Το «πραξικόπημα» και η «ελπίδα»
Μαζί
με αυτούς που είδαν στην επικράτηση Ερντογάν τη «νίκη της δημοκρατίας»
και της «συνταγματικής νομιμότητας», δεν έλειψε και αρθρογραφία στο
διεθνή Τύπο που ουσιαστικά σηματοδοτεί ότι η ενδεχόμενη ανατροπή του
Ερντογάν ταυτιζόταν με επιδιώξεις τμημάτων αστικών τάξεων μεγάλων
ιμπεριαλιστικών κέντρων όπως των ΗΠΑ.
Χαρακτηριστική είναι η ανάλυση που εμφανίστηκε στη «Νιου Γιορκ Ποστ» τη 15η Ιούλη, ελάχιστες ώρες αφού είχε ξεκινήσει η απόπειρα πραξικοπήματος με την υπογραφή του Μάικλ Ρούμπιν, πρώην αξιωματούχου του αμερικανικού Πενταγώνου. Ο - χαρακτηριστικός - τίτλος του ήταν «Γιατί το πραξικόπημα στην Τουρκία θα μπορούσε να σημάνει ελπίδα».
«Στην Τουρκία τα πραξικοπήματα δεν είναι καθόλου άγνωστα» σημειώνει ο συντάκτης, για να υπερασπιστεί στη συνέχεια τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει ο στρατός στη διαδικασία αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος και να επισημάνει: «Ιστορικά, ο τουρκικός στρατός ήταν πάντα εγγυητής του τουρκικού Συντάγματος... Ενώ κάθε πραξικόπημα είναι τραγικό, στην Τουρκία υπάρχει ελπίδα: ο στρατός δεν προσπάθησε ποτέ να ανακτήσει την εξουσία (ο ίδιος). Περισσότερο, αναλάμβανε πάντα ένα ρόλο επιστάτη, ψάχνοντας να αποκαταστήσει τους συνταγματικούς ελέγχους και τις ισορροπίες ώστε να επιστρέψει στην Τουρκία η δημοκρατία».
Η ανάλυση του πρώην στελέχους του αμερικανικού Πενταγώνου συνεχίζει ως εξής: «Υπάρχουν και άλλοι λόγοι για να ελπίζει κανείς: θα χρειαστεί μία ή δύο μέρες πριν καταλάβουμε αν το πραξικόπημα επικρατήσει, αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο από ό,τι φαίνεται ανατραπείς πρωθυπουργός που έγινε πρόεδρος, ήταν (ουσιαστικά) ένας μονάρχης. Φλέρταρε με τη στήριξη τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Χαμάς, το Μέτωπο Αλ Νουσρα, που έχει σχέσεις με την Αλ Κάιντα, ακόμα και το Ισλαμικό Κράτος... Ορισμένα καθεστώτα πιστεύουν ότι το φλερτ με ακραίους Ισλαμιστές μπορεί να συμβάλει στην εκπλήρωση βραχυπρόθεσμων πολιτικών στόχων, αλλά μακροπρόθεσμα υπάρχει πάντα βαρύ τίμημα. Οι περσινές επιθέσεις σε Αγκυρα και Κωνσταντινούπολη μπορεί να έπεισαν τους Τούρκους εκτός του περιβάλλοντος Ερντογάν ότι η αναμέτρηση αυτή πλησιάζει».
Η ανάλυση εκφράζει προσδοκίες, επισημαίνοντας ουσιαστικά την ανάγκη να εντοπιστούν κι άλλοι ικανοί αστοί ηγέτες, προφανώς με προτεραιότητες διαφορετικές από αυτές του τμήματος του κεφαλαίου που σήμερα κυριαρχεί στην Τουρκία:
«Τα καλά νέα είναι ότι με εξαίρεση το κοσμικό πολιτικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, κανένα τουρκικό κόμμα δε γλίτωσε ποτέ από τη θανάτωση του χαρισματικού του ηγέτη. Η απομάκρυνση του Ερντογάν ίσως ανοίξει χώρο και για τις θρησκευτικές συντηρητικές δυνάμεις και για τους φιλελεύθερους, ώστε να ανταγωνιστούν ξανά στην αγορά των ιδεών».
