Σίγουρα δεν πρόκειται για την παιδεία της αριστείας, που προχωρά με μια "εκλεκτή μειοψηφία", επενδύει πάνω της και στήνει ένα τείχος ή μάλλον μικρό Καιάδα για τους υπόλοιπους, που... "δεν παίρνουν τα γράμματα". Βάζει έτσι στους εκπαιδευτικούς -πέρα από τα στενά χρονικά όρια και την ελεγχόμενη στοχοθεσία του μαθήματος- το κλασικό, περιοριστικό τρίλημμα: να προχωρήσουν (σ)το μάθημα με το ρυθμό των καλών, των τελευταίων ή με το μέσο όρο της τάξης;

Η τάξη του Μακάρενκο έχει άλλες ταξικές προτεραιότητες κι εξυπηρετεί άλλους σκοπούς. Μπορεί να μην έπιανε καλούς βαθμούς σύνδεσης με την αγορά εργασίας σε μια καπιταλιστική χώρα, αλλά δε θεωρεί κανέναν άχρηστο και χαμένη υπόθεση. Μπορεί να μη βγάζει παιδιά-θαύματα, με υποτροφίες, άριστες επιδόσεις κι ασυνήθιστες ικανότητες, αλλά είναι ένα μικρό θαύμα από μόνη της, που βγάζει επιστήμονες, τεχνίτες, μα πάνω από όλα χτίστες της νέας κοινωνίας, σύμφωνα με το πνεύμα και τις ανάγκες της εποχής. (Δεν ξέρω αν είναι τυχαίο ή ίσως κατάλοιπο του σοβιετικού παρελθόντος πως το πανεπιστήμιο του Λομονόσοφ -ή μήπως Λαμανόσαφ;- εξακολουθεί ως και σήμερα να έχει σχετικά καλές αξιολογήσεις, αλλά δε συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων εξαιτίας της πολύ χαμηλής του βαθμολογίας στο κομμάτι της σύνδεσής του με την αγορά).
Ο Μακάρενκο και τα παιδιά του εφαρμόζουν πιθανότατα στην πράξη το θεωρητικό κεκτημένο της σοβιετικής ψυχολογίας (Βιγκότσκι, κ.ά.) για την άγουσα (κύρια) δραστηριότητα, που διαμορφώνει πρωτίστως τον ψυχισμό του ανθρώπου. Διδάσκουν τη συντροφική συμβίωση και τη συλλογική ζωή (κολεκτίβα), το συνδυασμό θεωρίας και πράξης, μάθησης και εργασίας. Κι όταν τελικά καταφέρνουν να πατήσουν γερά στα πόδια τους σαν κολεκτίβα, "εξάγουν" την επανάστασή τους και τα καλύτερα παιδιά τους σε άλλες αντίστοιχες μονάδες, για να μεταδώσουν την πείρα και τα διδάγματά τους.
Για μια σοσιαλιστική κοινωνία ανώτερου τύπου, κάποιες κοινωνικές κατηγορίες είναι ευαίσθητος δείκτης της ποιοτικής στάθμης και διαφοράς της: τα παιδιά (ορφανά και μη), οι ανήλικοι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι-συνταξιούχοι, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, η κρατική μέριμνα, τα δικαιώματα και τα προνόμια που απολαμβάνουν. Η σύγκριση με την τσαρική Ρωσία, και τη σημερινή πραγματικότητα στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Η ευθεία σύγκριση με τις χώρες του δυτικού κόσμου, καθώς κι οι συγκρίσεις στο εσωτερικό των καπιταλιστικών χωρών και το κοινωνικό τους κράτος, πριν και μετά την επικράτηση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας στην ΕΣΣΔ, που αποτελούσε πηγή έμπνευσης για τους λαούς και τους αγώνες τους, κι αντίπαλο δέος για την αστική εξουσία.
Για τους συντρόφους, η παιδαγωγική επιστήμη είναι κλειδί τόσο για τις μεταξύ τους σχέσεις (όπου η οργάνωση, το κόμμα, η ταξική πάλη γενικότερα είναι ένα μεγάλο σχολείο, με ανεξάντλητο πλούτο), όσο και στο άνοιγμά τους στον κόσμο και τη δουλειά στο μαζικό΄κίνημα. Αρκεί να μην ξεχνάνε πως:
α) το βασικό πεδίο-κριτήριο είναι η πράξη, που όμως καθοδηγείται από τη θεωρία, για να μη βαδίζει στα τυφλά και κάνει τα ίδια λάθη, επαναλαμβανόμενου κύκλους γύρω από τον εαυτό της, όπως στη μέρα της Μαρμότας.
β) ο παιδαγωγός γηράσκει αεί διδασκόμενς από τις μάζες και δεν μπορεί να διακατέχεται από την υπεροψία του παντογνώστη-ξερόλα. Άλλο πράγμα ο αγνωστικισμός κι άλλο η αμφιβολία, η γόνιμη αμφισβήτηση, οι αναζητήσεις κι η διαρκής αναμέτρησης με τις αδυναμίες, τις ελλείψεις και τα κενά που έχουμε να καλύψουμε.
Τα παραπάνω είναι δικές μου σημειώσεις που γράφτηκαν αντί ανταπόκρισης από μια ενδιαφέρουσα εκδήλωση για την Παιδαγωγική στη Σοβιετική Ένωση (η περίπτωση του Μακάρενκο, Σοσιαλισμός και Προσωπικότητα) με εισηγητή το σοβιετικό κυριούλη.
