29 Σεπ 2014

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ ΧΤΥΠΑΝΕ ΠΑΛΙ ...ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΟΙ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ

 ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ ΧΤΥΠΑΝΕ ΠΑΛΙ ...ΑΛΛΑ ΠΟΛΛΟΙ ΚΟΙΜΟΥΝΤΑΙ ΑΚΟΜΑ

Βενιζέλος-καταστροφή, Βενιζέλος-καταστροφή, τι μου θυμίζει...

Η Μικρασιατική Καταστροφή

Εχουν περάσει 90 χρόνια από τον Αύγουστο του 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή, μια από τις πιο τραγικές στιγμές της Ιστορίας της Ελλάδας, τις συνέπειες της οποίας πλήρωσε ο λαός της.

Η Μικρασιατική Καταστροφή είναι το αποτέλεσμα της συμμετοχής της άρχουσας τάξης της Ελλάδας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια στην ευρύτερη περιοχή της Εγγύς Ανατολής, προκειμένου να προωθήσει μέσω αυτής της συμμετοχής στην πράξη τη θεωρία της «Μεγάλης Ιδέας», δηλαδή της προσάρτησης εδαφών στην Ελλάδα και έτσι να ικανοποιηθούν τα συμφέροντα των Ελλήνων κεφαλαιοκρατών, τα οποία διαπλέκονταν μ' αυτά των τότε ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ιδιαίτερα της Αγγλίας. Και την πραγματοποίηση των οποίων επιδίωκαν, μέσω των αγγλικών ιμπεριαλιστικών συμφερόντων στην περιοχή.

Ο απολογισμός της Μικρασιατικής Καταστροφής είναι: 50.000 νεκροί, 75.000 τραυματίες. Κοντά 1.500.000Ελληνες αναγκάστηκαν να έρθουν σαν πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 600.000 νεκρούςθύματα της πολιτικής του κεφαλαίου, που έχει τον πόλεμο στο αίμα του, αλλά που ρουφά το αίμα των λαών για τα συμφέροντά του.

Τη μικρασιατική εκστρατεία πρέπει να την προσεγγίσουμε ως μια πολεμική ενέργεια, ενταγμένη στο διεθνές ιμπεριαλιστικό πλαίσιο, που διαμορφωνόταν με βάση τα αποτελέσματα του Α' Παγκοσμίου ΠολέμουΟι νικήτριες ιμπεριαλιστικές χώρες της Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) επιβουλεύονταν τα πετρέλαια της Μοσούλης (Ιράκ) και, επομένως, ήθελαν να εδραιώσουν τις θέσεις τους και στην περιοχή του οθωμανικού κράτουςΓεγονός που συνεπαγόταν και ενέργειες για το διαμελισμό του. Γι' αυτό το σκοπό χρησιμοποίησαν και τον ελληνικό στρατό. Ταυτόχρονα, το εθνικοαπελευθερωτικό, αστικοδημοκρατικό επαναστατικό κίνημα στην Τουρκία, με επικεφαλής τον Κεμάλ Αττατούρκ, συγκροτεί κυβέρνηση στην Αγκυρα στις 23 Απρίλη του 1920 και έρχεται σε πλήρη ρήξη με το σουλτάνο. Τα ιμπεριαλιστικά κράτη, αντιλαμβανόμενα ότι ο σουλτάνος δεν είναι σε θέση να τσακίσει την επανάσταση, βάζουν μπρος το στρατιωτικό σχέδιο, με κύρια δύναμη τον ελληνικό στρατό, αλλά και τα δικά τους στρατεύματα. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του Κεμάλ δε φέρνουν αποτέλεσμα. Ετσι, στις 10 Αυγούστου 1920, υπογράφεται στις Σέβρες της Γαλλίας η Συνθήκη των Σεβρών.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών, η έκταση της Τουρκίας ελαττωνόταν έως το ένα πέμπτο. Η Συρία, η Παλαιστίνη, η Μεσοποταμία και η Χατζάζη κηρύσσονταν τυπικά ανεξάρτητα κράτη. Και λέμε τυπικά, γιατί ουσιαστικά γίνονταν αποικίες - προτεκτοράτα, η πρώτη της Γαλλίας και οι άλλες της Μεγάλης Βρετανίας, μιας και τα κράτη αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 22 της Συνθήκης, κρίνονταν μη ικανά για αυτοκυβέρνηση. Η Τουρκία έχανε κάθε επικυριαρχία πάνω στην Αίγυπτο, η οποία γινόταν προτεκτοράτο της Μεγάλης Βρετανίας, στην οποία παραχωρούνταν επίσης η Κύπρος, το Σουδάν, καθώς και τα δικαιώματα της Τουρκίας στη ναυσιπλοΐα του Σουέζ. Αναγνωριζόταν το προτεκτοράτο της Γαλλίας στο Μαρόκο και την Τυνησία και η Λιβύη παραχωρούνταν στην Ιταλία.

Επιπλέον, τα τρία ισχυρά καπιταλιστικά κράτη (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία), με ιδιαίτερη συμφωνία μοίραζαν μεταξύ τους σε «σφαίρες επιρροής» και ό,τι απέμεινε ακόμα από την Τουρκία, με πρόσχημα να τη βοηθήσουν ν' αναπτύξει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της.

Τηρουμένων των αναλογιών στις σύγχρονες συνθήκες, η λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη» αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων με βάση το σχέδιο «Μεγάλη Μέση Ανατολή» βαδίζει στα ίδια χνάρια.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών, στην Ελλάδα παραχωρούνταν η Δυτική και Ανατολική Θράκη ως τη γραμμή Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη και τα νησιά Ιμβρος και Τένεδος, καθώς και η Σμύρνη με την ενδοχώρα της, όπου τυπικά αναγνωριζόταν η τουρκική κυριαρχία με το να κυματίζει η οθωμανική σημαία στα φρούρια της πόλης.

Η Σμύρνη, σύμφωνα με τα άρθρα 65-83 της Συνθήκης, μόνο μετά από 5 χρόνια και κατόπιν δημοψηφίσματος των κατοίκων της θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα. Η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα τα Δωδεκάνησα, εκτός της Ρόδου, η οποία γινόταν αυτόνομη και μόνο μετά από δημοψήφισμα θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα.

Η Κωνσταντινούπολη αναγνωριζόταν πρωτεύουσα του τουρκικού κράτους, υπό την αίρεση των συμμάχων, για την περίπτωση που η Τουρκία δε θα τηρούσε τα συμφωνημένα. Τα Στενά των Δαρδανελίων κηρύσσονταν ουδέτερη και αφοπλισμένη ζώνη.

Η Συνθήκη των Σεβρών αφόπλιζε την Τουρκία και άφηνε ελεύθερη τη δίοδο των Στενών, εκτός από τα πολεμικά και τα εμπορικά πλοία, πράγμα που έθετε κάτω από τον έλεγχο της Αγγλίας και της Γαλλίας το εμπόριο και την ασφάλεια των χωρών της Μαύρης Θάλασσας.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου ανέλαβε τη δράση για την επιβολή της συγκεκριμένης Συνθήκης, η οποία απορρίφθηκε από την κυβέρνηση Κεμάλ. Ετσι, γενικεύτηκε, ουσιαστικά, ο πόλεμος στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, ο οποίος τυπικά ξεκίνησε το Μάη του 1919.

Στις 2 Μάη (15 με το νέο ημερολόγιο) 1919, ελληνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη ύστερα από απόφαση του Ανωτάτου Συμμαχικού Συμβουλίου του Συνεδρίου των Παρισίων. Η εκστρατεία είχε ξεκινήσει. Το τραγικό της τέλος, όμως, ήταν προδιαγεγραμμένο.

Ποια είναι η θέση της Ελλάδας, εκείνη την περίοδο, στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και, δεύτερον, ποιες διεθνείς συνθήκες επικρατούσαν και ποια σχέδια υπήρχαν για την περιοχή της Εγγύς Ανατολής;

Η αστική τάξη της Ελλάδας ήθελε την περίοδο εκείνη να διευρύνει την εσωτερική αγορά με νέα εδάφη.Και προσέβλεπε σε τέτοια εδάφη, όπου κατοικούσε και δρούσε ελληνικός πληθυσμός. Τέτοια ήταν τα παράλια της Μικράς Ασίας και η τότε Ανατολική Θράκη. Αλλά αυτή η επιδίωξη χωρίς τους τότε ιμπεριαλιστές συμμάχους της, νικητές στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν μπορούσε να ευοδωθεί. Ηδη, η αστική τάξη της Ελλάδας ήταν αντιδραστική. Προσδοκούσε, λοιπόν, προσάρτηση εδαφών. Και αυτό συνδυαζόταν με τις επιδιώξεις ιμπεριαλιστικού μοιράσματος ολόκληρης της περιοχής από τα Βαλκάνια έως την Εγγύς Ανατολή, σε περίοδο αποσύνθεσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που επιπλέον ήταν σύμμαχος των ηττημένων στον πόλεμο ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Ενα χρόνο νωρίτερα από τη Μικρασιατική Εκστρατεία, το 1918, έχει τελειώσει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, που έγινε για το ξαναμοίρασμα των αποικιών. Ο καπιταλισμός έχει μπει στο ανώτερο στάδιό του, τον ιμπεριαλισμό και τα αποτελέσματα του πολέμου διαμορφώνουν την εξής κατάσταση: Η νίκη της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία και η προσπάθεια οικοδόμησης του πρώτου εργατικού κράτους στον κόσμο έχει άμεση επίδραση στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα και ανοίγει το δρόμο της κατάρρευσης του αποικιακού συστήματος. Τέτοια κινήματα ξεσπούν σε Ασία, Εγγύς και Μέση Ανατολή. Τα περιθώρια επέκτασης της ιμπεριαλιστικής δράσης στενεύουν, με αποτέλεσμα οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις να οξύνονται ακόμη παραπέρα. Οι νικήτριες του πολέμου δυνάμεις της Αντάντ ετοιμάζονται για νέο μοίρασμα του κόσμου, ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία - παραπαίουσα πια και ηττημένη στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο - στέκει εμπόδιο στα σχέδιά τους για δύο κυρίως λόγους: Τα πετρέλαια και τα γεωστρατηγικής σημασίας εδάφη για τη δράση των μονοπωλίων. Η επιδίωξή τους, για τη διάλυση της Αυτοκρατορίας, πλέον, είναι σαφής και γίνεται πράξη, όταν, τον Οκτώβρη του 1918, την αναγκάζουν να υπογράψει τη Συνθήκη του Μούδρου, που οδηγεί στο διαμελισμό της Αυτοκρατορίας. Η κυβέρνηση Βενιζέλου - ως εκφραστής των συμφερόντων της άρχουσας τάξης στη χώρα - βλέπει το ιδανικό περιβάλλον για να υλοποιήσει την επιδίωξη προσάρτησης νέων εδαφών και αύξησης των ορίων της δικής της αγοράς. «Μεγάλη Ιδέα» την ονόμασανΣτο πλαίσιο του μοιράσματος μεταξύ των νικητριών ιμπεριαλιστικών κρατών και με την αξιοποίηση της συμμετοχής της στον πόλεμο στο πλευρό τους, η άρχουσα τάξη της Ελλάδας πίστευε ότι θα της εξασφάλιζαν εδάφη με το πρόσχημα της ύπαρξης σ' αυτά ελληνικών πληθυσμών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Γενάρη του 1919, άρχισε στο Παρίσι η λεγόμενη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης, με πρωταγωνιστές τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αγγλία και την ΙταλίαΕκείνη την περίοδο, η κυβέρνηση δένει τη χώρα όλο και πιο στενά με τους ιμπεριαλιστικούς μηχανισμούς, στέλνοντας στη Σοβιετική Ρωσία εκστρατευτικό σώμαΟ Βενιζέλος πηγαίνει ο ίδιος στο Παρίσι για να διεκδικήσει και διπλωματικά την υλοποίηση της «Μεγάλης Ιδέας». Οι ιμπεριαλιστές υπέβαλαν στην κυβέρνηση του Βενιζέλου το αίτημα αποστολής ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Σμύρνη και η κυβέρνηση Βενιζέλου ανταποκρίθηκε. Τον Απρίλη του 1919, το Ανώτατο Συμβούλιο που είχε συγκροτηθεί από τους αρχηγούς της Αγγλίας, των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Ιταλίας μετά τη συνδιάσκεψη για την ειρήνη, ικανοποίησε το αίτημα του Βενιζέλου για την κατάληψη της Σμύρνης από τον ελληνικό στρατό. Ετσι, στις 15 Μάη 1919 άρχισε η απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη.
Στις 28/7 (10/8 με το νέο ημερολόγιο) 1920, υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία υποτίθεται ότι οι νικήτριες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο παραχωρούσαν εδάφη του οθωμανικού κράτους στην Ελλάδα. Η αστική τάξη στη χώρα πανηγυρίζει για την Ελλάδα «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών».

