Λιθουανία: “Ζούμε το φασιστικό τρόμο στο πετσί μας”

Δύσκολες Νύχτες

Η αναβίωση του ναζισμού στις χώρες της Βαλτικής (Λετονία, Εσθονία, Λιθουανία) δεν είναι άγνωστη διεθνώς, λιγότερο προβεβλημένη είναι όμως η “δίδυμη” πτυχή αυτής της αναβίωσης, που δεν είναι άλλη από τη συστηματική δίωξη κομμουνιστών και άλλων προοδευτικών πολιτικών και πολιτών. Στο κείμενο του προέδρου του Σοσιαλιστικού Λαϊκού Μετώπου Λιθουανίας, Γκίεντριους Γκραμπάουσκας, που δημοσιεύτηκε πριν λίγο διάστημα στην εφημερίδα του ΚΚΡΟ “Πράβντα” και μεταφράζουμε σήμερα βασισμένοι στην ιταλική μετάφραση που αλιεύσαμε εδώ, σκιαγραφείται ανάγλυφα ο νεοφασιστικός ζόφος που τυλίγει τη μικρή, αλλά πολύπαθη χώρα. Δικαστικές διώξεις, δολοφονίες και φυλακίσεις αγωνιστών, φίμωση δημοσιογράφων και κατασχέσεις αντιφασιστικών εκδόσεων, ηρωοποίηση ναζί εγκληματιών πολέμου συνθέτουν την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα στη Λιθουνία, υπό την πλήρη ανοχή της ΕΕ της θεωρίας των “δύο άκρων” και της τήρησης ίσων αποστάσεων, που στην πραγματικότητα μεταφράζεται πάντα σε ανοχή, αν όχι κι ενεργό στήριξη (όπως συμβαίνει στην εκτός ένωσης Ουκρανία) λιγότερο ή περισσότερο φανερών φασιστικών πρακτικών. Παράλληλα με την ανατομία των σημερινών διώξεων, το κείμενο προσφέρει και μια κατατοπιστική ιστορική ανασκόπηση της λιθουανικής ιστορίας τον 20ο αιώνα, που σημαδεύτηκε από την πάλη των δυνάμεων της επανάστασης με τη στρατοκρατική και αντισημιτική αντίδραση, η οποία έδωσε τον “υπέρ πάντων αγώνα” την περίοδο της γερμανικής κατοχής.

Στην εκατονταετηρίδα της μεγάλης Επανάστασης του Οκτώβρη, εμείς, οι κληρονόμοι και ιδεολογικοί της υποστηρικτές, είμαστε αναγκασμένοι να παραδεχτούμε με πικρία ότι αποτύχαμε να διατηρήσουμε τα κύρια επιτεύγματά της. Δεν υπάρχει πια σήμερα το σοβιετικό κράτος που γεννήθηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση. Η κύρια ευθύνη γι’ αυτή την απώλεια βρίσκεται σε εμάς, τους Σοβιετικούς κομμουνιστές. Αλλά δεν πιστεύω ότι μεγάλο μερίδιο ευθύνης δε βρίσκεται και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Αυτό που χάσαμε κι αυτό που αποκτήσαμε σε αντάλλαγμα (μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, σ.σ), μπορεί να κριθεί από την κατάσταση που διαμορφώθηκε στη μετασοβιετική Λιθουανία. O περιβόητος “παράδεισος της δημοκρατίας” είναι τέτοιος στη Λιθουανία, που σε μια χώρα αμόλυντη από τη φύση και γεμάτη ικανούς ανθρώπους, εδώ και πολλά χρόνια συνεχίζονται οι διώξεις ακτιβιστών της αριστεράς, δημοσιογράφων, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα θύματα είναι πάμπολλα. Πιθανόν πολλοί έχουν ακούσει για την ποινική δίωξη του Αλγκίρντας Παλέκι κι άλλων ηγετών του Σοσιαλιστικού Λαϊκού Μετώπου Λιθουανίας.