Τέλος, διατυπώνεται προβληματισμός για τις εξελίξεις σε μέτωπα όπως το Κουρδικό που έχουν άμεση σχέση με ευρύτερες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή: «Χρειάζεται ακόμα να υπάρξει σοβαρή ενδοσκόπηση εντός του τουρκικού στρατού. Πώς αυτός κατάφερε να αναγνώσει λανθασμένα την τουρκική κοινωνία για τόσο καιρό; Στρατιωτικοί καριέρας έζησαν και συνδέθηκαν με άλλους στρατιωτικούς. Εχασαν την επαφή τους με την Τουρκία σε ασύλληπτο βαθμό. Σε περίπτωση που ο τουρκικός στρατός εμπλακεί σε μια βίαιη εκκαθάριση, οι επιπτώσεις θα διαρκέσουν για γενιές ολόκληρες.
Ούτε και ένα πραξικόπημα μπορεί να επιλύσει αληθινά τα προβλήματα μεταξύ Κούρδων και Τούρκων. Χωρίς να γίνει μια αληθινή μεταρρύθμιση, το πραξικόπημα δεν θα λύσει το θέμα της ανταρσίας των Κούρδων που η Τουρκία αντιμετωπίζει σήμερα. Ούτε και η αντιπολίτευση είναι πανάκεια. Αρχηγοί κομμάτων που δρουν ως μικροί δικτάτορες εντός των δικών τους κομμάτων. Λίγοι είναι χαρισματικοί. Η Τουρκία δεν έχει προφανή σωτήρα. Ετοιμαστείτε για μια βόλτα σε ανώμαλο έδαφος».
Η κυβέρνηση Ερντογάν υπήρξε βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην προώθηση του σχεδίου Μεγάλη Μέση Ανατολή τα προηγούμενα χρόνια, που δρομολογήθηκε και μέσα από τη λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη». Δεν είναι, όμως, ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που στο φόντο των ενδοαστικών και ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων οι προτεραιότητες αλλάζουν και μαζί αλλάζουν και οι συμμαχίες. Το έργο αυτό έχει ξαναπαιχτεί στο Ιράκ, τη Λιβύη και αλλού. Είναι φανερό ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν ισχυροί κύκλοι που το τελευταίο διάστημα δεν βλέπουν με καλό μάτι τον παλιό σύμμαχο. Αυτό εκφράζει μια αρθρογραφία σαν την παραπάνω.
Χαρακτηριστική είναι η ανάλυση που εμφανίστηκε στη «Νιου Γιορκ Ποστ» τη 15η Ιούλη, ελάχιστες ώρες αφού είχε ξεκινήσει η απόπειρα πραξικοπήματος με την υπογραφή του Μάικλ Ρούμπιν, πρώην αξιωματούχου του αμερικανικού Πενταγώνου. Ο - χαρακτηριστικός - τίτλος του ήταν «Γιατί το πραξικόπημα στην Τουρκία θα μπορούσε να σημάνει ελπίδα».
«Στην Τουρκία τα πραξικοπήματα δεν είναι καθόλου άγνωστα» σημειώνει ο συντάκτης, για να υπερασπιστεί στη συνέχεια τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει ο στρατός στη διαδικασία αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος και να επισημάνει: «Ιστορικά, ο τουρκικός στρατός ήταν πάντα εγγυητής του τουρκικού Συντάγματος... Ενώ κάθε πραξικόπημα είναι τραγικό, στην Τουρκία υπάρχει ελπίδα: ο στρατός δεν προσπάθησε ποτέ να ανακτήσει την εξουσία (ο ίδιος). Περισσότερο, αναλάμβανε πάντα ένα ρόλο επιστάτη, ψάχνοντας να αποκαταστήσει τους συνταγματικούς ελέγχους και τις ισορροπίες ώστε να επιστρέψει στην Τουρκία η δημοκρατία».