Αλλά η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών και η ανάθεση της επιβολής της βασικά στον ελληνικό στρατό προμήνυαν νέο πόλεμο, στο έδαφος της Τουρκίας πλέον, και ας αναγγελλόταν ως συμφωνία ειρήνης. Ετσι κι αλλιώς, ο ελληνικός στρατός είχε αποβιβαστεί στη Σμύρνη από το Μάη του 1919, ενώ πολεμικές επιχειρήσεις ενάντια στο στρατό του Κεμάλ είχαν προηγηθεί της Συνθήκης. Ο ελληνικός στρατός βρισκόταν σε διαρκείς πολεμικές επιχειρήσεις από τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και συμμετείχε στην εισβολή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Αντάντ στη Σοβιετική Ρωσία (ουκρανική εκστρατεία στα 1919). Ηδη, με την ανακοίνωση της ΚΕ του Κόμματος για τη Συνθήκη των Σεβρών, δόθηκαν αναλυτικά η πολιτική και οι θέσεις του για τη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), από την έναρξη ακόμη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, με την απόβαση του στρατού στη Σμύρνη, αποκάλυπτε το χαρακτήρα της και ήταν το μόνο κόμμα που αντιτάχτηκε στον άδικο και τυχοδιωκτικό πόλεμοΠροειδοποίησε το λαό για τις συνέπειές του και πάλεψε, με όλες τις δυνάμεις του, για να τον αποτρέψει, αψηφώντας τις άπειρες διώξεις (φυλάκιση ολόκληρης της ΚΕ του ΣΕΚΕ, φυλακίσεις και εξορίες στελεχών του), που υπέστη γι' αυτήν τη συνεπή στάση του απέναντι στην εργατική τάξη και το λαό της Ελλάδας. Ετσι, στηριγμένο στη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία, αν και νεαρό τότε κόμμα με λιγοστές δυνάμεις, πάλευε ενάντια στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και τις κατακτητικές επιδιώξεις της άρχουσας τάξης, που μόνο δεινά φόρτωνε το λαόΕίναι χαρακτηριστική η εκτίμησή του για τη Συνθήκη των Σεβρών, όταν σύσσωμη η αστική τάξη πανηγύριζε για την υπογραφή της. Το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) όχι μόνο καταγγέλλει τη Συνθήκη, αλλά προειδοποιεί το λαό για τους κινδύνους που περικλείει για νέους πολέμους, αλλά και ποια θα ήταν η πραγματική ειρήνη που ποθούσε ο λαός. Δίνουμε, λοιπόν, ολόκληρο το κείμενο της ανακοίνωσης του Κόμματος, χωρίς άλλο σχολιασμό, ένα όχι πολύ γνωστό ιστορικό ντοκουμέντο από τα «Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ», τόμος πρώτος, σελ. 104-110. Είναι δε τόσο αναλυτική και κατατοπιστική, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά και, τηρουμένων των αναλογιών, να συνειδητοποιήσει την ορθότητα των εκτιμήσεων και προβλέψεων του ΚΚΕ και για το σήμερα που η ευρύτερη περιοχή μας αποτελεί πεδίο ιμπεριαλιστικών πολεμικών συγκρούσεων, με την κυβέρνηση και την άρχουσα τάξη της Ελλάδας να συμμετέχουν ενεργά στα τυχοδιωκτικά σχέδια της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων.

Ριζοσπάστης


Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα

 Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα

Η αλήθεια είναι πως όταν προτείνεις στο κοινό κάτι (μια εκδήλωση, ένα δρώμενο ή μια παράσταση) χωρίς να το έχεις δει ο ίδιος, αλλά το συνιστάς παρόλα αυτά, γιατί σου τραβάει το ενδιαφέρον το διαδραστικό στοιχείο, η ερασιτεχνική προσπάθεια, η πρώτη επανεκτέλεση (με την καινούρια μελωδία) ενός ξεχασμένου λαϊκού τραγουδιού για το μπλόκο της κοκκινιάς, κτλ, έχεις ένα μικρό φόβο μήπως πάει κάτι στραβά και δε φανεί αντάξιο των προσδοκιών το τελικό αποτέλεσμα. Ε λοιπόν καμία σχέση, τις δικές μου προσδοκίες τουλάχιστον τις ξεπέρασε κατά πολύ η εκδήλωση της κο κοκκινιάς για το μπλόκο –κι ιδίως το καλλιτεχνικό κομμάτι.

Ναι αλλά το μπλόκο έγινε αμέσως μετά το δεκαπενταύγουστο του 44’, στις 17 του μηνός. Γιατί έγινε τέλη σεπτέμβρη αυτή η επετειακή εκδήλωση; Ίσως, μεταξύ άλλων, γιατί οι ναζί κι οι γερμανοτσολιάδες ξαναχτύπησαν στα σαράντα του μπλόκου, όταν ο λαός της κοκκινιάς κι άλλων λαϊκών περιοχών, τιμούσε τα θύματά του κι ο εχθρός τον χτύπησε ύπουλα, σημαδεύοντας στο ψαχνό από μια παρακείμενη δεξαμενή.

Το χρονικό με την αναπαράσταση των γεγονότων ήταν άμεσο και ζωντανό, πετυχαίνοντας να γεφυρώσει δύο πολύ διαφορετικές εποχές, όπου στη μία ο λαός πάλευε με κίνδυνο της ζωής του, ενώ στην άλλη ο βασικός μας φόβος ήταν πχ της τάξης του αν θα συγκρατήσει ο συννεφιασμένος ουρανός τα δάκρυά του (που ούτε αυτά φτάνουν ωστόσο για να ξεπλύνουν το αίμα) για να μη βρέξει και αναβληθεί η εκδήλωση. Και σήμερα όμως, οι δυσκολίες κι οι θυσίες συνεχίζονται με άλλον τρόπο, (βλέπε πχ φτώχια, την απειλή της απόλυσης, κτλ) όπως είπε στην ομιλία του ο βαγγέλης μαρούπας. Και το έφερε έτσι η συγκυρία, που μόλις τις προάλλες η τυφλή κι ανεξάρτητη δικαιοσύνη επικύρωσε την απόλυση τριών υπαλλήλων της ικεα για τη συνδικαλιστική τους δράση. Και μία από αυτές τις υπαλλήλους ήταν και η συντρόφισσα που είχε την επιμέλεια του καλλιτεχνικού προγράμματος της εκδήλωσης.

Είναι πάρα πολύ δύσκολο να αγγίξεις το σύγχρονο θεατή με κάτι που έγινε εβδομήντα χρόνια πριν, να το μεταφέρεις στο κλίμα της εποχής, τη θέση των πρωταγωνιστών και την ψυχολογία τους, καθώς έδιναν με χαρά τη ζωή τους για έναν κόσμο στο μπόι των ανθρώπων και των ονείρων. Και είναι τα διαδραστικά ευρήματα της μπρεχτικής αποστασιοποίησης που βοηθάν να κοπούν αυτές οι αποστάσεις, καταρχάς η χρονική αλλά κρίως αυτή μεταξύ της σκηνής και των θεατών. Οι χαφιέδες τσολιάδες έψαχναν με φακούς μέσα στο πλήθος, όπου κρύβονταν οι αγωνιστές, η πένθιμη πομπή περνούσε ανάμεσα από τις σειρές των καθισμάτων κι η οβα της κοκκινιάς μοίρασε στους θεατές την αυθεντική κομματική ανακοίνωση του 44’, που ζητούσε εκδίκηση και το ξεκλήρισμα του κατακτητή, ενώ οι (ερασιτέχνες) ηθοποιοί πετούσαν τρικάκια κι έγραφαν συνθήματα στο μπροστινό μέρος της σκηνής: σπάμε την άτιμη την αλυσίδα.



Μπορεί η ομάδα να αποτελούταν από ερασιτέχνες, αλλά δεν ξέρω πολλές επαγγελματικές παραστάσεις που να χαρίζουν τόσο έντονα συναισθήματα. Αρχικά ο κόσμος ήταν κουμπωμένος και δεν ακολούθησε το σύνθημα μιας κοκκινιώτισσας γιαγιάς (λες και δεν είχαν φάει το αυγό τους, όπως σχολίασε δηκτικά στο καπάκι η ταξική γιαγιά). Στη συνέχεια όμως, του ήταν πολύ δύσκολο να μην χειροκροτάει ανάμεσα στις σκηνές και τα τραγούδια, όπως μας είχαν ζητήσει οι συντελεστές της παράστασης. Και ήταν τόση η ορμή και το συναίσθημα που είχαν συσσωρεύσει μέσα τους οι θεατές, που στο τέλος τραγουδήσαμε όλοι μαζί με σφιγμένες γροθιές «παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους» και βιαζόμασταν να τελειώσει το τραγούδι, για να αρχίσει το χειροκρότημα. Καθώς όμως είχαν καταργηθεί τα όρια μεταξύ σκηνής και κερκίδας, δεν ήταν το κοινό που χειροκροτούσε τους συντελεστές, αλλά όλοι μαζί τους πάντες. Και αυτή η αντίδραση, το πάθος και η αλληλεπίδραση με τους θεατές μου άφησαν την εντύπωση –όσο υπερβολική κι αν ακουστεί- πως αυτό που παρακολουθήσαμε ήταν ίσως ό,τι κοντινότερο υπάρχει στη λειτουργία και την ατμόσφαιρα που είχε το θέατρο του βουνού.

Το νόημα της αποστασιοποίησης όμως δεν είναι η έκκληση στο συναίσθημα, αλλά στη συνείδηση, να μετατρέψει τον πόνο και την οργή σε σκέψη και κυρίως σε πράξη, για να βρει το αίμα που κύλησε (όχι απλά εκδίκηση, όσο) τη δικαίωση που ζητάει. Το κόκκινο σεντόνι που σκέπαζε τα θύματα του μπλόκου περνάει στα χέρια της νέας γενιάς. Και οι νεκροί, που παραμένουν πεσμένοι επί σκηνής κατά τη διάρκεια του έργου, ζωντανεύουν στο τέλος με τους δικούς μας αγώνες, όταν μπαίνουν στον χώρο διαδηλωτές με κόκκινα λάβαρα και ένα πανό που γράφει: το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος, ο σοσιαλισμός.

Κι αν δεν είναι αυτό το μέλλον μας, τότε μας περιμένει η φασιστική φρίκη, ως η πιο ακραία και επιθετική μορφή του καπιταλισμού, ινά πληρωθή το διαχρονικό δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα». Γιατί η ιστορία έχει την τάση να επαναλαμβάνεται, ως φάρσα ή ως τραγωδία, και θα είναι τραγωδία, για το λαό της κοκκινιάς ιδιαίτερα, να ξαναζήσει τη φασιστική κτηνωδία –όσο κι αν μοιάζουν οι χρυσαυγίτες ηγέτες με πρωταγωνιστές κακόγουστης φάρσας. Αλλά η αφηγήτρια υποσχέθηκε ένα νέο στάλινγκραντ σε όσους ονειρεύονται σήμερα μια καινούρια βαϊμάρη, θυμίζοντας την πατρίδα των εργατών, τη σοβιετική ένωση, που τσάκισε τα σκουπίδια της ιστορίας. Θα φροντίσουμε εμείς γι’ αυτό. Και όσο η σφισσα τραγουδούσε το φασισμό του λάδη, σκεφτόμουν συνειρμικά τις τραγικές αυταπάτες της κίνησης φίλων και συγγενών του φύσσα, από το γειτονικό κερατσίνι: το φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δε θα πεθάνει μόνος, μόρφωσέ τον.

