ΣΚΟΠΙΑΝΟ Εξελίξεις σε φόντο ΝΑΤΟ και ΕΕ

Eurokinissi

Από πρόσφατη συνάντηση του Ν. Κοτζιά με τον επίτροπο Γ. Χαν. Η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα τη «Στρατηγική Διεύρυνσής» της για τα Δ. Βαλκάνια

Με τους σχεδιασμούς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ για την «ευρωατλαντική ολοκλήρωση» των Δυτικών Βαλκανίων να βρίσκονται σε «πρώτο πλάνο», συνεχίζονται οι διεργασίες για τις διευθετήσεις που δρομολογεί η κυβέρνηση με την αντίστοιχη της ΠΓΔΜ, ώστε το γειτονικό κράτος να ενταχθεί αρχικά στο ΝΑΤΟ και σε δεύτερη φάση στην ΕΕ.

Η πρόταση Νίμιτς

Ενδεικτικά από αυτήν την άποψη είναι τα όσα καταγράφονται στις «Ιδέες προς μελέτη/εξέταση από τα Μέρη» που κατέθεσε σε Αθήνα και Σκόπια ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ, Μ. Νίμιτς, σύμφωνα με όσα παρουσίασε το «Βήμα της Κυριακής».
Συγκεκριμένα, η πρόταση - στην οποία είναι παραπάνω από εμφανές ότι το «παράθυρο ευκαιρίας» δημιουργείται από τη βιασύνη για ένταξη σε ΝΑΤΟ και ΕΕ - προβλέπει μια «σπονδυλωτή διαδικασία» για το εύρος χρήσης του νέου ονόματος, συνδέοντάς το με τη βήμα - βήμα ένταξη στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς: Συνδέει την υιοθέτηση μιας νέας και μόνιμης ονομασίας για την ΠΔΓΜ που θα ισχύει για όλες τις χρήσεις (εντός και εκτός της χώρας) με την ένταξη του γειτονικού κράτους στην ΕΕ, ενώ προβλέπει ότι η ΠΓΔΜ θα μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ χωρίς να αλλάξει το όνομα στο εσωτερικό της και το σημερινό συνταγματικό της όνομα.
Επίσης, στην πρόταση δεν υπάρχει αναφορά σε υποχρεωτική αλλαγή του Συντάγματος της ΠΓΔΜ, ώστε να απαλειφθούν τα αλυτρωτικά του σημεία, αλλά μόνο μια γενικόλογη αναφορά ότι «τα Μέρη θα επαναβεβαιώσουν ότι αποκηρύσσουν κάθε εδαφική αξίωση και θα συμφωνήσουν να μην αξιώνουν ούτε να ενθαρρύνουν αλυτρωτικούς ισχυρισμούς ή εχθρικές δηλώσεις μεταξύ τους».
Και σε αυτό όπου συμφωνούν όλοι, την προώθηση ευρωατλαντικών σχεδιασμών στην περιοχή, στο κομμάτι των προτάσεων Νίμιτς με τον τίτλο «Ιδιότητα μέλους σε ΕΕ και ΝΑΤΟ», σημειώνεται: «Το Πρώτο Μέρος (σ.σ. η Ελλάδα) δεν θα εκφράσει διαφωνία στις αιτήσεις του Δεύτερου Μέρους, υπό το όνομα "Republika Gorna Makedonija" (σ.σ. είναι ένα από τα ονόματα που προτείνει και φέρει ως παράδειγμα), για ένταξη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ σύμφωνα με τις αντίστοιχες ενταξιακές διαδικασίες και θα υποστηρίξει ενεργά τη διαδικασία ένταξης και ενσωμάτωσης του Δευτέρου Μέρους στους δύο οργανισμούς».
Σημειωτέον, ο Νίμιτς σε συνέντευξή του στο «Euronews» εμφανίστηκε για άλλη μια φορά θετικός στο ενδεχόμενο οι υπήκοοι της ΠΓΔΜ να διατηρήσουν τη «μακεδονική» τους ταυτότητα, σημειώνοντας ότι «τα θέματα που είναι υπό διαπραγμάτευση έχουν να κάνουν με το όνομα της χώρας. Το όνομα, η λύση σε αυτό το θέμα δεν πρέπει να επηρεάσει την ταυτότητα των πολιτών».