Αντ' αυτής λοιπόν, μπορείτε να διαβάσετε τα εξής:
-εντυπώσεις από μια παρουσίαση του παιδαγωγικού ποιήματος από τον Ελισαίο
-ένα απόσπασμα-κεφάλαιο από το παιδαγωγικό ποίημα, σε δύο μέρη (1 και 2)
-ένα κείμενο του Παυλίδη (που είναι σχετικό, αλλά αν δεν κάνω λάθος, δεν ταυτίζεται με το κείμενο της εισήγησής του).

Η διείσδυση αστικών ιδεολογημάτων στον αριστερό λόγο



Εκπλήσσει η ευχέρεια, με την οποία η Αριστερά υιοθετεί γλωσσικά –χωρίς αναστόχαση και με αφελή άγνοια των πραγμάτων– αστικά ιδεολογήματα, όπως «λιτότητα» «μεταρρυθμίσεις», «εσωτερική υποτίμηση», «διαρθρωτικές αλλαγές», «ανθρωπιστική κρίση», «πρωτογενές πλεόνασμα».
Οι καπιταλιστές και οι εκφραστές των συμφερόντων τους και των απόψεών τους έχουν κάθε λόγο να ονομάζουν τις περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών δημοσίων δαπανών προς όφελος των καπιταλιστών «λιτότητα», διότι το «λιτότητα», το οποίο υποδηλοί και «συμμάζεμα» και «νοικοκύρεμα», ηχεί στα αυτιά των εργαζομένων, των συνταξιούχων και των ωφελούμενων από τις κοινωνικές δαπάνες του Δημοσίου ασφαλώς αθωότερα από την ωμή κατονομασία των παραπάνω περικοπών.
Η λέξη «μεταρρύθμιση» ήταν, εάν ακόμη ενθυμείσθε, θετικά φορτισμένη όχι μόνον για τους προοδευτικά σκεπτόμενους, αλλά σχεδόν για όλους τους ανθρώπους. Χρησιμοποιήθηκε όμως από τους καπιταλιστές και από τους δικούς τους για να δώσουν μια συνοπτική γλωσσική έκφραση στην διάλυση των εργασιακών σχέσεων, στην ασυδοσία των καπιταλιστών στην αγορά εργασίας, στην προλεταριοποίηση των αυτοαπασχολούμενων, δηλ. στην μετατροπή τους σε μισθωτούς εργαζόμενους υπαγμένους στο κεφάλαιο, στην προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της δημόσιας παιδείας (ιδίως της ανώτατης), της διάλυσης του συστήματος της δημόσιας υγείας και άλλων συναφών.
Οι «διαρθρωτικές αλλαγές» σημαίνουν την εκποίηση ή εκχώρηση δημόσιας περιουσίας, δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών καθώς και οικονομικών λειτουργιών του Δημοσίου στους καπιταλιστές.
Όλοι γνωρίζουμε τι είναι η υποτίμηση, δηλ. η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Κατά την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος μεταβάλλονται οι ισοτιμίες του τελευταίου έτσι, που τώρα χρειάζεται κανείς ένα μεγαλύτερο ποσό εθνικού νομίσματος για να αγοράσει μια μονάδα καθενός άλλου εθνικού νομίσματος. Στην πραγματικότητα μεταβάλλεται η ισοτιμία του εθνικού νομίσματος προς το κυρίαρχο στις διεθνείς συναλλαγές νόμισμα, δηλ. το δολλάριο. Μέσω αυτής της μεταβολής μεταβάλλονται και οι ισοτιμίες του εθνικού νομίσματος προς όλα τα άλλα εθνικά νομίσματα. Αυτήν την μεταβολή της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος προς το δολλάριο την επιτυγχάνει η Κεντρική Τράπεζα, αγοράζοντας και πουλώντας οποιαδήποτε ποσό δολλαρίων στην νέα ισοτιμία.
Γιατί υποτιμάται ένα νόμισμα; Για να αυξηθεί η ζήτηση του Εξωτερικού για τα προϊόντα που παράγονται στο Εσωτερικό (εξαγωγές), αφού συνεπεία της υποτίμησης θα μειωθούν οι τιμές τους, και για να μειωθεί η ζήτηση του Εσωτερικού για προϊόντα του Εξωτερικού (εισαγωγές), αφού συνεπεία της υποτίμησης θα αυξηθούν οι τιμές τους. Και τα δυο αυτά, εάν επισυμβούν, οδηγούν σε αύξηση του εθνικού προϊόντος και σε μείωση του ελλείμματος ή, αντιστοίχως, σε αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των εμπορικών συναλλαγών της χώρας. Στην χώρα μας, επειδή τώρα πλέον εθνικό νόμισμα δεν είναι η δραχμή, αλλά το ευρώ, δεν υπάρχει η δυνατότητα υποτίμησης του εθνικού νομίσματος με απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης.
Λέγεται ότι μειώσεις μισθών μειώνουν τις τιμές των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων και συνεπώς αυξάνουν την ζήτηση του Εξωτερικού για αυτά τα προϊόντα και συνεπώς τις εξαγωγές και το εθνικό προϊόν. Συγχρόνως μειώνουν την ζήτηση για τα εμπορεύματα του Εξωτερικού και συνεπώς τις εισαγωγές. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τα παραπάνω, οι μειώσεις μισθών αυξάνουν το εθνικό προϊόν και μειώνουν το έλλειμμα ή αυξάνουν το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου, δηλ. έχουν τα ίδια αποτελέσματα με μια αντίστοιχη υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Να λοιπόν: Τι μείωση μισθών και κουραφέξαλα! Απλώς για μια οιονεί υποτίμηση του εθνικού νομίσματος πρόκειται — για μιά «εσωτερική υποτίμηση». Δεν ηχεί ωραία;
Ωραίο ιδεολόγημα είναι κι αυτό με την «ανθρωπιστική κρίση». Το «ανθρωπιστική κρίση» υποκαθιστά το «οικονομική κρίση», όσον αφορά τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στα οικονομικώς και κοινωνικώς κατώτερα στρώματα του πληθυσμού, δηλ. στους «ανθρώπους». Το «ανθρωπιστική κρίση» υποκαθιστά το «οικονομική κρίση».Το «οικονομική κρίση» προτρέπει αυτονοήτως στην αναζήτηση των αιτίων της κρίσης στην οικονομία. Το «ανθρωπιστική κρίση» παραπέμπει σε λιμούς, λοιμούς, σεισμούς, καταποντισμούς. Ή σε τιμωρητικές ενέργειες του Κυρίου του είδους «Και έκανε θραύσιν ο Κύριος και έθραυσεν χιλιάδας δέκα», όπως διαβάζουμε στην Παλαιά Διαθήκη.
