Σύγχρονη νορβηγική αρχιτεκτονική

Σύγχρονη νορβηγική αρχιτεκτονική

Εκθεση σύγχρονης Νορβηγικής Αρχιτεκτονικής παρουσιάζει (έως 10/3) τοΜουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138). Η έκθεση, που οργάνωσε το κρατικό Νορβηγικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής (ΝΑΜ), αφορά στα επιτεύγματα της νορβιγικής αρχιτεκτονικής από το 1968 μέχρι σήμερα και αναδεικνύει τις εξελίξεις που ήταν σημαντικές για το κοινωνικό σύνολο.

Η έκθεση περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα έργων: από ένα μικρό χώρο ανάπαυσης και ιδιωτικές κατοικίες, μέχρι περίπλοκες κατασκευαστικές λύσεις και υποδομές, καθώς και τις μεγάλες αστικές διαμορφώσεις των πρόσφατων ετών. Με ποικίλα είδη παρουσίασης και σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, η έκθεση δίνει μία σύνθετη εικόνα της νορβηγικής αρχιτεκτονικής, στη Νορβηγία, αλλά και στο εξωτερικό την τελευταία πενταετία. Με τη συγκεκριμένη έκθεση, το ΝΑΜ θέλει να αναδείξει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά μεμονωμένων έργων, αλλά και την κοινωνική ευαισθητοποίηση, που εκφράζει η πιο πρόσφατη νορβηγική αρχιτεκτονική.

Εκτίθενται 31 μεμονωμένα έργα και δύο ομάδες που παρουσιάζονται μαζί: η «παθητική κατοικία» των Steinsvik Architects και η αξιοποίηση των τουριστικών διαδρομών της χώρας. Ο διαχωρισμός των έργων γίνεται ως εξής: έργα εκτός Νορβηγίας (λ.χ. η νορβηγική πρεσβεία στο Νεπάλ, ένα αεροδρόμιο στην Ινδία), «eneboligkvaliteter», κατασκευή κατοικιών, εγκαταστάσεις, «νέο στο παλαιό», τοπικοί πολιτιστικοί φορείς, εκπαίδευση και σχολεία, αναψυχή, υπαίθριες δραστηριότητες και οι εθνικές τουριστικές διαδρομές.

Οι εικόνες είναι από την πρώτη παρουσίαση της έκθεσης (καλοκαίρι 2011) στη νέα πτέρυγα του Μουσείου Αρχιτεκτονικής του Οσλο, τελευταίο έργο του μεγάλου Νορβηγού αρχιτέκτονα Sverre Fehn.

Οι Νορβηγοί αρχιτέκτονες αποδεικνύονται δεξιοτέχνες στην ανάπτυξη σαλέ και μόνιμων κατοικιών. Η έκθεση παρουσιάζει μία βίλα σε περιοχή εργατικών κατοικιών στο Trondheim, δύο αγροικίες σε επαρχίες (στην επαρχία Oppland και στην επαρχία Rogaland) κι ένα σαλέ στο χιονοδρομικό θέρετρο Geilo. Εργα σεβασμού στο τοπίο, «φρέσκιας» και δυνατής αρχιτεκτονικής σκέψης, κατασκευαστικής δεξιότητας, προσεκτικής λεπτομέρειας.

Στην έκθεση παρουσιάζεται ένα μικρό κτίριο σύμπλεγμα διαμερισμάτων στο κέντρο του Οσλο, ένα οικιστικό έργο στις δυτικές συνοικίες του Οσλο και μία σειρά πολυκατοικιών στη βόρεια Νορβηγία, που καταγράφουν επιτυχημένες κατόψεις, κομψές και ευφυείς λύσεις για τη βέλτιστη εκμετάλλευση του ημερήσιου φωτός, προφυλαγμένους εξωτερικούς χώρους και καθαρή αρχιτεκτονική «γλώσσα». Παρουσιάζεται, επίσης, το περίπτερο «Lantern Pavilion» - ένας κατασκηνωτικός χώρος για παιδιά και το «Tubaloon».