Ενδιάμεσα ο αφάζα κι ο μέγας είχαν κάνει τη σύνδεση με το σήμερα, δίνοντας ένα αναλυτικό χρονικό των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων από το 44’ ως τις μέρες μας σε ένα πολύ καλό τραγούδι, με δυνατούς στίχους που για μένα τουλάχιστον ήταν ευχάριστη έκπληξη κι ως δομή μου θύμισαν κάπως συνειρμικά το ντουέτο μαχαιρίτσα-παπακωνσταντίνου. Να δεις τι σου ‘χω για μετά..


Μήπως όμως σφοι όλα αυτά ήταν υπερβολική δόση σοσιαλιστικού ρεαλισμού; Ναι σφοι, μπορούμε να ισχυριστούμε άφοβα πως ήταν ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στα καλύτερά του. Αλλά από πότε είναι αυτό μειονέκτημα δηλ;

Υστερόγραφα
-Παρακαλώ να χαμηλώσετε τα κινητά σας. Πολύ σωστά. Τα μικρά παιδιά όμως πώς ακριβώς χαμηλώνουν κι απενεργοποιούνται, μπορείς να μου πεις;
-Νομίζω πως το δρώμενο μαγνητοσκοπήθηκε κι ελπίζω να ανέβει άμεσα στο διαδίκτυο, για να μεταφέρει το κλίμα και σε όσους δεν είχαν την ευκαιρία να δώσουν το ‘παρών’ στο κηποθέατρο της νίκαιας. Αλλιώς βασιζόμαστε στους θεατές και τα δικά τους ερασιτεχνικά βιντεάκια με κινητά και άλλα μέσα, καθώς είναι μία από τις σπάνιες παραστάσεις, όπου κάτι τέτοιο δεν απαγορεύεται αλλά ενδείκνυται ή κι ενθαρρύνεται.


Την επομένη το απόγευμα, ήταν προγραμματισμένη η εκδήλωση στην έδρα της κε στον περισσό, για την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ το αναλυτικό ρεπορτάζ του 902. Προσωπικά μου ερχόταν συνειρμικά κι η αντίθεση με τις φαιδρότητες που είχε πει ο σαμαράς την ίδια μέρα στην χαλκιδική, για τα δικά τους 40χρονα της νδ. Φαντάζεσαι πχ τον κύριλλο να λέει ανέλαβα μια χειρομβοβίδα αλλά την εξουδετέρωσα –και σε πρώτο ενικό μάλιστα; Θα γελούσαμε όλοι μέχρι δακρύων και θα ξαναπλημμύριζε ο περισσός.

Αλλά έτσι που τα ‘φερε η συγκυρία της μεταπολίτευσης πέφτουν μαζί φέτος μια σειρά στρόγγυλες επέτειοι. Με τη διαφορά πως το κκε και ο ριζοσπάστης υπήρχε από πριν, ενώ οι άλλοι βάλανε απλώς τα ρούχα τους αλλιώς –άντε να πεις ότι το πασόκ πρωτοτύπησε λίγο γιατί δεν υπήρχε ως τότε παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία στην ελλάδα. Το κκε όμως, όταν λέει πως έχει βαθιές ρίζες με το λαό και την ιστορία, δεν εννοεί τα δέντραπου ψήφισαν κάποτε την ερε του εθνάρχη, αλλά στενούς δεσμούς αίματος. Μόνο ο ριζοσπάστης έχει να επιδείξει περισσότερους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους στις επάλξεις του αγώνα από τη νδ του σαμαρά που έχει κάνει σημαία τον μπακογιάννη και μιλάει για αγώνες(;!)

Κατά τα άλλα η ομιλία του κύριλλου έπιασε περισσότερο το γενικό πολιτικό κομμάτι, σαν εισήγηση, και είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο σημείο που ανέφερε το παράδειγμα της βιομηχανίας Ν&Κ (βλέπε και τις πρόσφατες εκδόσεις της σύγχρονης εποχής) κάνοντας λόγο για λαϊκούς ανταποκριτές και διακινητές της εφημερίδας. Ενώ ο μωραΐτης (που δεν πρόλαβε μόνο το πρώτο νόμιμο φύλλο της επανέκδοσης αλλά και το τελευταίο νόμιμο φύλλο του 47’, ως αντάρτης στον παρνασσό, πριν βγει εκτός νόμου ο ριζοσπάστης) σημείωσε την επέτειο της ίδρυσης του εαμ (στην οποία είχε παραλείψει να αναφερθεί ο παπασταύρου) κι εξέφρασε την απορία του πώς πέρασαν έτσι τα χρόνια, αφού νιος ήταν και γέρασε –αλλά όχι πάρα πολύ. Και έδειξε όντως πως παραμένει αγέραστος, σαν το ριζοσπάστη, με έναν πολύ ζωντανό κι άμεσο λόγο για τα πρώτα νόμιμα φύλλα της μεταπολίτευσης (σε γκαστρωμένες μέρες, όπως έλεγε και ο χαρίλαος) χωρίς να περιμένουν το επίσημο οκέι –αυτό δα έλειπε. Και για το ριζοσπάστη, που ξεκίνησε με λίγα νέα και άπειρα στελέχη, που έτρεχαν για όλα, αλλά έγινε σύντομα ολόκληρη σχολή δημοσιογραφίας, όπως απέδειξε κι η αξιοποίηση όσων έφυγαν στα αστικά μέσα –αλλά χαλάλι τους.

Στο κλείσιμο έπαιξε ένα μικρό βιντεάκι με διάφορα ιστορικά πρωτοσέλιδα της 40χρονης διαδρομής του νόμιμου ρίζου, με ένα χάρακα στο κάτω μέρος να δείχνει τις χρονολογίες. Και ο κόσμος χειροκροτούσε αυθόρμητα σε διάφορα σημεία, πχ για τον χαρίλαο, τον χαράκτη τάσσο και άλλα. Αλλά το θερμότερο χειροκρότημα ήρθε σε δύο συγκεκριμένα πρωτοσέλιδα. Του 91’ με την ελπίδα των λαών και την κόκκινη σημαία (μετά την υποστολή της από το κρεμλίνο). Και ένα πιο πρόσφατο με την αναγγελία της έναρξης των εργασιών του 19ου συνεδρίου, που προκάλεσε και τον ενθουσιασμό της μαρίας του 19ου δίπλα μου..


Υγ: τις μεγαλύτερες νίκες μας δεν τις έχουμε δει ακόμα, είπε κάπου στο κλείσιμο ο σαμαρά –είδες τι σου είναι οι σύμβουλοι με το αριστερό παρελθόν; Και τρίξανε τα κόκαλα του χικμέτ στον τάφο του..

Νίκος Μπογιόπουλος: Ελλάδα: “Η χώρα με τον δεύτερο αυξανόμενο πληθυσμό πολυεκατομμυριούχων στην Ευρώπη”!!!!!!!!!

: Ελλάδα: “Η χώρα με τον δεύτερο αυξανόμενο πληθυσμό πολυεκατομμυριούχων στην Ευρώπη”!!!!!!!!!


Στοιχείο πρώτο: Σύμφωνα με τα στοιχεία-σοκ που ανακοίνωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής οι Έλληνες που ζουν σε συνθήκες ένδειας, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού ανέρχονται στα 6,3 εκατομμύρια!

    Στοιχείο δεύτερο: Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μόνο μέσα σε ένα χρόνο, από το 2012 στο 2013, τα νοικοκυριά που είχαν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν θέρμανση για τα σπίτια τους μειώθηκαν κατά 31,3%...

    Στοιχείο τρίτο: Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ το ποσοστό ανεργίας των νέων ανήλθε μεσοσταθμικά το 2013 στο 58,3%...

    Τα προηγούμενα δεδομένα αξίζει να συγκριθούν με ένα ακόμα στοιχείο. Προέρχεται από την έρευνα της εταιρείας «Wealth-Χ» με έδρα τη Σιγκαπούρη και της ελβετικής τράπεζας UBS. Η έρευνα αφορά στην καταγραφή των υπερδισεκατομμυριούχων ανά τον κόσμο. Έχουμε και λέμε λοιπόν:

    Στοιχείο τέταρτο: Στην Ελλάδα το 2014 είχαμε 11 τον αριθμό Έλληνες κροίσους από 9 που είχαν καταγραφεί το 2013, οι οποίοι αύξησαν την περιουσία τους από τα 16 δισ. δολάρια στα 18 δισ. δολάρια (14,2 δισ. ευρώ). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα επιβεβαιώνεται η τάση που είχε καταγραφεί από πέρσι στην αντίστοιχη έκθεση της «Wealth-Χ» στην οποία τονιζόταν ότι όσον αφορά τα άτομα με περιουσία μεγαλύτερη των 30 εκατ. δολαρίων η Ελλάδα έχει αναδειχτεί «η χώρα με τον δεύτερο αυξανόμενο πληθυσμό πολυεκατομμυριούχων στην Ευρώπη» (A. Γιαννίκος, http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=447986) …


    Από τα παραπάνω προκύπτουν τα εξής:

    Συμπέρασμα πρώτο: Η Ελλάδα έχει μετατραπεί παγκοσμίως σε ένα ανελέητο πειραματικό εργαστήριο του πιο αδυσώπητου καπιταλισμού. Στο όνομα της κρίσης και της τάχα μου «αντιμετώπισής της» ο μοναδικός νόμος που βασιλεύει είναι ο κεφαλαιοκρατικός νόμος της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στα χέρια των πολυεθνικών και των μονοπωλίων. Παίρνουν από τους πολλούς τα πάντα και τα δίνουν όλα στους λίγους!

    Στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, τα 6,3 εκατομμύρια έχουν περιπέσει στην ένδεια, αλλά την ίδια ώρα τα θησαυροφυλάκια της ολιγαρχίας μεγεθύνονται κατά ρυθμό ευθέως ανάλογο των κοινωνικών ερειπίων. Στην Ελλάδα των 6,3 εκατομμυρίων φτωχών, μόλις 11 άνθρωποι, ποσοστό 0,00011% του πληθυσμού, κατέχει πλούτο που αντιστοιχεί σχεδόν στο 10% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας! Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε «υπόδειγμα» χώρας που  οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι.

    Συμπέρασμα δεύτερο: Αυτοί που κυβέρνησαν, που επί δεκαετίες διαχειρίστηκαν τα κοινά για λογαριασμό βιομηχάνων, τραπεζιτών, εργολάβων, «νταβατζήδων», τοκογλύφων και κερδοσκόπων, είναι εκείνοι που χρεοκόπησαν, που ξεφτίλισαν και κατάντησαν τον ελληνικό λαό εδώ που τον κατάντησαν. Αλλά είναι οι ίδιοι που παριστάνουν τους «σωτήρες». Και ενώ καμώνονται τους «σωτήρες» το αποτέλεσμα της «σωτηρίας» είναι η αποθέωση των αβυσσαλέων κοινωνικών ανισοτήτων ανάμεσα στην συντριπτική πλειοψηφία του λαού και σε μια απειροελάχιστη «κάστα» εκπροσώπων της χρηματιστικής ολιγαρχίας.

    Συνεπώς: Αν οι «σωτήρες» μας αν γνώριζαν τι σημαίνει πολιτική τσίπα και πολιτικό φιλότιμο (στα οποία συχνά αναφέρονται), θα είχαν να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο επιλογές:

    α) Ή θα έβαζαν μια πέτρα στο λαιμό τους και θα εκλιπαρούσαν γονατιστοί να ανοίξει η γη και η θάλασσα για να τους καταπιεί ή β) θα εμφανίζονταν ενώπιον των εκατομμυρίων μισθοσυντήρητων, χαμηλοσυνταξιούχων, ανέργων, πτωχευμένων, και θα τους έλεγαν ένα και μόνο πράγμα:

«Ελληνίδες και Έλληνες, σας ζητάμε συγνώμη, αλλά ξέρουμε ότι με το κακό που σας προκαλέσαμε είναι αδύνατο να μας συγχωρήσετε. Γι' αυτό ως ελάχιστη ένδειξη ντροπής και ανάληψης των ευθυνών μας, σας δηλώνουμε ότι εξαφανιζόμαστε από προσώπου Γης και ότι το μόνο πια που σας ζητάμε είναι, αν μπορείτε, να μας ξεχάσετε».