Το «ανθρωπιστική κρίση» είναι πολύ πιο βολικό από εκείνο το «οικονομική κρίση». Διότι, ενώ το πρώτο παραπέμπει στην φύση ή στον Κύριον, το δεύτερο υπενθυμίζει, όπως λέει ο Brecht, ότι σήμερα η μοίρα του ανθρώπου είναι ο άνθρωπος, δηλ.την κρίση την προκάλεσαν και την συντηρούν άνθρωποι.
Και πώς έχει το πράγμα με εκείνα τα διαβόητα «ανθρώπινα δικαιώματα»; [1] Είναι κάτι σαν τα δικαιώματα των ζώων, των σκύλων π.χ., μιά και ζούμε μεταξύ πολλών φίλων αυτών των αξιαγάπητων τετράποδων. Όπως τα δικαιώματα των ζώων προϋποθέτουν την διάκριση μεταξύ ανθρώπων και ζώων, έτσι και τα «ανθρώπινα δικαιώματα» προϋποθέτουν την διάκριση μεταξύ πολιτών και «ανθρώπων», δηλ. μεταξύ πολιτών και διαφόρων ειδών αναξιοπαθούντων. Έτσι για να το πούμε σχηματικά: Για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» των «λαθρομεταναστών», των φυλακισμένων, των ρομά, των αστέγων, των ανέργων, των απόρων, δηλ. των «ανθρώπων», πρόκειται όχι για τα δικαιώματα τα δικά σου και των ομοίων σου, δηλ. όχι για δικαιώματα των αστών πολιτών, — σ΄αυτούς τους τελευταίους αρκούν τα δικαιώματα του πολίτη. Δικαίωμα στην εργασία, δηλ. στην μισθωτή εργασία, δεν υπάρχει βέβαια. Πολλοί όμως ομιλούν με ζέση για το δικαίωμα στην εργασία ως για ανθρώπινο δικαίωμα. Αναλογιστείτε λοιπόν προς στιγμήν όχι τον άνεργο, αλλά τον κ. Κόκκαλη ή κάποιον όμοιόν του ως φορέα αυτού του ανθρώπινου δικαιώματος!
Και ερχόμαστε, τέλος και σ΄εκείνο το διαβόητο «πρωτογενές πλεόνασμα».
O Πρωθυπουργός δήλωσε επανειλημμένα ότι θα μοιράσει εν είδει κοινωνικού μερίσματος το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος του έτους 2013 σε θύματα της οικονομικής του πολιτικής.
Το τρίτο Μνημόνιο επιβάλλει στην ελληνική κυβέρνηση να επιτυγχάνει κάθε έτος μέχρι το 2016 ένα ορισμένο πρωτογενές πλεόνασμα. Επίσης προβλέπει ότι, αν σε ένα έτος η κυβέρνηση επιτύχει ένα πρωτογενές πλεόνασμα μεγαλύτερο του επιβεβλημένου, τότε μπορεί το επόμενο έτος να δαπανήσει ποσό ίσο μέχρι το 70% της διαφοράς μεταξύ του επιτευχθέντος και του επιβεβλημένου πρωτογενούς πλεονάσματος πέραν των άλλως επιτρεπομένων από το Μνημόνιο δαπανών. Για το έτος 2013 το επιβεβλημένο πρωτογενές πλεόνασμα είναι, σύμφωνα με το Μνημόνιο, «τουλάχιστον» ίσο με μηδέν.[2] Συνεπώς η, σύμφωνα με το Μνημόνιο και αν αγνοήσουμε αυτό το παραπάνω «τουλάχιστον», η κυβέρνηση δύναται να δαπανήσει το 2014 πέραν των άλλως από το Μνημόνιο επιτρεπομένων δαπανών και ποσό ίσο μέχρι το 70% της προαναθερθείσας διαφοράς μεταξύ επιτευχθέντος και του ίσου με μηδέν επιβεβλημένου πρωτογενούς πλεονάσματος για το έτος 2013.
Η αξιωματική αντιπολίτευση αμφισβητεί το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος που δίνει κατά καιρούς στην δημοσιότητα η κυβέρνηση, αντιτείνει στον ισχυρισμό της κυβέρνησης ότι το 2013 θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα, πως ναι μεν θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα το 2013, αλλά αυτό θα είναι αποτέλεσμα περικοπών στους μισθούς, στις συντάξεις και στις κοινωνικές δαπάνες του Δημοσίου και όχι αποτέλεσμα οικονομικής ανάπτυξης και, τέλος, δηλώνει ότι, όταν ανέλθει στην εξουσία, θα επιδιώξει να αυξήσει το πρωτογενές πλεόνασμα.
Τι είναι όμως αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα; Πριν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, θεωρούμε αναγκαίο να εκθέσουμε ορισμένα πράγματα για τα έσοδα και τις δαπάνες του Δημοσίου.
