Η «ατμομηχανή της ανάπτυξης» έχει μόνιμα θύματα τους εργαζόμενους

Πλευρές της συζήτησης από την εκδήλωση για την ανάπτυξη στον Τουρισμό και την πολιτική πρόταση του ΚΚΕ, που διοργάνωσε η ΤΟ Επισιτισμού - Τουρισμού Αττικής

«Ποιος κερδίζει και ποιος χάνει;». Με επίκεντρο το ερώτημα αυτό, δεκάδες εργαζόμενοι που πήραν μέρος στην εκδήλωση που οργάνωσε η ΤΟ Επισιτισμού - Τουρισμού Αττικής του ΚΚΕ, το απόγευμα της Τετάρτης, συζήτησαν για τους «κερδισμένους» και τους «χαμένους» της ανάπτυξης στον κλάδο του Τουρισμού.
Με μια φωνή οι επιχειρηματίες του κλάδου, η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα, καθώς και οι δυνάμεις τους μέσα στο συνδικαλιστικό κίνημα βαφτίζουν την ανάπτυξη στο συγκεκριμένο κλάδο «εθνική υπόθεση», «φάρμακο» για την ανεργία και «διέξοδο» από την κρίση. Αυτά είναι μερικά μόνο από τα επιχειρήματα με τα οποία αναμετρούνται καθημερινά οι δυνάμεις του Κόμματος στον κλάδο, μια αναμέτρηση που αναμένεται να κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα με αφορμή και την κλαδική πανελλαδική απεργία που έχει προκηρυχθεί για τις 20 Ιούλη. Επομένως, το ίδιο το περιεχόμενο της εκδήλωσης και η πλούσια συζήτηση που έγινε αποτελούν συμβολή στη θωράκιση μελών και φίλων του Κόμματος που πρωτοστατούν για την επιτυχία της απεργιακής μάχης στους τόπους δουλειάς. Η συζήτηση, πλευρές της οποίας παρουσιάζει σήμερα ο «Ριζοσπάστης», επιβεβαίωσε μάλιστα ότι στην «άλλη όψη» της καπιταλιστικής ανάπτυξης, οι εργαζόμενοι σε ξενοδοχεία και επισιτιστικά καταστήματα βλέπουν τις συνθήκες εργασίας και ζωής τους να χειροτερεύουν με γρήγορο ρυθμό, την εκμετάλλευση να εντείνεται.

Μιλώντας στην εκδήλωση, ο Νίκος Καραθανασόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Κόμματος, χαρακτήρισε το θέμα της επίκαιρο όχι μόνο λόγω της περιόδου που διανύουμε, με την τουριστική σεζόν να βρίσκεται στη μέση της, αλλά κυρίως επειδή ο Τουρισμός έχει τεθεί στην προμετωπίδα των ιδεολογημάτων της κυβέρνησης γύρω από τη «δίκαιη ανάπτυξη». Επισήμανε ότι πίσω από τις διακηρύξεις που γίνονται σε πανηγυρικούς τόνους για τη «βαριά βιομηχανία» και την «ατμομηχανή» της ανάπτυξης, βρίσκονται τα σχέδια της ελληνικής αστικής τάξης και του κεφαλαίου να επενδύσει σε συγκεκριμένους τομείς με κριτήριο την ενίσχυση της κερδοφορίας του. Στο πλαίσιο αυτό στάθηκε σε μια σειρά από χαρακτηριστικά του κλάδου: Τη μεγάλη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση, τη στενότερη διασύνδεση των επιχειρήσεων με πολυεθνικές αλυσίδες και tour operators, την εποχικότητα αλλά και το εργασιακό περιβάλλον που αποτελεί «εργαστήρι» ανατροπών στις εργασιακές σχέσεις, που με αφετηρία τον Τουρισμό εξαπλώνονται σε κάθε κλάδο.

Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας δεν είναι «αναγκαίο κακό»

Το ερώτημα της πρόσκλησης της εκδήλωσης έδωσε τη σκυτάλη σε άλλα ερωτήματα, δίνοντας συνέχεια στη συζήτηση μετά την εισηγητική ομιλία.
Ενας από τους προβληματισμούς που τέθηκαν είναι το αν μπορούν να έχουν οι εργαζόμενοι σταθερή δουλειά σε έναν κλάδο στον οποίο οι επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται από έντονη εποχικότητα στη λειτουργία τους.«Μήπως η εποχική και ελαστική απασχόληση είναι ένα "αναγκαίο κακό" για τον κλάδο;», αναρωτήθηκαν ορισμένοι εργαζόμενοι.
«Η εποχικότητα είναι άμεσα δεμένη με τον προσανατολισμό που έχουν οι επιχειρήσεις του κλάδου», εξήγησε ο Ν. Καραθανασόπουλος. Οπως τόνισε, το αποτέλεσμα των στόχων για προσέλκυση όλο και μεγαλύτερων τμημάτων τουριστών, με κριτήριο τον αριθμό των αφίξεων και το μέγεθος των εισπράξεων, είναι η συσσώρευση της τουριστικής κίνησης σε ένα σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, στους καλοκαιρινούς μήνες του έτους. Επισήμανε πως το ξεπέρασμα της έντονης εποχικότητας έχει απασχολήσει και τους ίδιους τους επιχειρηματίες του κλάδου και τις ενώσεις των εργοδοτών, που προσβλέπουν στην επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν και, επομένως, του τζίρου και των εσόδων τους. Παρά τις προσπάθειες, όμως, για την ανάπτυξη του χειμερινού, του θρησκευτικού, του συνεδριακού ή άλλων μορφών τουρισμού, δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να μετρήσουν σημαντικά αποτελέσματα. «Με βάση τον καπιταλιστικό τρόπο οργάνωσης της οικονομίας και στον τομέα του Τουρισμού η υπόθεση της εποχικότητας δεν μπορεί να αλλάξει, ενδεχομένως να υπάρξει μια μικρή άμβλυνση», σημείωσε.
Παράλληλα, ξεκαθάρισε πως οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις δεν είναι «φυσικό φαινόμενο» για τους εργαζόμενους στον Τουρισμό, όπως θέλουν να τις παρουσιάζουν. Απόδειξη για το παραπάνω είναι το γεγονός ότι η πραγματικότητα της δουλειάς - λάστιχο δεν αφορά μόνο τις επιχειρήσεις που έχουν εποχική λειτουργία αλλά έχει επεκταθεί σήμερα και στα ξενοδοχεία που λειτουργούν 12 μήνες το χρόνο. Τέτοιες είναι οι ξενοδοχειακές μονάδες, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και τα πολυτελή ξενοδοχεία, στην Αθήνα και τα αστικά κέντρα. Και εκεί οι εργαζόμενοι δουλεύουν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ως «έξτρα» εργαζόμενοι, ως «ενοικιαζόμενοι» με συμβάσεις μιας μέρας.
Στην πραγματικότητα, όπως εξήγησε, με τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις οι εργοδότες προσαρμόζουν τις ανάγκες της αξιοποίησης της εργατικής δύναμης με βάση την πληρότητα των ξενοδοχείων τους. «Μετατρέπουν σε λάστιχο την ίδια την εργατική τάξη, γιατί στο επίκεντρο δεν είναι πώς θα ικανοποιείται η ανάγκη για μόνιμη και σταθερή εργασία αλλά πώς θα προσαρμόζεται η εργατική δύναμη στις ανάγκες των επιχειρήσεων», είπε, και πρόσθεσε πως η επιδίωξη αυτή δεν περιορίζεται στους επιχειρηματικούς ομίλους του τουρισμού. Αντιθέτως, είναι στόχος και για τους εργοδότες σε μια σειρά από άλλες οικονομικές δραστηριότητες, σε κλάδους της βιομηχανίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον κλάδο των Τροφίμων - Ποτών. «Αν πάμε με μια τέτοια λογική, δηλαδή στη λογική τι συμφέρει τους επιχειρηματικούς ομίλους στην οργάνωση της παραγωγής, τότε ακριβώς έχουμε χάσει το παιχνίδι», σχολίασε, και επισήμανε ότι στο επίκεντρο της αντίληψης του ΚΚΕ είναι η ικανοποίηση της ανάγκης της εργατικής τάξης για σταθερή δουλειά με σύγχρονα δικαιώματα.

