Μόνο 1 στους 6 χρήστες ουσιών έχει πρόσβαση σε θεραπεία απεξάρτησης

ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ 2017

Ιστορικό ρεκόρ καταγράφει η καλλιέργεια και παραγωγή οπίου στο Αφγανιστάν, αύξηση κατά 87% σε σχέση με το 2016 και κατά 63% στις καλλιεργούμενες εκτάσεις

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 5,4% των προβλημάτων υγείας συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ. Η νομιμοποίηση της «ιατρικής» χρήσης της κάνναβης αμβλύνει την αντίληψη του κοινού για την επικινδυνότητά της. Χώρες όπως ο Καναδάς, που είχαν νομιμοποιήσει πριν λίγα χρόνια την «ιατρική» χρήση της κάνναβης, τώρα προσανατολίζονται στη νομιμοποίηση της ουσίας και για «ψυχαγωγικούς» λόγους. Η νομιμοποίηση της κάνναβης για «ψυχαγωγικούς» λόγους, εκτός όλων των άλλων, έχει και θύματα παιδιά. Μόνο στην Ουάσιγκτον σ' ένα χρόνο 49 παιδιά κάτω των έξι ετών δηλητηριάστηκαν από την κάνναβη. Η πρόσβαση στην απεξάρτηση από τα ναρκωτικά υπονομεύεται, ενώ στις φτωχότερες χώρες είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Αυτά είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία που αναδεικνύονται στην Ετήσια Εκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον έλεγχο των ναρκωτικών για το 2017. Η έκθεση παρουσιάστηκε την περασμένη Πέμπτη από τον διευθυντή του ΚΕΘΕΑ Βασίλη Γκιτάκο και τον πρόεδρο του ΚΕΘΕΑ Γιώργο Μπαρδάνη. Ο Γ. Μπαρδάνης επισήμανε ότι ο Οργανισμός είναι κάτι παραπάνω από επιφυλακτικός για το νομοσχέδιο «Διατάξεις για την παραγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης», που ψηφίστηκε στη Βουλή την ίδια μέρα από τους ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, Ποτάμι και Δημοκρατική Συμπαράταξη. Το ΚΚΕ ψήφισε κατά και ζήτησε την άμεση απόσυρσή του.
Ενδεικτικά αναφέρουμε στοιχεία της Εκθεσης:

Νομιμοποίηση της «ιατρικής» και «ψυχαγωγικής» χρήσης της κάνναβης

Ερευνες στις πολιτείες των ΗΠΑ όπου λειτουργούν προγράμματα «ιατρικής» κάνναβης, δείχνουν ότι αυξάνονται η χρήση της ουσίας και η εκδήλωση σχετικών διαταραχών. Επίσης, η διαθεσιμότητα, σε συνδυασμό με τις πολιτικές και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες των χωρών για τη χρήση κάνναβης για «ιατρικούς» ή μη ιατρικούς σκοπούς, έχει αμβλύνει την αντίληψη του κοινού σε σχέση με την επικινδυνότητα της ουσίας.
Το Εθνικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ για την Κατάχρηση Ναρκωτικών (NIDA) προειδοποιεί ότι η ευκολότερη πρόσβαση στην ουσία μπορεί να οδηγήσει στην παράνομη χρήση κάνναβης 1,1 εκατομμύρια ενήλικες επιπλέον και να προκαλέσει διαταραχές χρήσης σε 500.000 επιπλέον ενήλικες. Η νομιμοποίηση της «ψυχαγωγικής» χρήσης της ουσίας σε κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ συνδέεται με την αύξηση στον αριθμό των παιδιών που εκτίθενται στην ουσία κατά λάθος. 280 περιστατικά δηλητηρίασης καταγράφηκαν στην Ουάσιγκτον, 49 από τα οποία αφορούσαν παιδιά κάτω των 6 ετών.
Η Επιτροπή επισημαίνει πως, παρά τις ενδείξεις ότι ορισμένα παράγωγα κανναβινοειδών θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για ορισμένα προβλήματα υγείας, δεν έχουν αποσαφηνιστεί θέματα, όπως η σύνθεση των φαρμάκων (δραστική ουσία και δόση), η φαρμακοτεχνική μορφή δόσης, η βέλτιστη οδός χορήγησης και οι παρενέργειες.
Η Επιτροπή σημειώνει ότι για τη χρησιμότητα ενός φαρμάκου πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ισορροπία μεταξύ κινδύνου και οφέλους.

