Η «κρίση της πανδημίας» ή η πανδημική κρίση του καπιταλισμού
Κάποια χρόνια πριν μπήκε στη ζωή μας ο όρος «δόγμα του σοκ» με τον γνωστό μας πρώην να κάνει ένα επικό σαρδάμ. Προσπάθησαν να μας πείσουν από τότε ότι τα πράγματα πάνε στραβά και μας γλιτώνουν. Άλλοι κατηγορούσαν κωμικές κυβερνήσεις και άλλοι εισήγαγαν τον νέο όρο περί ατομικής μας ευθύνης αφού …«μαζί τα φάγαμε».
Και έρχεται ο Φλεβάρης του ’20 και ένας ιός εξαπλώνεται από Ανατολή σε Δύση και προκαλεί προβλήματα στα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και μέγιστα προβλήματα στο σύστημα που αυτοί πρεσβεύουν.
Ακόμα και οι πιο αδαείς αναγνωρίζουν πόσο ακάλυπτους μας αφήνει το οικονομικό τους σύστημα, που τα κέρδη τους μπαίνουν πάνω από την υγεία του κόσμου και πάνω από τις ζωές μας ακόμη και σε συνθήκες πανδημίας.
Εν μέσω οικονομικών συμφωνιών τα σύνορα με Κίνα δεν κλείνουν, οι εβδομάδες μόδας παραμένουν ανοιχτές για να διατηρηθεί η εδραιωμένη φθηνή εργασία του υφάσματος που όμως πουλιέται πανάκριβα από τις βιομηχανίες στον δυτικό καπιταλιστικό κόσμο.
Τα πράγματα σοβαρεύουν και οι μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες, που πριν χρόνια στηλίτευσαν, διαστρέβλωσαν τα γεγονότα και πανηγύρισαν για την «κατάρρευση του σοσιαλισμού», δείχνουν τις προτεραιότητές τους. Εκατόμβες νεκρών στις ΗΠΑ, εξέγερση, θυμός, ανασφάλεια σε έναν κόσμο που έπρεπε από χρόνια να πληρώνει για την υγειονομική του κάλυψη. Για έναν κόσμο όπου η παροχή Υγείας είναι προνόμιο και ένδειξη οικονομικής επιτυχίας και όχι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε ανθρώπου και ευθύνη της πολιτείας.
Στην εξωραϊσμένη Ευρωπαϊκή Ένωση οι καπιταλιστικές οικονομίες αναδεικνύουν πόσο απροετοίμαστες ήταν. «Κλειστείτε – μαντρωθείτε» ήταν το πανέξυπνο σχέδιο θωράκισης για να μη φανεί ότι τόσα χρόνια το κίνητρο δεν ήταν οι ανάγκες του λαού σε υπηρεσίες Υγείας, αλλά το κέρδος. Λίγες Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, γιατροί όλων των ειδικοτήτων να αντιμετωπίζουν τον ιό γιατί λείπουν χέρια, προσλήψεις …μισοάκριτες όταν είχαν να βγουν θέσεις μονίμων καμιά πενταετία, πανικός και «πατέντες» να καλυφθούν τα κενά.
Κατάπιαν τη γλώσσα τους οι …πεφωτισμένοι που έλεγαν ότι οι υγειονομικοί είναι τεμπέληδες και αργόμισθοι και φταίνε για τα ελλείμματα. Αυτοί που ζητούσαν και την πατρότητα των μέτρων που οδήγησαν σε λουκέτο τα «επιζήμια» νοσοκομεία. Φάνηκε ότι το καπιταλιστικό τους σύστημα κάλυπτε μόνο τα «όσα βλέπει η πεθερά». Δεν υπήρχε κανένας σχεδιασμός για το τι χρειαζόταν πραγματικά η κοινωνία στον τομέα της Υγείας και είδαμε και «άριστους» επιστήμονες να τους ξεπλένουν, πιθανά ξεπλένοντας έτσι και τους δρόμους ανέλιξής τους στο σύστημα αυτό.