Η ανάλυση του πρώην στελέχους του αμερικανικού Πενταγώνου συνεχίζει ως εξής: «Υπάρχουν και άλλοι λόγοι για να ελπίζει κανείς: θα χρειαστεί μία ή δύο μέρες πριν καταλάβουμε αν το πραξικόπημα επικρατήσει, αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο από ό,τι φαίνεται ανατραπείς πρωθυπουργός που έγινε πρόεδρος, ήταν (ουσιαστικά) ένας μονάρχης. Φλέρταρε με τη στήριξη τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η Χαμάς, το Μέτωπο Αλ Νουσρα, που έχει σχέσεις με την Αλ Κάιντα, ακόμα και το Ισλαμικό Κράτος... Ορισμένα καθεστώτα πιστεύουν ότι το φλερτ με ακραίους Ισλαμιστές μπορεί να συμβάλει στην εκπλήρωση βραχυπρόθεσμων πολιτικών στόχων, αλλά μακροπρόθεσμα υπάρχει πάντα βαρύ τίμημα. Οι περσινές επιθέσεις σε Αγκυρα και Κωνσταντινούπολη μπορεί να έπεισαν τους Τούρκους εκτός του περιβάλλοντος Ερντογάν ότι η αναμέτρηση αυτή πλησιάζει».
Η ανάλυση εκφράζει προσδοκίες, επισημαίνοντας ουσιαστικά την ανάγκη να εντοπιστούν κι άλλοι ικανοί αστοί ηγέτες, προφανώς με προτεραιότητες διαφορετικές από αυτές του τμήματος του κεφαλαίου που σήμερα κυριαρχεί στην Τουρκία:
«Τα καλά νέα είναι ότι με εξαίρεση το κοσμικό πολιτικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, κανένα τουρκικό κόμμα δε γλίτωσε ποτέ από τη θανάτωση του χαρισματικού του ηγέτη. Η απομάκρυνση του Ερντογάν ίσως ανοίξει χώρο και για τις θρησκευτικές συντηρητικές δυνάμεις και για τους φιλελεύθερους, ώστε να ανταγωνιστούν ξανά στην αγορά των ιδεών».
Τέλος, διατυπώνεται προβληματισμός για τις εξελίξεις σε μέτωπα όπως το Κουρδικό που έχουν άμεση σχέση με ευρύτερες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή: «Χρειάζεται ακόμα να υπάρξει σοβαρή ενδοσκόπηση εντός του τουρκικού στρατού. Πώς αυτός κατάφερε να αναγνώσει λανθασμένα την τουρκική κοινωνία για τόσο καιρό; Στρατιωτικοί καριέρας έζησαν και συνδέθηκαν με άλλους στρατιωτικούς. Εχασαν την επαφή τους με την Τουρκία σε ασύλληπτο βαθμό. Σε περίπτωση που ο τουρκικός στρατός εμπλακεί σε μια βίαιη εκκαθάριση, οι επιπτώσεις θα διαρκέσουν για γενιές ολόκληρες.
Ούτε και ένα πραξικόπημα μπορεί να επιλύσει αληθινά τα προβλήματα μεταξύ Κούρδων και Τούρκων. Χωρίς να γίνει μια αληθινή μεταρρύθμιση, το πραξικόπημα δεν θα λύσει το θέμα της ανταρσίας των Κούρδων που η Τουρκία αντιμετωπίζει σήμερα. Ούτε και η αντιπολίτευση είναι πανάκεια. Αρχηγοί κομμάτων που δρουν ως μικροί δικτάτορες εντός των δικών τους κομμάτων. Λίγοι είναι χαρισματικοί. Η Τουρκία δεν έχει προφανή σωτήρα. Ετοιμαστείτε για μια βόλτα σε ανώμαλο έδαφος».
Η κυβέρνηση Ερντογάν υπήρξε βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην προώθηση του σχεδίου Μεγάλη Μέση Ανατολή τα προηγούμενα χρόνια, που δρομολογήθηκε και μέσα από τη λεγόμενη «Αραβική Ανοιξη». Δεν είναι, όμως, ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που στο φόντο των ενδοαστικών και ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων οι προτεραιότητες αλλάζουν και μαζί αλλάζουν και οι συμμαχίες. Το έργο αυτό έχει ξαναπαιχτεί στο Ιράκ, τη Λιβύη και αλλού. Είναι φανερό ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν ισχυροί κύκλοι που το τελευταίο διάστημα δεν βλέπουν με καλό μάτι τον παλιό σύμμαχο. Αυτό εκφράζει μια αρθρογραφία σαν την παραπάνω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου