1 Φεβ 2012

ΛΕΝΙΝ 2



Θέσεις και εισήγηση για την αστική δημοκρατία και τη δικτατορία του προλεταριάτου
4 του Μάρτη
Πετρούπολη, Αρχηγείο των Μπολσεβίκων φρουρά στο Σμόλνι
1. Η άνοδος του επαναστατικού κινήματος του προλεταριάτου σε όλες τις χώρες προκάλεσε τις σπασμωδικές και άκαρπες προσπάθειες της αστικής τάξης και των πρακτόρων της μέσα στις εργατικές οργανώσεις για να βρουν ιδεολογικοπολιτικά επιχειρήματα με σκοπό την υπεράσπιση της κυριαρχίας των εκμεταλλευτών. Ανάμεσα σ' αυτά τα επιχειρήματα ξεχωριστή θέση κατέχει η καταδίκη της δικτατορίας και η υπεράσπιση της δημοκρατίας. Η πλαστότητα και η υποκρισία αυτού του επιχειρήματος, που επαναλαβαίνεται με χίλιους τρόπους από τον καπιταλιστικό Τύπο και από τη συνδιάσκεψη της κίτρινης Διεθνούς, που έγινε το Φλεβάρη του 1919 στη Βέρνη, είναι ολοφάνερη για τον καθένα που δε θέλει να προδώσει τις βασικές θέσεις του σοσιαλισμού.
2. Το επιχείρημα αυτό παίζει κυρίως με τις έννοιες «δημοκρατία γενικά» και «δικτατορία γενικά», χωρίς να βάζει το ζήτημα για ποια τάξη πρόκειται. Μια τέτοια τοποθέτηση του ζητήματος, εξωταξική ή υπερταξική, δήθεν παλλαϊκή, αποτελεί καθαρό εμπαιγμό της βασικής διδασκαλίας του σοσιαλισμού, δηλαδή της διδασκαλίας για την ταξική πάλη, την οποία παραδέχονται στα λόγια, μα ξεχνούν στην πράξη οι σοσιαλιστές που πέρασαν με το μέρος της αστικής τάξης. Γιατί σε καμιά πολιτισμένη καπιταλιστική χώρα δεν υπάρχει «δημοκρατία γενικά», αλλά υπάρχει μόνο η αστική δημοκρατία, και δεν πρόκειται για τη «δικτατορία γενικά», αλλά για τη δικτατορία της καταπιεζόμενης τάξης, δηλ. του προλεταριάτου, πάνω στους καταπιεστές και εκμεταλλευτές, δηλ. πάνω στην αστική τάξη, με σκοπό την κατανίκηση της αντίστασης που προβάλλουν οι εκμεταλλευτές στην πάλη, για την κυριαρχία τους.
Κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας
Τμήμα του Ουγγρικού Κόκκινου Στρατού, που συγκροτήθηκε μετά την εξέγερση του 1918
3. Η ιστορία διδάσκει ότι καμιά καταπιεζόμενη τάξη δεν έφτασε ποτέ στην κυριαρχία και δεν μπορούσε να φτάσει στην κυριαρχία χωρίς να περάσει μια περίοδο δικτατορίας, δηλ. κατάκτησης της πολιτικής εξουσίας και βίαιης καταστολής της αντίστασης που πρόβαλλαν πάντα οι εκμεταλλευτές, αντίστασης απεγνωσμένης, λυσσαλέας, που δε σταματούσε μπροστά σε κανένα έγκλημα. Η αστική τάξη, που την κυριαρχία της υποστηρίζουν τώρα οι σοσιαλιστές, οι οποίοι μιλούν ενάντια στη «δικτατορία γενικά» και που κόβονται για τη «δημοκρατία γενικά» κατάκτησε την εξουσία στις προηγμένες χώρες ύστερα από μια σειρά εξεγέρσεις, εμφυλίους πολέμους, βίαιη καταστολή των βασιλιάδων, των φεουδαρχών, των δουλοκτητών και των προσπαθειών παλινόρθωσής τους. Χιλιάδες και εκατομμύρια φορές οι σοσιαλιστές όλων των χωρών στα βιβλία και στις μπροσούρες τους, στις αποφάσεις των συνεδρίων τους, στους προπαγανδιστικούς τους λόγους έχουν εξηγήσει στο λαό τον ταξικό χαρακτήρα αυτών των επαναστάσεων, αυτής της αστικής δικτατορίας. Γι' αυτό η σημερινή υπεράσπιση της αστικής δημοκρατίας με λογοκοπίες για τη «δημοκρατία γενικά» και τα σημερινά ουρλιαχτά και ξεφωνητά ενάντια στη δικτατορία του προλεταριάτου, που παρουσιάζονται σαν ξεφωνητά για τη «δικτατορία γενικά», αποτελούν ανοιχτή προδοσία του σοσιαλισμού, έμπρακτο πέρασμα με το μέρος της αστικής τάξης, άρνηση στο προλεταριάτο του δικαιώματος να επιτελέσει τη δική του προλεταριακή επανάσταση, υπεράσπιση του αστικού ρεφορμισμού σε μια τέτοια ακριβώς ιστορική στιγμή που ο αστικός ρεφορμισμός έχει χρεοκοπήσει σε όλο τον κόσμο και ο πόλεμος έχει δημιουργήσει επαναστατική κατάσταση.
