Πόσο ασφαλής είναι η τεχνολογία blockchain

Σύμφωνα με την PwC («PricewaterhouseCoopers»), μέχρι το 2020 το 77% των οικονομικών υπηρεσιών σε παγκόσμια κλίμακα αναμένεται να υιοθετήσει το blockchain ως τμήμα ενός συστήματος ή της διαδικασίας που χρησιμοποιεί.
Αυτήν τη στιγμή υπάρχει σε διεθνές επίπεδο νομικό κενό σε σχέση με τη λειτουργία των blockchains. Δεν θεωρούνται παράνομα συστήματα, αν και η αποκεντρωμένη φύση τους και η χρήση τους από το Bitcoin, το οποίο εμπλέκεται σε συναλλαγές μεταξύ εμπόρων ναρκωτικών και στο παράνομο εμπόριο όπλων, τους έχει δώσει αρνητικό πρόσημο στη συνείδηση αρκετών ανθρώπων.
Ακόμη και τα κρυπτονομίσματα που έχουν ισχυρή τεχνική βάση, όπως το Bitcoin και το Ether, δεν είναι απολύτως ασφαλή. Ο οργανισμός DAO, που χρησιμοποιώντας το δίκτυο του Ethereum συγκέντρωσε 100 εκατομμύρια δολάρια το 2016, εξαιτίας ενός προβλήματος στο λογισμικό επέτρεψε σε χάκερς να κλέψουν κρυπτονομίσματα Ether αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων.

Εμπόδια, υπερβολές και κίνδυνοι

Η εταιρεία διαχείρισης επενδύσεων «BlackRock», με ανακοίνωσή της πριν από μια βδομάδα, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Βλέπουμε τα κρυπτονομίσματα να χρησιμοποιούνται περισσότερο στο μέλλον (...) αλλά προς το παρόν πιστεύουμε ότι με αυτά θα 'πρεπε να ασχοληθούν μόνο όσοι μπορούν να αντέξουν την πλήρη απώλεια (σ.σ. του κεφαλαίου τους). Παρομοίως, το blockchain χρειάζεται να ξεπεράσει σημαντικά εμπόδια για να προσεγγίσει το πολλά υποσχόμενο μέλλον του». Η «BlackRock» θεωρεί ότι στο blockchain χρειάζεται να υπάρξει εμπλοκή ρυθμιστών και των κεντρικών τραπεζιτών.
Εφαρμογές των blockchains, που επιδιώκουν ορισμένοι, προβλέπουν την αφαίρεση των μεσαζόντων τύπου «Uber» από τις υπηρεσίες μεταφορών, μέσω «έξυπνων συμβολαίων». Αυτοματοποιώντας με ασφάλεια τις δύο βασικές διαδικασίες που πραγματοποιούν η «Uber», η «Lyft» και άλλες ανάλογες εταιρείες, δηλαδή το ταίριασμα των διαθέσιμων αυτοκινήτων με τους επιβάτες και την πραγματοποίηση των πληρωμών, οι εταιρείες αυτές βγαίνουν από τη μέση. Αλλοι σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν το blockchain στις υπηρεσίες Υγείας, χρησιμοποιώντας το για τη δημιουργία «φακέλων υγείας» με όλα τα ιατρικά δεδομένα και το ιστορικό καθενός. Οι γιατροί θα απευθύνονταν σε αυτό το καθολικό υγείας για να αναζητήσουν π.χ. την ομάδα αίματος. Ετσι, ο ασθενής θα είχε μια ακριβή εικόνα για το ποιος ζήτησε και κατέχει ιατρικές τους πληροφορίες.
Οι αλυσίδες των μπλοκ, εφόσον τηρηθούν όλες οι προϋποθέσεις, προσφέρουν εξασφάλιση ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να παραποιηθούν εκ των υστέρων. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οτιδήποτε καταγράφεται σε blockchain είναι αληθές ή επιθυμητό. Αν κάποιος πέσει θύμα χάκινγκ, του κλέψουν κρυπτονομίσματα και προσπαθήσουν να τα χρησιμοποιήσουν, θα ήταν χρήσιμο να μπορεί να ακυρώσει τη συναλλαγή, πράγμα όμως που είναι αδύνατο. Επίσης, συχνά συγχέεται η αδυναμία τροποποίησης ενός blockchain με την πραγματική ασφάλεια δεδομένων: Τα δημόσια blockchains, όπως αυτά του Bitcoin και του Ethereum, δεν κρυπτογραφούν τις πληροφορίες. Αλλά και να το έκαναν, πάλι δεν θα ήταν μακροπρόθεσμα ασφαλής η διατήρηση ευαίσθητων πληροφοριών σε αυτά, γιατί εκείνο που δεν αποκρυπτογραφείται σήμερα μπορεί - όπως έχει δείξει η Ιστορία - να αποκρυπτογραφείται μερικές δεκαετίες αργότερα. Ορισμένοι οπαδοί των blockchains τα εμφανίζουν ως πανάκεια για κάθε ζήτημα που απαιτεί εμπιστοσύνη, αλλά σύμφωνα με αρκετούς ειδικούς αυτό είναι υπερβολικά αισιόδοξο.