Στο Αφγανιστάν

Στο Αφγανιστάν η καλλιέργεια και παραγωγή οπίου σημειώνουν ιστορικό ρεκόρ: Το 2017 η παραγωγή οπίου σημείωσε ρεκόρ με 9.000 μετρικούς τόνους, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν αύξηση 87% σε σύγκριση με το 2016, σύμφωνα με την Εκθεση για το Αφγανικό Οπιο του 2017, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα από το Γραφείο του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά και το Εγκλημα (UNODC) και το αφγανικό υπουργείο Κατά των Ναρκωτικών, στις 15 Νοέμβρη 2017. Σημαντικά αυξήθηκε επίσης η έκταση στην οποία καλλιεργείται το όπιο, κατά 63% σχεδόν, φτάνοντας το ρεκόρ των 32,8 εκατομμυρίων στρεμμάτων το 2017.

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση η διακίνηση ναρκωτικών αποφέρει τα υψηλότερα κέρδη. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά, μόνο στην ΕΕ, η παράνομη αγορά ναρκωτικών υπολογίζεται ότι αποφέρει κέρδος 24 δισεκατομμυρίων το χρόνο. Περισσότερες από το ένα τρίτο των παράνομων εγκληματικών οργανώσεων που δρουν στην Ευρώπη, εμπλέκονται στην παράνομη παρασκευή, διακίνηση και πώληση ναρκωτικών.
Σχεδόν το 1% των ενηλίκων στην Ευρωπαϊκή Ενωση κάνει χρήση κάνναβης σε καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή βάση. Υπολογίζεται ότι περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της ΕΕ έχει δοκιμάσει παράνομα ναρκωτικά τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Η χρήση κάνναβης στην ΕΕ είναι περίπου πέντε φορές υψηλότερη από τη χρήση των άλλων ναρκωτικών. Η διαθεσιμότητα και η χρήση προϊόντων «έκσταση» με υψηλή δραστικότητα, όπως και συνθετικών κανναβινοειδών, συνεχίζουν να αυξάνονται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πάνω από το ένα τέταρτο του γενικού πληθυσμού στην ΕΕ, ηλικίας μεταξύ 15 και 64 ετών - περισσότεροι, δηλαδή, από 93 εκατομμύρια άνθρωποι - έχει δοκιμάσει παράνομα ναρκωτικά τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του.
Αυξάνονται οι θάνατοι από υπερβολική δόση στην ΕΕ για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, οι οποίοι συνδέονται κυρίως με τη χρήση ηρωίνης, μεθαδόνης, βουπρενορφίνης κι άλλων οπιοειδών.

Στην Αφρική

Αυξάνεται η χρήση διάφορων ειδών ναρκωτικών, στα οποία συμπεριλαμβάνονται η κοκαΐνη, τα οπιοειδή, τα διεγερτικά τύπου αμφεταμίνης και οι νέες ψυχοδραστικές ουσίες.
Αυξάνεται η σημασία της Αφρικής ως διαμετακομιστικής περιοχής για την κοκαΐνη. Οι χώρες της Βόρειας Αφρικής χρησιμοποιούνται σήμερα όλο και περισσότερο για τη διακίνηση κοκαΐνης από τη Νότια Αμερική με προορισμό κυρίως την Ευρώπη. Κάποιες αφρικανικές χώρες έχουν βελτιώσει τις υπηρεσίες θεραπείας για την εξάρτηση από τα ναρκωτικά. Ωστόσο, οι περισσότερες χώρες δεν διαθέτουν τους πόρους ή την τεχνογνωσία που απαιτούνται, ώστε να προσδιορίσουν την έκταση του προβλήματος και να ανιχνεύσουν τα πρότυπα χρήσης ναρκωτικών ή για να παρέχουν επαρκείς υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας.

