Αγροτικό
Δε θεωρώ τον εαυτό μου ιδιαίτερο γνώστη της κατάστασης στο αγροτικό
ζήτημα (άλλο αν και μένα οι παππούδες μου ήταν αγρότες), αλλά δε νομίζω
πως χρειάζεται να είσαι ειδικός, για να καταλάβεις μερικά βασικά
πράγματα.
Η κυβέρνηση θεωρεί τους αγρότες υποκινούμενους, ενώ αυτοί κατεβαίνουν στο δρόμο, γιατί έχουν θέμα επιβίωσης και για να μην οδηγηθούν στο ξεκλήρισμα. Και πιθανότατα φοροφυγάδες, όπως ειπώθηκε χτες από επίσημα χείλη στα πλαίσια μιας συνάντησης, που δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης και πώς εννοεί τη μηδενική βάση συζήτησης. Κατά τα άλλα, ζητάει καλή πίστη και διάλογο, για να κερδίσει χρόνο, τώρα που έχει ανοιχτό το μέτωπο του ασφαλιστικού και να επανέρθει πιθανότατα την άνοιξη, που οι γεωργικές εργασίες θα είναι στο φουλ και οι αγρότες δε θα μπορούν να τις εγκαταλείψουν, για να κινητοποιηθούν μαζικά, όπως τώρα.
Όταν λέμε "φοροφυγάδες", εννοούμε βασικά τους αγρότες που δεν μπορούν να πληρώσουν και να ανταποκριθούν στα διαβόητα αντικειμενικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί και θεωρούν πως εφόσον έχεις χωράφια, ένα τρακτέρ που ενδεχομένως το ξεπληρώνεις ακόμα και ένα ή δύο παιδιά, πάει να πει πως αντικειμενικά σου περισσεύει μια μικρή περιουσία για να φορολογηθείς, ακόμα κι αν έχει καταστραφεί η σοδειά σου μες στη χρονιά.
Η ΝΔ που πουλάει αντιπολιτευτικό προφίλ και έχει ΚΑΠοια επιρροή στους αγρότες, είναι αυτή που ξεπούλησε την Αγροτική Τράπεζα (ένα βασικό πυλώνα στήριξης των καλλιεργητών) και ανέβασε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 χρόνια για ένα τόσο βαρύ κι απαιτητικό επάγγελμα! Σε μια δεκαετία, που θα βγαίνουν θεωρητικά στη σύνταξη, όσοι φτάνουν τα 62 κι έχουν κλείσει 40 χρόνια ασφαλισμένοι, είναι ζήτημα πόσοι αγρότες θα έχουν ξεκληριστεί και πόσοι θα έχουν επιβιώσει, για να παραμείνουν στο χώρο.
Σε κάθε περίπτωση, είναι από αντιφατικό έως διασκεδαστικό να βλέπεις την αντιπολίτευση υποχρεωμένη, για τους δικούς της λόγους, να υποστηρίξει αυτές τις κινητοποιήσεις, αλλά να είναι έτοιμη να καταδικάσει το κλείσιμο των δρόμων, δηλ τα μπλόκα και τις κινητοποιήσεις, προτού καν αυτό συμβεί. Ναι στη διεκδίκηση, όχι στον αγώνα κι άλλες τέτοιες εξαλλοσύνες. Αν είναι να 'ρθει θε να ρθει από μόνος του ένας στόχος, αλλιώς θα προσπεράσει.
Την ίδια στιγμή, παραμένει πάντα στην εφεδρεία της κυβέρνησης και του συστήματος ο κοινωνικός αυτοματισμός, με τη μία κοινωνική ομάδα/τάξη να στρέφεται εναντίον της άλλης. Κι αν πριν από μερικά χρόνια είχε ΚΑΠοια πέραση αυτό το επιχείρημα για την καταστροφή της οικονομίας, σήμερα ακούγεται εντελώς κωμικό και υποκριτικό να κρούουν καμπανάκι κινδύνου, όσοι οδήγησαν τους αγρότες και τον ελληνικό λαό σε οικονομική καταστροφή.