Οι δαπάνες του Δημοσίου αποτελούνται από τις δαπάνες του Δημοσίου για μισθούς, για αγαθά και υπηρεσίες και για πληρωμή τόκων. Τα έσοδα του Δημοσίου αποτελούνται από τα έσοδά του από φόρους, δασμούς, τέλη και κέρδη από τις δημόσιες επιχειρήσεις, δηλ από τα λεγόμενα τακτικά έσοδα του, και από τα έσοδα από καθαρό δανεισμό. [3] Δημοσιοοικονομικό έλλειμμα ονομάζουμε την αρνητική διαφορά μεταξύ των τακτικών εσόδων και των συνολικών δαπανών, δηλ. των δαπανών για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες και για πληρωμές τόκων, του Δημοσίου και δημοσιονομικό πλεόνασμα την θετική διαφορά μεταξύ των παραπάνω δυο μεγεθών. Προφανώς το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι ίσο με τον καθαρό δανεισμό. Και τι ονομάζεται πρωτογενές πλεόνασμα; Ονομάζεται η θετική διαφορά μεταξύ των τακτικών εσόδων και των δαπανών του Δημοσίου για μισθούς και για αγαθά και υπηρεσίες — όχι και για πληρωμή τόκων. Θα δώσουμε τρία αριθμητικά παραδείγματα για να γίνει παραστατικό το πράγμα.
Έστω ότι σε μια ορισμένη παρελθούσα περίοδο έχουμε τον εξής ισολογισμό:

Έσοδα
Δαπάνες
1.Τακτικά έσοδα (φόροι, κ.τ.λ.)   90 ΧΜ
1. Μισθοί, αγαθά, υπηρεσίες 88 ΧΜ
2.Καθαρός δανεισμός……..         10 ΧΜ
2.Τόκοι …………………..     12 ΧΜ                        
ΣΥΝΟΛΟ ………………         100 ΧΜ [4]   
ΣΥΝΟΛΟ ……………….     100 ΧΜ                          

Εδώ έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 90 ΧΜ – 88 ΧΜ=2 ΧΜ. Το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος προκύπτει επίσης ως διαφορά μεταξύ πληρωμών για τόκους και καθαρού δανεισμού, δηλ. εδώ ως 12 ΧΜ – 10 ΧΜ=2 ΧΜ.
Ας δούμε και το ακόλουθο παράδειγμα:

Έσοδα
Δαπάνες
1.Τακτικά έσοδα (φόροι, κ.τ.λ.)   90 ΧΜ
1. Μισθοί, αγαθά, υπηρεσίες 90 ΧΜ
2.Καθαρός δανεισμός…….           10 ΧΜ        
2.Τόκοι……………..              10 ΧΜ                      
  ΣΥΝΟΛΟ ……………               100 ΧΜ                  
ΣΥΝΟΛΟ……………             100 ΧΜ                    

Εδώ προφανώς το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μηδενικό, δηλ. δεν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα.
Ας δούμε τέλος κι άλλο ένα παράδειγμα:

Έσοδα
Δαπάνες
1.Τακτικά έσοδα (φόροι, κ.τ.λ.)   90 ΧΜ
1. Μισθοί, αγαθά, υπηρεσίες 92 ΧΜ
2.Καθαρός δανεισμός……….       10 ΧΜ        
2.Τόκοι ……………..               8   ΧΜ                                  
  ΣΥΝΟΛΟ ………………         100 ΧΜ                    
ΣΥΝΟΛΟ …………..             100 ΧΜ                     

Εδώ το πρωτογενές πλεόνασμα είναι αρνητικό και ίσο με -2 ΧΜ, δηλ. έχουμε ένα πρωτογενές έλλειμμα ίσο με 2ΧΜ.
Ας δούμε τώρα τι είναι αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα. Και στα τρία παραδείγματα έχουμε ένα δημοσιονομικό έλλειμμα ίσο με τον καθαρό δανεισμό που είναι και στα τρία παραδείγματα ίσος με 10 ΧΜ.Επίσης σε όλα τα παραδείγματα το Δημόσιο πληρώνει τους τόκους με δανεικά. Στο πρώτο παράδειγμα ενμέρει, στο δεύτερο και στο τρίτο ενόλω. Ας δούμε το πράγμα εγγύτερα. Στο πρώτο παράδειγμα το Δημόσιο έχει να πληρώσει τόκους ίσους με 12 ΧΜ. Απ΄αυτές τις 12ΧΜ οι10 ΧΜ προέρχονται από τον καθαρό δανεισμό και οι 2ΧΜ από τα τακτικά έσοδα του Δημοσίου. Έτσι λοιπόν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι εκείνο το μέρος των πληρωμών για τόκους που προέρχεται όχι από τον καθαρό δανεισμό, αλλά από τα τακτικά έσοδα του Δημοσίου. Στο δεύτερο παράδειγμα το ποσό για τις πληρωμές των τόκων προέρχονται αποκλειστικά και μόνον από τον καθαρό δανεισμό. Στο τρίτο παράδειγμα το Δημόσιο δανείζεται όχι μόνον για να πληρώσει τους τόκους, που είναι ίσοι με 8ΧΜ, αλλά και για να χρηματοδοτήσει με ποσό ίσο με 2 ΧΜ τις δαπάνες του για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες.
