Το «θαύμα» του τουρισμού είναι για λίγους και «μεγάλους»

Το «θαύμα» του τουρισμού είναι για λίγους και «μεγάλους»

Με αφορμή τα στοιχεία εξαμήνου της ΤτΕ, οι μεγαλοξενοδόχοι επαναφέρουν τις πάγιες αξιώσεις τους για στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας τους

Τρέξιμο, απληρωσιά και στο βάθος ανεργία είναι η «ρουτίνα» χιλιάδων εργαζομένων στις μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις

«Ανησυχία» για την πορεία του τουρισμού, «καμπανάκια» προειδοποιήσεων για τις επιδόσεις και τα οικονομικά μεγέθη του κλάδου, «αισιόδοξες» προβλέψεις για το τελικό αποτέλεσμα της χρονιάς και κυρίως προσήλωση στους στόχους που έχουν θέσει οι επιχειρηματικοί όμιλοι: Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία της συζήτησης που πυροδότησε η δημοσιοποίηση, στις αρχές της βδομάδας, των στατιστικών στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) σχετικά με το ταξιδιωτικό ισοζύγιο στο πρώτο εξάμηνο του 2016.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο την περίοδο Γενάρη - Ιούνη 2016 εμφάνισε πλεόνασμα 2.991 εκατ. ευρώ, υπολείπεται όμως του αντίστοιχου περσινού κατά 6,7% (3.205 εκατ. ευρώ το 2015). Η υστέρηση αυτή είναι, σύμφωνα με την ΤτΕ, αποτέλεσμα της μείωσης των ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά 242 εκατ. ευρώ (5,8%), η οποία με τη σειρά της οφείλεται στη μείωση των αφίξεων, αλλά και της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι. Οσον αφορά τις αφίξεις, η μείωση υπολογίζεται σε 1,6%, ενώ η δαπάνη ανά ταξίδι ελαττώθηκε κατά 4,9%.
Η μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται στη μείωση κατά 4,1% των εισπράξεων από κατοίκους των χωρών της ΕΕ-28 και στη μείωση κατά 11% των εισπράξεων από κατοίκους χωρών εκτός της ΕΕ-28. Από τις χώρες της ΕΕ, ειδικότερα, οι εισπράξεις από τη Γερμανία μειώθηκαν κατά 13,4%, οι εισπράξεις από τη Γαλλία μειώθηκαν κατά 19,8%, ενώ οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσίασαν αύξηση κατά 2,2%. Από τις χώρες εκτός της ΕΕ, μείωση κατά 8,3% παρουσίασαν οι εισπράξεις από τη Ρωσία και κατά 7,4% οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ.

Οι εργαζόμενοι του «Athens Ledra» είδαν από πρώτο χέρι τι σημαίνει «υψηλές επιδόσεις» στον τουρισμό

Ως ιδιαίτερα «κακός» μήνας για τους επιχειρηματίες του τουρισμού καταγράφεται ο Ιούνης, με πλεόνασμα στο ταξιδιωτικό ισοζύγιο 1.719 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 3,6% από τον αντίστοιχο μήνα του 2015 (1.783 εκατ. ευρώ).

