Σύννεφα στην οικονομία των ΗΠΑ

Σύννεφα στην οικονομία των ΗΠΑ

Στις 9 Αυγούστου σε ρεπορτάζ αστικών ΜΜΕ γράφτηκε ότι «η παραγωγικότητα στις ΗΠΑ, με βάση τα στοιχεία που δημοσίευσε την Τρίτη το υπουργείο Εργασίας, κατέγραψε πτώση 0,5% το δεύτερο τρίμηνο του 2016. Το προηγούμενο τρίμηνο είχε διολισθήσει κατά 0,6%. Η παραγωγικότητα των Αμερικανών εργαζομένων υποχώρησε για τρίτο διαδοχικό τρίμηνο, που είναι η μεγαλύτερη χρονικά περίοδος που έχει καταγραφεί από το 1979. Οι αναλυτές που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg προέβλεπαν αύξηση 0,4%».
Σε άλλα ρεπορτάζ έγινε προσπάθεια να ερμηνευτεί η πτώση της παραγωγικότητας και έχει και αυτό τη σημασία του. Εγραψαν λοιπόν ότι «στις ΗΠΑ η παραγωγικότητα αυξήθηκε απότομα τη δεκαετία του '90 διότι η ευρεία χρήση των υπολογιστών σε καθημερινή βάση ενίσχυσε τις επιδόσεις των εργαζομένων. Σήμερα όμως οι εταιρείες διστάζουν να αναβαθμίσουν τον τεχνολογικό εξοπλισμό τους επειδή επικρατεί μια δυσοίωνη προοπτική για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας».
Αλλά και να περιγραφούν αδρά οι συνέπειες. «Υποχωρεί η παραγωγικότητα στις ΗΠΑ, μια εξέλιξη που θέτει εν αμφιβόλω την κερδοφορία των επιχειρήσεων, την προοπτική ενίσχυσης των μισθών και άρα την ανάπτυξη στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου», έγραφαν τα ρεπορτάζ.
«Η παραγωγικότητα μιας οικονομίας (...) αντανακλά τις επενδύσεις που κάνει μια επιχείρηση για να αυξήσει τις επιδόσεις των εργαζομένων της» («Καθημερινή»).

Associated Press

ΗΠΑ: Εργοστάσιο παραγωγής αιθανόλης

Επίσης, στην έκθεσή του για την αμερικανική οικονομία, τον Ιούλη, το ΔΝΤ διαπιστώνει πως η αύξηση της παραγωγικότητας έχει επιβραδυνθεί από το 1,7% στο οποίο βρισκόταν πριν από την αρχή της κρίσης το 2007, στο μόλις 0,4% τα τελευταία πέντε χρόνια.
Ισως από μόνο του το στοιχείο της πτώσης της παραγωγικότητας της εργασίας να μην αντανακλά την κατάσταση μιας καπιταλιστικής οικονομίας.
Βεβαίως, αύξηση της παραγωγικότητας σημαίνει παραγωγή, σε σχέση με πριν, περισσότερων εμπορευμάτων και υπηρεσιών στη μονάδα του χρόνου. Που σημαίνει και ανάλογα μέσα παραγωγής και βεβαίως εργαζόμενους ικανούς να τα χειρίζονται. Σωστά μιλούν τα ρεπορτάζ για την ευρεία χρήση υπολογιστών που αύξησαν την παραγωγικότητα. Πιο σωστά, η πληροφορική έχει πλείστες εφαρμογές σε μέσα παραγωγής και δεν είναι μόνο οι υπολογιστές που αυξάνουν την παραγωγικότητα της εργασίας. Βεβαίως η άνοδος της παραγωγικότητας είναι βασικά ο παράγοντας που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα.

Η παραγωγικότητα και ο σκοπός της παραγωγής

Να υπενθυμίσουμε επίσης ότι όλοι οι διακρατικοί διεθνείς καπιταλιστικοί οργανισμοί, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα κ.ά., προβάλλουν την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας ως μοχλό εξόδου από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου. Η συγκεκριμένη πρόταση έχει διπλή ανάγνωση. Αφενός η αύξηση της παραγωγικότητας χρειάζεται επενδύσεις σε νέα μέσα παραγωγής και χωρίς επενδύσεις έξοδος από την κρίση και καπιταλιστική ανάπτυξη με δυναμική δεν έρχονται. Αφετέρου σημαίνει αύξηση της παραγωγής εμπορευμάτων και υπηρεσιών που αναζητούν αγορές για πώληση. Τόσο σε μέσα παραγωγής όσο και σε αντικείμενα κατανάλωσης. Αλλά σ' αυτό το δεύτερο σκοντάφτουν. Γιατί;

