Γράφει ο Σφυροδρέπανος //


Χτες συμπληρώθηκαν εξήντα χρόνια από το κλείσιμο των εργασιών του 20ού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ, που διήρκεσε από τις 14 ως τις 25 Φλεβάρη, αλλά πέρασε στην ιστορία για την τελευταία ημέρα του, όταν ο Νικήτας Χρουτσόφ διάβασε στους συνέδρους τη μυστική έκθεση για την προσωπολατρία, που αναπτύχθηκε κατά την περίοδο Στάλιν και τα θύματά της.
Θα ήταν αφελές όμως να πιστέψει κανείς πως ο σκοπός της έκθεσης ήταν να αναλύσει βαθύτερα τα αίτια του φαινομένου και να τα εξαλείψει, χωρίς να κρύβει άλλες πολιτικές σκοπιμότητες. Ιδωμένο από αυτή τη σκοπιά, το εικοστό συνέδριο μπορεί να μην περιελάμβανε τις ριζικές αλλαγές-ανατροπές που περιείχε το 22ο, μια πενταετία αργότερα, αλλά σηματοδότησε την έναρξη αυτής της διαδικασίας κι αποτέλεσε το “πρώτο σοκ”, που θα προϊδέαζε για όσα θα ακολουθούσαν.
Ποια ήταν αυτή η διαδικασία; Στο επίπεδο της οικονομικής βάσης, σήμανε τη στροφή στα αγοραία κριτήρια του κέρδους και το αδυνάτισμα του κεντρικού σχεδιασμού, που έγινε η βάση για τη σταδιακή επικράτηση της παλινόρθωσης. Ως προς το πολιτικό εποικοδόμημα σήμανε τη διαδικασία της “αποσταλινοποίησης” στην ΕΣΣΔ και την “εξαγωγή” της στα άλλα αδελφά κόμματα, όπως στην περίπτωση του ΚΚΕ και της καθαίρεσης-διαγραφής του Ν. Ζαχαριάδη. Καθώς επίσης τη σκόπιμη διαστρέβλωση του λενινιστικού συνθήματος για την “ειρηνική συνύπαρξη” με τον καπιταλισμό και την υιοθέτηση της θέσης για “ειρηνικό, κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό”, στις χώρες του δυτικού κόσμου.
Κάποιοι σοβιετικοί ονόμασαν τη χρουτσοφική περίοδο και τη χαλάρωση της αυστηρής κρατικής οργανωτικής δομής, των ελεγκτικών μηχανισμών, κτλ, “λιώσιμο των πάγων”. Από την άλλη ωστόσο, ο Χρουτσόφ αποδείχτηκε ουσιαστικά πρόδρομος της Περεστρόικα του Γκορμπατσόφ και, κατά μία έννοια, του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος, που άσκησε μάλιστα κριτική στον ιδεολογικό του πατέρα, γιατί περιόρισε το φαινόμενο του “σταλινισμού” στην έννοια της προσωπολατρίας, αντί να το δει και να το καταδικάσει συνολικά.
Παρόλα αυτά, κανείς από αυτούς δε φάνηκε να προβληματίζεται και να οδηγείται σε συμπεράσματα, ακόμα και από μικρές λεπτομέρειες, όπως πχ την άμεση διαρροή του περιεχομένου της απόρρητης έκθεσης στη Δύση, όπου και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά. Και με την οποία Δύση συνέπιπτε βασικά στον αντισταλινισμό και το μηδενισμό μιας ολόκληρης περιόδου της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και της σοβιετικής ιστορίας.
Στα καθ’ ημάς, το ΚΚΕ βαδίζει προς το δικό του 20ό Συνέδριο, πιθανότατα μες στο 17′, έχοντας μελετήσει την ιστορία και βγάζοντας χρήσιμα συμπεράσματα για την πολιτική και τη στρατηγική του. Κι είναι σε αυτήν ακριβώς την περίοδο που διάφοροι τιμητές του το εγκαλούν πότε για στροφή στο “σταλινισμό”, πότε για εγκατάλειψή του και προσχώρηση στον τροτσκισμό. Ενώ θυμούνται και ουσιαστικά υιοθετούν -με το απαραίτητο επαναστατικό πασπάλισμα- μια σειρά θέσεις του χρεοκοπημένου ρεβιζιονισμού και του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος, όπως το διαβόητο ειρηνικό, κοινοβουλευτικό πέρασμα στο σοσιαλισμό και τα διάφορα ενδιάμεσα μεταβατικά στάδια ή τους κυβερνητικούς κρίκους, που θα το καταστήσουν τάχα επίκαιρο κι εφικτό…