13/3/1872. Σαν σήμερα, γεννιέται στην Κέρκυρα, ο λογοτέχνης, ποιητής και μεταφραστής Κωνσταντίνος Θεοτόκης

13/3/1872. Σαν σήμερα, γεννιέται στην Κέρκυρα, ο λογοτέχνης, ποιητής και μεταφραστής 

Κωνσταντίνος Θεοτόκης. Γόνος παλιάς αριστοκρατικής οικογένειας, γιος του Μάρκου Θεοτόκη, και 

ανιψιός του Ιάκωβου Πολυλά από την μητέρα του, Αγγελική. Μετά το ιδιωτικό σχολείο Κοντούτη, 

φοίτησε για 8 χρόνια στο Εκπαιδευτήριο Καποδίστριας και τέλειωσε το γυμνάσιο το 1888. Μαθητής 

έγραψε το «Εγχειρίδιον προς κατασκευήν διαφόρων εκ χάρτου παιγνίων». Έντονο ήταν και το 

ενδιαφέρον του για τις φυσικές επιστήμες. Εξέδωσε με τον αδελφό του, σε ηλικία 14 ετών την 

εφημερίδα «Ελπίς». Το 1887 εκδίδει μελέτη για τον ηλεκτροχημικό τηλέγραφο και επαινείται από τη  

Γαλλική Ακαδημία Επιστημών για τη μελέτη του για το κυβερνώμενο αερόστατο. Στο Πανεπιστήμιο 

της Σορβόννης το 1889 σπούδασε φυσικομαθηματικά, όμως μετά από 2 χρόνια συνέχισε στη Βενετία. 

Εκεί γνωρίστηκε με την βαρόνη Ερνεστίνη φον Μάλοβιτς την οποία παντρεύτηκε 2 χρόνια αργότερα 

στη Βοημία. Λίγο αργότερα εγκαταστάθηκαν στον πύργο των Καρουσάδων. Τότε αρχίζει η φιλία του 

με το Λορέντζο Μαβίλη, με τον οποίο πήρε μέρος στην κρητική επανάσταση και στον πόλεμο του 1897. 

Φεύγει για σπουδές έξι μηνών στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου ήρθε σε επαφή με τη σκέψη του Μαρξ 

και του Νίτσε, ασπάζεται τις ιδέες του Σοσιαλισμού και απαρνείται τα προνόμια της τάξης του. Την ίδια 

περίοδο στράφηκε προς τις θεωρητικές επιστήμες. Το 1895 εκδίδει στη γαλλική γλώσσα ένα ρομάντζο, 

το 1899 δημοσιεύει σε συνέχειες το Πάθος και το Πίστομα στο περιοδικό Τέχνη του Κωνσταντίνου 

Χατζόπουλου. Το 1900 πέθανε η κόρη του Ερνεστίνη από μηνιγγίτιδα σε ηλικία πέντε ετών. Το 

1901δημοσίευσε το διήγημα Juventus Mundi και τον επόμενο χρόνο την Κασσώπη. Το 1902 για τα 

100 χρόνια από τη γέννηση του Σολωμού δημοσίευσε άρθρο στην εφημερίδα Neue Presse της Βιέννης. 

Το 1903 γνωρίστηκε με την στενή φίλη του, ποιήτρια Ειρήνη Δενδρινού και το 1904 δημοσίευσε στο 

Νουμά τη διατριβή Σανσκριτική και καθαρεύουσα. Το 1905 οργάνωσε συνέδριο δημοτικιστών στην 

Κέρκυρα με καλεσμένο τον Αλέξανδρο Πάλλη. Στη διετία 1907-1909 βρέθηκε στο πανεπιστήμιο του 

Μονάχου για σπουδές και επέστρεψε στην Κέρκυρα, όπου υποδέχτηκε τον σοσιαλιστή Μαζαράκη. 

Ο Κ. Θεοτόκης υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Σοσιαλιστικού Ομίλου Κερκύρας, με τον οποίο συμμετείχε 

στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ (κατοπινό ΚΚΕ). Επίσης ιδρυτικό μέλος του Αλληλοβοηθητικού 

Εργατικού Συνδέσμου Κερκύρας, που ήταν η απαρχή του οργανωμένου συνδικαλιστικού κινήματος 

στο νησί μας (1910 - 1914), ενώ παράλληλα υποστήριξε το κίνημα για τη χειραφέτηση των γυναικών. 

Το 1912 αρνήθηκε να παραλάβει το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος από την κυβέρνηση. Το 

1916 συμμετείχε σε ειδική αποστολή του επαναστατικού κινήματος Θεσσαλονίκης στη Ρώμη μετά από 

ανάθεση του τότε υπουργού Εξωτερικών Νικολάου Πολίτη. Επέστρεψε στην Κέρκυρα και διορίστηκε 

αντιπρόσωπος της κυβέρνησης στην Κέρκυρα, αλλά παραιτήθηκε τον ίδιο χρόνο. Με την πτώση της 

αυστροουγγρικής μοναρχίας ο Θεοτόκης και η σύζυγός του καταστράφηκαν οικονομικά. Η υγεία 

του κλονίστηκε. Άλλαξε διάφορες εργασίες, διευθυντής λογοκρισίας (2 μόνο ημέρες), υπάλληλος 

των εκδόσεων Ελευθερουδάκη, υπάλληλος της Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων και της Εθνικής 

Βιβλιοθήκης, κα. Σ’ όλη του τη ζωή γράφει και δημοσιεύει πεζά, ποιητικά και μεταφραστικά έργα 

σε λογοτεχνικά περιοδικά  κι εφημερίδες. Η άθλια οικονομική του κατάσταση και η αρρώστια του, 

δυσκόλεψαν τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Πέθανε στην Κέρκυρα, που τόσο αγάπησε, την 1η 

Ιουλίου του 1923, αφήνοντας ανολοκλήρωτο το τελευταίο του έργο με τίτλο «Ο παπά Ιορδάνης 

περίχαρος και η ενορία του». Ο Κ. Θεοτόκης ασχολήθηκε κυρίως με την πεζογραφία. Άρχισε με 

διηγήματα (την περίοδο 1898-1910) με επιρροές από τον γερμανικό ιδεαλισμό και τη σκέψη του Νίτσε 

και θέματα μυθολογικά, μεσαιωνικά και άλλα, όλα απομακρυσμένα από την πραγματικότητα της 

εποχής του. Όμως η επαφή του με την επαναστατική θεωρεία του Μάρξ και το Σοσιαλιστικό κίνημα, 

άλλαξε την πορεία του έργου του, από την ψυχογραφική ηθογραφία, προς τον κοινωνικό ρεαλισμό και 

τη στρατευμένη τέχνη. Σταθμοί της πορείας του στάθηκαν Το Πάθος, Το Πίστομα, Η τιμή και το χρήμα,  

Ο κατάδικος, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους, Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλλα. Στο χώρο της ποίησης 

έγραψε 32 σονέτα με ερωτική κυρίως θεματολογία. Εξέδωσε φιλολογικές μελέτες και εξαιρετικές 

μεταφράσεις έργων της παγκόσμιας λογοτεχνίας (ο Θεοτόκης μιλούσε δέκα γλώσσες), με τις οποίες 

στόχευε στην πνευματική αφύπνιση του λαού. Στα έργα του, η κερκυραϊκή ύπαιθρος, οι φτωχογειτονιές 

της πόλης, τα λαϊκά έθιμα, ο τρόπος ζωής, οι καημοί, τα βάσανα, η εκμετάλλευση των εργαζομένων 

και των φτωχών αγροτών αναδεικνύονται και μαζί τους αναδεικνύεται και η ανάγκη για οργανωμένο 

αγώνα και η ελπίδα για την απελευθέρωση απ’ τα δεσμά της εκμετάλλευσης. Χαρακτηριστικά η ηρωίδα 

του, η Ρίνη, επαναλαμβάνει, στην «Τιμή και το χρήμα» θέλοντας να δείξει ότι ο εργαζόμενος λαός δεν 

χρειάζεται σωτήρες, αλλά οργάνωση και πάλη ταξική, «Δουλευτάδες είμαστε, ποιόν έχουμε ανάγκη;»   

                                                                                        Σκέμπρη Τζένη (μέλος Τ.Ε. Κέρκυρας του ΚΚΕ)