Στην Αμερική

Στην Κεντρική Αμερική και Καραϊβική αυξάνεται η διακίνηση κοκαΐνης στην περιοχή. Το κύριο σημείο διαμετακόμισης κοκαΐνης στην Καραϊβική ήταν η Δομινικανή Δημοκρατία. Η μεταρρύθμιση του καθεστώτος ελέγχου της κάνναβης στην Καραϊβική. Ο Αγιος Χριστόφορος και Νέβις συγκρότησε επιτροπή, η οποία θα μελετήσει τις πιθανές επιπτώσεις της αποποινικοποίησης της κάνναβης. Στην Τζαμάικα συνεχίζονται οι ρυθμιστικές αλλαγές που αφορούν την παραγωγή κάνναβης για εμπορικούς σκοπούς.
Βόρεια Αμερική: Θανατηφόρα επιδημία χρήσης οπιοειδών. Η μεγάλη αύξηση της συνδεόμενης με τη χρήση οπιοειδών θνησιμότητας τροφοδοτείται από την αυξανόμενη διαθεσιμότητα στις παράνομες αγορές ναρκωτικών με πρόσμειξη φαιντανύλης. Το 2016 στις ΗΠΑ ο αριθμός των αναφερόμενων θανάτων λόγω υπερβολικής δόσης οπιοειδών ξεπέρασε τους 64.000 (142 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα).

Η αξία της θεραπείας

Στη φετινή της Εκθεση, η Επιτροπή επιλέγει να αναδείξει την αξία της θεραπείας, της απεξάρτησης και της κοινωνικής επανένταξης, καθώς και το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτές ως συστατικό στοιχείο του ευρύτερου δικαιώματος στην υγεία.
Οι άνθρωποι με προβλήματα χρήσης ουσιών υφίστανται σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική τους υγεία, έχουν χαμηλότερη ποιότητα ζωής και παραγωγικότητα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι το 5,4% των προβλημάτων υγείας παγκοσμίως συνδέεται με τη χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ. Σύμφωνα με έναν άλλο δείκτη, σε όλο τον κόσμο το 2015 χάθηκαν, εξαιτίας διάφορων ασθενειών και διαταραχών, 28 εκατομμύρια χρόνια υγιούς ζωής, τα 17 εκατομμύρια από αυτά λόγω της χρήσης ουσιών.
Η πρόσβαση στη θεραπεία αποτελεί συστατικό στοιχείο του δικαιώματος στην υγεία. Παρά την αξία και την αναγκαιότητα της θεραπείας και της επανένταξης, παγκοσμίως μόνο 1 στους 6 ανθρώπους με πρόβλημα χρήσης ουσιών έχει πρόσβαση σε θεραπεία.
Στις χώρες υψηλού και μεσαίου εισοδήματος αναλογούν 7,1 θέσεις θεραπείας της εξάρτησης για κάθε 100.000 κατοίκους και στις φτωχότερες χώρες η αναλογία είναι 0,7 ανά 100.000 κατοίκους. Αντιστοίχως, ενώ οι χώρες υψηλού εισοδήματος ξοδεύουν περίπου 50 δολάρια κατά κεφαλήν για την Ψυχική Υγεία, οι χώρες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος δίνουν μόλις 2 δολάρια.
Παράλληλα, αναφέρεται η μετατόπιση του κέντρου βάρους από την ποινική στη θεραπευτική αντιμετώπιση, επισημαίνοντας ότι πρέπει να ευνοούνται η θεραπεία και επανένταξη έναντι του εγκλεισμού και να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των χρηστών σε όλα τα στάδια.

Ε. Τζ.