Ουγγαρία 1956

Ουγγαρία 1956

Οι αντεπαναστάτες διαδηλώνουν στην κεντρική πλατεία της Βουδαπέστης το 1956

Η αντεπανάσταση του 1956 στην Ουγγαρία στάθηκε η βαρβαρότερη επίθεση ενάντια στον υπαρκτό σοσιαλισμό από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το αντεπαναστατικό πραξικόπημα όχι μόνο έφερε βαριές συμφορές στον ουγγρικό λαό, αλλά και πρόσθεσε πείρα και διδάγματα γύρω από τη στρατηγική της αντεπανάστασης, όπως αναφέρεται στην Εισήγηση της ΚΕ του Ουγγρικού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος (ΟΣΕΚ) στην Κομματική Σύσκεψη της 27 Ιούνη του 1957. «Η αντεπαναστατική επίθεση επιβεβαίωσε χωρίς εξαίρεση και από κάθε άποψη την εκατοντάχρονη διδασκαλία του μαρξισμού. Η ασυμβίβαστη αντίθεση ανάμεσα στην αστική και την εργατική τάξη, αυτή η θέση που διατυπώθηκε από τον Μαρξ πριν 100 χρόνια, εκφράστηκε με εκρηκτική μορφή τον Οχτώβρη του 1956. Στην περίοδο των αγώνων του ΚΚΣΕ το 1917, την εποχή που οι αναθεωρητές και άλλα μικροαστικά στοιχεία απαιτούσαν "καθαρή δημοκρατία και ελευθερία", ενώ είχαν επιτεθεί ενάντια στην εξουσία του προλεταριάτου, ο Λένιν απέδειξε ότι κάτω από τις δοσμένες συνθήκες τέτοια αιτήματα είναι αιτήματα της καταπιεζόμενης από την εξουσία του προλεταριάτου αστικής τάξης. Αυτές οι διαπιστώσεις του Λένιν αποδείχτηκαν και στη δική μας περίπτωση ορθές» (Γιάνος Κάνταρ: «Για μια σοσιαλιστική Ουγγαρία», εκδ. «Μαρξίστισε Μπλέτερ», 1976, σελ. 20). Στην έκθεση της ΚΕ: «Από την αντεπανάσταση στην εδραίωση» της 27.6.1957 διαπιστώνεται: «Η περίοδος μεταξύ 1949 και 1953 πρέπει να υποβληθεί σε βαθιά ανάλυση... Αν κάνουμε έναν απολογισμό αυτής της περιόδου δεν μπορούμε να μη διαπιστώσουμε ότι μετά το 1949 - όσο κι αν οι αναμφισβήτητες επιτυχίες ήταν μεγάλες - παρατηρήθηκαν αρνητικά φαινόμενα, και μάλιστα σε συνεχώς αυξανόμενο βαθμό. Αυταρέσκεια και έπαρση μετά την κατάκτηση της εξουσίας μπορεί να σημαίνουν πραγματικά μεγάλο κίνδυνο για το Κόμμα. Θα μπορούσα χωρίς υπερβολή να πω ότι αυτή η γνώση είναι από τα μεγαλύτερα διδάγματα, που συνειδητοποιήσαμε ιδιαίτερα στη διάρκεια των γεγονότων του Οχτώβρη» (στο ίδιο, σελ. 22 - 23).
«Είναι φανερό ότι ορισμένα λάθη που επισημάνθηκαν τον Ιούλη του 1953 - λάθη που έγιναν στον προγραμματισμό, στην αγροτική πολιτική και με παραβίαση των νόμων - στο λαό. Παρ' όλ' αυτά μου επιτρέπεται νομίζω να πω ότι όλα όσα έγιναν στο όνομα της διόρθωσης των λαθών προξένησαν δέκα φορές μεγαλύτερη ζημιά απ' ό,τι τα ίδια τα αρχικά λάθη. Γιατί στα μέλη του κόμματος, καθώς και στο λαό, ήταν σε κάθε περίπτωση κατανοητό ότι στη δουλιά ο καθένας μπορεί να κάνει λάθη και μάλιστα σοβαρά. Ομως το να επαναλαμβάνονται συνεχώς λάθη που έχουν επισημανθεί και κατονομαστεί, λάθη που είναι γνωστά και ολοφάνερα σ' όλους, αυτό δε θα μπορέσει ποτέ κανένας να το καταλάβει και να το συγχωρήσει σε κανέναν ηγέτη. Αυτό ακριβώς κατέστρεψε το κύρος της κομματικής ηγεσίας, το κύρος της κρατικής ηγεσίας. Και γι' αυτό λέω ότι εκείνη η σύγχυση γύρω από την εξάλειψη των λαθών, που κράτησε τρία χρόνια, προξένησε πολύ μεγαλύτερη ζημιά στις σχέσεις του κόμματος με τις μάζες απ' ό,τι τα λάθη που διαπιστώθηκαν το 1953.
Γι' αυτό είναι φυσικό, ότι τα μέλη του κόμματος κι ένα μεγάλο μέρος του εργαζόμενου λαού ήταν γεμάτοι από μια βαθιά και δικαιολογημένη οργή το φθινόπωρο του 1956. Η καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην εξάλειψη των λαθών, η πικρία των μαζών γι' αυτό - μια πικρία που αυξήθηκε σημαντικά σ' αυτά τα τρία χρόνια - αξιοποιήθηκαν επιτήδεια και πονηρά από τον ταξικό εχθρό μέσα στη χώρα και από το διεθνή ιμπεριαλισμό» (στο ίδιο, σελ. 26 - 27).
Στα μέσα του Οχτώβρη 1956 οι αντεπαναστατικές δυνάμεις, είχαν ήδη προετοιμαστεί για ένοπλο πραξικόπημα. Είχαν στη διάθεσή τους ένοπλα σώματα και λεπτομερή σχέδια για τη διεξαγωγή της ένοπλης εξέγερσης. Στην πρώτη φάση, μεταξύ 23 και 30 Οχτώβρη, η αντίδραση δεν τόλμησε να εμφανιστεί ανοιχτά με αντισοσιαλιστικά συνθήματα, αλλά στηρίχτηκε σε αιτήματα, όπως π.χ., «αποσταλινοποίηση», «εκδημοκρατισμός και αποκέντρωση», «ουγγρικός εθνικός κομμουνισμός» κ.ά. Μ' αυτόν τον τρόπο οι πραξικοπηματίες πέτυχαν να εκμεταλλευτούν την πλατιά δυσαρέσκεια των μαζών απέναντι στη δογματική - σεχταριστική πολιτική της προηγούμενης κομματικής ηγεσίας. Στις 23 Οχτώβρη έγινε στη Βουδαπέστη μια φοιτητική διαδήλωση, που την εκμεταλλεύτηκαν οι αντεπαναστατικές δυνάμεις, για να προκαλέσουν ένοπλες συγκρούσεις. Ο Ιμρε Νάγκι, που εκτελούσε χρέη πρωθυπουργού από τις 24 Οκτώβρη, υποστήριζε την αντεπανάσταση. Μετά την κατάρρευση του μεθοριακού ελέγχου διείσδυσαν στην Ουγγαρία χιλιάδες οπλισμένοι εμιγκρέδες από το εξωτερικό. Ο εξοπλισμός και ο ανεφοδιασμός των πραξικοπηματιών γινόταν μέσω της αερογέφυρας Βιέννης - Βουδαπέστης, κύρια από αμερικανικά αεροπλάνα. Οι διπλωματικοί εκπρόσωποι των ΗΠΑ κι άλλων καπιταλιστικών κρατών έδιναν άμεσες οδηγίες στην ηγεσία των πραξικοπηματιών. Στη δεύτερη φάση του πραξικοπήματος φάνηκε ανοιχτά ποιοι κρύβονται πραγματικά πίσω τους. Η αντίδραση ενθαρρημένη από την εξωτερική υποστήριξη, καθώς κι από την προδοτική πολιτική του Ιμρε Νάγκι, πέρασε μετά τις 30 Οχτώβρη στην ανοιχτή τρομοκρατία. "Στους δρόμους της Βουδαπέστης κυριαρχούσε η αντεπαναστατική τρομοκρατία, ομαδικά δολοφονούνταν κομμουνιστές και προοδευτικοί άνθρωποι. Κατά χιλιάδες φυλακίζονταν σ' όλη τη χώρα αγωνιστές του κόμματος, πρόεδροι αγροτικών ενώσεων, πρόεδροι συμβουλίων, οπαδοί του σοσιαλισμού και προετοιμαζόταν η σφαγή τους. Στον πολιτικό στίβο είχαν επανεμφανιστεί οι καπιταλιστές, γαιοκτήμονες, τραπεζίτες, πρίγκιπες και κόμητες, με επικεφαλής τον Μίντσεντι. Εμφανίστηκαν στη Βουλή, ίδρυσαν μέσα σε δύο μέρες 28 αντεπαναστατικά κόμματα» (στο ίδιο, σελ. 4).