    Αυτό θα έκαναν!

    Φυσικά, δεν μας διαφεύγει ότι μια τέτοια προσέγγιση ακούγεται πολύ… «λαϊκιστική» στα ευερέθιστα αυτάκια των δυναστών του λαού. Όπως, επίσης, δεν μας διαφεύγει το κυριότερο: Ότι η πολιτική, ως έκφραση συμφερόντων, ταξικών συμφερόντων, δεν διεξάγεται ούτε με όρους τσίπας, ούτε με όρους φιλότιμου, ειδικά μάλιστα όταν μιλάμε για εκείνη την πολιτική που υπηρετεί τους λίγους, βασανίζοντας τους πολλούς.

    Αντίθετα, στον πραγματικό κόσμο, εδώ που η «αυτοκριτική» είναι το συγχωροχάρτι για τις νέες αγιοαμαρτίες, έχουμε την πολιτική κάστα των δήθεν «σωτήρων», όλους αυτούς που οι Ηρόστρατοι και οι Γουλιμήδες δεν πιάνουν μπροστά τους χαρτωσιά, οι οποίοι διαθέτουν από πάνω και το απερίγραπτο θράσος να ποζάρουν σαν «σοφοί», σαν «Μεσσίες»!

    Θα ’λεγε κανείς ότι είναι πραγματικά απίθανο να παριστάνουν τους «σωτήρες» οι Ηρόστρατοι. Το πιο απίθανο, όμως, είναι ότι ο ελληνικός λαός τους ανέχεται – ακόμα – να δίνουν τέτοιου είδους παραστάσεις και να βαφτίζουν «μονόδρομο» την παραμονή του κόσμου της εργασίας σε ένα πολιτικό και οικονομικό καθεστώς που τον εξανδραποδίζει…

 Νίκος Μπογιόπουλος


Θα το ξαναβάλουμε στη θέση του...

 Θα το ξαναβάλουμε στη θέση του...




Διαβάζοντας την είδηση μόνο οργή γεμίζεις. Ο "δημοσιογράφος" που γράφει την είδηση μιλάει για "εντυπωσιακό βίντεο", και επισημαίνει ότι είναι το 150ο άγαλμα του Λένιν που από το Δεκέμβρη του 2013 έριξαν οι φασίστες που κυβερνούν την Ουκρανία.

Που να περάσει από το μυαλό του "δημοσιογράφου" ότι το πρόβλημα των φασιστών δεν είναι ο "Ρώσος" Λένιν αλλά ο μπολσεβίκος Λένιν, δεν είναι η "ανεξαρτησία από το ρωσικό άρμα" αλλά η συνεχιζόμενη προσπάθεια να τσακιστεί ο αγώνας και η ελπίδα για το όραμα της κομμουνιστικής κοινωνίας, που αποτελεί  τον τρόμο (και σωστά) των φασιστών.

Και ο "δημοσιογράφος" και οι φασίστες όπου γής πλανωνται πλάνην οικτράν. Και το άγαλμα του Λένιν θα ξαναμπεί στη θέση του, και οι λαοί δεν θα χάσουν το όραμα και την ελπίδα, και θα είναι "ντάλα μεσημέρι" που θα γίνουν αυτά, όπως έλεγε ο μπάρμπα-Κώστας ο Λουλές.

Θα φροντίσουμε εμείς γι' αυτό...


βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση (μέρος Α')

 βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας μετά την απελευθέρωση (μέρος Α')



Ο εκατομμυριοστός τόνος «βοήθειας» προς την Ελλάδα του Σχεδίου Μάρσαλ
Με αφορμή τη σημερινή συζήτηση και αντιπαράθεση σχετικά με τους προσανατολισμούς και τις προτεραιότητες της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα, την αντιπαράθεση για το μείγμα διαχείρισης ανάμεσα σε συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ που συνδέεται με τη διαπάλη σε επίπεδο ΕΕ και διεθνώς, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει απόσπασμα από το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (1949 - 1968) τόμος Β' που αναφέρεται στις αντίστοιχες μεταπολεμικές συζητήσεις. Σήμερα δημοσιεύεται το Α' μέρος.

Στις συνθήκες του νέου συσχετισμού όπως διαμορφώθηκε μετά από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη, ειδικότερα στα Βαλκάνια και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αναπτύχθηκε η άποψη ότι η εκβιομηχάνιση στην Ελλάδα θα ήταν δυνατή μόνο μέσω του ξένου κεφαλαίου.179 Ο Ξ. Ζολώτας χαρακτήριζε ως «μοναδικήν ευκαιρίαν» (το Σχέδιο Μάρσαλ) για να γίνει η Ελλάδα βιώσιμη.180

Στη μεταπολεμική Ελλάδα, το ρεύμα της εκβιομηχάνισης στην αστική οικονομική και πολιτική σκέψη ενισχυόταν από την επίδραση των κατευθύνσεων της διεθνούς αστικής σκέψης για τη μεταπολεμική ανόρθωση. Σχεδόν σε όλες τις μελέτες και εκθέσεις των διεθνών οργανισμών, που συστάθηκαν μετά από τον πόλεμο, θεμελιωνόταν η αναγκαιότητα και ο ρόλος της βιομηχανίας για την ανάπτυξη των καθυστερημένων οικονομιών και την εξέλιξή τους σε σύγχρονες καπιταλιστικές οικονομίες. Χαρακτηριστική είναι η Εκθεση της Αποστολής του FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών), που πρότεινε την ενεργειακή και βιομηχανική ανάπτυξη της Ελλάδας ως μονόδρομο για την αντιμετώπιση και των προβλημάτων της αγροτικής παραγωγής (χαμηλή παραγωγικότητα, υποαπασχόληση, χαμηλό εισόδημα, πείνα), πριν την εκπόνηση του Σχεδίου Μάρσαλ.(181)

Ενταγμένο στο «Σχέδιο Μάρσαλ» ήταν το έργο διάνοιξης σήραγγας στα Κιούρκα Αττικής, το 1949
Στην ευρείας έκτασης υιοθέτηση της σημασίας της εκβιομηχάνισης ασκούσε επίδραση και το αποτέλεσμα του προπολεμικού ευρύτατου εξηλεκτρισμού και της εκτεταμένης εκβιομηχάνισης της ΕΣΣΔ, που βεβαίως έγινε με την κεντρικά σχεδιασμένη χρησιμοποίηση των εγχώριων παραγωγικών πόρων και των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, τα οποία αποτελούσαν κοινωνική ιδιοκτησία. Ομως, ασκούσε θελκτική επίδραση το αποτέλεσμα του κεντρικά σχεδιασμένου εξηλεκτρισμού, ενώ υπήρχε φυσικά αποστασιοποίηση από το συνολικό ιδιοκτησιακό καθεστώς μέσω του οποίου επιτεύχθηκε.
Γενικότερα, κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια κέρδιζε έδαφος η πολιτική των Αμεσων Κρατικών Επενδύσεων για τη βιομηχανική και οικονομική ανασυγκρότηση των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών. Θεμελιώθηκε μια μακρόχρονη περίοδος εθνικοποιήσεων σε στρατηγικής σημασίας βιομηχανικούς κλάδους, με την εγκαθίδρυση ορισμένων κρατικών μονοπωλίων (π.χ., ηλεκτροπαραγωγής, τηλεπικοινωνιών, ορισμένων μεταφορών). Υιοθετήθηκε η πολιτική διαχείρισης που χαρακτηριζόταν από την εκτεταμένη κρατική παρέμβαση στην καπιταλιστική αγορά. Ταυτόχρονα, κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, το κράτος θεμελίωσε θεσμούς ενός ορισμένου επιπέδου καθολικής παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης, υγείας και ασφάλισης, χωρίς να ανατρέπει στην πράξη τους ταξικούς φραγμούς. Δηλαδή, γενικεύτηκε ως ανάγκη και εφαρμογή η κεϊνσιανή182 πολιτική διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος. Ως ανάγκη διαμορφώθηκε στις συνθήκες της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 1929-1933. Ως γενικευμένη τάση εφαρμογής αναπτύχθηκε στις ιδιαίτερες μεταπολεμικές συνθήκες της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης, η οποία απαιτούσε:
  • Να εξασφαλιστεί η καπιταλιστική αναπαραγωγή (κεφαλαίου και εργατικής δύναμης).
  • Να ενσωματωθούν οι εργατικές και λαϊκές δυνάμεις που εξοικειώθηκαν με τον ένοπλο αγώνα (λαϊκά απελευθερωτικά κινήματα).
  • Να περιοριστεί η ελκτική επίδραση προς τις εργατικές δυνάμεις από τις εργατικές κατακτήσεις και τα δικαιώματα του σοσιαλιστικού συστήματος στην ΕΣΣΔ και στη συνέχεια στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

Ο βομβαρδισμένος λιμενοβραχίονας στον Πειραιά, ενταγμένος στο «Σχέδιο Μάρσαλ», ανακατασκευάζεται τη δεκαετία του '50
Στην Ελλάδα κέρδιζε έδαφος η κεϊνσιανή οικονομική πολιτική σε σημαντικό τμήματα της μεταπολεμικής αστικής οικονομικής διανόησης.
Δυο δεκαετίες αργότερα, όταν η Ελληνική Εταιρεία Προγραμματισμού, στην οποία προέδρευε ο Αγγ. Αγγελόπουλος, διοργάνωσε τρεις δημόσιες συζητήσεις (1. Προγραμματισμός, ελεύθερη οικονομία και δημοκρατία, 2. Κοινή Αγορά και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, 3. Διοικητική αναδιοργάνωση και φορείς οικονομικής αναπτύξεως), γινόταν σαφέστατη η αντίληψή του για το χαρακτήρα της κρατικής οικονομικής παρέμβασης στο καπιταλιστικό σύστημα:
«Ετσι, η πρώτη και κύρια συμβολή του Προγραμματισμού -και στο σημείο αυτό θα μου επιτραπεί να επιμείνω ιδιαίτερα- είναι η εξουδετέρωση των κινδύνων που προέρχονται από την αβεβαιότητα ως προς την μελλοντική πορεία της Αγοράς που, υπό καθεστώς ελευθέρας οικονομίας, δημιουργεί δισταγμούς στον ιδιώτη επιχειρηματία και γίνεται πρόξενος των οικονομικών κρίσεων ή υφέσεων στη διαδρομή του οικονομικού κυκλώματος».(183)

Η εφαρμογή της κεϊνσιανής οικονομικής πολιτικής στην Ελλάδα πέρασε από συμπληγάδες, γιατί τόσο οι φορείς του κρατικού οικονομικού σχεδιασμού όσο και το κρατικά συγκεντρωμένο κεφάλαιο διαμορφώνονταν με την άμεση παρέμβαση του ιμπεριαλιστικού συμμάχου, των ΗΠΑ. Ετσι, εντάθηκαν οι οικονομικοί προβληματισμοί και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις για τη σχέση της άμεσης κρατικής επενδυτικής παρέμβασης με το πρόβλημα της καθυστέρησης στην εκβιομηχάνιση και τη διαπλοκή του με τον ξένο παράγοντα.

Στις αρχές της δεκαετίας 1950 τροποποιήθηκαν οι επιλογές των ΗΠΑ και επομένως τροφοδοτήθηκε μια νέα όξυνση της αντιπαράθεσης.
Από το χειμώνα του 1950, οι ΗΠΑ προχώρησαν σε αναθεώρηση του Σχεδίου Μάρσαλ. Η αμερικανική πολιτική προσανατολίστηκε στην περικοπή της οικονομικής και στην ενίσχυση της στρατιωτικής βοήθειας, στο λεγόμενο Πρόγραμμα Κοινής Ασφάλειας (λόγω της επέμβασης στην Κορέα και του γενικότερου προσανατολισμού για προσεταιρισμό κρατών της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής). Και ενώ στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Σχεδίου Μάρσαλ, ουσιαστικά είχε επιτευχθεί η μεταπολεμική βιομηχανική ανασυγκρότηση, στην Ελλάδα η καθυστερημένη μεταπολεμική ανασυγκρότηση περιπλέχτηκε με το πρόβλημα της βιομηχανικής καθυστέρησης. Το πρόγραμμα εκβιομηχάνισης δεν πραγματοποιήθηκε όχι μόνο μέχρι το 1950, αλλά και το 1953, μετά από τη λήξη του Σχεδίου Μάρσαλ που παρατάθηκε. Ωστόσο, αν και μειωμένο από το αρχικό, ήταν ενισχυμένο σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Σύμφωνα με ορισμένα στοιχεία, το 62% των εγκριθέντων βιομηχανικών δανείων του Σχεδίου Μάρσαλ που διατέθηκαν κατά την τριετία 1948 - 1950 αφορούσε μικρές βιομηχανίες, με ελληνικά βεβαίως κριτήρια.184 Μόλις την τελευταία χρονιά πραγματοποιήθηκαν κάποιες επενδύσεις στην ηλεκτρική ενέργεια και στη βιομηχανία, πολύ πίσω από τους σχεδιασμούς του τετραετούς προγράμματος (1948-1952) για τη δημιουργία βιομηχανικών μονάδων, που θα συνέβαλαν στην εκβιομηχάνιση.
Στη διετία περικοπής έως και τη λήξη του Σχεδίου Μάρσαλ για την Ελλάδα, γινόταν όλο και πιο αυστηρή η επιβολή όρων και η επιτήρηση χρήσης της αμερικανικής βοήθειας από τους αξιωματούχους των ΗΠΑ.
Κατά το 1951 και έπειτα, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενημέρωσε σχετικά τη βρετανική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον ότι «ανεξάρτητα από τα ζητήματα που αφορούσαν τη διατήρηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, είναι φανερό σε αυτούς (στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ) πως η Ελλάδα θα είχε ανάγκη εξωτερικής οικονομικής βοήθειας μετά από το 1952 με τη μία ή την άλλη μορφή». Προς το παρόν δεν είχαν καμιά συγκεκριμένη ιδέα για το ποια μορφή θα μπορούσε να πάρει αυτή η βοήθεια και υπήρξαν ιδιαίτερα προσεκτικοί στο να μη δώσουν την εντύπωση στους Ελληνες ότι θα είχαν ανάγκη εξωτερικής βοήθειας μετά και από τη λήξη της Βοήθειας Μάρσαλ.185

Σε αυτές τις συνθήκες, εντάθηκε η θεωρητική και πολιτική διαμάχη για τις αιτίες της καθυστέρησης της βιομηχανικής ανάπτυξης. Οξύνθηκε η συζήτηση για τα αίτια της καθυστέρησης του προγράμματος ανασυγκρότησης. Η άμεση ανάμειξη των αξιωματούχων των ΗΠΑ -συμβουλών, εμπειρογνωμόνων, επιτηρητών- στα οικονομικά επιτελεία τροφοδοτούσε το γενικό κλίμα απόδοσης άμεσων πολιτικών ευθυνών στις ΗΠΑ για την πορεία της ανασυγκρότησης στην Ελλάδα.

Η κριτική του αστικού Τύπου εκείνης της εποχής, βεβαίως και μέρους των αστών πολιτικών, σχετιζόταν και με τις αντιθέσεις των συμμάχων της Ελλάδας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Είναι χαρακτηριστική η σχετική εκτίμηση του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας στις αρχές του 1952:
«Ο ανταγωνισμός μεταξύ Αμερικάνων και Αγγλων συνεχίζεται εκ του αφανούς... Κατά τας ιδίας πληροφορίας οι Αγγλοι πιστεύουν ότι οι Αμερικάνοι επιδιώκουν να τους εκτοπίσουν εκμηδενιζομένης της επιρροής των από οικονομικής και πολιτικής πλευράς επί της Ελλάδος, αλλά δεν πιστεύουν ότι θα επιτύχει η τοιαύτη προσπάθεια των Αμερικανών, τουναντίον διαβλέπουν ότι η ακολουθούμενη τακτική εκ μέρους των Αμερικανών αναμιγνυομένων εμφανώς εις την εσωτερικήν και στρατιωτικήν κατάστασιν της Ελλάδος, θα έχει δυσαρέστους συνεπείας δι' αυτούς...
Ούτω οι Αμερικάνοι ετορπίλισαν διαφόρους προσφοράς Αγγλικών και Γαλλικών κύκλων προτιθεμένων να εγκαταστήσουν βιομηχανίας εν Ελλάδι και εσαμποτάρησαν εξαγωγάς ελληνικών προϊόντων και δη εις την Δυτικήν Γερμανία».186
Στην πραγματικότητα, οι προθέσεις των ΗΠΑ τροποποιήθηκαν, βλέποντας την ελληνική πραγματικότητα. Οσον αφορά το σκέλος της «βοήθειας» για την οικονομική ανασυγκρότηση, αρχικά οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ εμφανίζονταν υπέρ του προσανατολισμού τους προς επενδυτικά έργα αναπτυξιακής υποδομής και λιγότερο σε έργα οικισμού - στέγασης και βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης. Στη συνέχεια, ιδίως από το 1950 και ύστερα, η Αμερικανική Αποστολή, που χειριζόταν τη βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ (ECA), φρόντιζε να διατηρεί αδιάθετο μεγάλο μέρος των δραχμών της βοήθειας. Ετσι, δε μεταφέρονταν στον προϋπολογισμό σημαντικά ποσά από τις δραχμές αυτές. Σημαντικό μέρος του αδιάθετου ποσού προοριζόταν για να καλύψει μελλοντικά το άνοιγμα των λογαριασμών του Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος και έτσι να αποφευχθεί η έκδοση πληθωριστικού χαρτονομίσματος.

Εξέχοντες Ελληνες αστοί οικονομολόγοι187 άσκησαν δριμύτατη κριτική στον τρόπο χρησιμοποίησης της αμερικανικής βοήθειας, μεταξύ αυτών οι καθηγητές Ξενοφών Ζολώτας και Αγγελος Αγγελόπουλος. Σύμφωνα με παρατηρήσεις τους, το κυβερνητικό σχέδιο βιομηχανικής ανασυγκρότησης δε στηρίχτηκε σε αναλόγων απαιτήσεων τεχνικό κρατικό πρόγραμμα και λειτουργικές προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθεί η κύρια επιδίωξη του προγράμματος ανασυγκρότησης, δηλαδή η δημιουργία των βασικών βιομηχανιών που προέβλεπε.188