Σήμερα η «Στρατηγική Διεύρυνσης» της ΕΕ για την περιοχή

Την ίδια ώρα, ο επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για θέματα Διεύρυνσης, Γ. Χαν, σε δηλώσεις του στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel», προέταξε μια «σταδιακή, δίκαιη πολιτική διεύρυνσης» προς τα Δυτικά Βαλκάνια, λέγοντας ότι είναι «πολιτική ασφάλειας και οικονομίας για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Αυτό καταδεικνύει μία ματιά στο χάρτη: Οι χώρες των Δ. Βαλκανίων βρίσκονται ως ένας θύλακος στην ΕΕ, τα προβλήματά τους μας αφορούν άμεσα». Να σημειωθεί ότι την αντίδραση του ΥΠΕΞ προκάλεσε και το γεγονός ότι ο Χαν φερόταν να αποκαλεί τη γειτονική χώρα «Μακεδονία», με την πλευρά του επιτρόπου να μιλάει για επιλογή του περιοδικού «Der Spiegel».
Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, σήμερα αναμένεται στις Βρυξέλλες η παρουσίαση της λεγόμενης «Στρατηγικής Διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα Δυτικά Βαλκάνια», που ετοιμάστηκε από τη Διεύθυνση Διεύρυνσης, για να επιταχυνθούν οι ενταξιακές διαδικασίες των 6 χωρών της περιοχής.
Μετά τη δημοσιοποίησή της, άλλωστε, τις 6 αυτές χώρες της περιοχής που επιζητούν ευρωενωσιακή ενσωμάτωση αναμένεται να επισκεφτεί ο ίδιος ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ. Κλ. Γιούνκερ.
Διαρροές από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι στο κείμενο της Στρατηγικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαμηνύει στις ενδιαφερόμενες χώρες ότι για να προχωρήσει η πορεία τους προς την ΕΕ απαιτείται αφενός μια «σειρά από σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο κράτος δικαίου και την οικονομία» (βλ. μεταρρυθμίσεις και αναδιαρθρώσεις που να διασφαλίζουν τη δραστηριοποίηση και κερδοφορία ευρωενωσιακών επιχειρηματικών ομίλων) και αφετέρου ενίσχυση της «περιφερειακής συνεργασίας».
Οτι θα υπογραμμίζεται πως «η περιφερειακή συνεργασία και οι σχέσεις καλής γειτονίας αποτελούν ουσιαστικό μέρος της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», καθώς «συμβάλλουν στη σταθερότητα, τη συμφιλίωση και στο κλίμα που ευνοεί την αντιμετώπιση των ανοικτών διμερών διαφορών». Στο πλαίσιο αυτών των «διαφορών» εντάσσονται τόσο η συμφωνία για το Σκοπιανό, όσο και άλλα ζητήματα όπως π.χ. η «ομαλοποίηση των διμερών σχέσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσσόβου» κ.ο.κ.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η έκθεση προβλέπει ότι Μαυροβούνιο και Σερβία μπορούν να ενταχθούν στην ΕΕ μέχρι το 2025. Οτι το χρονοδιάγραμμα είναι ενδεικτικό και αναλόγως με την πορεία συμμόρφωσης προς τα κριτήρια, οι ημερομηνίες μπορεί να έρθουν νωρίτερα ή αργότερα. Μπορεί ακόμη άλλες χώρες, οι οποίες δεν βρίσκονται σε τόσο προχωρημένο στάδιο αυτήν τη στιγμή, να ανταποκριθούν νωρίτερα στις προϋποθέσεις, ανοίγοντας το δρόμο για ταχύτερη ένταξή τους στην ΕΕ.
Θυμίζουμε πως Αλβανία, ΠΓΔΜ, Μαυροβούνιο και Σερβία είναι υποψήφιες προς ένταξη χώρες, ενώ Βοσνία - Ερζεγοβίνη και Κόσσοβο επιδιώκουν να αποκτήσουν το στάτους της υποψήφιας χώρας. Στην περίπτωση του Κοσσόβου τα πράγματα περιπλέκονται λόγω της μη αναγνώρισης της περιοχής ως ανεξάρτητου κράτους όχι μόνο από τη Σερβία, αλλά και από πέντε κράτη - μέλη της ΕΕ (Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρο, Ρουμανία και Σλοβακία).
Λέγεται, επίσης, ότι οι Βρυξέλλες θα αποφύγουν να καθορίσουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα σε επιμέρους ζητήματα, με δεδομένο ότι εκκρεμούν οι ετήσιες εκθέσεις προόδου, οι οποίες θα ολοκληρωθούν τον Απρίλη.
Πάντως, θεωρείται πιθανός χρονικός ορίζοντας για να χορηγηθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη στα τέλη του 2019. Την ίδια χρονιά τοποθετείται ο χρονικός ορίζοντας για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία, εφόσον υπάρξει σημαντική πρόοδος σε «μεταρρυθμίσεις», συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης στο δικαστικό τομέα. Οσον αφορά τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, για να γίνει η ένταξη μέχρι το 2025, θα πρέπει να έχει προηγηθεί η ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεών τους δύο χρόνια νωρίτερα.
Οι προτάσεις της Κομισιόν αναμένεται να συζητηθούν κατά τη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων στη Σόφια στις 17/5, για την οποία εκφράζονται φιλοδοξίες να συγκεκριμενοποιήσει παραπέρα τα βήματα της περιλάλητης «Στρατηγικής Διεύρυνσης», όπως άλλωστε έχει θέσει ως προτεραιότητά της και η βουλγαρική προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ.
Να σημειωθεί ότι σε ένα τέτοιο μοτίβο, όπως όλα δείχνουν, η επόμενη συνάντηση των ΥΠΕΞ Ελλάδας και ΠΓΔΜ θα είναι στις 15-16/2 στη Σόφια, στο άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, όπου θα κληθούν και ομόλογοί τους από χώρες που επιθυμούν ενσωμάτωση.

Το «ενδιαφέρον» Γερμανίας - Βρετανίας

Στο όλο θέμα παρεμβαίνουν, φυσικά, για την κατοχύρωση συμφερόντων τους, ισχυρά καπιταλιστικά κράτη. Ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, Ράινερ Μπρόιλ, δήλωνε χτες: «Επί της αρχής χαιρετίζουμε το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταθέσει αυτήν τη Στρατηγική. Υπογραμμίζει έτσι τη σημασία που έχουν για μας στην Ευρώπη οι περαιτέρω αλλαγές και η σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Είναι απαραίτητες περαιτέρω ευρείες και πειστικές μεταρρυθμίσεις σε κεντρικά θέματα, όπως το κράτος δικαίου, η ανταγωνιστικότητα, η περιφερειακή συνεργασία. Ιδιαίτερα πρέπει διμερείς διενέξεις να έχουν επιλυθεί πριν από μια ένταξη. Γι' αυτό ενθαρρύνουμε όλους τους φορείς αποφάσεων στις χώρες τις οποίες αυτό αφορά», δήλωσε.
Να σημειωθεί ότι το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών άφησε ακόμη ανοιχτό το ενδεχόμενο εντός της βδομάδας ο αντικαγκελάριος και υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ να επισκεφτεί το Κόσσοβο.
Εξάλλου, η πρέσβης της Βρετανίας στην Αθήνα, Κέιτ Σμιθ, μιλώντας στο «Βήμα», επιβεβαιώνοντας το βρετανικό ενδιαφέρον για τα Δυτικά Βαλκάνια, είπε: «Η στάση μας αυτή δεν θα αλλάξει μετά το Brexit, αντίθετα σκοπεύουμε να ενισχύσουμε το ενδιαφέρον μας και τους διαθέσιμους πόρους για την υποστήριξη της περιοχής. Σε αυτό το πλαίσιο, φιλοξενούμε τον Ιούλη στο Λονδίνο τη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου (σ.σ. όχημα ισχυρών καπιταλιστικών κρατών για παραπέρα διείσδυση στην περιοχή) και τα θέματα στην ατζέντα θα είναι η οικονομική διασυνδεσιμότητα, ζητήματα ασφάλειας, το οργανωμένο έγκλημα, η διαφθορά».
Πρόσθεσε πως «ο ευρωατλαντικός προσανατολισμός των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης της ΠΓΔΜ, είναι σημαντικός. (...) Η επίλυση του θέματος της ονομασίας θα συμβάλει σε αυτό. Η Ελλάδα, που είναι μια δύναμη στην περιοχή, θα έχει ακόμα περισσότερες ευκαιρίες για οικονομικά οφέλη και στρατηγική επιρροή με γειτονικές χώρες που είναι πιο ασφαλείς, ευημερούσες και σταθερές».