Η ανοιχτή επίθεση ενάντια στις σοσιαλιστικές κατακτήσεις άνοιξε τα μάτια πολλών εργατών. Παράλληλα με την αυξανόμενη απομόνωση της αντίδρασης άρχισαν όλο και πιο πολύ να ανασυγκροτούνται οι επαναστατικές δυνάμεις. Στις 3 Νοέμβρη 1965 δημιουργήθηκε με επικεφαλής τον Γιάνος Κάνταρ η επαναστατική εργατοαγροτική κυβέρνηση. Για να υπερασπίσουν τη λαϊκή εξουσία οι πιο συνειδητές δυνάμεις της ουγγρικής εργατικής τάξης αναδιοργάνωσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα σαν μαρξιστικό - λενινιστικό Ουγγρικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα. Το ΟΣΕΚ και η επαναστατική εργατοαγροτική κυβέρνηση απευθύνθηκαν στην ουγγρική εργατική τάξη κάνοντας έκκληση για υπεράσπιση της λαϊκής εξουσίας από την αντίδραση. Η Σοβιετική Ενωση ανταποκρίθηκε στην παράκληση της νέας ουγγρικής κυβέρνησης για βοήθεια και της συμπαραστάθηκε για τη συντριβή των ενόπλων αντεπαναστατικών ομάδων. Με τη βοήθεια του σοβιετικού στρατού αποσοβήθηκε στην Ουγγαρία ένας μακροχρόνιος εμφύλιος πόλεμος ενάντια στην αντεπανάσταση.