Η σύνταξη του περιοδικού Νέα Οικονομία υποστήριζε ότι:
«... Στην πραγματικότητα όμως το κριτήριο που επικράτησε κατά τα πρώτα χρόνια κατά την επιλογή των έργων ήταν η μεγαλύτερη ευκολία πραγματοποίησης, που στην ουσία σήμαινε να δαπανάται η βοήθεια οπωσδήποτε για να μη μείνει αχρησιμοποίητη».189 Χαρακτήριζε δε την οικονομική άνθηση των τριών πρώτων χρόνων του Σχεδίου Μάρσαλ (που βελτίωνε προσωρινά την κατάσταση από την άποψη της απασχόλησης, χωρίς όμως να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη) ως προϊόν μιας σπατάλης πόρων, από την οποία επωφελήθηκαν ορισμένες κοινωνικές τάξεις και στρώματα και όχι η εθνική οικονομία ως σύνολο.
Και άλλοι οικονομολόγοι μεταγενέστερης περιόδου είχαν κριτική τοποθέτηση για τον τρόπο αξιοποίησης του Σχεδίου Μάρσαλ. Κριτική άσκησαν και σε άλλες πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής.190
Επισημαίνεται ακόμα ότι κατά τα πρώτα δύο χρόνια του Σχεδίου Μάρσαλ (1948 - 1949), και από τη μέχρι τότε αδυναμία του αστικού κυβερνητικού στρατού να αντιμετωπίσει νικηφόρα το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας, οι ελληνικές κυβερνήσεις προσανατολίζονταν όλο και περισσότερο στις δαπάνες για αύξηση της «οροφής» του στρατεύματος, παρά τις επιφυλάξεις έως και αντιρρήσεις των ΗΠΑ.191 Και αυτό, γιατί οι ΗΠΑ δε θεωρούσαν ότι η ήττα του ΔΣΕ απαιτούσε υποχρεωτικά αύξηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
Στα ελληνικά κυβερνητικά επιτελεία, αλλά και στις ΗΠΑ, υπήρχε έντονη ανησυχία για το γεγονός ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί η νομισματική σταθεροποίηση μέχρι το 1952, παρά τα αλλεπάλληλα μέτρα και την αμερικανική βοήθεια. Οι επιπτώσεις του πληθωρισμού και της μεγάλης κερδοσκοπίας για τα λαϊκά στρώματα (μισθωτούς και αγρότες) ήταν τόσο μεγάλες, που προκαλούσαν ανησυχία σε τμήμα των αστικών πολιτικών δυνάμεων για την προοπτική επίτευξης οικονομικής και πολιτικής σταθεροποίησης.
Σε αυτό το έδαφος αναπτύχθηκε η αστική θεωρητική και πολιτική διαμάχη για τις αναλογίες μεταξύ σταθεροποίησης και ανάπτυξης, γεωργίας και βιομηχανίας, παραδοσιακών κλάδων της μεταποίησης και νέων βιομηχανικών κλάδων με αξιοποίηση εγχωρίων πρώτων υλών, εκσυγχρονισμού και επέκτασης παλιών βιομηχανικών μονάδων ή δημιουργίας νέων μονάδων κ.λπ.
Σε όλη αυτήν τη συζήτηση εμπλέκονταν από θέσεις ισχύος οι επιτελείς των ΗΠΑ,192 ανάλογα με τα κάθε φορά συμφέροντα της εξωτερικής τους πολιτικής, χρησιμοποιώντας συχνά γλωσσικό ύφος επικυρίαρχου. Αυτό γινόταν πιο έντονα κατά τα χρόνια της δωρεάν αμερικανικής οικονομικής βοήθειας και όσο ο κρατικός μηχανισμός στην Ελλάδα ήταν εξαρθρωμένος.
Η οξύτητα που εμφάνιζε η αντιπαράθεση τμήματος των αστικών πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα με τις ΗΠΑ, σε σχέση με το ζήτημα του προγράμματος εκβιομηχάνισης,193 ήταν συχνά η επιφάνεια συνολικότερων διπλωματικών και πολιτικών διαπραγματεύσεων, πιέσεων και ελιγμών.
Στην ουσία, το κύριο χαρακτηριστικό της αμερικανικής παρέμβασης δεν ήταν η αποτροπή της εκβιομηχάνισης, αλλά η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των αμερικανικών εισροών, με στόχο τη σταθεροποίηση του καπιταλισμού στην Ελλάδα και τη στέρεη ενσωμάτωσή της στα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή.
(Συνεχίζεται)
----------------------------------------------------------
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
179. Η Μ. Δρίτσα αναφέρει στους πρωτοστάτες αυτής της άποψης την Εθνική Τραπεζα (βλ. Βιομηχανία και Τράπεζες στην Ελλάδα του μεσοπολέμου, εκδ. Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τράπεζας, σελ. 202. Αθήνα, 1990).
180. Ξ. Ζολώτας, Νομισματικές και Οικονομικές μελέτες, τόμ. Α. σελ. 152. έκδ. Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα, 1997.
181. Στην Εκθεση του FAO αναφέρεται: «Η Ελλάς έχει μεγάλας δυνατότητας δι' ευρυτέραν βιομηχανικήν ανάπτυξιν και δι' εξ αυτής προερχομένην αύξησιν της αναλογίας των απασχολουμένων εις την βιομηχανίαν και εις μη γεωργικάς εργασίας. Δεν ήτο έργον της Αποστολής ταύτης η λεπτομερής έρευνα τοιούτων βιομηχανικών δυνατοτήτων ή η πρότασις μέτρων διά την προώθησιν ταχυτέρας αναπτύξεώς των. Εν τούτοις λόγω του επείγοντος της εκμεταλλεύσεως των δυνατοτήτων μιας μη γεωργικής απασχολήσεως εν Ελλάδι (...) προτάσεις επί του ζητήματος τούτου συμπεριλήφθησαν (...) εις τας συστάσεις της Αποστολής».
«Η Αποστολή συνιστά όπως η ελληνική Κυβέρνησις υιοθετήση ως μακροχρόνιον αντικειμενικόν σκοπόν της την μετατροπήν της Ελλάδος από κυρίως αγροτικήν χώραν, η οποία χρησιμοποιεί κατά το πλείστον αρχέγονους μεθόδους, εις χώραν περισσότερον εκβιομηχανισμένην και χρησιμοποιούσαν συγχρονισμένας μεθόδους τόσον εις την γεωργίαν όσον και εις την βιομηχανίαν». (Βλ. Ξ. Ζολώτας, Νομισματικές και Οικονομικές Μελέτες 1945-1996, τόμ. Α', έκδ. Τράπεζα της Ελλάδος, σελ. 230. Αθήνα 1997.)
182. Η κεϊνσιανή οικονομική πολιτική στηρίζεται στην οικονομική θεωρία του Αγγλου αστού οικονομολόγου John Maynard Keynes (Τζ. Μ. Κέινς, 1883-1946). Ο Β. I. Λένιν εκτίμησε ότι ο Κέινς με το έργο του Οι οικονομικές συνέπειες της συνθήκης των Βερσαλλιών (1919) «έφθασε στο συμπέρασμα πως μετά από τη συνθήκη των Βερσαλλιών η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος οδηγούνται στη χρεοκοπία» (βλ. Β. I. Λένιν, «Το II Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς», Απαντα, τόμ. 41, σελ. 219, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1983, και Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 16, σελ. 694).
Κορυφαίο έργο του Κέινς είναι Η γενική θεωρία της απασχόλησης, του τόκου και του χρήματος (1936) (ελληνική έκδοση από τις εκδόσεις Παπαζήση, 2001).
Ο Κέινς διατύπωσε τη θεωρία για την αναγκαιότητα κρατικής ρύθμισης της καπιταλιστικής οικονομίας μέσω των Αμεσων Κρατικών Επενδύσεων και της παρέμβασης στη λεγόμενη «ενεργή ζήτηση», ώστε να ελεγχθεί η μεγάλη οικονομική κρίση και να επιταχυνθεί η αναζωογόνηση της οικονομίας. Επεξεργάστηκε ανάλογο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής του αστικού κράτους.
Οι θεωρίες του Κέινς αξιοποιήθηκαν από μια σειρά αστικές κυβερνήσεις και κόμματα και όχι μόνο από τη σοσιαλδημοκρατία (π.χ., Χίτλερ στη Γερμανία, η Πολιτική του New Deal στις ΗΠΑ τη δεκαετία 1930), ιδιαίτερα στις συνθήκες της προετοιμασίας για το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η εφαρμογή των θέσεών του όπως ήταν φυσικό δεν έδωσε διέξοδο στις εγγενείς αντιφάσεις του καπιταλισμού. Ετσι μετά από την οικονομική κρίση 1929-1933 και παρόλο ότι σε μια σειρά χώρες πάρθηκαν μέτρα κεϊνσιανού τύπου, το 1938 μια νέα ύφεση έπληξε τον καπιταλιστικό κόσμο, η οποία βρήκε διέξοδο στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Μετά από τον πόλεμο η πολιτική κρατικής στήριξης της καπιταλιστικής ανασυγκρότηοης ονομάστηκε νεοκεϊνσιανισμός και παρόλο που ακολουθήθηκε περισσότερο ή λιγότερο απ' όλες τις αστικές κυβερνήσεις (φιλελεύθερες και σοσιαλιστικές ή συνεργασίας) της καπιταλιστικής Δυτικής Ευρώπης, ταυτίστηκε με τους σοσιαλδημοκράτες, αφού αυτοί παρουσίαζαν αυτά τα μέτρα ως δρόμο για το σοσιαλισμό.
183 Αγγελος Αγγελόπουλος, «Ανάγκη δυναμικού και ισορροπημένου Προγραμματισμού», Νέα Οικονομία, τόμ. 1965. σελ. 332, Απρίλης 1965.
184. Επιθεώρησις Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, τεύχ. 1, 1952, Πέτρου Κουβέλη, «Οι δυνατότητες εκβιομηχανίσεως της Ελλάδος», σελ. 60-69 και Κυριάκος Βαρβαρέσος, «Εκθεσις επί του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδος», σελ. 462-463, Αθήνα. 1952.
185. Dispatch no. 130, dated 17th February 1950, from H. M.'s Ambassador in Washington to the Secretary of State for Foreign Affairs (Public Record Office).
186. Πληροφοριακό σημείωμα (18.1.1952) στο Φάκελο 98.2 (1952), Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών.
187. Αντιπροσωπευτική είναι η τοποθέτηση του Ξ. Ζολώτα στο άρθρο του στο Βήμα, 8.1.1949, «Προοπτική ανασυγκροτήσεως».
188. Η κριτική προσέγγιση, τηρουμένων των αναλογιών, θυμίζει την κριτική (και του ΙΟΒΕ) για την αξιοποίηση του Α και εν μέρει και του Β Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ). (Βλ. Τμήμα Οικονομίας της KE του KKE, Γ' ΚΠΣ, κριτική παρουσίαση των στόχων, επιλογών και της κατανομής των πόρων, Ιούνης 2001, σελ. 18. [Ενθετο φυλλάδιο στον Κυριακάτικο Ριζοσπάστη].)
189. «Το τέλος του Σχεδίου Μάρσαλ», Νέα Οικονομία, σελ. 337-338, Αύγουστος 1952.
190. Ο Ξ. Ζολώτας, σε υπόμνημά του (Ιούνης 1952) κριτικάρει την απόφαση απότομου περιορισμού του ρυθμού αύξησης των πιστώσεων από τα διαθέσιμα της Τράπεζας της Ελλάδος. (Βλ. Νέα Οικονομία, σελ. 319, 1952.)
191. Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος, Η Ελλάδα στο μεταίχμιο ενός νέου κόσμου, τόμ. Α', σελ. 86-87, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 2002.
192. Στις 31.3.1950, στην επιστολή του Αμερικανού πρέσβη, τη γνωστή «Επιστολή Grady», είχε διατυπωθεί η άποψη της κυβέρνησης των ΗΠΑ για μέτρα δημοσιονομικής σταθεροποίησης (πάγωμα των μισθών, μείωση των στρατιωτικών δαπανών, πάγωμα των προσλήψεων στο Δημόσιο) και μεταρρυθμίσεων (στο φορολογικό και σε κίνητρα επενδύσεων στη βιομηχανία). Τμήμα του ελληνικού αστικού Τύπου εναντιώθηκε στην «Επιστολή Grady» με αιχμή το προτεινόμενο από τις ΗΠΑ πλαίσιο οικονομικής πολιτικής. Ωστόσο, η αντιπαράθεση ήταν κυρίως πολιτική. Η παρέμβαση Grady εξέφραζε τη διαφωνία των ΗΠΑ στην κυβερνητική επιλογή που προωθούσε ο βασιλιάς (κυβέρνηση Φιλελευθέρων και Λαϊκού Κόμματος).
193. Μέχρι τις αρχές του 1952 το ενεργειακό πρόγραμμα είχε απορροφήσει λίγο λιγότερο από το μισό των εγκεκριμένων πόρων. Τον Αύγουστο του 1950 ιδρύθηκε η ΔΕΗ, που θα αναλάμβανε την υλοποίηση του προγράμματος. (Βλ. Γ. Σταθάκης, Το δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ, σελ. 345, εκδ. Βιβλιόραμα, Αθήνα. 2004.)

Τι είναι οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις

Τι είναι οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις



Σχεδόν 650 Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚοινΣΕπ) δραστηριοποιούνται αυτήν τη στιγμή σε όλη τη χώρα. Το γεγονός ότι στις αρχές του χρόνου ήταν περίπου 400 δείχνει το ρυθμό εμφάνισής τους, καθώς μέσα σε εννέα μήνες αυξήθηκαν πάνω από 60%.