Μέχρις εδώ είδαμε το πράγμα από την μεριά του Δημοσίου. Ας το δούμε τώρα και από την μεριά των πιστωτών του. Τι κάνουν αυτοί και στα τρία παραδείγματα; Δίνουν δάνειο στο Δημόσιο, για να μπορεί αυτό να τους πληρώνει τους τόκους. Ας δούμε πώς έχει το πράγμα, αρχίζοντας από το τρίτο παράδειγμα. Εδώ οι πιστωτές δίνουν στο Δημόσιο δάνειο τέτοιου ύψους που αυτό με αυτό το δάνειο όχι μόνο τούς τόκους μπορεί να πληρώσει, αλλά χρηματοδοτεί και ένα μέρος των δαπανών του για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες. Στο δεύτερο παράδειγμα το δάνειο φθάνει ακριβώς για την πληρωμή των τόκων. Και στα δυο παραδείγματα το Δημόσιο έχει ένα είδος πλεονάσματος. Δηλ., αφού πληρώσει ό,τι πληρώνει για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες, τού απομένει ένα πλεόνασμα, ώστε να μπορεί να πληρώσει και τους τόκους. Μόνον που αυτό το πλεόνασμα είναι ένα, ούτως ειπείν, δευτερογενές πλεόνασμα, διότι προέρχεται από δάνεια που τού χορηγούν οι πιστωτές του, στους οποίους έχει να πληρώσει τους τόκους που πληρώνει. Οι πιστωτές λοιπόν είναι σαν να λένε: Έχει, αφού πληρώσει πρώτα για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες, πλεόνασμα, για να μάς πληρώσει τους τόκους που μάς οφείλει, αλλά αυτό το πλεόνασμα τού το δανείσαμε εμείς, είναι δευτερογενές πλεόνασμα. Στο πρώτο παράδειγμα οι πιστωτές δεν χρειάζεται να δανείσουν στο Δημόσιο όλο το ποσό που αυτό χρειάζεται για την πληρωμή των τόκων ύψους 12 ΧΜ, αλλά ένα μόνον μέρος ίσο με 10 ΧΜ, το υπόλοιπο μέρος, ίσο με 2 ΧΜ, το πληρώνει το Δημόσιο από δικά του τακτικά έσοδα. Εδώ το Δημόσιο έχει, μετά την εκτέλεση των δαπανών για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες, πλεόνασμα για να πληρώσει τους τόκους, αλλά ένα μέρος αυτού του πλεονάσματος, ίσο με 10 ΧΜ, προέρχεται από δανεισμό, είναι δηλ. δευτερογενές, πλεόνασμα και μόνον το υπόλοιπο, ίσο με 2 ΧΜ, προέρχεται από δικά του τακτικά έσοδα, αποτελεί δηλ. πρωτογενές πλεόνασμα.
Τώρα πλέον γνωρίζουμε τι είναι το πρωτογενές πλεόνασμα. Είναι εκείνο το μέρος του ποσού που πληρώνει το Δημόσιο για τόκους, το οποίο προέρχεται όχι από δανεισμό, αλλά από τα τακτικά έσοδά του Δημοσίου. Το ότι ένα μέρος του ποσού για πληρωμή των τόκων προέρχεται από δανεισμό, σημαίνει ότι έχουμε δημοσιοοικονομικό έλλειμμα ίσο με αυτόν τον δανεισμό, εδώ συγκεκριμένα δημοσιονομικό έλλειμμα ίσο με 10 ΧΜ. Η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος δεν σημαίνει λοιπόν ύπαρξη δημοσιονομικού πλεονάσματος, αλλά αντιθέτως ύπαρξη δημοσιοοικονομικού ελλείμματος. Όταν δεν υπάρχει δημοσιοοικονομικό έλλειμμα, αλλά ο λογαργιασμός τακτικών εσόδων και δαπανών του Δημοσίου είναι ισοσκελισμένος ή πλεονασματικός, δεν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα ή, ακριβέστερα, δεν δύναται να γίνει λόγος για πρωτογενές πλεόνασμα ─ για τον απλούστατο λόγο ότι το Δημόσιο δεν έχει πλέον καθαρό δανεισμό.
Επαναλαμβάνουμε λοιπόν: Η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος σημαίνει αυτονοήτως ύπαρξη δημοσιονομικού ελλείμματος. Τούτου δεδομένου η δήλωση του Πρωθυπουργού ότι θα διανείμει εν είδει κοινωνικού μερίσματος σε αναξιοπαθούντες το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος συνιστά παπατζηδισμό και εξαπάτηση των θυμάτων της μνημονιακής οικονομικής πολιτικής. Δεν υπάρχει τίποτε προς διανομήν, όταν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Αντιθέτως δανειζόμαστε, για να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε ένα μέρος των συνολικών δημοσίων δαπανών, διότι το πρωτογενές πλεόνασμα προϋποθέτει πάντα την ύπαρξη δημοσιονομικού ελλείμματος. Και μόνον όταν υπάρχει δημοσιονομικό πλεόνασμα κι όχι απλώς πρωτογενές πλεόνασμα — μόνον τότε υπάρχει κάτι που μπορεί να διανεμηθεί. Αν αυτό το δημοσιονομικό πλεόνασμα δεν χρησιμοποιηθεί σε επόμενες περιόδους για την αποπληρωμή ισόποσου μέρους του δημοσίου χρέους, αλλά χρησιμοποιηθεί για να χρηματοδοτηθούν αυξήσεις μισθών και συντάξεων ή και κοινωνικών δαπανών του Δημοσίου, τότε μπορεί να πει κανείς ότι αυτό το δημοσιονομικό πλεόνασμα διανέμεται εν είδει κοινωνικού μερίσματος σε μισθωτούς και συνταξιούχους του Δημοσίου ή/και σε όσους οφελούνται από τις κοινωνικές δαπάνες του Δημοσίου.
Τελικά η έννοια του πρωτογενούς πλεονάσματος ή ελλείμματος έχει νόημα και χρησιμότητα μόνον για τους πιστωτές, δηλ. για τον τοκογλύφο, του Δημοσίου και για κυβερνήσεις που ασκούν οικονομική πολιτική υπέρ των συμφερόντων του τοκογλύφου του Δημοσίου. Για αυτές τις κυβερνήσεις, επειδή τις βοηθά να παραπλανούν και να εξαπατούν τα θύματα της οικονομικής τους πολιτικής. Για τον τοκογλύφο του Δημοσίου, επειδή τού δείχνει ποιο μέρος των τόκων που πληρώνει το θύμα του δηλ. το Δημόσιο, προέρχεται εν όλω από δάνεια που τού χορηγεί αυτός ο ίδιος ή εν μέρει και από άλλα έσοδα του Δημοσίου.
Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι πράγματι πλεόνασμα. Είναι το πλεόνασμα των τακτικών εσόδων του Δημοσίου πέραν των δαπανών του Δημοσίου για μισθούς, αγαθά και υπηρεσίες (όχι και για πληρωμές τόκων). Και είναι ελεύθερο προς διάθεσιν. Δεν δύναται όμως να διανεμηθεί σε μισθωτούς και συνταξιούχους του Δημοσίου ή/και σε κοινωνικές δραστηριότητες του Δημοσίου, αλλά διατίθεται αναγκαστικά και αυτομάτως για την πληρωμή μέρους των τόκων του Δημοσίου. Έτσι η υπόσχεση ότι θα το μοιράσει κανείς εν είδει κοινωνικού μερίσματος στους μισθωτούς και συνταξιούχους του Δημοσίου ή/και στις κοινωνικές λειτουργίες του Δημοσίου συνιστά θρασεία και αναιδή εξαπάτηση του των μισθωτών και συνταξιούχων του Δημοσίου ή/και των ωφελουμένων από τις κοινωνικές λειτουργίες του Δημοσίου.
Είναι προφανές ότι η αξιωματική αντιπολίτευση με τις τοποθετήσεις της για το πρωτογενές πλεόνασμα συντηρεί δυστυχώς την προαναφερθείσα εξαπάτηση των θυμάτων της μνημονιακής οικονομικής πολιτικής από τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση του.
Αυτά λοιπόν για την διείσδυση αστικών ιδεολογημάτων στον αριστερό λόγο.
Σημειώσεις
[1]  Αντιπαρερχόμαστε εδώ το ότι χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους των επιθετικά κατά εθνικών κρατών με σκοπό την υπονόμευση της εθνικής και κρατικής κυριαρχίας τους.
[2] Αυτό το «τουλάχιστον» είναι προδήλως βλακώδες. Διότι καθιστά αδύνατη την διαπίστωση μιας διαφοράς μεταξύ επιτευχθέντος και επιβεβλημένου πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2013, αφού το επιβεβλημένο πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 είναι, ακριβώς συνεπεία αυτού του «τουλάχιστον» ημιθετικό, δηλ. ίσο ή μεγαλύτερο του μηδενός και συνεπώς στην δεύτερη περίπτωση αόριστο.
[3] Ένα μέρος των δανείων που παίρνει το Δημόσιο σε μια ορισμένη περίοδο το χρησιμοποιεί για να αποπληρώσει λήγοντα παλαιότερα δάνεια. Το υπόλοιπο, το οποίο δαπανά για άλλους σκοπούς πέραν αυτού της αποπληρωμής ληγόντων δανείων (δηλ. για πληρωμή μισθών, αγορά αγαθών και υπηρεσιών και για πληρωμή τόκων), αποτελεί τον καθαρό δανεισμό. Με δάνεια εννοούμε εδώ τα ποσά που δανείζεται το Δημόσιο, ανεξάρτητα από τον τρόπο του δανεισμού.
[4]ΧΜ = Χρηματικές μονάδες.

Το τυράκι των «αντισταθμιστικών» στη φάκα της αντιλαϊκής κλιμάκωσης

Το τυράκι των «αντισταθμιστικών» στη φάκα της αντιλαϊκής κλιμάκωσης

Τα «αντισταθμιστικά» μέτρα είναι ο όρος που επανέκαμψε τις τελευταίες μέρες στο λεξιλόγιο της κυβέρνησης και των «θεσμών», καθώς συνεχίζεται η διαπραγμάτευση για την ολοκλήρωση της δεύτερης «αξιολόγησης».
Παρά την αίσθηση που καλλιεργείται από διάφορα κέντρα και επιτελεία ότι τα πράγματα κινούνται με αργούς ρυθμούς, η αλήθεια είναι πως η κυβέρνηση και το κουαρτέτο, μέσα από ευρύτερες κόντρες και συμβιβασμούς, προετοιμάζουν μεθοδικά και σχεδιασμένα το επόμενο αντιλαϊκό πακέτο μέτρων, που επεκτείνεται και μετά το 2018.
Ετσι, ανεξάρτητα από το πότε θα ολοκληρωθεί η «αξιολόγηση» και ξέχωρα από το εύρος των μέτρων που θα περιλάβει σ' αυτήν τη φάση, είναι βέβαιο ότι ο λαός βρίσκεται μπροστά σε μια νέα φάση όξυνσης της αντιλαϊκής επίθεσης για λογαριασμό του κεφαλαίου, που αν δεν απαντηθεί με αποφασιστικότητα, θα τον φέρει σε ακόμα χειρότερη θέση μετά την εφαρμογή των μέτρων.
Μόνο τη μείωση του αφορολόγητου να πάρει κανείς, αντιλαμβάνεται το μέγεθος της κλοπής που ετοιμάζουν στα λαϊκά στρώματα, με την επιβολή φόρου ακόμα και σε νοικοκυριά όπου ο ένας και μοναδικός μισθός είναι στο ύψος του κατώτερου.
Αυτό που προκαλεί όμως και εξοργίζει είναι η προσπάθεια της κυβέρνησης να αξιοποιήσει ως επιχείρημα την «υπεραπόδοση» των στόχων της δημοσιονομικής της πολιτικής, για να διεκδικήσει τη διασπορά των αντιλαϊκών μέτρων σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα απ' αυτό που προτείνουν οι «θεσμοί».