Associated Press

Αποψη από το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης

Η εκτίμησή τους ότι «οι εταιρείες διστάζουν να αναβαθμίσουν τον τεχνολογικό εξοπλισμό τους επειδή επικρατεί μια δυσοίωνη προοπτική για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας» είναι μια βασική απάντηση, μιλώντας για καπιταλιστικές οικονομίες στις σύγχρονες συνθήκες με έντονη και βαθιά αλληλεξάρτηση. Δηλαδή θα παράγουν αλλά δε θα μπορούν να πουλήσουν. Και δεν μπορούν να παράγουν τόσα όσα μπορούν να πουλήσουν,η παραγωγή είναι άναρχη στον καπιταλισμό. Μπορούν επίσης να μειώσουν τις τιμές παραγωγής, να πουλούν πιο φτηνά, αλλά τότε θα έχουν αφενός λιγότερους τζίρους σε αξία και λιγότερα κέρδη, αφετέρου αυτό τους εμποδίζει να αποπληρώνουν την αγορά των νέων μέσων παραγωγής, των επενδύσεων, που συνήθως γίνονται μέσω δανείων. Ακόμη και με ίδια κεφάλαια να γίνουν δεν τους συμφέρει σε συνθήκες κρίσης ή επιβράδυνσης, λόγω ελάχιστης ή καθόλου κερδοφορίας.
Το θεμελιακό ζήτημα, λοιπόν, είναι ο σκοπός και το κίνητρο της παραγωγής, που στον καπιταλισμό είναι το κέρδος και όχι η κάλυψη εργατικών - λαϊκών αναγκών. Στο σοσιαλισμό δε θα υπάρχει τέτοιο πρόβλημα, η παραγωγικότητα θα αυξάνεται συνεχώς για να καλύπτει τις ολοένα αυξανόμενες λαϊκές ανάγκες, αυτός θα είναι ο σκοπός, το κίνητρο της παραγωγής. Τώρα,στον καπιταλισμό, λόγω «δυσοίωνης προοπτικής για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας» το κέρδος δεν είναι σίγουρο. Ετσι, αφενός δε γίνονται επενδύσεις, αφετέρου δεν αυξάνεται η παραγωγικότητα, ή μειώνεται. Εδώ ίσως υποκρύπτεται και μείωση της παραγωγής.

Αναθεωρούνται προς το χειρότερο οι προβλέψεις

Θα ρωτήσει κανείς: Μόνο οι δυσοίωνες προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία χειραγωγούν την παραγωγικότητα;
Είναι γεγονός ότι η ολοένα εντεινόμενη αλληλεξάρτηση, ανισόμετρη βεβαίως, των καπιταλιστικών οικονομιών, σε συνδυασμό με το κυνήγι του κέρδους, οδηγεί στο κυνήγι των εξαγωγών, κεφαλαίου, εμπορευμάτων και υπηρεσιών. Η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομική κρίση μείωσε δραματικά αυτόν το δρόμο κερδοφορίας. Πλεονάζοντα κεφάλαια δεν μπορούν να επενδυθούν, ενώ μειώνονται και οι εισαγωγές, λόγω υπερπαραγωγής αλλά και κρίσης. Ετσι ενισχύθηκε η άποψη, και προβάλλεται από ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, κ.λπ., περί της ανάγκης τόνωσης της εσωτερικής ζήτησης. Επομένως, και η ίδια η καπιταλιστική οικονομία που αναπτύσσεται χωρίς δυναμική και με κίνδυνο πισωγυρίσματος σε κρίση (απ' αυτό δεν είναι θωρακισμένες ούτε οι ΗΠΑ) έχει επίσης προβλήματα. Που εδράζονται στο ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη δε γίνεται για τις εργατικές - λαϊκές ανάγκες.
Για παράδειγμα η Fed, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, εκτίμησε τον Ιούλη 2016 ότι «η οικονομία επεκτάθηκε με μέτριο ρυθμό». Εκτίμησε επίσης ότι «οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για την προοπτική της αμερικανικής οικονομίας έχουν μειωθεί». Αλλά αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν εξαλειφθεί, ενώ για πιο μακροπρόθεσμες προβλέψεις δεν κάνει λόγο.
Την ίδια ώρα, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη του ΑΕΠ στις ΗΠΑ συνεχώς χαμηλώνουν.
Το ΔΝΤ στις εαρινές προβλέψεις του, τον Απρίλη 2016, έδινε τα εξής στοιχεία για το 2016 και το 2017. Παγκόσμια οικονομία: 3,2% (από 3,4% στην προηγούμενη εκτίμηση) και 3,5% (από 3,6%). ΗΠΑ: 2,4% (από 2,6%) και 2,5% (από 2,6%). Οι προβλέψεις του τον Ιούλη του 2016 είναι ακόμη χαμηλότερες. Η παγκόσμια ανάπτυξη για το 2016 θα είναι 3,1%, έναντι 3,2% που εκτιμούσε τον Απρίλη, ενώ για το 2017 θα είναι στο 3,4%, έναντι 3,5% που ανέμενε προ τριμήνου. Για τις ΗΠΑ η ανάπτυξη για φέτος τοποθετείται στο 2,2% από 2,4% και το 2017 στο 2,5%. Επομένως, οι προβλέψεις είναι προς τα κάτω.
Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία δημοσιευμένα τον Ιούλη του 2016, η αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε με χαμηλότερο ρυθμό από τις προβλέψεις. Το υπουργείο Εμπορίου ανακοίνωσε πως το ΑΕΠ αναπτύχθηκε κατά 1,2% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2016 ενώ προβλεπόταν 2,5%. Επίσης, η ανάπτυξη το πρώτο τρίμηνο του 2016 αναθεωρήθηκε χαμηλότερα, στο 0,8% από 1,1%.