Στην πλειοψηφία τους έχουν προχωρήσει στη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με δήμους για την παροχή υπηρεσιών κατά βάση κοινωνικού χαρακτήρα (παιδικοί σταθμοί, φροντίδα ηλικιωμένων, Πολιτισμός, Αθλητισμός). Ωστόσο, από το νόμο, μια ΚοινΣΕπ μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες σε οποιονδήποτε ιδιώτη ή να ασκεί η ίδια επαγγελματική δραστηριότητα.
Για να ιδρυθεί μια ΚοινΣΕπ απαιτούνται πέντε τουλάχιστον μέλη, που μπορεί να είναι είτε φυσικά πρόσωπα είτε φυσικά και νομικά πρόσωπα (κατά το 1/3). Οι μέτοχοι - μέλη των ΚοινΣΕπ έχουν δικαίωμα να εργάζονται και οι ίδιοι αν θέλουν, αλλά και να προσλαμβάνουν άλλους εργαζόμενους με όποια σχέση εργασίας θέλουν, που σημαίνει ευέλικτες σχέσεις και μισθοί πείνας.
Οι ΚοινΣΕπ νομοθετήθηκαν με τη λεγόμενη «κοινωνική οικονομία» επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, με το ν. 4019/2011 («Νόμος Κατσέλη»). Οι θιασώτες της «κοινωνικής οικονομίας» ή του «τρίτου τομέα της οικονομίας» προπαγανδίζουν μια «νησίδα» ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Ως στρατηγική, διαμορφώθηκε στη Διάσκεψη υπουργών Κοινωνικής Πολιτικής των κρατών - μελών του ΟΟΣΑ, τον Ιούνη του 1998.
Η κατεύθυνση, που δόθηκε, ήταν να δημιουργηθεί «το κράτος, το οποίο ρυθμίζει το κοινωνικό περιβάλλον, αντί του κράτους που χορηγεί κοινωνικές παροχές», ενώ υπογραμμίστηκε και η συμβολή της στην «κοινωνική συνοχή». Δηλαδή, το κράτος απλά καθορίζει ποιοι και πώς θα παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες, αφού το ίδιο σταματά να το κάνει. Την «κοινωνική οικονομία» υιοθετεί και ο ΣΥΡΙΖΑ («αλληλέγγυα οικονομία») ως βασική μορφή στην «παραγωγική ανασυγκρότηση» που προτείνει, για την (καπιταλιστική) ανάπτυξη και την ανακύκλωση της ανεργίας.
Οσμιζόμενοι κέρδη, στις ΚΟΙΝΣΕΠ λέγεται ότι «μπαίνουν» και διάφοροι μεγαλοσχήμονες επιχειρηματικών ομίλων και πρώην μεγαλοστελέχη δημοτικών αρχών.
Τυπικά είναι αστικός συνεταιρισμός με κοινωνικό σκοπό και εμπορική ιδιότητα. Διακρίνονται στις:
  • ΚΟΙΝΣΕΠ Ενταξης: Για ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή ατόμων από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, δηλαδή όσων εμποδίζεται από σωματικά και ψυχικά αίτια ή λόγω παραβατικής συμπεριφοράς. Ατομα με αναπηρίες, εξαρτημένοι ή απεξαρτημένοι από ουσίες, οροθετικοί, φυλακισμένοι, αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες.
  • Κοινωνικής Φροντίδας: Για παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα σε ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις.
  • Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού: Για παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών προς ικανοποίηση αναγκών της «συλλογικότητας» (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.ά.).
Οι πόροι των ΚΟΙΝΣΕΠ αποτελούνται από το κεφάλαιο της επιχείρησης, δωρεές τρίτων, έσοδα από την «επιχειρηματική δραστηριότητά» τους, επιχορηγήσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΕΕ, διεθνείς ή εθνικούς οργανισμούς, ΟΤΑ, καθώς και κάθε άλλο έσοδο από την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους. Επίσης, έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας (συστήνεται με ΚΥΑ βάσει του ν. 3912/2011), καθώς επίσης και από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (προβλέπεται στο λεγόμενο «Αναπτυξιακό» νόμο).
Τα κέρδη των ΚΟΙΝΣΕΠ διατίθενται κατά ποσοστό 5% για σχηματισμό αποθεματικού, κατά ποσοστό ως 35% διανέμονται στους εργαζόμενους της επιχείρησης, το υπόλοιπο διατίθεται για τις δραστηριότητές της και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Υπάρχουν πληροφορίες από ΚΟΙΝΣΕΠ ότι στελέχη τους (οι προαναφερόμενοι μεγαλοσχήμονες) προσδοκούν με κέρδη από εργολαβίες σε δήμους να αγοράσουν αργότερα δικό τους εξοπλισμό (π.χ., μηχανήματα καθαρισμού, οχήματα) και υποδομές.
Οι ΚΟΙΝΣΕΠ δεν είναι νέο «φρούτο». Χρόνια τώρα προωθούνται συστηματικά στην ΕΕ. Και σε συνθήκες υψηλών ρυθμών καπιταλιστικής ανάπτυξης, και τώρα, που, με πρόσχημα την κρίση οι λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές επιταχύνονται.
Οπου δοκιμάστηκαν μειώθηκε παραπέρα η κρατική επιχορήγηση προς τους δήμους και απολύθηκε προσωπικό τους, εμπορευματοποιήθηκαν έργα και υπηρεσίες προς τους δημότες, μεθοδεύτηκε η απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη να προσφέρει πλήρεις, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες στο λαό, που τις έχει ήδη πληρώσει μέσω άμεσης και έμμεσης φορολογίας.
Στην Ελλάδα, έρχονται και «κουμπώνουν» σε ένα γενικότερο πλαίσιο όπου: Οι δημοτικές αρχές (ακόμα κι αν εμφανίζονται αντιμνημονιακές και αντικαλλικρατικές) έχουν αποδεχτεί χρόνια να διαχειριστούν την πραγματικότητα που διαμορφώνει η πολιτική των κυβερνήσεων του κεφαλαίου, έχουν αποδεχτεί την περικοπή των πόρων που παίρνουν οι δήμοι από τον κρατικό προϋπολογισμό (ενδεικτικά, στην τριετία 2009 - 2012 οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι που πηγαίνουν στους δήμους περικόπηκαν κατά 70%). Δημοτικές πλειοψηφίες χαρατσώνουν άγρια τις λαϊκές οικογένειες και τα μικρομάγαζα με τέλη, φόρους, πρόστιμα. Προκειμένου να περάσει το σύστημα την κρίση του, δίχως μεγάλες αναταράξεις, πρωτοστατούν στους σχεδιασμούς διαχείρισης ακραίων φαινομένων φτώχειας μέσα από χρηματοδότηση δομών, όπως τα κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία, συμπράξεις με ΜΚΟ, Εκκλησία, φιλανθρωπικές οργανώσεις.
«Να μοιραστούμε τα έσοδα - τροφεία»
Σημειωτέον ότι ήδη από πέρυσι κάποιοι δήμοι, και καθώς δεκάδες παιδικοί σταθμοί συγχωνεύονταν ή καταργούνταν, προωθούσαν (με παρότρυνση της ΚΕΔΕ) ως ...λύση τη σύσταση ΚΟΙΝΣΕΠ, καλούσαν απολυμένους συμβασιούχους να λειτουργήσουν οι ίδιοι τους σταθμούς, λειτουργώντας ως εργολάβοι, μοιραζόμενοι τα «έσοδα» (βλ. τροφεία) της «επιχείρησης».
Σε τέτοιο πλαίσιο, ο δήμαρχος Αθήνας και μέλος του ΔΣ της ΚΕΔΕ, Γ. Καμίνης, ήδη από το 2012 πρότεινε για τους συμβασιούχους του δήμου που απολύονταν τη δημιουργία «κοινωνικού συνεταιρισμού». Εξάλλου, σε δημόσιες τοποθετήσεις του είχε κάνει από τότε λόγο για την ...ανάγκη να βρεθεί ένα «οικονομικότερο» μοντέλο λειτουργίας των παιδικών σταθμών. Εχοντας φυσικά τις απολύσεις προσωπικού στην ημερήσια διάταξη. Αλλωστε, ο ίδιος μιλώντας, αρχές της βδομάδας, στο ραδιοσταθμό «Αθήνα 9,84» ακούστηκε ικανοποιημένος να δηλώνει ότι: «(...) Εχουν φύγει από τον Ιανουάριο του 2011 που ανέλαβα, σχεδόν 3.000 υπάλληλοι, το οποίο ισοδυναμεί περίπου με το 1/3 - 1/4 του δυναμικού του. Και όμως, ο δήμος εξακολουθεί να δουλεύει και μάλιστα καλύτερα από το παρελθόν»...
Στη Νέα Σμύρνη, η προηγούμενη δημοτική αρχή είχε ανοίξει τη συζήτηση με τους εργαζόμενους στους παιδικούς σταθμούς να ιδρύσουν ΚΟΙΝΣΕΠ, βάζοντας στην πράξη πλάτη στην ιδιωτικοποίηση των σταθμών. Παρά τις όποιες λεκτικές διαψεύσεις από τη δημοτική αρχή, ήδη από τον Ιούλη 2012, η δημοτική αρχή, εκφραζόμενη από τον τότε αντιδήμαρχο Κουτελάκη, τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της ίδρυσης ΚΟΙΝΣΕΠ: «(...) Να τους παροτρύνουμε, να μπορεί ο δήμος να συνεργαστεί με αυτήν την εταιρεία κοινωνικής ευθύνης των ανέργων και εκπαιδευμένων νέων, για τις δουλειές που θα έχουν σχέση με το δήμο. Οπως και να στελεχώσει τις Κοινωνικές Υπηρεσίες και το "Βοήθεια στο Σπίτι", από αυτούς τους νέους, μέσα από τη σύσταση εταιρείας κοινωνικής ευθύνης (...)» και «(...) Αντικαθιστούν (...) αυτοί οι άνεργοι (...) το έλλειμμα ενίσχυσης προσωπικού με το οποίο μας φιλοδωρεί η υπάρχουσα πολιτική κατάσταση» (πρακτικά συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Νέας Σμύρνης της 24/7/2012).
Το Σεπτέμβρη του 2012 η δημοτική αρχή στο Ιλιον Αττικής αποφάσισε σύναψη προγραμματικής σύμβασης με ΚΟΙΝΣΕΠ ουσιαστικά για λειτουργία του 7ου παιδικού σταθμού έως 30/07/2013. Η συνολική δαπάνη για την εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης ανέρχεται στα 159.900 ευρώ και ο δήμος «συμβάλλει» με 137.100 συν άλλες 22.000 μέσω του νομικού του προσώπου ΔΗΚΕΠΑΚΑ. Και εδώ προπαγανδίζεται ότι «ο δήμος επιτυγχάνει κατά πρώτον την εισαγωγή περισσοτέρων παιδιών στους Βρεφικούς και Παιδικούς Σταθμούς (...) και κατά δεύτερον τη μείωση της ανεργίας διά της απασχόλησης ανέργων βρεφονηπιοκόμων και βοηθητικού προσωπικού».
Το Νοέμβρη 2012 η δημοτική αρχή Μοσχάτου - Ταύρου ενέκρινε σύμβαση (λήγει 31/8/13) με ΚΟΙΝΣΕΠ για «υποστήριξη της παροχής μουσικής εκπαίδευσης στο Δημοτικό Ωδείο του Πνευματικού Κέντρου του δήμου». Το Πνευματικό Κέντρο του δήμου επιχορηγεί έως 30/7/13 το δημοτικό ωδείο με 170.000 ευρώ, ωστόσο στα έσοδα του ωδείου, όπως διαβάζουμε στη σύμβαση, προβλέπονται και «δίδακτρα». Δήμος Μοσχάτου - Ταύρου και Πνευματικό Κέντρο του δήμου παραχωρούν ακίνητα και υποδομές, αναλαμβάνουν να εξασφαλίσουν «κάθε άλλο απαραίτητο εξοπλισμό, καθώς και τη λειτουργικότητα των χώρων». Η ΚΟΙΝΣΕΠ «αναλαμβάνει την υποχρέωση να διαθέσει το κατάλληλο εκπαιδευτικό προσωπικό».
Υλοποιώντας τέτοιους σχεδιασμούς, στο προηγούμενο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής οι παρατάξεις των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ υπερψήφισαν την ίδρυση ΚΟΙΝΣΕΠ για το «Βοήθεια στο Σπίτι», όπως υπερψήφισαν και τις συμβάσεις («συμβαλλόμενο μέρος» γαρ η Περιφέρεια...) για παραχώρηση δομών άθλησης και πολιτισμού των Δήμων Μοσχάτου - Ταύρου και Καλλιθέας, να τις λειτουργήσουν ΚΟΙΝΣΕΠ.