Να αποφύγει, δηλαδή, την προληπτική νομοθέτηση όλων των αποφασισμένων μέτρων τώρα, με στόχο να διαχειριστεί ευκολότερα τις λαϊκές αντιδράσεις.
Η «υπεραπόδοση», όμως, που επικαλείται η κυβέρνηση στην είσπραξη των φόρων και στην περικοπή κρατικών δαπανών, είναι αποτέλεσμα της αφαίμαξης του λαού, που στηρίχτηκε στα μέτρα της προηγούμενης «αξιολόγησης» και του τρίτου μνημονίου. Είναι το άθροισμα των ματωμένων πρωτογενών πλεονασμάτων.
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση διαφημίζει στο κεφάλαιο και τους «θεσμούς» την ικανότητά της να προωθεί με αποφασιστικότητα, πληρότητα και επάρκεια την αντιλαϊκή της πολιτική, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που να ξεπερνάει τους συμφωνημένους στόχους.
Πέρα απ' όλα τα άλλα, η αποδεδειγμένη προθυμία της για μεταρρυθμίσεις και μέτρα, που θωρακίζουν και τονώνουν την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία του κεφαλαίου, είναι το πιο δυνατό χαρτί της στον ανταγωνισμό με τη ΝΔ, μέσα κι έξω από τη χώρα, για το ποιος θα αποτελέσει τον πόλο μιας επόμενης κυβέρνησης.
Προετοιμάζουν το έδαφος
Το τελευταίο, λοιπόν, επεισόδιο στο σίριαλ της διαπραγμάτευσης είναι τα «αντισταθμιστικά». «Από το ούτε ένα ευρώ νέα μέτρα», που έλεγε στις αρχές της βδομάδας ο πρωθυπουργός, περάσαμε στο «ούτε ένα ευρώ περισσότερη λιτότητα», όπως έγραφε το πρωτοσέλιδο της κυβερνητικής «Αυγής» την περασμένη Πέμπτη.
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει στην προληπτική νομοθέτηση νέων αντιλαϊκών μέτρων, όχι επειδή κάνει «την ανάγκη φιλοτιμία» κάτω από την πίεση εταίρων και δανειστών, αλλά επειδή αντιλαμβάνεται την ανάγκη με αυτά τα μέτρα να υπηρετήσει το στόχο της καπιταλιστικής ανάκαμψης και το γενικό συμφέρον του κεφαλαίου.
Στην παρούσα φάση, ο στόχος αυτός συνδέεται άμεσα με την ολοκλήρωση της δεύτερης «αξιολόγησης», στο πλαίσιο της οποίας διευθετούνται πολύ περισσότερα ζητήματα απ' όσα διοχετεύονται στη δημόσια συζήτηση.
Οπως παλιότερα, έτσι και τώρα, η κυβέρνηση προσπαθεί να περάσει τον κάβο, υποσχόμενη ότι τα μέτρα που θα ψηφίσει, θα έχουν «μηδενικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα». Πώς θα το πετύχει αυτό; Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους, με τα «αντισταθμιστικά» μέτρα, τα οποία παζαρεύει τώρα με τους «θεσμούς».
Για να γίνει κατανοητό με ένα παράδειγμα, η κυβέρνηση σκοπεύει μεν να μειώσει το αφορολόγητο, ισχυρίζεται όμως ότι αυτό δεν θα επιβαρύνει την τσέπη του λαϊκού νοικοκυριού, επειδή ως «αντιστάθμισμα» θα μειώσει κατά μια μονάδα τον ΦΠΑ στα είδη της λαϊκής κατανάλωσης, ή θα μειώσει κάπως τους συντελεστές του ΕΝΦΙΑ και πάει λέγοντας.
Λανσάρει, επίσης, τον όρο «αναπτυξιακά αντισταθμιστικά», για να περιγράψει μέτρα όπως η μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών και της φορολογίας του κεφαλαίου, όταν υπερκαλύπτονται οι δημοσιονομικοί στόχοι που θα αποφασιστούν με το κουαρτέτο για μετά το 2018.
Οι βιομήχανοι μίλησαν
Το «τέχνασμα» της κυβέρνησης με τα «αντισταθμιστικά» (για το οποίο να μην αμφιβάλλει κανείς ότι ...εισάγει τεχνογνωσία από αυτούς με τους οποίους διαπραγματεύεται) υπηρετεί πολλαπλές σκοπιμότητες και δεν πρέπει να παγιδέψει το λαό, να παραλύσει τα αντανακλαστικά του μπροστά στο νέο γύρο της επίθεσης που κλιμακώνεται.
Με τα «αντισταθμιστικά» η κυβέρνηση προσπαθεί να δημιουργήσει την αίσθηση ότι τα νέα μέτρα δεν θα πλήξουν παραπέρα το εισόδημα της λαϊκής οικογένειας. Κρύβει ότι στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης βρίσκονται και σ' αυτήν τη φάση μέτρα πέρα από τα δημοσιονομικά, που αθροιστικά στοχεύουν και συντελούν στην παραπέρα μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης.
Τι είναι, για παράδειγμα, τα Εργασιακά, με την ενίσχυση, όπως όλα δείχνουν, των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών; Τι είναι οι ιδιωτικοποιήσεις και οι συμφωνίες που προωθούνται στον τομέα της Ενέργειας, στο φόντο κλιμακούμενων γεωπολιτικών ανταγωνισμών και εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου; Τι είναι οι ομαδικές απολύσεις και οι αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο;
Ωστόσο, άμεσης απόδοσης μέτρο για το κεφάλαιο είναι η παραπέρα μείωση του αφορολόγητου. Γι' αυτό ο ΣΕΒ δεν μασάει τα λόγια του και απαιτεί: «Η διάρθρωση της φορολογίας πρέπει να αναθεωρηθεί (...) Προς αυτήν την κατεύθυνση, επιβάλλεται η μείωση του αφορολόγητου, των φορολογικών συντελεστών στο φόρο νομικών προσώπων και του μη μισθολογικού κόστους».