Στο εσωτερικό μέτωπο

Από άλλα δημοσιευμένα στοιχεία:
Το Μάρτη του 2016, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου, οι λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ υποχώρησαν κατά 0,1% το Φλεβάρη και 0,4% το Γενάρη. Οι νέες παραγγελίες για διαρκή αγαθά υποχώρησαν κατά 2,8% το Φλεβάρη σε σχέση με το Γενάρη.
Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν αμετάβλητες τον Ιούλη τις λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ, μετά από τρεις συνεχόμενους μήνες αύξησης (Απρίλης, Μάης, Ιούνης). Στους επιμέρους κλάδους, οι πωλήσεις αυτοκινήτων ενισχύθηκαν κατά 1,1% σημειώνοντας την καλύτερη επίδοση από τον περασμένο Απρίλη. Εξαιρουμένου του παραπάνω κλάδου, οι λιανικές πωλήσεις υποχώρησαν κατά 0,3%.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου υποχώρησαν κατά 3,2% το δεύτερο τρίμηνο, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη πτώση τα τελευταία επτά χρόνια.
Αλλά ακόμη και η άνοδος της βιομηχανικής παραγωγής τον Ιούλη, η μεγαλύτερη των τελευταίων 20 μηνών σε ετήσιο επίπεδο, είναι μικρότερη κατά 0,5%. Η αύξηση βεβαίως δεν είναι δα και μεγάλη (0,7% έναντι 0,4% τον Ιούνη). Η παραγωγή στον κλάδο της κοινής ωφέλειας ενισχύθηκε κατά 2,1%, στον κλάδο των μετάλλων κατά 0,7%, στη μεταποίηση κατά 0,5%.
Ενδεικτικά, λοιπόν, στοιχεία που δείχνουν ότι και στο εσωτερικό των ΗΠΑ η οικονομία έχει προβλήματα.

Δίνει διέξοδο η τόνωση της ζήτησης;

