Φιλοξενούμενος ο Χρήστος Ντάτσης // 
 Τα ταξικά τραγούδια πάντα είναι όμορφα, από όποιο μουσικό είδος και μέρος του πλανήτη κι αν προέρχονται. Άμεσοι και έμμεσοι ύμνοι της εργατικής τάξης που περιγράφουν τη ζωή, την καθημερινότητα και τα προβλήματα της πραγματικής κινητήριας δύναμης του πλανήτη. Αυτό, λοιπόν, είναι το πρώτο μέρος ενός διπλού αφιερώματος στην ταξική-σοσιαλιστική reggae και το ταξικό-σοσιαλιστικό hip-hop, δύο μουσικά είδη με αρκετές κοινές ρίζες μα πάνω απ’ όλα κοινή καταγωγή. Το προλεταριάτο. Σε αυτό το πρώτο μέρος θα ασχοληθούμε με τη reggae. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή τους.
Τι είναι η reggae; Η reggae είναι ένα δημοφιλές είδος μουσικής που ξεκίνησε από τη Jamaica, το οποίο αποτελεί μετεξέλιξη της Ska και του Rocksteady. Άρχισε να εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και είναι έντονα επηρεασμένη από την παραδοσιακή λαϊκή μουσική Mento της Jamaica, καθώς επίσης και των Αμερικάνικων Jazz και Rhythm And Blues. Στη θεματική της από την αρχή καταλάμβανε σημαντικό κομμάτι η περιγραφή της κοινωνικής πραγματικότητας και η κριτική σε αυτή, μιλώντας για την καταπίεση, την αδικία, την έλλειψη δικαιοσύνης, τον ρατσισμό και την περιθωριοποίηση που βίωναν στα γκέτο, τον διαβρωτικό δυτικό τρόπο ζωής και το σύστημα που τα γεννά όλα αυτά, στο οποίο σύστημα και τους εκφραστές του αναφέρονται ως Babylon, όρος με σαφή θρησκευτική προέλευση. Το θρησκευτικό, λοιπόν, αυτό στοιχείο αποτελεί  το ακριβώς επόμενο και κυρίαρχο περιεχόμενο της reggae. Ο Ρασταφαριανισμός και η ρασταφαριανική πίστη συνδέθηκαν άμεσα με τη reggae και μέχρι σήμερα αποτελούν την καίρια θεματική της. Τραγούδια-δοξασίες στον Jah (δηλαδή τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ Α’ της Αιθοπίας, όπου πιστεύουν πως ήταν η 2η έλευση του Χριστού) και το πώς θα τους οδηγήσει στην Γη της Επαγγελίας, το Zion (δηλαδή την Αιθιοπία) και γενικότερα μία αυστηρή προσήλωση στον ρασταφαριανικό τρόπο ζωής πρωταγωνιστούν στη reggae δισκογραφία. Απόρροια επίσης αυτής της πίστης είναι και η συχνή θεματική της χρήσης και εξύμνησης της κάνναβης, καθώς ο ρασταφαριανισμός ανάμεσα σε όλα τα άλλα υποστηρίζει την «τελετουργική» χρήση της ως ιερό φυτό.
Από τη μία, λοιπόν, έχουμε έντονη μεταφυσική, θρησκευτικό φονταμενταλισμό και αμέτρητες προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες. Από την άλλη όμως, έχουμε ένα λαό που βίωσε στο πετσί του τι σημαίνει σκλαβιά, με την κυριολεκτική σημασία του όρου, καταπίεση και εκμετάλλευση. Γεγονός που αναμφισβήτητα συνέβαλε η κοινωνική κριτική  που ήδη γινόταν στα τραγούδια τους να μετουσιωθεί σε κάτι βαθύτερα ταξικό, με σαφή σοσιαλιστικό προσανατολισμό. Καλλιτέχνες όπως ο Max Romeo και οι Ethiopians άρχισαν να μιλάνε στα τραγούδια τους για την υπεροχή του σοσιαλισμού και για το πως αυτός πρέπει να είναι η απάντηση στην βαρβαρότητα που βιώνουν.
Μία άλλη αιτία που οδήγησε σε αυτή τη μετουσίωση ήταν σαφώς τα παραδείγματα των χωρών της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και πολύ περισσότερο η Κούβα, η οποία βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τη Jamaica. Αυτό που είχε την καθοριστικότερη συμβολή όμως ήταν η νίκη του σοσιαλδημοκράτη Michael Manley στις εκλογές του 1972, ο οποίος είχε στενές σχέσεις με τη reggae και τη ρασταφαριανική κοινότητα. Χαρακτηριστικό είναι πως τον προεκλογικό του αγώνα στήριξαν ορισμένα από τα επιφανέστερα ονόματα της reggae σκηνής όπως οι Toots and Maytals, οι Inner Circle και οι Wailers ενώ reggae τραγούδια έντυναν μουσικά την προεκλογική καμπάνια του. Υπήρχε επιπλέον και το Socialist Roots Sound System, ένα μεγάλο και γνωστό Τζαμαϊκανό sound system και δικογραφική, το οποίο τη δεκαετία του ’70 και τις αρχές του ’80 ήταν άμεσα συνδεδεμένο με το PNP, το κόμμα του Manley.