Στην ίδια αμήχανη "αντιπολιτευτική" θέση βρίσκονται και μερικά ιδιωτικά κανάλια, που άλλαξαν προσωρινά το γνωστό τροπάριο για τις επιδοτήσεις και τα καγέν. Αλλά πέραν των άλλων έχουν να 'αντιμετωπίσουν' και τον υπέροχο λαϊκό αυθορμητισμό της αγροτιάς, που δεν καταλαβαίνει από τηλεοπτικό σαβουάρ βιβρ και πετάει στον αέρα φράσεις, πχ για τα κωλομάγουλά τους που έχουν παγώσει (περιμένοντας την ζωντανή σύνδεση με το στούντιο) κι άλλα τέτοια ωραία.
Μια εμπειρική απάντηση στο ερώτημα "ποιοι είναι οι δικοί μας αγρότες" είναι η εξής: αυτοί που δεν τους βγάζουν συχνά στα τηλεοπτικά παράθυρα, αλλά κάθε φορά που θα βγουν, ξεχωρίζουν γιατί έχουν συγκροτημένο, ζωντανό λόγο κι επιχειρήματα. Μπορείτε να δείτε εδώ πχ τη χτεσινή εμφάνιση του εκπροσώπου του μπλόκου της Νίκαιας (που θα μπορούσαμε να την πούμε και Κοκκινιάς, αλλά τότε θα παρέπεμπε σε πολύ διαφορετικές καταστάσεις) και να αναζητήστε το αντίστοιχο βίντεο από το χτεσινό Ενικό του Χατζηνικολάου (όπου ήταν κι ο Κουμπούρης, αλλά οι δικοί μας μιλάνε σταθερά μετά τα μεσάνυχτα, μη τύχει και τους δει κάνας εργαζόμενος, που έχει πρωινό ξύπνημα).
Αν έχω καταλάβει καλά, υπάρχουν πάνω από 50 μπλόκα, από τα οποία ασκούμε επιρροή σε καμιά 15αριά περίπου, κι ανάμεσά τους στο μπλόκο της Νίκαιας, που είναι το πιο μαζικό σε όλη την Ελλάδα, κι όταν μαζεύονταν οι αγρότες, τα συγκεντρωμένα τρακτέρια ήταν τόσο πολλά, που έκλεισαν όντως, για ένα διάστημα, την εθνική οδό από τη συμφόρηση.
Στα υπόλοιπα παίζει μπάλα κυρίως η ΝΔ, και ελάχιστα οι χρυσαυγίτες, πχ στον Ισθμό της Κορίνθου, όπου οι αγρότες έβαλαν πανό με το σύνθημα "ή ταν ή επί τας".
Αυτό βέβαια για το οποίο δε μιλάει κανείς αντιπολιτευόμενος, πλην Λακεδαιμονίων -και δεν εννοώ τους Κορίνθιους με το Σπαρτιατικό σύνθημα- είναι η ταμπακέρα, δηλ η ρίζα του προβλήματος: η ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) της ΕΕ, που αντιμετωπίζεται ως θέσφατο, αλλά στέλνει με μαθηματική ακρίβεια τη φτωχή αγροτιά στον Καιάδα. Κι έχει ιδιαίτερη σημασία πως μιλάμε για έναν από τους πλέον πολύπαθους χώρους, που τον έριξαν στο λάκκο των λεόντων με το δόλωμα πως θα τρώει με χρυσά κουτάλια, πουλώντας τα προϊόντα του σε όλες τις χώρες της Κοινής Αγοράς.
Ίσως από μια μακροσκοπική άποψη, ο καπιταλισμός να κάνει για εμάς τη δουλειά ως γεροτυφλοπόντικας και να σκάβει το δικό του λάκκο, εξαφανίζοντας όλα τα μικρομεσαία στρώματα και οδηγώντας του μικροϊδιοκτήτες καλλιεργητές στην προλεταριοποίηση και την αγκαλιά της εργατικής τάξης.