Ο «οδικός χάρτης» της κυβέρνησης είναι οι ανάγκες και τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Η νέα μείωση στο αφορολόγητο θα έχει ευεργετική επίδραση στα δημοσιονομικά του κράτους και θα ενισχύσει την αναδιανομή υπέρ των επιχειρηματικών ομίλων, με τη μετατροπή της υπεραπόδοσης σε φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές για το κεφάλαιο. Αυτό είναι το πρώτο κέρδος για την πλουτοκρατία.
«Να σε κάψω Γιάννη...»
Ενα άλλο μέρος των «αντισταθμιστικών» αφορά ψευτοπαροχές για το λαό, όπως το επίδομα που μοίρασε πριν τα Χριστούγεννα η κυβέρνηση στους χαμηλοσυνταξιούχους, ως 13η σύνταξη - μαϊμού.
Επί της ουσίας, προσπαθούν με εφάπαξ και στοχευμένα επιδόματα σε μερίδα του λαϊκού πληθυσμού να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις, από τις μόνιμες περικοπές που υφίστανται στο σύνολό τους τα λαϊκά στρώματα. Αυτό κι αν είναι προσπάθεια εξαπάτησης του λαού, από την οποία κερδισμένη βγαίνει ξανά το κεφάλαιο.
Η τρίτη «διάσταση» των «αντισταθμιστικών» είναι η ενίσχυση των μηχανισμών διαχείρισης της ακραίας φτώχειας, κατάσταση στην οποία θα βρεθούν πολλές ακόμα λαϊκές οικογένειες, αν εφαρμοστεί η μείωση του αφορολόγητου.
Τόσο το ΔΝΤ όσο και οι βιομήχανοι συστήνουν μέρος της υπεραπόδοσης από τη φοροαφαίμαξη του λαού και τις περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα που έχουν απομείνει, να κατευθύνονται σε δράσεις και προγράμματα διαχείρισης της ακραίας φτώχειας, όπως είναι το «Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης».
Ο λόγος που επιμένουν, είναι η διατήρηση της «κοινωνικής συνοχής», προαπαιτούμενα της οποίας είναι η χειραγώγηση και η ενσωμάτωση της λαϊκής δυσαρέσκειας, τόσο μέσω της εξάρτησης μεγάλων τμημάτων του λαού από τις κρατικές ψευτοπαροχές για την επιβίωσή τους, όσο και μέσω του κατασταλτικού ρόλου που αντικειμενικά παίζουν τέτοιοι μηχανισμοί, με το πολυπλόκαμο σύστημα των προϋποθέσεων που πρέπει να συγκεντρώνει και να ανανεώνει κανείς, για να μη χάσει και τα ελάχιστα που του παρέχει το κράτος.
Να, λοιπόν, άλλη μια πλευρά για το πώς κερδίζει το κεφάλαιο από τα λεγόμενα «αντισταθμιστικά», τα οποία στην πραγματικότητα δεν είναι τέτοια, αλλά αποτελούν αναγκαίο συμπλήρωμα και την άλλη όψη του νομίσματος των αντιλαϊκών μέτρων.
Ολοι στα συλλαλητήρια την Τρίτη!
Κλιμακώνοντας την αντιλαϊκή επίθεση, η κυβέρνηση ρίχνει στην αρένα όλα τα όπλα που διαθέτει για να νομοθετήσει νέα μέτρα με τις μικρότερες δυνατόν λαϊκές αντιδράσεις.
Το εμπόριο της ελπίδας, για τα οφέλη που θα προκύψουν τάχα για το λαό από την καπιταλιστική ανάκαμψη, εναλλάσσονται με την καλλιέργεια φόβου ότι αν δεν κλείσει η «αξιολόγηση» με όλα τα συζητούμενα μέτρα, στη γωνία περιμένουν η αποσταθεροποίηση και η καταστροφή, με δεδομένο το γενικότερα ασταθές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον στη γειτονιά μας και ευρύτερα.
Αυτό που επείγει σήμερα είναι να απεγκλωβιστούν οι εργαζόμενοι και ο λαός από τα σχέδια, την προπαγάνδα και την τρομοκρατία του κεφαλαίου και των κομμάτων του. Να απαντήσει με αποφασιστικότητα στην αντιλαϊκή πολιτική, ρίχνοντας το βάρος στην καλύτερη οργάνωση και τη συσπείρωση δυνάμεων στους τόπους δουλειάς, σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση.
Μόνο μια τέτοια γραμμή πάλης μπορεί να βάλει εμπόδια στην επίθεση του κεφαλαίου που δυναμώνει, εν μέσω αντιθέσεων και ανταγωνισμών ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικά κέντρα και κράτη αλλά και στο εσωτερικό τους, που καθιστούν ισχυρό το ενδεχόμενο γενίκευσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου.
Για όλα αυτά, εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι και μικρομεσαίοι αγρότες, που μετά τα μπλόκα συνεχίζουν τον αγώνα τους με άλλες μορφές, θα διαδηλώσουν μεθαύριο Τρίτη στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε δεκάδες ακόμα πόλεις. Από τα συλλαλητήρια αυτά, που διοργανώνονται με πρωτοβουλία των μαζικών οργανώσεων της εργατικής τάξης (σωματεία, Ομοσπονδίες κ.ά.) που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ, δεν πρέπει να λείψει κανείς.

TOP READ