Ενοπλοι εργάτες και στρατιώτες στη λεωφόρο Ούντερ ντεν Λίντεν του Βερολίνου στις 9 Νοέμβρη 1918
4. Ολοι οι σοσιαλιστές, εξηγώντας τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού πολιτισμού, της αστικής δημοκρατίας, του αστικού κοινοβουλευτισμού, εξέφραζαν την ιδέα που διατυπώθηκε με τη μεγαλύτερη επιστημονική ακρίβεια από τον Μαρξ και τον Ενγκελς, την ιδέα ότι η πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μια μηχανή για την καταστολή της εργατικής τάξης από την αστική τάξη, της μάζας των εργαζομένων από μια χούφτα καπιταλιστές. Ανάμεσα σ' αυτούς που κηρύσσονται σήμερα κατά της δικτατορίας και υπέρ της δημοκρατίας, δεν υπάρχει ούτε ένας επαναστάτης, ούτε ένας μαρξιστής που να μην πήρε χίλιους όρκους μπροστά στους εργάτες ότι παραδέχεται αυτή τη βασική αλήθεια του σοσιαλισμού και τώρα που το επαναστατικό προλεταριάτο άρχισε να αναταράζεται και να μπαίνει σε κίνηση για τη συντριβή αυτής της μηχανής καταπίεσης και την κατάκτηση της προλεταριακής δικτατορίας, οι προδότες αυτοί του σοσιαλισμού παρουσιάζουν έτσι τα πράγματα, σαν να είναι γεγονός πως η αστική τάξη έχει δωρίσει στους εργαζόμενους την «καθαρή δημοκρατία», πως η αστική τάξη έχει παραιτηθεί από κάθε αντίσταση και είναι έτοιμη να υποταχθεί στην πλειοψηφία των εργαζομένων, πως στην αστική δημοκρατία δεν υπήρχε και δεν υπάρχει καμιά κρατική μηχανή για την καταστολή της εργασίας από το κεφάλαιο.
Εκμεταλλευτικός ο χαρακτήρας της αστικής δημοκρατίας
Γερμανία 1918: Επαναστάτες στο Βερολίνο με τα όπλα στους ώμους
5. Η Κομμούνα του Παρισιού, που στα λόγια την υμνολογούν όλοι όσοι θέλουν να παριστάνουν το σοσιαλιστή, γιατί ξέρουν ότι οι εργατικές μάζες εκδηλώνουν θερμή και ειλικρινή συμπάθεια γι' αυτή, έδειξε ξεκάθαρα την ιστορική συμβατικότητα και την περιορισμένη αξία του αστικού κοινοβουλευτισμού και της αστικής δημοκρατίας - θεσμών πολύ προοδευτικών σε σύγκριση με το μεσαίωνα, που όμως έχουν οπωσδήποτε ανάγκη ριζικής αλλαγής στην εποχή της προλεταριακής επανάστασης. Μόνο ο Μαρξ που, αναλύοντας την Κομμούνα, έδωσε την καλύτερη εκτίμηση της ιστορικής της σημασίας, έδειξε τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας και του αστικού κοινοβουλευτισμού, όπου οι καταπιεζόμενες τάξεις έχουν το δικαίωμα να αποφασίζουν μια φορά μέσα σε αρκετά χρόνια ποιος εκπρόσωπος των πλούσιων τάξεων «θα εκπροσωπεί και θα ποδοπατεί» (ver-und zertreten) το λαό στη Βουλή. Ακριβώς τώρα, που το σοβιετικό κίνημα, αγκαλιάζοντας όλο τον κόσμο, συνεχίζει μπροστά στα μάτια όλων το έργο της Κομμούνας, οι προδότες του σοσιαλισμού ξεχνούν τη συγκεκριμένη πείρα και τα συγκεκριμένα διδάγματα της Κομμούνας του Παρισιού, επαναλαβαίνοντας τις παλιές αστικές κοινοτοπίες για τη «δημοκρατία γενικά». Η Κομμούνα δεν ήταν κοινοβουλευτικός θεσμός.
6. Η σημασία της Κομμούνας βρίσκεται, έπειτα, στο γεγονός ότι έκανε απόπειρα να τσακίσει, να καταστρέψει συθέμελα τον αστικό κρατικό μηχανισμό, υπαλληλικό, δικαστικό, στρατιωτικό, αστυνομικό, αντικαθιστώντας τον με μια αυτοδιοικούμενη μαζική οργάνωση των εργατών, που δε γνώριζε το χωρισμό της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία. Ολες οι σύγχρονες αστικές ρεπουμπλικανικές δημοκρατίες, μαζί και η γερμανική, που οι προδότες του σοσιαλισμού, χλευάζοντας την αλήθεια, την αποκαλούν προλεταριακή, διατηρούν αυτόν τον κρατικό μηχανισμό. Ετσι επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά πεντακάθαρα πως τα ξεφωνητά υπέρ της «δημοκρατίας γενικά» αποτελούν στην πραγματικότητα υπεράσπιση της αστικής τάξης και των εκμεταλλευτικών προνομίων της.
7. Η ελευθερία του «συνέρχεσθαι» μπορεί να θεωρηθεί σαν υπόδειγμα διεκδικήσεων της «καθαρής δημοκρατίας». Κάθε συνειδητός εργάτης που δεν ξέκοψε από την τάξη του, θα καταλάβει αμέσως ότι θα ήταν παραλογισμός να υπόσχεται κανείς στους εκμεταλλευτές ελευθερία του συνέρχεσθαι σε μια περίοδο και σε συνθήκες όπου οι εκμεταλλευτές προβάλλουν αντίσταση στην ανατροπή τους και προασπίζουν τα προνόμιά τους. Τότε που η αστική τάξη ήταν επαναστατική ούτε στην Αγγλία το 1649, ούτε στη Γαλλία το 1793 παραχώρησε «ελευθερία του συνέρχεσθαι» στους μοναρχικούς και στους ευγενείς που καλούσαν τα ξένα στρατεύματα και που «συνέρχονταν» για να οργανώσουν απόπειρες παλινόρθωσης. Αν η σημερινή αστική τάξη, που από καιρό έχει γίνει αντιδραστική, ζητάει από το προλεταριάτο να εγγυηθεί από πριν στους εκμεταλλευτές την «ελευθερία του συνέρχεσθαι», ανεξάρτητα από το τι αντίσταση θα προβάλουν οι καπιταλιστές στην απαλλοτρίωσή τους, οι εργάτες δεν έχουν παρά να γελούν με την υποκρισία της αστικής τάξης.