Τρία προβλήματα

Μπορούν οι αλυσίδες των μπλοκ να αποτύχουν; Το blockchain του Bitcoin μέχρι στιγμής δεν έχει παραβιαστεί. Υπάρχουν όμως τουλάχιστον τρία προβλήματα με την τεχνολογία αυτή. Τα δίκτυα κρυπτονομισμάτων που βασίζονται σε blockchain στηρίζουν την ασφάλειά τους στην ταχύτητα και την απληστία των «μεταλλευτών» τους, στοιχεία που δεν είναι αδύνατο να υπερκεραστούν. Για να παραβιαστεί ο μηχανισμός συναίνεσης, οι χάκερ θα έπρεπε να έχουν τον έλεγχο της πλειοψηφίας των κόμβων του δικτύου (50%+1). Αυτό θα τους έδινε τη δυνατότητα να ελέγχουν πώς και ποια μπλοκ «εξορύσσονται». Θα μπορούσαν να αντιστρέψουν συναλλαγές, κάνοντας διπλοπληρωμές με το ίδιο ψηφιακό νόμισμα. Η θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις συναλλαγές άλλων. Μικρής διάδοσης κρυπτονομίσματα είναι πιο ευάλωτα. Ενα απ' αυτά, το Krypton, το 2016 χτυπήθηκε από μια ομάδα που αυτοαποκαλούνταν «πλήρωμα 51». Ευάλωτα είναι ακόμη τα blockchains που δεν χρησιμοποιούν «εξόρυξη», επειδή στηρίζονται στην εικασία ότι η πλειοψηφία των κόμβων του δικτύου είναι καλοπροαίρετοι.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι το ανθρώπινο λάθος. Ενα συναλλακτήριο Bitcoin, το Mt. Gox, έχασε το 2014 850.000 Bitcoins (αξίας εκείνη την εποχή 620 εκατομμυρίων δολαρίων), λόγω κακής διαχείρισης και προβλημάτων στον κώδικα. Επιπλέον, αν χάσει κανείς τον κωδικό για το ψηφιακό πορτοφόλι του, χάνει οριστικά το περιεχόμενό του, καθώς δεν υπάρχει κάποιο τραπεζικό γκισέ για να τον εξυπηρετήσει. Είναι μάλλον ειρωνεία ότι μερικοί κάτοχοι κρυπτονομισμάτων φυλάνε σε τραπεζικές θυρίδες USB στικ μνήμης με τον κωδικό τους για τα κρυπτονομίσματα που κατέχουν. Τέλος, ένα πρόβλημα ορισμένων τουλάχιστον κρυπτονομισμάτων, όπως του Bitcoin, είναι το γεγονός ότι με κάθε νέα συναλλαγή γίνεται ακόμη πιο απαιτητική σε υπολογιστική δύναμη κάθε επόμενη. Αν όλοι άρχιζαν να το χρησιμοποιούν ή διευρυνόταν η χρήση του blockchain του Bitcoin και σε «έξυπνα συμβόλαια», τότε σύντομα θα χρειάζονταν υπερυπολογιστές για τη λειτουργία του, οπότε θα πήγαινε περίπατο και ο κατανεμημένος (αποκεντρωμένος) χαρακτήρας του καθολικού του.