Η νορβηγική αρχιτεκτονική προσανατολίζεται όλο και περισσότερο στη μεταμόρφωση, ανακύκλωση και εκ νέου ανάπτυξη υπαρχόντων κτιρίων και αστικών δομών. Μετά από μία καταστροφική πυρκαγιά στο κέντρο του Trondheim, ένα οικοδομικό τετράγωνο (καμένα ερείπια /Borkeplassen) ξαναχτίστηκε, διατηρώντας τις ιδιότητες των προηγούμενων αστικών κτιρίων. Τα ελάχιστα, αλλά υψηλής ποιότητας έργα αποκατάστασης: το Εθνικό Μουσείο - Αρχιτεκτονική, το κτίριο Gyldendal και το κτίριο των γραφείων του υπουργείου Αμυνας, όλα αφορούν στη μεταμόρφωση προστατευόμενων κτιρίων, τα οποία βελτιώθηκαν με νέες δομές. Τα συγκεκριμένα έργα αποτελούν «καρπό» εκτενών διαλόγων και διαδικασιών, όπου εμπλέκονται όλες οι αρμόδιες αρχές διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η κατασκευή της Εθνικής Οπερας, του Μπαλέτο της Νορβηγίας, των νέες εγκαταστάσεις σκι στο Holmenkollen, του Παγκόσμιου Θυσαυροφυλακίου Σπόρων Svalbard και των φυλακών Halden χρηματοδοτήθηκαν γενναιόδωρα από το κράτος. Λ.χ. κεντρική ιδέα για την ανέγερση του νέου μεγάρου της Οπερας στο Οσλο, ήταν όχι μόνο η ώθηση του πολιτισμού, αλλά και η ανάπτυξη του κέντρου της πόλης προς τα ανατολικά, ώστε να δημιουργηθεί η αποκαλούμενη «Πόλη των Φιόρδ».

Μεταξύ άλλων δημοσίων κτηρίων, παρουσιάζονται: Δύο συμπλέγματα μουσείων στην επαρχία Nordland - το Κέντρο Hamsun και το Μουσείο Petter Dass - που προσελκύουν τοπικούς επισκέπτες και πολλούς ξένους τουρίστες, λόγω και της αρχιτεκτονικής τους. Δύο μεγάλα σχολεία στο Kristiansand και το Οσλο, με μεγάλα φουαγιέ και κοινόχρηστους χώρους, σχεδιασμένα για χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση, με σεβασμό στο περιβάλλον, με υψηλής ποιότητας υλικά και εξοπλισμό και στόχο την εξυπηρέτηση διαφόρων εκπαιδευτικών μεθόδων. Ενα ξενοδοχείο σε επαρχιακό θέρετρο και οι χώροι ενός καταφυγίου - καταυλισμού, που ανανεώνουν την αντίληψη περί υποδομών διανυκτέρευσης για τουρίστες και φυσιολάτρες. Τέλος παρουσιάζεται το νορβηγικό εθνικό οδικό δίκτυο προς όφελος των τουριστών και ταξιδιωτών, το οποίο περιλαμβάνει περίπου 50 έργα (χώρους ξεκούρασης, σημεία θέας, σκαλιά και μονοπάτια που οδηγούν είτε προς τα κάτω στα νερά ή πάνω σε βουνοπλαγιές, καφετέριες και εκθεσιακούς χώρους και κέντρα ενημέρωσης), πολλά από τα οποία σχεδίασαν αρχιτέκτονες της νεότερης γενιάς.

    

Ο παλιός «καλός» κόσμος είναι εδώ

1. Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από το να βλέπεις τη νεότητα να μαραίνεται μόλις ανθίζει. Ο παλιός καλός κόσμος φροντίζει γι' αυτό.

2. Αποβλακωμένοι και απόβλητοι πολίτες, χωρίς ίχνος παραξενιάς, ζουν μέσα στο κράτος με τη βαριεστημάρα που αποκτά κάποτε η συζυγική ζωή. Καμιά φορά μπροστά τους εξελίσσονται γεγονότα που βάζουν σε δοκιμασία την αδύναμη λογική τους, αλλά ακόμα και τότε η μέθη της τηλεόρασης - αυτό το φτηνό ναρκωτικό που πουλιέται παντού - καταφέρνει να τον επαναφέρει σ' έναν ύπνο δίχως όνειρα.

3. Πώς είναι δυνατόν η ύψιστη ιδέα της κοινωνικής επανάστασης να μπορεί να χωρέσει στη δοκιμασία ενός τηλεοπτικού διαλόγου με όλα αυτά τα πρόσωπα - σούπες, τις μυστικές εταιρείες μετρήσεων για «φέρετρα» και την ελεεινή παρουσία της Χρυσής Αυγής. Πρωταγωνιστές σε όλα, με βλέμμα παστής ρέγγας, είναι οι «αθώοι» της δημοσιογραφίας, που αγρυπνούν για την αλήθεια σαν νυχτοφύλακες.

4. Ασυνείδητα ο πολίτης, μέσα στο χάλι του, αρχίζει να λειτουργεί το νέο του χόμπι. Συγκρίνει τη μοίρα του με τους βαριά ασθενείς, τους πεθαμένους, και ανασαίνει. Η σύγκριση αυτή τον ανακηρύσσει σε βασιλιά της ελαφρότητας, φτηνό θεατρίνο, που, ενώ η ζωή του η ίδια τον χλευάζει, αυτός ζει ένα θρίαμβο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του.

5. Ο παλιός καλός κόσμος ούτε μας αποχαιρετά, ούτε αυτοκτονεί, ούτε πλήττει. Δεν είναι παρά η πρώτη γεύση θανάτου που έχουμε σ' αυτή τη ζωή.

6. Ο παλιός κόσμος παραείναι απεχθής. Αρκεί να δεις τους περισσότερους βουλευτές που τον εκπροσωπούν, όπως, για παράδειγμα, την κυρία Σοφία Βούλτεψη, για ν' αρχίσει αμέσως να σχηματίζεται μέσα σου το τέλμα της απόγνωσης.

7. Από τη στιγμή που ο πολίτης δεν θέλει να μάθει ποιος είναι, οφείλει να κατοικεί στο χαζό ψέμα του παλιού κόσμου. Μυγοχάφτης και ανυπεράσπιστος, από δω και στο εξής θα τον επισκέπτεται μόνο η δυστυχία του. Το μόνο χρέος που έχει είναι να στηρίζει με αυστηρή ακρίβεια τον κόσμο που σχεδιάζουν καθημερινά «ανώτεροι» επιστήμονες, μετενσαρκώσεις του τσάρου και του Μπίσμαρκ.

8. Ολη αυτή η δυσαρμονία δεν θ' αργήσει να εξελιχθεί σε εσωτερική αιμορραγία. Μετέωρα πλάσματα, χωρίς καμία πιθανότητα συμφιλίωσης μεταξύ μας, κάνουμε κύκλους δαγκώνοντας όπως η σκύλος την ουρά του.

9. «Τι θα λέγατε για τη φορολόγηση των πλουσίων;», ρώτησε δημοσιογράφος του γερμανικού περιοδικούStern τον Φώτη Μπόμπολα, για να εισπράξει την απάντηση: «Τι αφελής σκέψη! Το μεγάλο κεφάλαιο βρίσκει πάντα τρόπους να αποφύγει τους φόρους». Μπροστά στη ζωή που καταρρέει, ο Μπόμπολας δεν έχει ανάγκη τα γνωστά συστημικά ψέματα των εκπροσώπων του στο κοινοβούλιο. Δεν τηρεί καμία σιγή, δεν βασανίζει τα αυτονόητα. Μέσα στα απόνερα της δήλωσής του, η ζωή μας λάμπει σαν ναυαγός, και δυστυχώς για μας η θάλασσα αυτή είναι μεγάλη.

Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