Από την άλλη μεριά, οι εργάτες ξέρουν πολύ καλά ότι ακόμη και στην πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία η «ελευθερία του συνέρχεσθαι» είναι μια κούφια φράση, γιατί οι πλούσιοι έχουν στη διάθεσή τους τα καλύτερα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, καθώς και αρκετό ελεύθερο χρόνο για συγκεντρώσεις και την προστασία του αστικού μηχανισμού εξουσίας. Οι προλετάριοι της πόλης και του χωριού και οι μικροαγρότες, δηλ. η τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού δε διαθέτουν τίποτε από όλα αυτά. Οσο θα έχουν έτσι τα πράγματα, η «ισότητα», δηλ. η «καθαρή δημοκρατία» θα είναι μια απάτη. Για να κατακτηθεί η αληθινή ισότητα, για να εφαρμοστεί πραγματικά η δημοκρατία για τους εργαζόμενους, πρέπει πρώτα να αφαιρεθούν από τους εκμεταλλευτές όλα τα δημόσια και τα πολυτελή ιδιωτικά κτίρια, πρέπει πρώτα να εξασφαλιστεί ελεύθερος χρόνος στους εργαζόμενους, πρέπει η δική τους ελευθερία του συνέρχεσθαι να περιφρουρείται από ενόπλους εργάτες, και όχι από ευγενείς ή από καπιταλιστές -αξιωματικούς με αποβλακωμένους στρατιώτες.
Μόνο ύστερα από μια τέτοια αλλαγή μπορεί να γίνει λόγος για ελευθερία του συνέρχεσθαι και για ισότητα, χωρίς αυτό να σημαίνει εμπαιγμό των εργατών, των εργαζομένων, των φτωχών. Αλλά την αλλαγή αυτή δεν μπορεί να την πραγματοποιήσει άλλος από την πρωτοπορία των εργαζομένων, το προλεταριάτο, που θα ανατρέψει τους εκμεταλλευτές, την αστική τάξη.
8. Η «ελευθερία του Τύπου» είναι επίσης ένα από τα κυριότερα συνθήματα της «καθαρής δημοκρατίας». Και στο ζήτημα αυτό οι εργάτες ξέρουν, και οι σοσιαλιστές όλων των χωρών το έχουν παραδεχτεί εκατομμύρια φορές, ότι η ελευθερία αυτή είναι μια απάτη, εφόσον τα καλύτερα τυπογραφεία και τα τεράστια αποθέματα χαρτιού βρίσκονται στα χέρια των καπιταλιστών, και εφόσον διατηρείται η εξουσία του κεφαλαίου πάνω στον Τύπο, που εκδηλώνεται σε όλο τον κόσμο τόσο πιο καθαρά, πιο έντονα, πιο κυνικά, όσο πιο αναπτυγμένος είναι ο δημοκρατισμός και το ρεπουμπλικανικό καθεστώς, όπως συμβαίνει λ.χ. στην Αμερική. Για να κατακτηθεί η αληθινή ισότητα και η αληθινή δημοκρατία για τους εργαζόμενους, για τους εργάτες και τους αγρότες, πρέπει πρώτα να αφαιρεθεί από το κεφάλαιο η δυνατότητα να μισθώνει συγγραφείς, να αγοράζει εκδοτικούς οργανισμούς και να εξαγοράζει εφημερίδες, και γι' αυτό πρέπει να αποτιναχτεί ο ζυγός του κεφαλαίου, πρέπει να ανατραπούν οι εκμεταλλευτές, να κατασταλεί η αντίστασή τους. Οι καπιταλιστές αποκαλούσαν πάντα «ελευθερία» την ελευθερία των πλουσίων να γίνονται πλουσιότεροι, την ελευθερία των εργατών να πεθαίνουν από την πείνα. Οι καπιταλιστές αποκαλούν ελευθερία του Τύπου την ελευθερία των πλουσίων να εξαγοράζουν τον Τύπο, την ελευθερία να χρησιμοποιείται ο πλούτος για την κατεργασία και την παραποίηση της λεγόμενης κοινής γνώμης. Και στην περίπτωση αυτή οι θεματοφύλακες της «καθαρής δημοκρατίας» αποδεικνύονται στην πραγματικότητα θεματοφύλακες του πιο βρωμερού, του πιο αργυρώνητου συστήματος της κυριαρχίας των πλουσίων πάνω στα μέσα διαφώτισης των μαζών, αποδεικνύονται απατεώνες που ξεγελούν το λαό, που με καλοφτιαγμένες, όμορφες, μα ολότελα ψεύτικες φράσεις αποσπούν την προσοχή του από το συγκεκριμένο ιστορικό καθήκον της απελευθέρωσης του Τύπου από το ζυγό του κεφαλαίου. Αληθινή ελευθερία και ισότητα θα υπάρχει στο καθεστώς που οικοδομούν οι κομμουνιστές. Σ' αυτό δε θα υπάρχει η δυνατότητα πλουτισμού σε βάρος άλλων, δε θα υπάρχει η αντικειμενική δυνατότητα να υποτάσσεται ο Τύπος ούτε άμεσα, ούτε έμμεσα στην εξουσία του χρήματος, και τίποτε δεν θα εμποδίζει τον κάθε εργαζόμενο (ή ομάδα εργαζομένων, ανεξάρτητα από τον αριθμό της) να έχει και να ασκεί το δικαίωμα χρησιμοποίησης των κοινωνικοποιημένων τυπογραφείων και του κοινωνικοποιημένου χαρτιού.
Οσο πιο «καθαρή δημοκρατία» τόσο πιο αμείλικτη ταξική πάλη
9. Η ιστορία του 19ου και του 20ού αιώνα μάς έδειξε ακόμη πριν από τον πόλεμο, τι σημαίνει στην πραγματικότητα η περιβόητη «καθαρή δημοκρατία» στις συνθήκες του καπιταλισμού. Οι μαρξιστές έλεγαν πάντα ότι όσο πιο εξελιγμένη, «πιο καθαρή» είναι η δημοκρατία, τόσο πιο ανοιχτή, πιο έντονη, πιο αμείλικτη γίνεται η ταξική πάλη, τόσο «πιο καθαρά» εμφανίζεται ο ζυγός του κεφαλαίου και η δικτατορία της αστικής τάξης. Η υπόθεση Ντρέιφους στη ρεπουμπλικανική Γαλλία, τα αιματηρά όργια των μισθοφορικών αποσπασμάτων, εξοπλισμένων από τους καπιταλιστές ενάντια στους απεργούς στην ελεύθερη και δημοκρατική - ρεπουμπλικανική Αμερική - αυτά τα γεγονότα και χιλιάδες παρόμοια επιβεβαιώνουν την αλήθεια, που μάταια προσπαθεί να την αποκρύψει η αστική τάξη, την αλήθεια ότι στις πιο δημοκρατικές αστικές δημοκρατίες στην πραγματικότητα κυριαρχούν η τρομοκρατία και η δικτατορία της αστικής τάξης, κι αυτό εκδηλώνεται ανοιχτά κάθε φορά που οι εκμεταλλευτές αρχίζουν να νομίζουν ότι η εξουσία του κεφαλαίου κλονίζεται.
10. Ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος του 1914 - 1918 αποκάλυψε πέρα για πέρα ακόμη και στους καθυστερημένους εργάτες τον αληθινό χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας, ακόμη και στις πιο ελεύθερες δημοκρατίες, χαρακτήρα δικτατορίας της αστικής τάξης. Για να πλουτίσει μια ομάδα Γερμανών ή Αγγλων εκατομμυριούχων, ή δισεκατομμυριούχων, εξοντώθηκαν δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι, και στις πιο ελεύθερες δημοκρατίες εγκαθιδρύθηκε η στρατιωτική δικτατορία της αστικής τάξης. Αυτή η στρατιωτική δικτατορία εξακολουθεί να υπάρχει στις χώρες της Αντάντ και ύστερα από την ήττα της Γερμανίας. Ακριβώς ο πόλεμος άνοιξε περισσότερο από καθετί τα μάτια των εργαζομένων, πέταξε τα ψεύτικα στολίδια της αστικής δημοκρατίας, έδειξε στο λαό τις τεράστιες διαστάσεις που πήρε η αισχροκέρδεια και ο πλουτισμός κατά τον πόλεμο και από τον πόλεμο. Εν ονόματι της «ελευθερίας και ισότητας» έκανε η αστική τάξη τον πόλεμο αυτό, εν ονόματι της «ελευθερίας και ισότητας» συσσώρευσαν πρωτάκουστα πλούτη οι προμηθευτές οπλισμού. Η κίτρινη Διεθνής της Βέρνης, όσο κι αν προσπαθεί, δε θα μπορέσει να κρύψει από τις μάχες τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα της αστικής ελευθερίας, της αστικής ισότητας, της αστικής δημοκρατίας, χαρακτήρα που έχει τώρα ξεσκεπαστεί ολοκληρωτικά.
11. Στη Γερμανία, την πιο αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα στην ευρωπαϊκή ήπειρο, οι πρώτοι ήδη μήνες της πλήρους ρεπουμπλικανικής ελευθερίας, που έφερε η ήττα της ιμπεριαλιστικής Γερμανίας, έδειξαν στους Γερμανούς εργάτες και σε όλο τον κόσμο, πού βρίσκεται η πραγματική ταξική ουσία της αστικής ρεπουμπλικανικής δημοκρατίας. Η δολοφονία του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ αποτελεί γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας, όχι μόνο γιατί βρήκαν τραγικό θάνατο οι καλύτεροι άνθρωποι και ηγέτες της πραγματικά προλεταριακής, της Κομμουνιστικής Διεθνούς, αλλά και γιατί αποκαλύφθηκε πέρα για πέρα η ταξική ουσία ενός κράτους προηγμένου σε ευρωπαϊκή κλίμακα - μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή: σε παγκόσμια κλίμακα. Αν κάτω από μια κυβέρνηση σοσιαλπατριωτών οι αξιωματικοί και οι καπιταλιστές μπόρεσαν να δολοφονήσουν ατιμώρητα κρατούμενους, δηλ. ανθρώπους που η κρατική εξουσία τούς είχε θέσει κάτω από τη φρούρησή της, βγαίνει το συμπέρασμα πως η ρεπουμπλικανική δημοκρατία, στην οποία μπόρεσε να συμβεί ένα τέτοιο πράγμα, δεν είναι παρά δικτατορία της αστικής τάξης. Εκείνοι που εκφράζουν την αγανάκτησή τους για τη δολοφονία του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ, αλλά δεν καταλαβαίνουν αυτή την αλήθεια, δείχνουν ή την αμβλύνοιά τους ή την υποκρισία τους. Η «ελευθερία» σε μια από τις πιο ελεύθερες και πιο προηγμένες δημοκρατίες του κόσμου, στη γερμανική δημοκρατία, είναι ελευθερία να δολοφονούνται ατιμώρητα οι κρατούμενοι ηγέτες του προλεταριάτου. Και δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά όσο θα διατηρείται ο καπιταλισμός, γιατί η ανάπτυξη του δημοκρατισμού δεν αμβλύνει, αλλά οξύνει την ταξική πάλη που, εξαιτίας όλων των αποτελεσμάτων και των επιδράσεων του πολέμου και των συνεπειών του, έφτασε ως το σημείο του βρασμού.
Σήμερα, σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο οι μπολσεβίκοι εκτοπίζονται, διώκονται, φυλακίζονται, όπως συμβαίνει λ.χ. σε μια από τις πιο ελεύθερες αστικές δημοκρατίες, στην Ελβετία, όπως συμβαίνει στην Αμερική κτλ., όπου οργανώνονται πογκρόμ κατά των μπολσεβίκων. Από την άποψη της «δημοκρατίας γενικά» ή της «καθαρής δημοκρατίας», είναι απλώς γελοίο, χώρες προηγμένες, πολιτισμένες, δημοκρατικές, εξοπλισμένες ως τα δόντια, να φοβούνται την παρουσία στο έδαφός τους μερικών δεκάδων ανθρώπων από την καθυστερημένη, πεινασμένη, ρημαγμένη Ρωσία, που οι αστικές εφημερίδες σε δεκάδες εκατομμύρια αντίτυπα, την αποκαλούν άγρια, εγκληματική χώρα κτλ. Είναι φανερό ότι οι κοινωνικές συνθήκες που μπόρεσαν να γεννήσουν μια τέτοια χτυπητή αντίφαση, είναι στην πράξη οι συνθήκες της δικτατορίας της αστικής τάξης.
Απαραίτητη η δικτατορία του προλεταριάτου
12. Μια κι έτσι έχουν τα πράγματα, η δικτατορία του προλεταριάτου είναι όχι μόνο απόλυτα νόμιμη σαν μέσο ανατροπής των εκμεταλλευτών και καταστολής της αντίστασής τους, αλλά και απόλυτα απαραίτητη για όλη τη μάζα των εργαζομένων σαν μοναδικό μέσο άμυνας ενάντια στη δικτατορία της αστικής τάξης, που οδήγησε στον πόλεμο και που προετοιμάζει νέους πολέμους.