Αναρωτιέμαι όμως κατά πόσο μπορούμε να βλέπουμε μονοσήμαντα αυτή τη διαδικασία, αφενός γιατί τίποτα δε γίνεται αυτοματοποιημένα (πόσο μάλλον η αλλαγή κι η ριζοσπαστικοποίηση συνειδήσεων), αφετέρου γιατί υποθηκεύονται σε βάθος χρόνου οι παραγωγικές δυνατότητες αυτού του τόπου, με τη σχεδιασμένη εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών.
Αναρωτιέμαι επίσης σε ποιο βαθμό (και με ποιον τρόπο) ισχύει ο κλασικός διαχωρισμός ανάμεσα στη συντηρητική ύπαιθρο, όπου οι αλλαγές είναι αργές και ανεπαίσθητες, και τα αστικά κέντρα με τους ραγδαίους μετασχηματισμούς, τη συγκεντρωμένη εργατική τάξη, αλλά και τη μεγαλύτερη αποξένωση στις κοινωνικές σχέσεις. Μια διαφορά που αποτυπώνεται ακόμα εν μέρει στην εκλογική συμπεριφορά αυτών των στρωμάτων, αλλά είναι ζήτημα σε ποιο βαθμό διατηρεί την παλιά της αξία ως ερμηνευτικό σχήμα, τουλάχιστον για τις συνθήκες της σημερινής Ελλάδας.
Σε κάθε περίπτωση, οι αγρότες έχουν μπροστά τους, για διαλέξουν, είτε τη συνολική ρήξη με ένα σύστημα που τους αφανίζει βάση σχεδίου, είτε την προοπτική ενός (στην καλύτερη) αργού, βασανιστικού θανάτου, στα πλαίσιά του. Τρίτος δρόμος (που τον δοκίμασαν κι αυτόν, ανεπιτυχώς, στη δεκαετία με τις βάτες) δεν μπορεί να υπάρξει.
Η κυβέρνηση θεωρεί τους αγρότες υποκινούμενους, ενώ αυτοί κατεβαίνουν στο δρόμο, γιατί έχουν θέμα επιβίωσης και για να μην οδηγηθούν στο ξεκλήρισμα. Και πιθανότατα φοροφυγάδες, όπως ειπώθηκε χτες από επίσημα χείλη στα πλαίσια μιας συνάντησης, που δείχνει τις προθέσεις της κυβέρνησης και πώς εννοεί τη μηδενική βάση συζήτησης. Κατά τα άλλα, ζητάει καλή πίστη και διάλογο, για να κερδίσει χρόνο, τώρα που έχει ανοιχτό το μέτωπο του ασφαλιστικού και να επανέρθει πιθανότατα την άνοιξη, που οι γεωργικές εργασίες θα είναι στο φουλ και οι αγρότες δε θα μπορούν να τις εγκαταλείψουν, για να κινητοποιηθούν μαζικά, όπως τώρα.
Όταν λέμε "φοροφυγάδες", εννοούμε βασικά τους αγρότες που δεν μπορούν να πληρώσουν και να ανταποκριθούν στα διαβόητα αντικειμενικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί και θεωρούν πως εφόσον έχεις χωράφια, ένα τρακτέρ που ενδεχομένως το ξεπληρώνεις ακόμα και ένα ή δύο παιδιά, πάει να πει πως αντικειμενικά σου περισσεύει μια μικρή περιουσία για να φορολογηθείς, ακόμα κι αν έχει καταστραφεί η σοδειά σου μες στη χρονιά.