Το «ζεστό χρήμα» για τις επιχειρήσεις φορτώνει χρέος στην πλάτη του λαού

Μήπως η έξοδος από το ευρώ και η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα μπορούσε να συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου και να οδηγήσει σε καλύτερες συνθήκες ζωής για τους εργαζόμενους;
Ο Ν. Καραθανασόπουλος επισήμανε ότι η ανάπτυξη του Τουρισμού στην Ελλάδα βασίστηκε αρχικά στη φθηνή συναλλαγματική ισοτιμία σε σχέση με νομίσματα όπως το δολάριο, το μάρκο, η λίρα, και στη δυνατότητα να προσφέρει φθηνά τουριστικά πακέτα. Με την ένταξη στην ΕΕ αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα χάθηκε, πρόσθεσε, και οι επιχειρήσεις επέλεξαν το δρόμο της στενότερης διασύνδεσης με τις μεγάλες αλυσίδες του εξωτερικού, τους tour operators.
Παράλληλα, επισήμανε ότι οι επιχειρηματικοί όμιλοι πιέζουν για μέτρα ενίσχυσης της «ανταγωνιστικότητάς» τους, όπως φοροαπαλλαγές, χρηματοδοτικά πακέτα και άλλα παρόμοια, επικαλούμενοι και το κοινό νόμισμα του ευρώ. Οπως σημείωσε ο ομιλητής, ο κλάδος των ξενοδοχείων αποτελεί έναν από τους κλάδους με το μεγαλύτερο βαθμό υπερχρέωσης στις τράπεζες και «κόκκινων» δανείων. Οι επιχειρήσεις έχουν πρόσβαση σε φθηνό χρήμα, μέσα από τις τράπεζες, στους «αναπτυξιακούς νόμους», στα ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ πάνω από το 70% των προηγούμενων «αναπτυξιακών νόμων» διοχετεύτηκε στον συγκεκριμένο κλάδο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μια όψη του «ζεστού χρήματος» για τις επιχειρήσεις είναι η άλλη όψη του κρατικού χρέους, την εξυπηρέτηση του οποίου φορτώνεται ο λαός, ώστε να υλοποιούνται επενδυτικά σχέδια και στον τομέα του Τουρισμού.
Ο Ν. Καραθανασόπουλος ξεκαθάρισε ότι η αλλαγή του νομίσματος δεν πρόκειται να σημάνει καμία βελτίωση της κατάστασης για την εργατική τάξη. «Το ζητούμενο δεν είναι ποια εργαλεία θα δοθούν στους κεφαλαιοκράτες για να ενισχύσουν την καπιταλιστική τους κερδοφορία αλλά πώς η εργατική τάξη θα οργανώσει με τέτοιον τρόπο την πάλη της για να ανατρέψει αυτήν την κατάσταση, αυτό το σύστημα», σημείωσε, καταλήγοντας πως «είτε η αξία της εργατικής δύναμης μετριέται σε ευρώ είτε μετριέται σε δραχμή αυτό δεν αλλάζει την ουσία του εκμεταλλευτικού χαρακτήρα».

Οι «ευκαιρίες» των καπιταλιστών και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος

Οι εργοδότες και οι ενώσεις τους δεν δίστασαν τα προηγούμενα χρόνια να παρουσιάσουν ως «ευκαιρίες» προσέλκυσης τουριστών τις εστίες πολέμου και συγκρούσεων στην ευρύτερη περιοχή, υπενθύμισαν εργαζόμενοι. Μάλιστα, οι εργοδότες επικαλούνται διαρκώς την ανάγκη της «σταθερότητας» σε ένα «ασταθές περιβάλλον», προσπαθώντας να αποσπάσουν τη συγκατάθεση των εργαζομένων στο τσάκισμα των δικαιωμάτων τους. Οντως, σχολίασε ο Ν. Καραθανασόπουλος, ο ελληνικός Τουρισμός δεν αντιμετώπισε ιδιαίτερο πρόβλημα στις συνθήκες της κρίσης και ως αποτέλεσμα των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, επισήμανε ότι η ενεργή συμμετοχή της χώρας στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, την οποία προωθεί αποφασιστικά και η σημερινή κυβέρνηση, βάζει το λαό σε μεγάλους κινδύνους. Ανέδειξε ότι η εμπλοκή στους ανταγωνισμούς γίνεται γιατί αυτό υπηρετεί τα συνολικά σχέδια της αστικής τάξης και από αυτήν τη σκοπιά πρέπει να οργανωθεί η πάλη της εργατικής τάξης ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.