Αμετάβλητοι οι στόχοι του κεφαλαίου

Παρ' όλα αυτά, παράγοντες της τουριστικής αγοράς αναμένουν βελτίωση της γενικής εικόνας στη συνέχεια, καθώς οι μήνες Αύγουστος και Σεπτέμβρης είναι μήνες αυξημένης τουριστικής κίνησης. Ειδικά ο μήνας που διανύουμε, εκτιμάται ότι θα κλείσει με θετικό πρόσημο, πολύ πιο πάνω από τον αντίστοιχο περσινό, καθώς τον Αύγουστο του 2015 οι αφίξεις είχαν υποχωρήσει κατά 14%, λόγω των πολιτικών εξελίξεων και της επιβολής των capital controls. Οι αισιόδοξες για τους μεγαλοξενοδόχους προβλέψεις βασίζονται στην αυξητική τάση που σημειώνουν οι τουριστικές κρατήσεις της τελευταίας στιγμής προς την Ελλάδα, αλλά και στην πρόβλεψη για μικρή επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, κάτι που βρίσκεται σταθερά στους στόχους και στον προσανατολισμό τους.
Ετσι, παρά τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Ανδρέας Ανδρεάδης, έκανε λόγο για «άριστους οιωνούς» σε συνέντευξη που παραχώρησε πρόσφατα (ΑΠΕ-ΜΠΕ). Υπενθύμισε το στόχο του ΣΕΤΕ να μετρήσει το 2016 αφίξεις τουριστών που θα φτάσουν τα 25 εκατομμύρια (στα οποία δεν συνυπολογίζονται οι επιβάτες της κρουαζιέρας), εκτιμώντας πως ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί.
Δεν παρέλειψε βέβαια να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τα έσοδα και την κάμψη που εμφανίζουν, αναφερόμενος στα στοιχεία της ΤτΕ, που δείχνουν πως «η μέση δαπάνη δεν κινείται καλά». Ο ίδιος, υπερασπιζόμενος την άποψη ότι ο τουρισμός είναι «εθνική υπόθεση», τόνισε ότι έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία τα έσοδα να κινηθούν ανοδικά σε σχέση με πέρυσι, καθώς έτσι θα «γυρίσουν και το ΑΕΠ στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο».
Πάντως, θα είχε ενδιαφέρον να δημοσιοποιήσουν οι μεγαλοξενοδόχοι και τα στοιχεία από την κατανομή της πίτας των εισπράξεων, αφού, κατά κοινή ομολογία, ακόμα και αυτός ο ελαφρά μειωμένος τζίρος δεν πλήττει τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους του κλάδου, αλλά κατά βάση τις μικρότερες τουριστικές επιχειρήσεις, που δεν έχουν την ίδια δυνατότητα προσαρμογής στις διακυμάνσεις της αγοράς, η οποία, σε ό,τι αφορά τον «εισαγόμενο» τουρισμό, ελέγχεται πλέον σχεδόν καθολικά από διεθνείς τουριστικούς οργανισμούς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ξενοδοχεία που ανήκουν σε αλυσίδα, κατέγραψαν 67% υψηλότερα έσοδα ανά δωμάτιο το 2014, έναντι των ανεξάρτητων ξενοδοχειακών μονάδων, ενώ σημαντικά υψηλότερες ήταν οι πληρότητες και οι τιμές των δωματίων τους, σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ).
Επιπλέον, το σύστημα του «all inclusive» που κυριαρχεί στον μαζικό τουρισμό από το εξωτερικό, σε συνδυασμό με τα αντιλαϊκά μέτρα που πλήττουν τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς ΕΒΕ, έχει ήδη επιφέρει πλήγμα σε χιλιάδες μικροεπιχειρήσεις του επισιτισμού, του τουρισμού και του εμπορίου, που, παρά την αύξηση των αφίξεων τα τελευταία χρόνια, ακολουθούν φθίνουσα πορεία και πολλές από αυτές εξαφανίζονται από την αγορά.

Προβάλλουν τις αξιώσεις τους με κάθε ευκαιρία

Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση που γίνεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή για τις επιδόσεις του τουρισμού είναι το προοίμιο για να επαναφέρουν οι μεγαλοεπιχειρήσεις του κλάδου τις αξιώσεις τους για μέτρα που θα τονώσουν κι άλλο την κερδοφορία τους. Πρόκειται για αξιώσεις που ο ΣΕΤΕ διατυπώνει σε κάθε ευκαιρία.
Πρόσφατο παράδειγμα, η περιοδική έκδοση «Ελληνικός Τουρισμός. Εξελίξεις - Προοπτικές», την οποία δημοσίευσε πριν από έναν περίπου μήνα. «Αρνητικός παράγων στην ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας γενικότερα παραμένει η υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση τόσο από τους έμμεσους, όσο και από τους άμεσους φόρους. Τα σημαντικά κέρδη ανταγωνιστικότητας για τον ελληνικό τουρισμό που προκύπτουν από την εσωτερική υποτίμηση, αντισταθμίζονται σε σημαντικό βαθμό από την υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση», σημείωνε σε αυτή.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, «οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις του τελευταίου 12μηνου έχουν επιφέρει απώλεια ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος μεγαλύτερη του 10%, εξανεμίζοντας ουσιαστικά το 50% της ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας της χώρας, που επιτεύχθηκε από την αρχή εφαρμογής των μνημονίων με την πολύ επίπονη κοινωνικά και οικονομικά εσωτερική υποτίμηση».
Δηλαδή, οι μεγαλοεπιχειρήσεις του τουρισμού, από τη μια, πανηγυρίζουν για την πτώση της τιμής της εργατικής δύναμης, που αυξάνει το ποσοστό της κερδοφορίας τους, και, από την άλλη, διαμαρτύρονται για τη φορολογία, που απορροφά μέρος αυτής της κερδοφορίας, ζητώντας αντισταθμιστικά μέτρα από την κυβέρνηση. Αυτά μεταφράζονται είτε σε νέα μέτρα μείωσης του κόστους εργασίας είτε σε άμεσες και έμμεσες ενισχύσεις και προνόμια από το κράτος.