Η δουλειά και τα καθήκοντα των κομμουνιστών στο εργατικό κίνημα

Η δουλειά και τα καθήκοντα των κομμουνιστών στο εργατικό κίνημα



Οι κομμουνιστές έχουν ευθύνη να συνδέουν τον αγώνα των εργαζομένων με το γενικότερο πολιτικό πρόβλημα: Ανάπτυξη από ποιον και για ποιον
Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το εργατικό κίνημα, οι εξελίξεις, η ίδια η ζωή, αναδεικνύουν σε ζήτημα πρώτης γραμμής το καθήκον της ανασύνταξης του εργατικού - λαϊκού κινήματος, ως επιτατική και ώριμη ανάγκη. Από άποψη ουσίας, το καθήκον της ανασύνταξης συνίσταται στο να ανέβει το επίπεδο συνείδησης, οργάνωσης και πάλης της εργατικής τάξης, στο ύψος των σύγχρονων απαιτήσεων της ταξικής πάλης.
Το κύριο περιεχόμενό της είναι η αναγκαιότητα για άλλο δρόμο ανάπτυξης, με κριτήριο τις ανάγκες των εργαζομένων, σε αντιπαράθεση με την ΕΕ, τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Σε αυτήν τη γραμμή, να ισχυροποιείται ο αγώνας για βαθιές αλλαγές και ανατροπές στο επίπεδο της οικονομίας και της εξουσίας.
Σήμερα, απαιτείται οι κομμουνιστές να δράσουν με τέτοιον τρόπο, ώστε να δημιουργούνται προϋποθέσεις για ένα τέτοιο κίνημα, που θα συνδυάζει την αποτελεσματική αντιπαράθεση στην επιθετική στρατηγική του κεφαλαίου, με πρόγραμμα και στόχους για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων, που θα στοχεύει στη συσπείρωση και προετοιμασία δυνάμεων, τη λαϊκή συμμαχία, για ριζικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα και στο επίπεδο της εξουσίας.
Αυτό το περιεχόμενο της ανασύνταξης πρέπει να προωθηθεί μέσα στο εργατικό - λαϊκό κίνημα, να κυριαρχήσει απέναντι στο περιεχόμενο για «ανασύνταξη» που προωθεί ο εργοδοτικός - κυβερνητικός συνδικαλισμός και οι ρεφορμιστές. Ολοι αυτοί φέρνουν βαριές ευθύνες για την κατάσταση του εργατικού - λαϊκού κινήματος. Εβαλαν πλάτη, στην υλοποίηση της αντεργατικής πολιτικής όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Τώρα, χρησιμοποιούν το ζήτημα της ανασύνταξης ως δόλωμα για να κρατήσουν εγκλωβισμένους τους εργαζόμενους στη γραμμή της ταξικής συνεργασίας, να δυσκολέψουν τον αγώνα για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης.
Πάλη για τις σύγχρονες ανάγκες
Η δουλειά των κομμουνιστών που δρουν μέσα στα συνδικάτα, πρέπει να στοχεύει στη διεύρυνση του πλαισίου πάλης σε όλα τα ζητήματα που αφορούν τις σύγχρονες ανάγκες του εργάτη και της οικογένειάς του.
Το ζήτημα της μόνιμης και σταθερής δουλειάς με ικανοποιητική αμοιβή, της Υγείας, της Παιδείας, της Κοινωνικής Ασφάλισης, της δυνατότητας τα παιδιά της εργατικής τάξης να έχουν πρόσβαση στον αθλητισμό, στον πολιτισμό κ.λπ., είναι ανάγκες, που απορρέουν από το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, που βρίσκονται σήμερα σε πολύ υψηλό επίπεδο. Ανάγκες που απορρέουν από το γεγονός ότι η εργατική τάξη παράγει όλο τον πλούτο, τον οποίο καρπώνονται οι εκμεταλλευτές της.
Οι κομμουνιστές έχουν ευθύνη να συνδέουν τον αγώνα των εργαζομένων με το γενικότερο πολιτικό πρόβλημα: Ανάπτυξη από ποιον και για ποιον. Να προβάλλουν στο χώρο που δρουν εξειδικευμένα ποια ανάπτυξη έχει ανάγκη ο εργάτης, ποιες είναι οι προϋποθέσεις να επιτευχθεί στο πλαίσιο της εργατικής - λαϊκής εξουσίας.
Η δράση των σωματείων δεν αλλάζει τάξη στην εξουσία, αλλά η παρέμβαση και δράση των κομμουνιστών μέσα στα σωματεία μπορεί να συγκεντρώνει δυνάμεις που θα παλέψουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Να τροφοδοτεί με νέες δυνάμεις το Κόμμα και την ΚΝΕ.
Η δράση των κομμουνιστών μέσα στα συνδικάτα αξιολογείται πρώτα και κύρια στην οργάνωση των εργαζομένων μέσα στο χώρο δουλειάς. Στο σταθερό προσανατολισμό να οικοδομηθούν στηρίγματα του συνδικάτου μέσα στα εργοστάσια, στις βιομηχανίες, στους μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους.
Αυτή η κατεύθυνση συμβαδίζει και διευκολύνεται με το στόχο της οικοδόμησης Κομματικών Οργανώσεων σε αυτούς τους χώρους. Συμβάλλει στην ικανότητα του εργατικού κινήματος να συγκρούεται μαχητικά με την εργοδοσία, με σχέδιο άμυνας και επίθεσης που θα βοηθάει τους εργαζόμενους να εμπιστεύονται τη δύναμή τους και τον αγώνα με αυτόν τον προσανατολισμό, ως το μοναδικό οχυρό για την υπεράσπιση της ζωής τους. Αλλά και σαν όπλο που θα ανοίξει το δρόμο για νικηφόρα αποτελέσματα σε όλα τα επίπεδα.
Η ικανότητα να συνδέεται ο αγώνας των εργαζομένων σε ένα χώρο δουλειάς όχι μόνο με το συγκεκριμένο καπιταλιστή που είναι απέναντί τους, αλλά με το σύνολο των καπιταλιστών του κλάδου, με το σύνολο του κεφαλαίου, είναι κρίσιμο ζήτημα. Η ταύτιση του ατομικού καπιταλιστή με το συλλογικό, δηλαδή με την τάξη του, ξεκαθαρίζει αυταπάτες που υπάρχουν ότι κάποιος μπορεί να γλιτώσει από την επίθεση, ότι μπορεί να υπάρχουν «υγιείς» και «άρρωστοι» καπιταλιστές. Το ζήτημα που πρέπει να κατανοηθεί είναι ότι παντού και κύρια στο χώρο δουλειάς η αντιπαράθεση είναι τάξη απέναντι σε τάξη.
Σωστή εκτίμηση της κατάστασης
Το καθήκον των κομμουνιστών είναι να συσπειρώνουν σε αυτήν τη γραμμή όλους τους εργαζόμενους και να προσπαθούν να τραβήξουν σε αυτόν τον αγώνα τα τμήματα των αυτοαπασχολούμενων, των μικρών ΕΒΕ και επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο και που αντικειμενικά τα συμφέροντά τους πλήττονται από την εγκληματική δράση του κεφαλαίου.
Η εκτίμηση της κατάστασης στον κλάδο, των διαθέσεων που διαμορφώνονται ανάμεσα στους εργαζόμενους, των δυνατοτήτων που υπάρχουν ή των εμποδίων, είναι παράγοντας, ώστε οι κομμουνιστές, με την παρέμβασή τους, να καθοδηγούν τους εργαζόμενους να συνειδητοποιούν ότι απέναντί τους έχουν το σύνολο των καπιταλιστών του κλάδου, όχι μόνο το συγκεκριμένο ατομικό καπιταλιστή.
Η εκτίμηση της κατάστασης βοηθάει ώστε να επιλέγουν κάθε φορά τις μορφές πάλης, που θα ενισχύουν συνολικά τον αγώνα, που θα προετοιμάζουν για πιο δυναμικούς και μαζικότερους αγώνες. Η αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης συνδέεται με την ολοκληρωμένη αξιολόγηση των αγώνων που έγιναν. Τη συνεχή προσπάθεια για πιο ολοκληρωμένη εκτίμηση - πρόβλεψη των εξελίξεων, ώστε να μη βρεθούν απροετοίμαστοι οι εργαζόμενοι απέναντι στην ταχτική και τις επιδιώξεις του κεφαλαίου.
Η σχέση του κομμουνιστή με τους εργαζόμενους μέσα στο χώρο δουλειάς, στο εργοστάσιο, στον κλάδο, πρέπει να σφυρηλατείται και να εκφράζεται στην αναγκαία εμπιστοσύνη μεταξύ τους.
Αυτό σημαίνει ότι ο κομμουνιστής δρα για να εντάξει στον αγώνα περισσότερους εργάτες. Δε φοβάται να χρεώσει καθήκοντα και ευθύνες για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης. Διαρκώς καλλιεργεί την αντίληψη της αναγκαίας συμμετοχής των εργατών στους αγώνες ως απαραίτητης προϋπόθεσης για τη θετική πορεία των αγώνων και της ταξικής πάλης. Οπως οι αγώνες χρειάζονται αγωνιστές, οι απεργίες απεργούς, έτσι και η επαναστατική προοπτική του Κόμματος για την εργατική τάξη χρειάζεται επαναστάτες, που διαμορφώνονται κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και την παρέμβαση των κομμουνιστών.
Σε αυτήν την κατεύθυνση, απαραίτητα οι εργάτες πρέπει να γνωρίζουν όλες τις δυσκολίες του αγώνα, χωρίς ταλάντευση ότι αυτό θα δυσκολέψει τη συμμετοχή, τη μεγαλύτερη συσπείρωση. Ο πόλεμος με την εξουσία του κεφαλαίου δεν είναι ένα μονόπρακτο έργο, αλλά ασταμάτητος αγώνας και μάχες.
Γεροί δεσμοί με τους εργάτες
Το κέρδισμα της εμπιστοσύνης των εργατών από τους κομμουνιστές συνδέεται άμεσα με τη συνεχή προσπάθεια για την οργάνωση των αγώνων για κάθε πρόβλημα, μικρό ή μεγάλο, ειδικό ή γενικό και αποτελεί προϋπόθεση για να χτιστούν στέρεοι δεσμοί. Είναι «κενό» γράμμα κάθε προσπάθεια να κατακτήσει η εργατική τάξη το ανώτερο επίπεδο της συνείδησης, δηλαδή την πολιτική συνείδηση, αν δε βρεθούν οι κομμουνιστές δίπλα στην οργάνωση του αγώνα απέναντι στην εγκληματική δράση του κεφαλαίου.
Συνδέεται, επίσης, με το πώς δουλεύουμε με όλους τους εργαζόμενους, ανεξάρτητα αν συμφωνούν σε όλα μαζί μας ή αν δείχνουν σήμερα αδιάφοροι απέναντι στη συλλογική οργάνωση και δράση. Η μαζικοποίηση των αγώνων, η ανασύνταξη του κινήματος θα κριθεί από την ικανότητά μας να τραβήξουμε αυτόν τον κόσμο στους αγώνες με τη γραμμή πάλης που προωθούμε μέσα στο κίνημα.
Το χτίσιμο δεσμών των συνδικάτων με τους εργαζόμενους προϋποθέτει την πρωτοπόρα και με αυτοθυσία δράση των κομμουνιστών για όλα τα προβλήματα.
Η επίτευξη ισχυρών δεσμών, όχι μόνο συντεχνιακών, αλλά και πολιτικών, ιδεολογικών, αφορά πρώτα απ' όλα τους δεσμούς που πετυχαίνουν τα στελέχη του Κόμματος που δρουν στα συνδικάτα με τους εργαζόμενους. Εκεί κατακτιέται το κύρος, αυξάνεται η ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική επιρροή του Κόμματος και των κομμουνιστών, δημιουργείται στην πράξη η ικανότητα να τραβηχτούν μάζες στη δράση, να συμπορευτούν με την επαναστατική προοπτική την κρίσιμη στιγμή της ταξικής πάλης.
Τα στελέχη και τα μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ με το προσωπικό παράδειγμα πρέπει να πρωτοστατούν σε αυτήν την κατεύθυνση.
Η συνεχής και σχεδιασμένη προσπάθεια συγκεκριμένης δουλειάς στο πιο νέο ηλικιακά κομμάτι των εργαζομένων είναι επίσης ένα κρίσιμο θέμα της δουλειάς μας, που σχετίζεται άμεσα με την αναζωογόνηση της λειτουργίας των συνδικάτων, της ενίσχυσης των αγώνων.
Μέτωπο στον εργοδοτικό συνδικαλισμό
Η δράση των κομμουνιστών στα συνδικάτα κρίνεται από την επεξεργασμένη και πειστική επιχειρηματολογία αποκάλυψης του κυβερνητικού - εργοδοτικού συνδικαλισμού, των ρεφορμιστών και οπορτουνιστών, που δηλητηριάζουν τους αγώνες των εργαζομένων, μπαίνουν εμπόδιο στη ριζοσπαστικοποίησή τους.
Το ζήτημα εδώ δεν κρίνεται στο πόσο εύστοχα απαντούν οι κομμουνιστές σε όλους αυτούς μέσα στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδικάτου. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι δυνάμεις δε συμμετέχουν ή δεν εκλέγονται σε εκατοντάδες σωματεία. Αυτό δε σημαίνει ότι οι απόψεις τους, η γραμμή που υπηρετούν δεν υπάρχει, ότι νικήθηκε. Καθήκον μας είναι η αποκάλυψή τους στα μάτια των εργαζομένων και των οικογενειών τους σε κάθε χώρο δουλειάς, σε κάθε γειτονιά, σε όλο τον κλάδο, είτε υπάρχουν, είτε δεν υπάρχουν ως φυσική παρουσία. Να απαντηθούν οι απόψεις τους, που εντάσσουν τους εργαζόμενους στο «άρμα» των συμφερόντων του κεφαλαίου. Εδώ βρίσκεται όλη η ουσία.
Σε όλα τα παραπάνω επιδρά η προσπάθειά μας να ανεβαίνει καθημερινά ο ρόλος και η λειτουργία των συνδικάτων, ώστε να ενισχύεται η πρωτοβουλία, η ευθύνη όλων των μελών για την υλοποίηση των καθηκόντων.
Εμείς οι κομμουνιστές γνωρίζουμε καλά ότι η δράση μας θα φέρει αποτελέσματα. Αργά ή γρήγορα η εργατική τάξη θα πορευτεί στο δρόμο που έχει ανάγκη. Σε αυτήν την πορεία θα βρεθούν οι μικροί αγρότες, οι αυτοαπασχολούμενοι, η νεολαία, οι γυναίκες, συγκροτώντας μια ισχυρή λαϊκή συμμαχία που θα κατακτήσει την εξουσία.
Εξοπλισμένοι, με τις αποφάσεις, τις επεξεργασίες του Κόμματος, με την προοπτική που έχουν ανάγκη τα εργατικά - λαϊκά στρώματα, με ανεξάντλητη υπομονή και χωρίς καμιά υποχώρηση μπροστά στις δυσκολίες, θα τα καταφέρουμε.

Του Γιάννη ΤΑΣΙΟΥΛΑ*
* Ο Γ. Τασιούλας είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματός της για την Εργατική - Συνδικαλιστική δουλειά

TOP READ