Είναι γεγονός ότι το ΔΝΤ κατ' επανάληψη έχει προτείνει την τόνωση της εσωτερικής ζήτησης. Βεβαίως, αυτή δεν αρκεί για να προωθήσει δυναμική ανάπτυξη, αλλά ακόμη και αυτή δεν φαίνεται να ενισχύεται.
Τελευταία, όμως, το ΔΝΤ σε έκθεσή του για την αμερικανική οικονομία, έθεσε ένα ακόμη ζήτημα ως κίνδυνο, «ότι ο αριθμός των Αμερικανών πολιτών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι υπερβολικά μεγάλος και καλεί να αντιμετωπίσουν επειγόντως τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες. Ειδικότερα, από τη δεκαετία του 1970 ο αριθμός των νοικοκυριών μεσαίου εισοδήματος ως ποσοστού επί του συνολικού περιορίζεται από το 58% στο 47% το 2014. Τα στοιχεία δείχνουν πως η ανταπόκριση των νοικοκυριών σε μια αύξηση του εισοδήματός τους έχει υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια. Ερευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση στις ΗΠΑ έχει απώλειες σχεδόν 3,5 ποσοστιαίων μονάδων την περίοδο 1998 - 2013. Αυτό σημαίνει πως έχει χάσει ένα χρόνο και πλέον σε συνολική αύξηση των καταναλωτικών δαπανών» («Καθημερινή», 2/7/2016).
Αυτή είναι επίσης μια αντικειμενική τάση στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Οσο αναπτύσσεται η οικονομία, διευρύνονται οι κοινωνικές ανισότητες. Η συσσώρευση κεφαλαίου, που οδηγεί σε συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου και παραγωγής, αυξάνει τη συγκέντρωση του πλούτου σε ολοένα λιγότερα χέρια, ενώ αυτή η τάση συμπιέζει σχετικά και απόλυτα τα εργατικά - λαϊκά εισοδήματα. Αυξάνει επίσης την ανεργία (τώρα τη συγκαλύπτουν, όταν μπορούν, με τη μερική απασχόληση και άλλες ευέλικτες μορφές, αυτό γίνεται και στις ΗΠΑ γι' αυτό μιλούν για μείωση των ανέργων αλλά αυτό σημαίνει και μείωση μισθών) και τη σχετική και απόλυτη εξαθλίωση. Αλλωστε, όλ' αυτά συμβάλλουν στην αύξηση του ποσοστού κέρδους, επομένως και η υπόδειξη του ΔΝΤ για αύξηση των μισθών συγκρούεται με αυτό.

Το εργατικό - λαϊκό εισόδημα και μια αντίφαση

Το ΔΝΤ προτείνει μια σειρά από μέτρα, όπως μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές στο φόρο εισοδήματος, αναβάθμιση των κοινωνικών προγραμμάτων για τους φτωχούς ανέργους και αύξηση του κατώτατου μισθού, επειδή διαπιστώνει πτώση του βιοτικού επιπέδου σημαντικής μερίδας του αμερικανικού πληθυσμού.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στις ΗΠΑ, ο κατώτατος μισθός διαμορφώνεται στα 7,25 δολάρια ανά ώρα, ή στα 6,26 δολάρια μετά από φόρους και κατατάσσεται στην 11η θέση της λίστας των κρατών - μελών του που αφορά τον κατώτατο μισθό. Δηλαδή, είναι από τα κράτη με χαμηλούς κατώτατους μισθούς.
Από το 2014, με διάφορες αφορμές, έρχεται στην επιφάνεια η ανάγκη αύξησης των μισθών στις ΗΠΑ. Το προβάλλουν και ο Μπ. Ομπάμα και τώρα προεκλογικά η Χ. Κλίντον, που εκτιμά ότι χρειάζεται μισθός 15 δολάρια την ώρα αλλά προτείνει 12.
«Το Ινστιτούτο Οικονομικής Πολιτικής στις ΗΠΑ (Economic Policy Institute, EPI) αναφέρεται ξεκάθαρα σε στασιμότητα μισθών από τη δεκαετία του 1970. Λέει ότι υπήρξε αύξηση της παραγωγικότητας στις ΗΠΑ την περίοδο 1973 - 2014, αλλά μόνο το 15% από την αύξηση της παραγωγικότητας πέρασε σε ενίσχυση των μισθών, συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών. Από το 1973 έως το 2014 η παραγωγικότητα αυξήθηκε κατά 72,2% ή 1,33% ανά έτος. Ομως, οι μισθοί παρέμειναν, σχεδόν, στάσιμοι με άνοδο 0,22% ανά έτος και 9,2% όλη την περίοδο 1973 - 2014. Ο ανά ώρα μέσος μισθός αναλυτικότερα αυξήθηκε κατά 0,20% ετησίως και κατά 8,7% από το 1973 έως το 2014. Το υπ. Εργασίας είχε ανακοινώσει μείωση των ωρομισθίων κατά 0,1% τον Φεβρουάριο από τον Ιανουάριο 2016 (πτώση για πρώτη φορά από το Δεκέμβριο του 2014). («Καθημερινή» 26/3/2016).
Με δεδομένη λοιπόν την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας εστιάζουν στην εσωτερική κατανάλωση με προτροπές για ενίσχυση της καταναλωτικής ζήτησης, αλλά αυτό αντιβαίνει στην αύξηση του ποσοστού κέρδους, αξεπέραστη αντίφαση στον καπιταλισμό. Επίσης, είναι γεγονός ότι καπιταλιστική ανάπτυξη μόνο με την αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης δεν μπορεί να επιτευχθεί.
Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι το σενάριο νέας ύφεσης δεν είναι καθόλου απίθανο για τις ΗΠΑ (ιστοσελίδα «NewsRoom», 29 Ιούλη 2016).