Παράλληλα, ο ιδιωτικός τομέας παρέμενε έξω από το χορό αλώβητος και γιγαντωνόταν. Η ηθική του καπιταλισμού άφησε τους μεγαλο-ομίλους της Υγείας «καθαρούς» από το χτικιό και τους πριμοδότησε είτε άμεσα, διασφαλίζοντας αναπνοές οικονομικές σε θνήσκουσες κλινικές, είτε με μέτρα όπως το κόψιμο τακτικών επεμβάσεων, δίνοντας ανάγλυφα στον κοσμάκη το μήνυμα: «Αν θες να κάνεις την επέμβαση πλήρωσε, γιατί εδώ κινδυνεύεις και θα αργήσεις κιόλας πολύ».
Όλο αυτό το διάστημα, δε, αφήνουν ύπουλα τους ιδιωτικούς ομίλους και μεγαλοκαπιταλιστές να εισβάλλουν στο χώρο των νοσοκομείων πότε με κάτι δωρεές, κάτι κλίνες, κάτι αναπνευστήρες δίνοντάς τους και ηχηρά συγχαρητήρια, αντί να πουν ότι τόσα χρόνια τους πριμοδοτούσαν με ζεστό χρήμα και φοροαπαλλαγές, με όσα δηλαδή όφειλαν να χρηματοδοτούν τη Δημόσια Υγεία. Δώρο ήταν και ο Δούρειος Ίππος και μάλλον προετοιμάζεται το καπιταλιστικό μας κράτος να αφήσει το παραδομένο ΕΣΥ στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Ώθησαν μεγάλα νοσοκομεία να μετατραπούν σε νοσοκομεία μίας νόσου, μπας και μαζευτούν τα αμάζευτα που όμως δεν μαζεύτηκαν. Αποπροσανατόλισαν από το θανατικό της πανδημίας βάζοντας έναν προβολέα στα εμβόλια. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση και όλες οι καπιταλιστικές οικονομίες εν μέσω κηρυγμένου υγειονομικού πολέμου ούτε θέλουν -ούτε μπορούν- να οργανώσουν ένα επαρκές καθολικό σχέδιο εμβολιασμού κι ούτε το ψελλίζουν καν. Δέσμιες των φαρμακευτικών καπιταλιστικών πολυεθνικών που ανακάλυψαν μια ακόμα ευκαιρία να γεμίσουν τα ταμεία πουλώντας τα εμβόλια για την πανδημία. Αντί για κοινωνικό αγαθό, ένα ακόμα εμπόρευμα που η τιμή του εκτοξεύεται με την άνοδο της ζήτησης… Κι όπως το έχουμε εξηγήσει, τέτοιες κυβερνήσεις δεν πρόκειται να θίξουν τα κέρδη του κεφαλαίου ποτέ γιατί η σχέση τους είναι ακριβώς όπως του ιού με τον ξενιστή του, συνεξαρτητική: Η ζωή του συστήματος εξαρτάται από το κεφάλαιο και τούμπαλιν.
Ψίχουλα όμως για την ενίσχυση των ασθενών και των οικονομικά αδύνατων, κοινωνική πολιτική καπιταλιστικού φρονήματος, λίγα, πολύ λίγα και στην πλάτη του ανθρώπου που έχει ένα μαγαζί ή εισπράττει κανά ενοίκιο.
Παιδεία υπό κατάρρευση – «ανοίξτε τα παράθυρα και φέρτε καμιά κουβέρτα» ήταν το πεφωτισμένο επίσημο σχέδιο, ενώ η αλήθεια ήταν ότι επέτρεψαν τάξεις των 27 ατόμων σε τετραγωνικά όσο το γραφείο της υπουργού. Πάρτε και κανά τάμπλετ εσείς μόνοι σας, βάλτε και καλό ίντερνετ να τα πούμε από μια τηλεφωνική γραμμή. Και συνηθίστε στην ιδέα γιατί δεν θα στέλνουμε τώρα που βρήκαμε την «πατέντα» δασκάλους σε άγονες περιοχές. Θα πριμοδοτήσουμε τις εταιρείες τηλεφωνίας και θα αγοραστούν τάμπλετ. Άλλο ένα αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου, αυτό της μόρφωσης, έχει δοθεί βορά στο κέρδος.
Στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν έχει λεφτά να διαθέσει ο καπιταλισμός, δεν υπάρχουν λεφτά για ταπεινά λεωφορεία και συρμούς Μετρό και τραμ, πρέπει πρώτα να καλυφθεί με παχυλή επιδότηση ο ιδιωτικός τομέας των αερομεταφορών αφού του είχε δοθεί προηγουμένως και το φιλέτο της κάποτε επιζήμιας εθνικής αεροπλοΐας μας.
Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες φάνηκαν οι προτεραιότητές τους. Στη Μεγάλη Βρετανία τα πολυκαταστήματα έπρεπε να πουλήσουν την πραμάτεια τους τα Χριστούγεννα, μετά όμως έπρεπε να κλειστούν μέσα μέχρι τον Μάρτη γιατί δεν αντέχει το σύστημα άλλα κρούσματα. Τα κρούσματα-θύματα όμως που θα έρχονταν από την κατανάλωση που θα τσέπωναν οι εταιρείες τα άντεχαν. Εκεί δεν ανατρίχιασαν οι παπαγάλοι, ανατρίχιασαν όμως όταν ο λαός μας τίμησε τον αγώνα του Πολυτεχνείου και φώναξε στο Εφετείο. Και φαίνεται ήδη πως θα ανατριχιάσουν ακόμη περισσότερο με τους φοιτητές και τους εργαζόμενους που θα διεκδικούν τη ζωή τους.
Η Γερμανία, εν μέσω εσωτερικών προβλημάτων διαδοχής καγκελαρίας, μοιάζει να ξεχνά τη διασπορά στο εργατικό δυναμικό μέσα στις βιομηχανίες, πρακτική που υιοθετείται και εδώ και στο Μιλάνο και όπου υπάρχει ακόμα βιομηχανία. Η Γαλλία επίσης σε απόηχο διαδηλώσεων και οικονομικών προβλημάτων προσπαθεί να διασώσει και πάλι το κεφάλαιο και κραυγάζει όπως ο Μαζεστίξ στον Αστερίξ των Γαλατών. «Όλοι μέσα μην τυχόν και πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας». Το σύστημα όμως άφησε τα κεφάλια των ανθρώπων ακάλυπτα και άφησε να βγουν στη χώρα …«της Γαλλικής Επανάστασης και της κομμούνας» και οι τελευταίες του εφεδρείες πριμοδοτώντας φασιστικές φωνές, αφού ο φασισμός λειτουργεί με τον καπιταλισμό με έναν τρόπο συγκοινωνούντων δοχείων.
Ήδη κι ο πιο καλοπροαίρετος καταλαβαίνει πως η διάδοση του ιού έχει μετατραπεί σε ιμάντα για νέα κέρδη και σε άλλοθι για νέα καπιταλιστικά μέτρα. Το τέμπο δίνει το κεφάλαιο, οι μεγάλες αλυσίδες καταπίνουν τα μικρομάγαζα (ποιος βιοτέχνης-μαγαζάτορας της γειτονιάς έχει e-shop και click away;), τα ιδιωτικά σχολεία καταπίνουν το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης για να οδηγήσουν τα πράγματα εκεί που θέλουν, στην ιδιωτική Ανώτατη εκπαίδευση, στον έλεγχο της μόρφωσης του λαού από τους ιδιωτικούς επιχειρησιακούς ομίλους γιατί δεν θέλουν ανθρώπους με το εργαλείο της μόρφωσης στα χέρια τους, αλλά εργατικό δυναμικό χωρίς Παιδεία, μόνο με τις απαιτούμενες δεξιότητες που θα τον χρησιμοποιούν για τις εκάστοτε ανάγκες και θα τον στολίζουν με περισπούδαστες φράσεις όπως «ελαστική απασχόληση», «διά βίου μάθηση» κλπ. για να μην του πουν την αλήθεια που είναι ότι θα είναι όλη του τη ζωή σε εργασιακή αβεβαιότητα.
Παραφράζοντας τον ποιητή: «Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες ο καπιταλισμός πια τι σημαίνει».
Φλεβάρης 2021
Αγγελική Μπαλαδήμα
Επιμελήτρια β΄ Καρδιολογίας στο ΤΕΠ του «Ευαγγελισμού»