Το κυριότερο πράγμα που δεν καταλαβαίνουν οι σοσιαλιστές και που φανερώνει πως θεωρητικά είναι κοντόφθαλμοι, πως είναι αιχμάλωτοι των αστικών προκαταλήψεων και πως πρόδωσαν πολιτικά το προλεταριάτο, είναι τούτο, ότι στην καπιταλιστική κοινωνία, όταν η ταξική πάλη, που βρίσκεται στη βάση της κοινωνίας αυτής, οξύνεται κάπως σοβαρά, δεν μπορεί να υπάρξει τίποτε το ενδιάμεσο, παρά τούτο μόνο: είτε δικτατορία της αστικής τάξης, είτε δικτατορία του προλεταριάτου. Κάθε ονειροπόλημα για κάποια τρίτη λύση είναι αντιδραστικό θρηνολόγημα μικροαστού. Αυτό το μαρτυρεί και η πείρα της υπερεκατόχρονης εξέλιξης της αστικής δημοκρατίας και του εργατικού κινήματος όλων των προηγμένων χωρών, και ιδιαίτερα η πείρα της τελευταίας πενταετίας. Αυτό διδάσκει και όλη η επιστήμη της πολιτικής οικονομίας, όλο το περιεχόμενο του μαρξισμού, που εξηγεί ότι σε κάθε εμπορευματική οικονομία είναι οικονομικά αναπόφευκτη η δικτατορία της αστικής τάξης, που δεν υπάρχει άλλος να την αντικαταστήσει, εκτός από την τάξη των προλετάριων, τάξη που αναπτύσσεται, πληθαίνει, συσπειρώνεται, δυναμώνει από την ίδια την εξέλιξη του καπιταλισμού.
13. Ενα άλλο θεωρητικό και πολιτικό λάθος των σοσιαλιστών είναι ότι δεν καταλαβαίνουν πως οι μορφές της δημοκρατίας, αρχίζοντας από τα έμβρυά της στην αρχαιότητα, άλλαζαν αναπόφευκτα στη διάρκεια των χιλιετηρίδων, παράλληλα με την αντικατάσταση της μιας κυρίαρχης τάξης από μιαν άλλη. Στις αρχαίες δημοκρατίες της Ελλάδας, στις πόλεις του μεσαίωνα, στις προηγμένες δημοκρατικές χώρες, η δημοκρατία παρουσίασε διαφορετικές μορφές και εφαρμοζόταν σε διαφορετικούς βαθμούς. Θα ήταν η μεγαλύτερη ανοησία να πιστέψει κανείς πως η πιο βαθιά επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας, το πρώτο στον κόσμο πέρασμα της εξουσίας από τη μειοψηφία των εκμεταλλευτών στην πλειοψηφία των εκμεταλλευομένων μπορεί να συντελεστεί μέσα στα παλιά πλαίσια της παλιάς, αστικής, κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, μπορεί να συντελεστεί χωρίς τις πιο απότομες στροφές, χωρίς τη δημιουργία νέων μορφών δημοκρατίας, νέων θεσμών που ενσαρκώνουν τους νέους όρους εφαρμογής της κτλ.
14. Η δικτατορία του προλεταριάτου μοιάζει με τη δικτατορία των άλλων τάξεων κατά τούτο: ότι την προκάλεσε, όπως και κάθε δικτατορία, η ανάγκη να κατασταλεί με τη βία η αντίσταση της τάξης που χάνει την πολιτική κυριαρχία. Η ριζική διαφορά ανάμεσα στη δικτατορία του προλεταριάτου και στη δικτατορία των άλλων τάξεων - τη δικτατορία των τσιφλικάδων στο μεσαίωνα, τη δικτατορία της αστικής τάξης σε όλες τις πολιτισμένες καπιταλιστικές χώρες - βρίσκεται στο ότι η δικτατορία των τσιφλικάδων και της αστικής τάξης σήμαινε βίαιη καταστολή της αντίστασης της τεράστιας πλειοψηφίας του πληθυσμού, δηλαδή των εργαζομένων. Απεναντίας, η δικτατορία του προλεταριάτου σημαίνει βίαιη καταστολή της αντίστασης των εκμεταλλευτών, των τσιφλικάδων και των καπιταλιστών, δηλαδή μιας ασήμαντης μειοψηφίας του πληθυσμού.
Απ' εδώ, κατά λογική συνέπεια, βγαίνει ότι η δικτατορία του προλεταριάτου δεν μπορεί παρά να συνεπιφέρει αναπόφευκτα όχι μόνο μια αλλαγή γενικά των μορφών και των θεσμών της δημοκρατίας, αλλά μια τέτοια ακριβώς αλλαγή που θα επιτρέψει μια χωρίς προηγούμενο στον κόσμο επέκταση της αποτελεσματικής χρησιμοποίησης του δημοκρατισμού από τις τάξεις των εργαζομένων, από εκείνους που καταπιέζει ο καπιταλισμός.
Και πραγματικά, η μορφή αυτή της δικτατορίας του προλεταριάτου, που δημιουργήθηκε ήδη στην πράξη, δηλ. η Σοβιετική εξουσία στη Ρωσία, το Rate-System* στη Γερμανία, το Shop Stewards Committees και οι άλλοι ανάλογοι σοβιετικοί θεσμοί σε άλλες χώρες, όλα αυτά σημαίνουν και κάνουν πράξη ακριβώς για τις εργαζόμενες τάξεις, δηλ. για την τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού, τη συγκεκριμένη δυνατότητα να ασκούν τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις δημοκρατικές ελευθερίες, που δεν υπήρξε ποτέ ούτε και κατά προσέγγιση στις πιο εξελιγμένες, στις πιο δημοκρατικές αστικές δημοκρατίες.
Η ουσία της Σοβιετικής εξουσίας συνίσταται στο ότι η μαζική οργάνωση ακριβώς των τάξεων που καταπιέζονταν από τον καπιταλισμό, δηλ. των εργατών και των μισοπρολετάριων (αγροτών που δεν εκμεταλλεύονται ξένη εργασία και είναι αναγκασμένοι να πουλούν διαρκώς έστω και ένα μέρος της εργατικής τους δύναμης), αποτελεί τη μόνιμη και αποκλειστική βάση όλης της κρατικής εξουσίας, ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού. Ακριβώς αυτές οι μάζες, που ακόμη και στις πιο δημοκρατικές αστικές δημοκρατίες, αν και ισότιμες σύμφωνα με το νόμο, στην πραγματικότητα παραμερίζονταν με χίλιους δυο τρόπους και τερτίπια από τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή και από την άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, προσελκύονται τώρα σε μια μόνιμη, απαραίτητη και ταυτόχρονα αποφασιστική συμμετοχή στη δημοκρατική διακυβέρνηση του κράτους.
15. Ενώ η αστική δημοκρατία υποσχόταν παντού και πάντα την ισότητα των πολιτών, ανεξάρτητα από φύλο, θρήσκευμα, φυλή, εθνικότητα, αλλά πουθενά δεν την εφάρμοσε και, λόγω της κυριαρχίας του καπιταλισμού, ούτε μπορούσε να την εφαρμόσει, η Σοβιετική εξουσία ή η δικτατορία του προλεταριάτου την πραγματοποιεί άμεσα και πλήρως, γιατί αυτό είναι σε θέση να το κάνει μόνο η εξουσία των εργατών που δεν έχουν συμφέρον από τη διατήρηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και από την πάλη για το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμά τους.
Οι μάζες στο μηχανισμό διακυβέρνησης
16. Η παλιά, δηλ. η αστική δημοκρατία και ο κοινοβουλευτισμός είχαν οργανωθεί έτσι που ακριβώς οι μάζες των εργαζομένων να είναι πιο πολύ απομακρυσμένες από τη συμμετοχή στο μηχανισμό της διακυβέρνησης. Η Σοβιετική εξουσία, δηλ. η δικτατορία του προλεταριάτου, απεναντίας, είναι οργανωμένη έτσι που να προσεγγίσει τις μάζες των εργαζομένων στο μηχανισμό της διακυβέρνησης. Τον ίδιο σκοπό εξυπηρετεί η συνένωση της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας στα πλαίσια της σοβιετικής οργάνωσης του κράτους και η αντικατάσταση των εδαφικών εκλογικών περιφερειών με τις παραγωγικές μονάδες, όπως είναι το εργοστάσιο, η φάμπρικα.
17. Ο στρατός ήταν ένας μηχανισμός καταπίεσης όχι μόνο επί μοναρχίας. Διατήρησε αυτό το χαρακτήρα και σε όλες τις αστικές δημοκρατίες, ακόμη και στις πιο δημοκρατικές. Μόνο η Σοβιετική εξουσία, σαν μόνιμη κρατική οργάνωση ακριβώς των τάξεων που καταπιέζονταν από τον καπιταλισμό, είναι σε θέση να εξαλείψει την υποταγή του στρατού στην αστική διοίκηση και να συγχωνεύσει πραγματικά το προλεταριάτο με το στρατό, να εξοπλίσει πραγματικά το προλεταριάτο και να αφοπλίσει πραγματικά την αστική τάξη, που χωρίς αυτό η νίκη του σοσιαλισμού δεν είναι δυνατή.
18. Η σοβιετική Οργάνωση του κράτους είναι προσαρμοσμένη στον καθοδηγητικό ρόλο του προλεταριάτου, της τάξης που βγήκε από τον καπιταλισμό πιο συγκεντρωμένη και πιο φωτισμένη. Η πείρα όλων των επαναστάσεων και όλων των κινημάτων των καταπιεζομένων τάξεων, η πείρα του παγκόσμιου σοσιαλιστικού κινήματος μας διδάσκει ότι μόνο το προλεταριάτο είναι σε θέση να συνενώσει και να πάρει με το μέρος του τα σκόρπια και καθυστερημένα στρώματα του εργαζόμενου και εκμεταλλευόμενου πληθυσμού.
19. Μόνο η σοβιετική οργάνωση του κράτους μπορεί πραγματικά να τσακίσει μεμιάς και να εξαρθρώσει οριστικά τον παλιό, δηλ. τον αστικό υπαλληλικό και δικαστικό μηχανισμό, που διατηρήθηκε και δεν μπορούσε παρά να διατηρηθεί αναπόφευκτα στις συνθήκες του καπιταλισμού ακόμη και στις πιο δημοκρατικές δημοκρατίες, αποτελώντας στην πράξη το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πραγματοποίηση του δημοκρατισμού για τους εργάτες και για τους εργαζόμενους. Η Κομμούνα του Παρισιού έκανε το πρώτο κοσμοϊστορικό βήμα στο δρόμο αυτό, η Σοβιετική εξουσία το δεύτερο.
Η κατάργηση της κρατικής εξουσίας
20. Η κατάργηση της κρατικής εξουσίας είναι ένας σκοπός που έβαζαν μπροστά τους όλοι οι σοσιαλιστές και ανάμεσά τους ο Μαρξ στην πρώτη γραμμή. Χωρίς την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού, ο αληθινός δημοκρατισμός, δηλ. η ισότητα και η ελευθερία, είναι απραγματοποίητος. Αλλά προς το σκοπό αυτό οδηγεί πρακτικά μόνο η σοβιετική, ή προλεταριακή, δημοκρατία, γιατί, προσελκύοντας τις μαζικές οργανώσεις των εργαζομένων σε μια μόνιμη και απαραίτητη συμμετοχή στη διακυβέρνηση του κράτους, αρχίζει αμέσως να προετοιμάζει την πλήρη απονέκρωση κάθε κράτους.
21. Η Ολοκληρωτική χρεοκοπία των σοσιαλιστών που συγκεντρώθηκαν στη Βέρνη, η πλήρης ανικανότητά τους να καταλάβουν τη νέα, δηλ. την προλεταριακή δημοκρατία, φαίνεται κυρίως από το εξής. Στις 10 του Φλεβάρη 1919 ο Μπράντινγκ κήρυξε τον τερματισμό των εργασιών της διεθνούς συνδιάσκεψης της κίτρινης Διεθνούς στη Βέρνη. Στις 11 του Φλεβάρη 1919 δημοσιεύτηκε στο Βερολίνο, στην «Die Freiheit», εφημερίδα αυτών που συμμετείχαν στη συνδιάσκεψη, μια έκκληση του Κόμματος των «ανεξάρτητων» προς το προλεταριάτο. Στην έκκληση αυτή αναγνωρίζεται ο αστικός χαρακτήρας της κυβέρνησης Σάιντεμαν, την κατηγορούν ότι επιθυμεί να καταργήσει τα Σοβιέτ που αποκαλούνται Trager und Schutzer der Revolution - φορείς και φύλακες της επανάστασης, και γίνεται η πρόταση να νομιμοποιηθούν τα Σοβιέτ, να τους παραχωρηθούν κρατικά δικαιώματα να αναστέλλουν τις αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης και το ζήτημα να παραπέμπεται σε παλλαϊκό δημοψήφισμα.
Η πρόταση αυτή σημαίνει ολοκληρωτική ιδεολογική χρεοκοπία των θεωρητικών που υπεράσπιζαν τη δημοκρατία χωρίς να καταλαβαίνουν τον αστικό της χαρακτήρα. Η γελοία προσπάθεια να συνδυαστεί το σύστημα των Σοβιέτ, δηλ. η δικτατορία του προλεταριάτου, με την Εθνοσυνέλευση, δηλ. με τη δικτατορία της αστικής τάξης, ξεσκεπάζει ολοκληρωτικά και τη φτώχεια της σκέψης των κίτρινων σοσιαλιστών και σοσιαλδημοκρατών, και την πολιτική τους μικροαστική αντιδραστικότητα, και τις δειλές παραχωρήσεις τους στην ασυγκράτητα αυξανόμενη δύναμη της νέας προλεταριακής δημοκρατίας.
22. Καταδικάζοντας τον μπολσεβικισμό, η πλειοψηφία της κίτρινης Διεθνούς στη Βέρνη, που από φόβο μπροστά στις εργατικές μάζες δεν τόλμησε να ψηφίσει τυπικά μια απόφαση σ' αυτό το πνεύμα, ενήργησε σωστά από ταξική άποψη. Ακριβώς αυτή η πλειοψηφία είναι πέρα για πέρα αλληλέγγυα με τους Ρώσους μενσεβίκους και σοσιαλιστές - επαναστάτες και με τους Σάιντεμαν στη Γερμανία. Οι Ρώσοι μενσεβίκοι και σοσιαλιστές - επαναστάτες, παραπονούμενοι ότι διώκονται από τους μπολσεβίκους, προσπαθούν να κρύψουν το γεγονός ότι τις διώξεις αυτές τις επέβαλε η συμμετοχή των μενσεβίκων και των σοσιαλιστών - επαναστατών στον εμφύλιο πόλεμο με το μέρος της αστικής τάξης ενάντια στο προλεταριάτο. Το ίδιο και οι Σάιντεμαν και το κόμμα τους στη Γερμανία απέδειξαν ήδη ότι συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο στον εμφύλιο πόλεμο, δηλ. με το μέρος της αστικής τάξης ενάντια στους εργάτες.
Γι' αυτό ήταν πολύ φυσικό η πλειοψηφία αυτών που πήραν μέρος στην κίτρινη Διεθνή της Βέρνης να ταχθεί υπέρ της καταδίκης των μπολσεβίκων. Στη στάση αυτή βρήκε την έκφρασή της όχι η υπεράσπιση της «καθαρής δημοκρατίας», αλλά η αυτοάμυνα ανθρώπων που ξέρουν και νιώθουν ότι στον εμφύλιο πόλεμο η θέση τους είναι με το μέρος της αστικής τάξης ενάντια στο προλεταριάτο.
Να γιατί δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε ότι η απόφαση της πλειοψηφίας της κίτρινης Διεθνούς είναι σωστή από ταξική άποψη. Το προλεταριάτο δεν πρέπει να φοβάται την αλήθεια, μα να την κοιτάζει κατάματα και να βγάζει απ' αυτή όλα τα πολιτικά συμπεράσματα.
Σύντροφοι! Θα ήθελα ακόμη κάτι να προσθέσω στα δύο τελευταία εδάφια. Νομίζω ότι οι σύντροφοι που θα μας κάνουν έκθεση για τη συνδιάσκεψη της Βέρνης, θα μας μιλήσουν πιο διεξοδικά γι' αυτό το ζήτημα.
Σε όλη τη διάρκεια της συνδιάσκεψης της Βέρνης δεν ειπώθηκε ούτε λέξη για τη σημασία της Σοβιετικής εξουσίας. Δυο χρόνια τώρα συζητάμε το ζήτημα αυτό στη Ρωσία. Ακόμη στην κομματική συνδιάσκεψη του Απρίλη του 1917 είχαμε βάλει θεωρητικά και πολιτικά το ζήτημα: «τι είναι η Σοβιετική εξουσία, ποιο το περιεχόμενό της, ποια η ιστορική της σημασία;». Δυο χρόνια τώρα συζητάμε αυτό το ζήτημα, και στο κομματικό μας συνέδριο ψηφίσαμε σχετική απόφαση.
Η εφημερίδα «Freiheit» του Βερολίνου δημοσίευσε στις 11 του Φλεβάρη μια έκκληση προς το γερμανικό προλεταριάτο, υπογραμμένη όχι μόνο από τους ηγέτες των ανεξάρτητων σοσιαλδημοκρατών της Γερμανίας, αλλά και από όλα τα μέλη της ομάδας των ανεξάρτητων. Τον Αύγουστο του 1918 ο Κάουτσκι, ο μεγαλύτερος θεωρητικός αυτών των ανεξάρτητων, έγραφε στην μπροσούρα του «Η δικτατορία του προλεταριάτου» ότι είναι οπαδός της δημοκρατίας και των σοβιετικών οργάνων, αλλά ότι τα Σοβιέτ πρέπει να έχουν μόνο οικονομική σημασία και να μην αναγνωρίζονται καθόλου σαν κρατικές Οργανώσεις. Ο Κάουτσκι επαναλαβαίνει το ίδιο πράγμα στα φύλλα της 11 και της 12 του Γενάρη της «Freiheit». Στις 9 του Φλεβάρη εμφανίζεται ένα άρθρο του Ρούντολφ Χίλφερντινγκ, που θεωρείται επίσης σαν ένας από τους μεγαλύτερους και εγκυρότερους θεωρητικούς της II Διεθνούς. Αυτός προτείνει να πραγματοποιηθεί νομικά, με το δρόμο της κρατικής νομοθεσίας, ο συνδυασμός του συστήματος των Σοβιέτ με την Εθνοσυνέλευση. Αυτό ήταν στις 9 του Φλεβάρη. Στις 11 του Φλεβάρη η πρόταση αυτή γίνεται δεκτή από όλο το Κόμμα των ανεξάρτητων και δημοσιεύεται υπό μορφή έκκλησης.
Παρόλο που η Εθνοσυνέλευση υπάρχει πια και μάλιστα ύστερα από το γεγονός ότι οι πιο μεγάλοι θεωρητικοί των ανεξάρτητων σοσιαλδημοκρατών διακήρυξαν ότι οι σοβιετικές οργανώσεις δεν πρέπει να είναι κρατικές οργανώσεις, παρ' όλα αυτά υπάρχουν πάλι ταλαντεύσεις! Αυτό αποδεικνύει ότι οι κύριοι αυτοί δεν κατάλαβαν απολύτως τίποτε από το νέο κίνημα και από τους όρους πάλης που διεξάγει. Αλλά αυτό αποδεικνύει και κάτι άλλο, και συγκεκριμένα ότι πρέπει να υπάρχουν λόγοι, αιτίες που προκαλούν αυτές τις ταλαντεύσεις! Οταν, ύστερα από όλα αυτά τα γεγονότα, ύστερα από δύο σχεδόν χρόνια νικηφόρας επανάστασης στη Ρωσία, μας σερβίρουν αποφάσεις σαν κι αυτές που ψηφίστηκαν στη συνδιάσκεψη της Βέρνης, στις οποίες δεν αναφέρεται τίποτε για τα Σοβιέτ και για τη σημασία τους, όταν στη συνδιάσκεψη αυτή κανένας αντιπρόσωπος σε καμιά ομιλία δεν έβγαλε ούτε λέξη γι' αυτό το πράγμα, μπορούμε να δηλώσουμε με όλο μας το δίκιο ότι όλοι αυτοί οι κύριοι, σαν σοσιαλιστές και θεωρητικοί, δεν υπάρχουν πια για μας.
Αυτό όμως από πρακτική, πολιτική άποψη δείχνει, σύντροφοι, ότι μέσα στις μάζες συντελούνται μεγάλες ανακατατάξεις, μια και οι ανεξάρτητοι αυτοί, που θεωρητικά και από άποψη αρχών ήταν ενάντια σ' αυτές τις κρατικές Οργανώσεις, κάνουν ξαφνικά μια τόσο ανόητη πρόταση, όπως είναι η πρόταση του «ειρηνικού» συνδυασμού της Εθνοσυνέλευσης με το σύστημα των Σοβιέτ, δηλ. του συνδυασμού της δικτατορίας της αστικής τάξης με τη δικτατορία του προλεταριάτου. Βλέπουμε πως όλοι αυτοί χρεοκόπησαν σαν σοσιαλιστές και σαν θεωρητικοί και τι τεράστιες αλλαγές συντελούνται στις μάζες. Οι καθυστερημένες μάζες του γερμανικού προλεταριάτου έρχονται σε μας, ήλθαν σε μας! Η σημασία του Ανεξάρτητου κόμματος των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών, του καλύτερου τμήματος της συνδιάσκεψης της Βέρνης, ισοδυναμεί, επομένως, με μηδέν από θεωρητική και σοσιαλιστική άποψη. Ωστόσο, διατηρεί κάποια σημασία που συνίσταται στο ότι αυτά τα ταλαντευόμενα στοιχεία αποτελούν για μας βαρόμετρο των διαθέσεων των καθυστερημένων στρωμάτων του προλεταριάτου. Αυτή ακριβώς είναι κατά τη γνώμη μου η μεγάλη ιστορική σημασία αυτής της συνδιάσκεψης. Εμείς ζήσαμε κάτι παρόμοιο και στη δική μας επανάσταση. Οι μενσεβίκοι μας πέρασαν σχεδόν ακριβώς τον ίδιο δρόμο εξέλιξης, όπως και οι θεωρητικοί των ανεξάρτητων στη Γερμανία. Στην αρχή, όταν είχαν την πλειοψηφία στα Σοβιέτ, ήταν υπέρ των Σοβιέτ. Τότε μόνο αυτό άκουγες: «Ζήτω τα Σοβιέτ!», «Υπέρ των Σοβιέτ!», «Τα Σοβιέτ σημαίνουν επαναστατική δημοκρατία!». Οταν όμως την πλειοψηφία στα Σοβιέτ την πήραμε εμείς, οι μπολσεβίκοι, τότε αυτοί άρχισαν να τραγουδούν άλλο σκοπό: τα Σοβιέτ δεν πρέπει να υπάρχουν δίπλα στη Συντακτική Συνέλευση, διάφοροι μενσεβίκοι θεωρητικοί έκαναν παρεμφερείς προτάσεις, να συνδυαστεί δηλαδή το σύστημα των Σοβιέτ με τη Συντακτική Συνέλευση και να περιληφθούν στην κρατική οργάνωση. Εδώ αποκαλύπτεται για άλλη μια φορά ότι η γενική πορεία της προλεταριακής επανάστασης είναι η ίδια σε όλο τον κόσμο. Στην αρχή αυθόρμητος σχηματισμός των Σοβιέτ, ύστερα επέκταση και ανάπτυξή τους, κατόπι πρακτική εμφάνιση του ζητήματος: ή Σοβιέτ, ή Εθνοσυνέλευση, είτε Συντακτική Συνέλευση, είτε αστικός κοινοβουλευτισμός. Πλήρης σύγχυση στις γραμμές των καθοδηγητών και, τέλος, προλεταριακή επανάσταση. Νομίζω όμως ότι, ύστερα από δυο χρόνια σχεδόν επανάστασης, δεν πρέπει να βάζουμε έτσι το ζήτημα, αλλά πρέπει να πάρουμε συγκεκριμένες αποφάσεις, γιατί η επέκταση του συστήματος των Σοβιέτ είναι για μας, και ιδιαίτερα για τις περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, σπουδαιότατο καθήκον.
...................
* Σύστημα των Σοβιέτ.

ByΦιλιππος Ανθης στις
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

TOP READ