Ανησυχίες καπιταλιστών

Επίσης, σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» 13 - 14/8/2016 αναφέρθηκε: «Ανησυχία και αβεβαιότητα. Με αυτά τα συναισθήματα και με πολλά ερωτήματα ταυτόχρονα, αποχωρούσαν, αργά το μεσημέρι της Δευτέρας από κλειστό κλαμπ του Southampton της Νέας Υόρκης, 20 από τους σημαντικότερους Αμερικανούς επενδυτές που αποτελούν την "κρίσιμη μάζα" της επενδυτικής δύναμης των ΗΠΑ.
Λίγο πριν, είχαν συμμετάσχει σε γεύμα, που πλέον έχει πάρει τη μορφή ετήσιας συνάντησης, με βασικό "μενού", στις τέσσερις ροτόντες που είχαν στρωθεί γι' αυτόν τον σκοπό στην αίθουσα, τη δύσκολη συγκυρία διεθνώς. Οπως ειπώθηκε ξανά και ξανά στη συνάντηση που κράτησε περί τις δύο ώρες, "πυκνώνουν πολύ τα σύννεφα των κρίσεων".
Ποιοι ακριβώς κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα; Σημειώστε, μεταξύ άλλων, τα ονόματα των Eric Schmidt, CEO της Google, Byron Wien, αντιπροέδρου της Blackstone (διαχειρίζεται κεφάλαια άνω των 300 δισ. δολ.), Leon Black της Apollo Global Management (υπό διαχείριση κεφάλαια άνω των 170 δισ. δολ.), Louis Bacon της Moore Capital (διαχειρίζεται κεφάλαια άνω των 45 δισ. δολ.), Julian Robertson - Tiger, Wilbur Ross (μεταξύ άλλων, μεγαλομέτοχος της Eurobank και της Τράπεζας Κύπρου), Richard LeFrak (μεγαλοεπενδυτής στο real estate), George Soros, Mary Meeker (γκουρού στον χώρο του Ιnternet), Bill Ford (της General Atlantic), ενώ το παρών έδωσε και ένας Ελληνας, ο Στέλιος Ζαββός, CEO της Zeus Capital Management που επενδύει στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Το συμπέρασμα από τη συζήτηση; Ανησυχία, αβεβαιότητα και πολλά ερωτήματα για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας και για τη δυνατότητα των κυβερνήσεων των μεγάλων οικονομιών της Δύσης να λάβουν δυναμικά μέτρα συντονίζοντας τις ενέργειές τους ώστε να αποφευχθεί η ύφεση σε παγκόσμιο επίπεδο».
Δεν είναι τυχαίοι οι συγκεκριμένοι επενδυτές ούτε οι γνώμες τους.
Αν τώρα σε όλα τα παραπάνω προστεθούν η μείωση των εξαγωγών κατά 2,1% έως τώρα μέσα στο 2016, στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2011, και η πτώση κατά 1,3% στις εισαγωγές, το συμπέρασμα για επιβράδυνση της οικονομίας των ΗΠΑ είναι ασφαλές.
Ταυτόχρονα, για την οικονομία των ΗΠΑ δεν πρέπει να υποτιμούνται δύο ακόμη μεγέθη, το δημοσιονομικό έλλειμμα και το κρατικό χρέος. Δεν είναι αμελητέα. Ως προς το έλλειμμα, μόνο τον Ιούλη του 2016 ανήλθε στα 113 δισ. δολάρια (ετήσια αύξηση 46%). Τους 10 πρώτους μήνες του δημοσιονομικού έτους (Οκτώβρης 2015 - Ιούλης 2016), το συνολικό ποσό του ελλείμματος ανήλθε στα 514 δισ. δολάρια (αύξηση 10% σε ετήσια βάση). Ολ' αυτά σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών. Επίσης, οι συνολικές κρατικές δαπάνες τον Ιούλη ανήλθαν στα 323 δισ. δολάρια (ετήσια μείωση 14%), ενώ την ίδια στιγμή τα έσοδα κατέγραψαν πτώση 7%, στα 210 δισ. δολάρια (ιστοσελίδα «bankingnews.gr», 10/8/2016). Δεν έχουμε μόνο στην Ελλάδα τέτοια φαινόμενα, όπως πτώση εσόδων.
Το δε κρατικό χρέος των ΗΠΑ έως τώρα έχει ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ και μέχρι το τέλος του 2016 αναμένεται να φθάσει στο 107,5% του ΑΕΠ. Υπενθυμίζουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του το διαχειρίζεται η Κίνα, επομένως τυχόν δυσκολίες θα συμβάλουν σε μεγαλύτερη ένταση των μεταξύ τους ανταγωνισμών.