Ωστόσο, αυτό που κάνει εντύπωση είναι πως ενώ περιεχόμενα όπως «επανάσταση, ελευθερία για όλους, τέρμα στον ρατσισμό και την καταπίεση» παραμένουν μέχρι σήμερα κυρίαρχα στη reggae, τα σοσιαλιστικά χαρακτηριστικά έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Αν και δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα έντονα και διαδομένα, υπήρχαν και προσπαθούσαν να μετατοπίσουν την ευρύτερη αγανάκτηση για την κατάσταση που βιώνουν και την οργή τους για την καταπίεση αυτή σε μια σοσιαλιστική κατεύθυνση. Σε αυτό έπαιξαν ρόλο πολλά, αφενός οι αντεπαναστατικές ανατροπές του υπαρκτού σοσιαλισμού τον περασμένο αιώνα με ό,τι αυτό ακολούθησε, αλλά και η έντονη προσήλωση στον ρασταφαριανισμό. Ο οποίος ρασταφαριανισμός, εκτός από τις αβρααμικές παραδόσεις που έχει υιοθετήσει όντας ο ίδιος ένα παρακλάδι των αβρααμικών θρησκειών, όπως είναι η παραμονή για την ώρα της κρίσης και η θεία δίκη, στέκεται επιπλέον πολέμιος στην πλειοψηφία του στις ιδεολογίες, στους «-ισμούς», τους οποίους θεωρεί μέρος της κουλτούρας της Babylon, δηλαδή της δύσης. Πολλοί μάλιστα Ρασταφάρι, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, εάν απευθυνθείς στην πίστη τους ως «Ρασταφαριανισμό» θα δυσανασχετήσουν. Επομένως, σε ένα τέτοιο περιβάλλον που είναι κυρίαρχη μια αντίληψη σαν κι αυτή γίνεται ακόμα πιο δύσκολη η όποια προσπάθεια να δοθούν τέτοια χαρακτηριστικά.
Τον καταλυτικότερο ρόλο όμως έπαιξε η πορεία της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης του Manley. Λίγα χρόνια μετά τη νίκη του στις εκλογές άρχισαν να υπάρχουν αντιδράσεις εναντίον του και της κυβέρνησης του, μιας και όσο περνούσε ο καιρός όλο και περισσότερες προεκλογικές υποσχέσεις αθετούσε. Αυτές οι αντιδράσεις εκφράστηκαν και μέσω της μουσικής, με κυριότερα τα No Joshua No του Max Romeo (Joshua ήταν ένα φιλικό ψευδώνυμο που είχαν δώσει προεκλογικά στον Manley οι Ρασταφάρι) και το When Will Better Come του Junior Byles, στο οποίο ακούγονται στίχοι όπως «all the promises that we gave, we still see no better yet». Μέχρι το 1989, που έγινε και η δεύτερη εκλογή του PNP, οι θέσεις του είχαν φιλελευθεροποιηθεί ολοκληρωτικά, με όποιους σοσιαλδημοκρατικούς μετασχηματισμούς προέβλεπε το πρόγραμμα του το ’72 να έχουν εντελώς εξαφανιστεί, και σκοπός του πλέον ήταν ανοιχτά να αναπτύξει τις ιδιωτικοποιήσεις και την ελεύθερη αγορά της Jamaica. Απογοητευμένη, λοιπόν, η εργατική τάξη και τα φτωχά στρώματα της Jamaica προσηλώθηκαν ακόμα περισσότερο στο ρασταφαριανισμό και την απόρριψη οποιασδήποτε πολιτικής ταυτότητας, με την κυβέρνηση Manley να καταρρίπτει ακόμα μία φορά όποιες κοινοβουλευτικές αυταπάτες για «δημοκρατικό» δρόμο προς τον σοσιαλισμό.
Αυτό ήταν όμως, κλείνοντας, και το σημαντικότερο στοίχημα που έχασαν οι reggae καλλιτέχνες με σοσιαλιστικές αναφορές. Δεν κατάφεραν, δηλαδή, να επηρεάσουν σε ένα τέτοιο βαθμό τη σκηνή και την εργατική τάξη και αγροτιά της Jamaica, ώστε να μετατραπεί όσο το δυνατόν μαζικότερα όλη αυτή η οργή και η αγανάκτηση από θρησκευτική πίστη σε πολιτική πράξη. Να μην περιμένουν την ώρα της κρίσης από τον Jah για τους εκμεταλλευτές τους, αλλά να γίνουν οι ίδιοι η ώρα της κρίσης μακριά από όποιες λογικές ανάθεσης.


 “Mr. Big trembling in his shoes saying he’s got a lot to lose 
don’t want to hear about suffering at all
One man have too many, while too many have too little
socialism don’t stand for that, don’t stand for that at all
Socialism is love for your brothers 
socialism is linking hearts and hands
Would you believe me?
poverty and hunger what we are fighting
Socialism is sharing with your sisters
socialism is people pulling together
Would you believe me?
love and togetherness, that’s what it means.”


 “No matter what you do, no matter what you say, you can’t stop a socialist…”



 “Run capitalist, I ‘n I want socialist.”



 “Working people of Africa, now
working people of North America
Workers of the world unite
we must fight with all our might.”


 “Wedge up your hammer, sharpen up your sickle.”


 “Everybody jump on socialism train.”