24 Σεπ 2012

Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 51: Οι επιχειρήσεις του Δημοκρατικού Στρατού στην Καρδίτσα


Ιστορία του ΔΣΕ, μέρος 51: Οι επιχειρήσεις του Δημοκρατικού Στρατού στην Καρδίτσα

Meros58_Photo1_small.jpg
Τη νύχτα 11 προς 12/12/1948 δυνάμεις του ΔΣΕ αποτελούμενες από την 1η Μεραρχία με διοικητή τον Χ. Φλωράκη (Γιώτη) και την 2η Μεραρχία με διοικητή τον Γιάννη Αλεξάνδρου (Διαμαντή) πραγματοποίησαν επιχείρηση για την κατάληψη της Καρδίτσας. Στην επιχείρηση πήρε επίσης μέρος και η ταξιαρχία ιππικού του ΔΣΕ με διοικητή τον Στ. Μανάκα (Στέφο), που ανήκε στην 1η Μεραρχία, ενώ διατέθηκαν και 3 ορειβατικά πυροβόλα. Τη γενική διεύθυνση της επιχείρησης είχε ο Κ. Καραγιώργης διοικητής του Κλιμακίου Γενικού Αρχηγείου Νοτίου Ελλάδας (ΚΓΑΝΕ). Η επιχείρηση στέφθηκε με επιτυχία. Ο αντίπαλος υπέστη πολλές απώλειες και ο ΔΣΕ κατάφερε να αποκομίσει πολλά λάφυρα και να πραγματοποιήσει αρκετές στρατολογίες. Στις 13/12 οι ανταρτικές δυνάμεις αποσύρθηκαν από την πόλη.
Η κατάληψη της Καρδίτσας ήταν από τις πιο δύσκολες επιχειρήσεις του ΔΣΕ και μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του. Να τι λέει σχετικά ο στρατηγός Ζαφειρόπουλος στο βιβλίο του “Αντισυμμοριακός Αγών” (σελ. 547 – 548): “Η επίθεση κατά της Καρδίτσης είναι η μεγαλυτέρα επιθετική ενέργεια των τμημάτων του ΚΓΑΝΕ και ταυτοχρόνως η μεγαλυτέρα επιθετική ενέργεια του ΔΣΕ κατά κατωκημένου τόπου εις ολόκληρον την Ελλάδα. Η προπαρασκευή της επιχειρήσεως υπήρξεν επιμελημένη και προηγήθη εκτέλεσις πολλών ασκήσεων υπό των τμημάτων κατά κατωκημένων τόπων. Η διαταγή επιχειρήσεων υπήρξε πλήρης, μετά λεπτομερεστάτων σχεδιαγραμμάτων της πόλεως και των εχθρικών αντιστάσεων. Αι πληροφορίαι περί των δυνάμεων και της οργανώσεως της φρουράς Καρδίτσης υπήρξαν ακριβείς και νωπαί και τούτο κατέδειξε την αξίαν των ΠΕ των πόλεων.
Η ορμητικότης των τμημάτων ήτο πολύ καλή και διακρίθησαν αι μαχήτριαι γυναίκες, αίτινες έδρασαν με φανατισμόν μεγαλύτερον του ανδρικού. Τα στελέχη απέδειξαν μεγάλην βελτίωσιν εις την τεχνικήν του αγώνος. Η αποχώρησις των συμμοριακών τμημάτων εν ημέρα και επί εδάφους πεδινού υπό την άμεσον επίδρασιν της Αεροπορίας έγινε με συνοχήν και τάξιν”.
Η επιχείρηση της Καρδίτσας
Από το βιβλίο: “Το χρονικό μιας εποποιίας – Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη”
Στην επιχείρηση της Καρδίτσας αναφέρεται και ο Βασίλης Αποστολόπουλος, στο βιβλίο του “Το χρονικό μιας εποποιίας – Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη”. Από το βιβλίο αυτό και τα όσα γράφει σχετικά, με τη μάχη της Καρδίτσας, αναδημοσιεύουμε ορισμένα αποσπάσματα.