Η ΝΔ που πουλάει αντιπολιτευτικό προφίλ και έχει ΚΑΠοια επιρροή στους αγρότες, είναι αυτή που ξεπούλησε την Αγροτική Τράπεζα (ένα βασικό πυλώνα στήριξης των καλλιεργητών) και ανέβασε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 χρόνια για ένα τόσο βαρύ κι απαιτητικό επάγγελμα! Σε μια δεκαετία, που θα βγαίνουν θεωρητικά στη σύνταξη, όσοι φτάνουν τα 62 κι έχουν κλείσει 40 χρόνια ασφαλισμένοι, είναι ζήτημα πόσοι αγρότες θα έχουν ξεκληριστεί και πόσοι θα έχουν επιβιώσει, για να παραμείνουν στο χώρο.
Σε κάθε περίπτωση, είναι από αντιφατικό έως διασκεδαστικό να βλέπεις την αντιπολίτευση υποχρεωμένη, για τους δικούς της λόγους, να υποστηρίξει αυτές τις κινητοποιήσεις, αλλά να είναι έτοιμη να καταδικάσει το κλείσιμο των δρόμων, δηλ τα μπλόκα και τις κινητοποιήσεις, προτού καν αυτό συμβεί. Ναι στη διεκδίκηση, όχι στον αγώνα κι άλλες τέτοιες εξαλλοσύνες. Αν είναι να 'ρθει θε να ρθει από μόνος του ένας στόχος, αλλιώς θα προσπεράσει.
Την ίδια στιγμή, παραμένει πάντα στην εφεδρεία της κυβέρνησης και του συστήματος ο κοινωνικός αυτοματισμός, με τη μία κοινωνική ομάδα/τάξη να στρέφεται εναντίον της άλλης. Κι αν πριν από μερικά χρόνια είχε ΚΑΠοια πέραση αυτό το επιχείρημα για την καταστροφή της οικονομίας, σήμερα ακούγεται εντελώς κωμικό και υποκριτικό να κρούουν καμπανάκι κινδύνου, όσοι οδήγησαν τους αγρότες και τον ελληνικό λαό σε οικονομική καταστροφή.
Στην ίδια αμήχανη "αντιπολιτευτική" θέση βρίσκονται και μερικά ιδιωτικά κανάλια, που άλλαξαν προσωρινά το γνωστό τροπάριο για τις επιδοτήσεις και τα καγέν. Αλλά πέραν των άλλων έχουν να 'αντιμετωπίσουν' και τον υπέροχο λαϊκό αυθορμητισμό της αγροτιάς, που δεν καταλαβαίνει από τηλεοπτικό σαβουάρ βιβρ και πετάει στον αέρα φράσεις, πχ για τα κωλομάγουλά τους που έχουν παγώσει (περιμένοντας την ζωντανή σύνδεση με το στούντιο) κι άλλα τέτοια ωραία.
Μια εμπειρική απάντηση στο ερώτημα "ποιοι είναι οι δικοί μας αγρότες" είναι η εξής: αυτοί που δεν τους βγάζουν συχνά στα τηλεοπτικά παράθυρα, αλλά κάθε φορά που θα βγουν, ξεχωρίζουν γιατί έχουν συγκροτημένο, ζωντανό λόγο κι επιχειρήματα. Μπορείτε να δείτε εδώ πχ τη χτεσινή εμφάνιση του εκπροσώπου του μπλόκου της Νίκαιας (που θα μπορούσαμε να την πούμε και Κοκκινιάς, αλλά τότε θα παρέπεμπε σε πολύ διαφορετικές καταστάσεις) και να αναζητήστε το αντίστοιχο βίντεο από το χτεσινό Ενικό του Χατζηνικολάου (όπου ήταν κι ο Κουμπούρης, αλλά οι δικοί μας μιλάνε σταθερά μετά τα μεσάνυχτα, μη τύχει και τους δει κάνας εργαζόμενος, που έχει πρωινό ξύπνημα).
Αν έχω καταλάβει καλά, υπάρχουν πάνω από 50 μπλόκα, από τα οποία ασκούμε επιρροή σε καμιά 15αριά περίπου, κι ανάμεσά τους στο μπλόκο της Νίκαιας, που είναι το πιο μαζικό σε όλη την Ελλάδα, κι όταν μαζεύονταν οι αγρότες, τα συγκεντρωμένα τρακτέρια ήταν τόσο πολλά, που έκλεισαν όντως, για ένα διάστημα, την εθνική οδό από τη συμφόρηση.
Στα υπόλοιπα παίζει μπάλα κυρίως η ΝΔ, και ελάχιστα οι χρυσαυγίτες, πχ στον Ισθμό της Κορίνθου, όπου οι αγρότες έβαλαν πανό με το σύνθημα "ή ταν ή επί τας".
Αυτό βέβαια για το οποίο δε μιλάει κανείς αντιπολιτευόμενος, πλην Λακεδαιμονίων -και δεν εννοώ τους Κορίνθιους με το Σπαρτιατικό σύνθημα- είναι η ταμπακέρα, δηλ η ρίζα του προβλήματος: η ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) της ΕΕ, που αντιμετωπίζεται ως θέσφατο, αλλά στέλνει με μαθηματική ακρίβεια τη φτωχή αγροτιά στον Καιάδα. Κι έχει ιδιαίτερη σημασία πως μιλάμε για έναν από τους πλέον πολύπαθους χώρους, που τον έριξαν στο λάκκο των λεόντων με το δόλωμα πως θα τρώει με χρυσά κουτάλια, πουλώντας τα προϊόντα του σε όλες τις χώρες της Κοινής Αγοράς.
Ίσως από μια μακροσκοπική άποψη, ο καπιταλισμός να κάνει για εμάς τη δουλειά ως γεροτυφλοπόντικας και να σκάβει το δικό του λάκκο, εξαφανίζοντας όλα τα μικρομεσαία στρώματα και οδηγώντας του μικροϊδιοκτήτες καλλιεργητές στην προλεταριοποίηση και την αγκαλιά της εργατικής τάξης.
Αναρωτιέμαι όμως κατά πόσο μπορούμε να βλέπουμε μονοσήμαντα αυτή τη διαδικασία, αφενός γιατί τίποτα δε γίνεται αυτοματοποιημένα (πόσο μάλλον η αλλαγή κι η ριζοσπαστικοποίηση συνειδήσεων), αφετέρου γιατί υποθηκεύονται σε βάθος χρόνου οι παραγωγικές δυνατότητες αυτού του τόπου, με τη σχεδιασμένη εγκατάλειψη παραδοσιακών καλλιεργειών.
Αναρωτιέμαι επίσης σε ποιο βαθμό (και με ποιον τρόπο) ισχύει ο κλασικός διαχωρισμός ανάμεσα στη συντηρητική ύπαιθρο, όπου οι αλλαγές είναι αργές και ανεπαίσθητες, και τα αστικά κέντρα με τους ραγδαίους μετασχηματισμούς, τη συγκεντρωμένη εργατική τάξη, αλλά και τη μεγαλύτερη αποξένωση στις κοινωνικές σχέσεις. Μια διαφορά που αποτυπώνεται ακόμα εν μέρει στην εκλογική συμπεριφορά αυτών των στρωμάτων, αλλά είναι ζήτημα σε ποιο βαθμό διατηρεί την παλιά της αξία ως ερμηνευτικό σχήμα, τουλάχιστον για τις συνθήκες της σημερινής Ελλάδας.
Σε κάθε περίπτωση, οι αγρότες έχουν μπροστά τους, για διαλέξουν, είτε τη συνολική ρήξη με ένα σύστημα που τους αφανίζει βάση σχεδίου, είτε την προοπτική ενός (στην καλύτερη) αργού, βασανιστικού θανάτου, στα πλαίσιά του. Τρίτος δρόμος (που τον δοκίμασαν κι αυτόν, ανεπιτυχώς, στη δεκαετία με τις βάτες) δεν μπορεί να υπάρξει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου