12 Ιουν 2016

Ανίχνευση βιοχημικών ουσιών στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο

Ανίχνευση βιοχημικών ουσιών στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο



Χημικές ενώσεις σημαντικές για την εμφάνιση της ζωής (με τη μορφή που εκδηλώθηκε στη Γη) ανακαλύφθηκαν στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, σύμφωνα με μελέτη στηριγμένη στα δεδομένα του οργάνου ROSINA της διαστημοσυσκευής «Ροζέτα», που μελετά τον κομήτη από κοντά τα τελευταία δύο χρόνια. Μεταξύ αυτών των χημικών ουσιών είναι το αμινοξύ γλυκίνη και ενώσεις του φωσφόρου, απαραίτητες στο DNA και τις κυτταρικές μεμβράνες.
Ορισμένοι επιστήμονες επί μακρόν υποστηρίζουν την πιθανότητα το νερό και οι οργανικές ενώσεις (χημικές ενώσεις του άνθρακα) να προήλθαν από κομήτες και αστεροειδείς που προσέκρουσαν στη νεαρή Γη μετά την ψύξη της και το σχηματισμό του στερεού φλοιού της, προσφέροντας τα απαραίτητα υλικά για την εμφάνιση της ζωής. Αν και ήταν ήδη γνωστό ότι ορισμένοι κομήτες και αστεροειδείς έχουν νερό με σύνθεση διαλυμένων ουσιών ανάλογη με των ωκεανών της Γης, η επιστημονική ομάδα της «Ροζέτα» βρήκε μια σημαντική διαφορά στο νερό του κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, ενισχύοντας τα επιχειρήματα της μιας πλευράς στη συζήτηση σχετικά με το αν το νερό στον πλανήτη μας προέρχεται από κομήτες και αστεροειδείς, ή αν κατά το μεγαλύτερο μέρος του είναι αυτόχθονο.
Τα αμινοξέα είναι βιολογικά σημαντικές οργανικές ενώσεις, που περιέχουν άνθρακα, οξυγόνο, υδρογόνο και άζωτο. Από τη συνένωση διαφορετικών αμινοξέων σε διάφορους συνδυασμούς σχηματίζονται οι πρωτεΐνες, βασική κατηγορία χημικών ουσιών της ζωής στη Γη. Ιχνη της γλυκίνης, του απλούστερου αμινοξέος, είχαν βρεθεί σε δείγματα από τον κομήτη Wild-2, που έφερε στη Γη η αποστολή Στάρνταστ της NASA, το 2006. Ομως, το ενδεχόμενο να μολύνθηκαν τα δείγματα στη Γη έκανε την ανάλυσή τους εξαιρετικά δύσκολη και τα συμπεράσματα αμφισβητήσιμα. Τώρα, όμως, η «Ροζέτα», το σκάφος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), έκανε επανειλημμένες απευθείας ανιχνεύσεις της γλυκίνης, στην κόμη του Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, δηλαδή στην πολύ αραιή ομιχλώδη ατμόσφαιρα γύρω από τον πυρήνα του κομήτη. Επειδή δεν τίθεται θέμα επιμόλυνσης γήινης προέλευσης, πρόκειται για την πρώτη αδιαμφισβήτητη ανίχνευση του αμινοξέος σε κομήτη. Οι επιστήμονες εντόπισαν και ορισμένα άλλα οργανικά μόρια, προδρόμους της γλυκίνης, παίρνοντας έτσι ιδέες για τις δυνατές χημικές διαδρομές σχηματισμού του αμινοξέος.
Οι μετρήσεις έγιναν πριν ο κομήτης φτάσει τον Αύγουστο του 2015 στο κοντινότερο σημείο του προς τον Ηλιο (περιήλιο). Η πρώτη ανίχνευση έγινε τον Οκτώβρη του 2014, όταν η «Ροζέτα» βρισκόταν σε απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων από τον κομήτη, ενώ δεύτερη ανίχνευση έγινε το Μάρτη του 2015, όταν βρισκόταν σε απόσταση 15 - 30 χιλιομέτρων. Γλυκίνη ανιχνεύτηκε και σε άλλες περιπτώσεις, σε εκτονώσεις αερίων από το εσωτερικό του κομήτη, όταν για να προστατευθεί από τη σκόνη η «Ροζέτα» είχε απομακρυνθεί στα 200 χλμ.
Οπως τόνισε η Κάθριν Αλτβεγκ, επικεφαλής ερευνήτρια της ομάδας του οργάνου ROSINA, οι επιστήμονες διέκριναν ισχυρή σχέση ανάμεσα στη γλυκίνη και την εκτοξευόμενη σκόνη, πράγμα που σημαίνει ότι η ουσία απελευθερώνεται πιθανότατα μαζί με άλλες πτητικές χημικές ουσίες από την επικάλυψη πάγου των κόκκων σκόνης, μόλις αυτοί θερμανθούν αρκετά στην κόμη. Η γλυκίνη μετατρέπεται στην αέρια μορφή της, όταν η θερμοκρασία φτάσει τους 150 βαθμούς Κελσίου, γι' αυτό στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του κομήτη γύρω από τον Ηλιο, όταν η θερμοκρασία της επιφάνειας και του υπεδάφους του είναι χαμηλή, δεν υπάρχουν ανιχνεύσιμες ποσότητες στην κόμη του.
Δεκάδες είδη οργανικών μορίων έχουν ανιχνευθεί μέχρι σήμερα σε νεφελώματα και διαστρική σκόνη, αλλά η γλυκίνη δεν είχε εντοπιστεί μεταξύ των ουσιών αυτών των μοριακών νεφών. Ανεξάρτητα από το ρόλο που έπαιξαν ή δεν έπαιξαν στην εμφάνιση της ζωής στη Γη, οι οργανικές ουσίες που παράγονται αυθόρμητα ως αποτέλεσμα των φυσικών νόμων ακόμα και σε συνθήκες διαστημικού κενού, αποδεικνύεται ότι βιομόρια και πρόδρομα μόρια υπάρχουν παντού μέσα στο σύμπαν, στους περιπλανώμενους βράχους των πλανητικών συστημάτων, αλλά και ανάμεσα στα άστρα. Δημιουργούνται εύκολα από τις ηλεκτρικές εκκενώσεις (κεραυνοί) σε ατμόσφαιρες όπως της πρώιμης Γης (πείραμα Μίλερ). Το «θαύμα» της ζωής προκύπτει ως αποτέλεσμα των φυσικών νόμων, όπου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Και οι νόμοι κίνησης της ζωντανής ύλης είναι η έκφραση των νομοτελειών που διέπουν τη φυσική πραγματικότητα σε αυτό το ανώτερο επίπεδο οργάνωσης της ύλης.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.nasa.gov, www.esa.int, http://bigelowaerospace.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