“Αρχές του Δεκέμβρη 1948. Η ψηλή χώρα των Αγράφων δέρνεται από παγερούς βοριάδες και χιονοθύελλες. Ευλογία Θεού είναι για τον διαβάτη, αν βρει καλύβι να πλαγιάσει και σπίτι να πυρωθεί κοντά στο τζάκι. Κι εδώ πάνω, λίγα είναι τα χωριά κι άδεια από κόσμο. Εικόνα εγκατάλειψης και χαλασμού συναντούμε παντού. Μα τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη, η περιοχή γέμισε από αρματωμένους. Το οροπέδιο της Νευρόπολης, που σήμερα είναι λίμνη και υψώνεται το φράγμα του Πλαστήρα, αυλακώνεται από πεζούς και καβαλαραίους που πάνε κι έρχονται. Και ποιος δε δίνει “παρών” στο ταπεινό χωριό Μπελοκομίτης, στο ακραίο χωριό της Ευρυτανίας, που συνορεύει με τη Δυτική Θεσσαλία. Ο αξέχαστος Καραγιώργης, στρατηγός του κλιμακίου Νότιας Ελλάδας (ΚΓΑΝΕ). Ο Διαμαντής, ο Κοτσάβρας με τη II Μεραρχία, που αφού κυριάρχησε πάλι στο χώρο της Ρούμελης, στα μέσα του Νοέμβρη έφτασε στην περιοχή Κτημενίων – Δολόπων. Ο Γιώτης με την I Μεραρχία, κι ακόμα ο Περικλής, ο Ερμής, ο Αθανασίου, ο Μπαντέκος, ο Παύλος και πλήθος μικροί και μεγάλοι πολεμιστές του ΔΣΕ.
Πολλές προετοιμασίες γίνονται. Οπλα, πυρομαχικά, ρουχισμός, παπούτσια, συμπλήρωση των μονάδων με έμψυχο υλικό προχωρούν με γρήγορο ρυθμό. Το φτωχικό χωριό δε μας κρατεί άλλο πια. Ο Καραγιώργης σε συγκέντρωση στελεχών ανέπτυξε με θαυμαστό τρόπο τη μεγάλη επιχείρηση της Καρδίτσας κι έδωσε τις απαραίτητες οδηγίες.
Στις 10 του Δεκέμβρη, μόλις νύχτωσε, ξεκινούμε για τη μεγάλη επιχείρηση. Τα Αγραφα που μας κυκλώνουν είναι κάτασπρα από τα χιόνια. Ο ουρανός ξάστερος και το κρύο πικρό φαρμάκι. Παγωμένη, αξημέρωτη νύχτα, που τα νεκρά της δάχτυλα θα γράψουν στα κορμιά μας απόψε μια τραγική συμφωνία.
Μεγάλο το ταξίδι μας τούτο και πρωτόγνωρο. Καινούριο στοιχείο μπαίνει στην εμπειρία μας: Ο κάμπος! Η απέραντη πεδιάδα που δεν την αντικόβει ένας λοφίσκος, ένα υψωματάκι, ένα δασάκι. Εμείς έχουμε μάνα κι αδέρφια τα βουνά, με τα μονοπάτια και τους γκρεμούς, τα περάσματα και τα διάσελα, τα δάση και τα φαράγγια. Εχουμε ανάγκη προσαρμογής και μάλιστα σε λίγες ώρες. Η τυφλή δύναμη του άγνωστου και της επίπεδης απεραντοσύνης μάς σφίγγει την ψυχή και πρέπει να υποχωρήσει. Υστερα, η μάχη θα δοθεί σε μεγάλο κατοικημένο κέντρο, γεμάτο αρνήσεις και παγίδες, πεδίο δράσης των μηχανοκίνητων μέσων του στρατού. Πρέπει, λοιπόν, με την τακτική μας, που δεν έχει καμιά σχέση με τα κλασικά μοτίβα της πολεμικής τέχνης, να ξεπεράσουμε τις καινούριες δυσκολίες που θα παρουσιαστούν. Μέσα στις δυσκολίες και τις ελλείψεις, ζώντας συνέχεια στις συνθήκες εμφύλιου πολέμου, χωρίς μέτωπο, γραμμή, περιοχή δική μας, διαμορφώσαμε νέου τύπου μαχητές. Πολύ διαφορετικούς από εκείνους του ΕΛΑΣ…
Π ώ ς περιγράφει ο Καραγιώργης τη μάχη της Καρδίτσας, 12 – 13.12.48
“Η μάχη μέσα στην πόλη της Καρδίτσας, είναι η μεγαλύτερη από κάθε πλευρά πολεμική ενέργεια που έκανε ως τώρα ο Δημοκρατικός Στρατός στη Νότια Ελλάδα. Ταυτόχρονα, είναι και η μεγαλύτερη επιθετική ενέργεια του Δημοκρατικού Στρατού σε κατοικημένο τόπο σ’ ολόκληρη τη χώρα.