Ποια η διέξοδος;

Αυτή η πραγματικότητα θα συνεχίσει, αυξάνοντας τις βαριές συνέπειες στη ζωή της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, θα οξύνει συνεχώς τον ανταγωνισμό διεθνώς, ενώ το πού θα καταλήξουν αυτές οι εξελίξεις είναι απρόβλεπτο. Αποτελεί όμως ένα τρανταχτό παράδειγμα, αφού πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομία διεθνώς, ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση, που εκδηλώθηκε διεθνώς, και η διαχείρισή της σε όφελος του κεφαλαίου δεν έχουν δώσει σημάδια δυναμικής ανάπτυξης, αντίθετα υπάρχουν σημάδια επιβράδυνσης και κίνδυνοι για ακόμη μεγαλύτερο πισωγύρισμα.
Φαίνεται λοιπόν ότι και στην περίπτωση των ΗΠΑ δεν έχει επέλθει τέτοια καταστροφή κεφαλαίου που να ωθήσει λιμνάζοντα κεφάλαια σε μεγάλες επενδύσεις ώστε να έρθει δυναμική καπιταλιστική ανάπτυξη. Και αν αυτό γίνεται στις ΗΠΑ, με ρυθμούς ανάπτυξης 2%, ας σκεφτούμε αντίστοιχα την Ελλάδα με κρίση και ρυθμούς -0,7% και όλες τις άλλες αδυναμίες συμβολής του κράτους σε επενδύσεις, όπως ελλείμματα και τεράστιο κρατικό χρέος, σε συνδυασμό με την ΕΕ και τους ασφυκτικούς για την οικονομία δείκτες του Συμφώνου Σταθερότητας. Πολύ περισσότερο που σε επιβράδυνση βρίσκεται και η οικονομία της ΕΕ και της Ευρωζώνης, από την οποία εξαρτάται περισσότερο και η ελληνική οικονομία, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat.
Η εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα δεν έχουν τίποτα να περιμένουν, ούτε το πότε θα γίνει καπιταλιστική ανάκαμψη, που δεν είναι και σίγουρη, ούτε να πιστεύουν ότι αν έρθει θα έχουν οφέλη απ' αυτήν, όπως προπαγανδίζουν η κυβέρνηση και τα αστικά επιτελεία. Αλλωστε, και αν έρθει δε θα είναι δυναμική, οπότε τα μέτρα ενίσχυσης του κεφαλαίου, σε συνδυασμό με τη συνεχή και εντεινόμενη εφαρμογή αντεργατικών - αντιλαϊκών μέτρων, θα είναι στην πρώτη γραμμή. Μονόδρομος η διεκδικητική πάλη για κάλυψη των απωλειών από την κρίση, κατάργηση όλων των αντεργατικών - αντιλαϊκών νόμων, ικανοποίηση όλων των σύγχρονων αναγκών τους σε αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική ρότα. Χρειάζεται ένα μαζικό, οργανωμένο εργατικό - λαϊκό κίνημα, κοινωνική συμμαχία ρήξης και ανατροπής. Γι' αυτό είναι επιτακτική η ανάγκη της ανασύνταξης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος. Μόνο έτσι μπορεί ν' αλλάξει πραγματικά ο σημερινός συσχετισμός δύναμης σε όφελος της εργατικής τάξης και των άλλων φτωχών λαϊκών στρωμάτων, να μπουν εμπόδια στα βάρβαρα μέτρα, ν' ανοίξει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές σε όφελός τους. Φιλολαϊκή έξοδος από την κρίση μέσα στον καπιταλισμό δεν υπάρχει, δεν μπορεί να υπάρξει.