Η Καρδίτσα είναι αρκετά μεγάλη πόλη (τώρα με τους πρόσφυγες φτάνει τους 30.000-40.000) και είναι πρωτεύουσα του νομού. Αν εξαιρέσουμε μόνο τη Λάρισα, είναι η πιο πεδινή πόλη της Ελλάδας και αυτό προδιαγράφει και τη στρατιωτική δυσκολία της ως στόχου, άρα, και τη βαρύτητα της επιχείρησης. Οι δύο βάσεις εξόρμησης δεν μπορούσαν να είναι πιο κοντά από 14 χιλιόμετρα η μία με 3,5 ώρες πορεία προς το στόχο (Αϊ-Γιώργη Βουνεσιού) και 14 χιλιόμετρα η άλλη με 4 ώρες πορείας (Λογγιές Καταφυγίου) μέσα από κάμπο 100%.
Στη μάχη της Καρδίτσας ρίξαμε τη μεγαλύτερη δύναμη, που μπορέσαμε ποτέ να χρησιμοποιήσουμε στη Νότια Ελλάδα, για συγκεντρωτικό χτύπημα. Χρησιμοποιήθηκαν οι κυριότερες πεζές ταξιαρχίες κρούσης της I και της II Μεραρχίας, καθώς και η Ταξιαρχία Ιππικού. Αλλά και οι εκπαιδευτικοί σχηματισμοί (σχολή αξιωματικών και ουλαμός στελεχών).
Η μάχη μέσα στην πόλη πήρε από την πρώτη στιγμή εξαιρετική σφοδρότητα. Οσες αντιστάσεις δεν έπεφταν, απομονώθηκαν και τα τμήματα προχωρούσαν προς το κέντρο. Ο σιδηροδρομικός σταθμός κράτησε την πρώτη νύχτα και την ημέρα, ως το απόγευμα.
Ο σταθμός επιβητόρων έπεσε, αλλά ξαναπάρθηκε από τον εχθρό, χάρη στα τανκς που έφερε επιτόπου. Αλλά στο νότιο τομέα τα τμήματα προχώρησαν προς το κέντρο και έφτασαν στα πιο οχυρωμένα σημεία του εχθρού (Παυσίλυπο – Πυροβολικό). Την ημέρα η μάχη συνεχίστηκε μέσα στην πόλη, πολύ εντατικά στον βόρειο τομέα και κάπως χαλαρότερη στο νότιο. Επεσαν κι άλλες σοβαρές αντιστάσεις.
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα στάλθηκε η διαταγή για τη συνέχιση της επιχείρησης και το ερχόμενο 24ωρο. Τη διαταγή αυτή πήρε η I Μεραρχία και τα τμήματα της πλαγιοφυλακής από τα Τρίκαλα και το Μουζάκι, αλλά δεν πήρε η II Μεραρχία, γιατί δε δούλεψαν οι διαβιβάσεις της με τη διεύθυνση της επιχείρησης και ούτε είχε διατηρήσει κανονικά πλάγια επαφή με την I Μεραρχία.
Ετσι τα ξημερώματα της 13ης του Δεκέμβρη αποχώρησε από την πόλη η II Μεραρχία με όλα τα τμήματα που είχε στις διαταγές της. Η διεύθυνση της επιχείρησης διέταξε τότε τα τμήματα της II Μεραρχίας να πάρουν διάταξη μέσα στον κάμπο και ένα τμήμα της να βαδίσει και πάλι προς το ανάχωμα της Καρδίτσας. Παράλληλα, έβγαλε τα τμήματα της I Μεραρχίας έπειτα από μια ψεύτικη επίθεση και άφησε οπισθοφυλακή μέσα στον κάμπο, στα κανονικά τους δρομολόγια προς τα ριζά.
Το μεσημέρι είχε συμπληρωθεί η υποχώρηση. Ο εχθρός στάθηκε ανίκανος να αντιληφθεί έγκαιρα τι ακριβώς συνέβαινε. Οταν το κατάλαβε (στις 4 το απόγευμα) ήταν πια πολύ αργά για οποιαδήποτε ενέργεια με τα μηχανοκίνητα και το πυροβολικό του. Χρησιμοποίησε μόνο εντατικά την αεροπορία, αλλά χωρίς κανένα απολύτως αποτέλεσμα για τα τμήματά μας. Και χρειάστηκε μέρες να περιμαζέψει τις εκατοντάδες των νεκρών και των τραυματιών του, να καταμετρήσει τους 1.076 νέους και νέες που του έλειπαν και να λογαριάσει τι ακριβώς πήραμε από τις αποθήκες ανεφοδιασμού”.
Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του “Ρ”
Περιεχόμενα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