Ενάντια σε μένα χαλκεύθηκαν κατηγορίες για δήθεν εγκλήματα: η πρώτη για μια συλλογή υπογραφών, η δεύτερη για ένα άρθρο σχετικά με τα ναζιστικά εγκλήματα. Οι υπηρεσίες ασφαλείας ήγειραν τις κατηγορίες, αλλά οι υποθέσεις μετά έκλεισαν πριν ακόμα φτάσουν στα δικαστήρια. Αλλά το Γενάρη του 2015 μια νέα κατηγορία εξαγγέλθηκε εναντίον μου κι εναντίον μιας ομάδας συντρόφων μου: Θα είναι μια δικαστική υπόθεση πολύ μακροχρόνια, καθώς βρίσκεται ήδη τρία χρόνια σε εξέλιξη. Τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής ζωής στη χώρα λένε πολλά για τα αίτια που ξεκίνησαν αυτές οι υποθέσεις. Αυτή τη φορά η υπόθεση άνοιξε για τη συγγραφή και διανομή φυλλαδίων για την ειρήνη, ενάντια στο ΝΑΤΟ και την εισαγωγή του ευρώ στη Λιθουανία. Από τον Απρίλη του 2017 αυτή η πολιτική δίκη εξελίσσεται στο δικαστήριο της πόλης Κλαϊπέντα. Στο εδώλιο του κατηγορουμένου μαζί μου κάθονται οι σύντροφοι Όλεγκ Τιταρένκο και Ζιλβίνας Ραζμίνας. Μέσα σε έξι χρόνια, έχω μάλλον ήδη επισκεφτεί όλες τις δομές ασφαλείας της Λιθουανίας: την αστυνομία, την εισαγγελία, τις ειδικές υπηρεσίας και άλλες ανακριτικές αρχές.

Οι κομμονιστές και οι σοσιαλιστές αγωνίστηκαν για χρόνια για μια ελεύθερη Σοβιετική Λιθουανία. Αμέσως μετά την επανάσταση του 1917 όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και στη Λιθουανία ξεκίνησαν σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Τον Οκτώβρη του 1918 έλαβε χώρα το πρώτο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Λιθουανίας και ήδη το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς ξεκίνησε η διαδικασία δημιουργίας της σοβιετικής εξουσίας στη Λιθουανία. Αλλά οι δυνάμεις της άκρας δεξιάς μαζί με τους Γερμανούς κατακτητές κατέστειλαν βίαια τα λιθουανικά σοβιέτ. Από τον Αύγουστο του 1919 εγκαταστάθηκε στη Λιθουανία ένα βίαιο αστικό καθεστώς.

Τον Ιούνη του 1926 εξελέγη πρόεδρος της Λιθουανίας ο Κάζις Γκρίνιους που ξεκίνησε προοδευτικές μεταρρυθμίσεις, διεγείροντας τη δυσαρέσκεια των ακροδεξιών δυνάμεων. Το Δεκέμβρη του 1926 υπήρξε στρατιωτικό πραξικόπημα και η εξουσία καταλήφθηκε από τον Αντάνας Σμετόνα και τους συνεργάτες του. Το φιλοφασιστικό καθεστώς του Σμετόνα καταπίεσε βίαια την αντιπολίτευση, άνοιξαν στρατόπεδα συγκέντρωσης και διαπράχθηκαν πολιτικές δολοφονίες.

Το 1940 δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανατροπή του καθεστώτος Σμετόνα. Στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου του 1940 δημιουργήθηκαν οι δομές της σοβιετικής εξουσίας, και ο Αντάνας Σνέσκους και οι σύντροφοί τους έγιναν οι νέοι ηγέτες της Λιθουανίας. Από τον Ιούνη του 1941, όταν οι Γερμανοί κατακτητές κατέλαβαν τη Λιθουανία, ξεκίνησε ο μυστικός αγώνας εναντίον τους. Σε αυτό τον αγώνα έπεσαν ο Ζουόζας Βίτας και πολλά άλλα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος Λιθουανίας.

Τον Ιούνιο του 1941 ξεκίνησε και το Ολοκαύτωμα. Στη Λιθουανία εξολοθρεύτηκε το 95% των Εβραίων. Πρόκειται για 220.000 ανθρώπους. Ο αντισημιτισμός διαπερνά και τη σημερινή Λιθουανία. Το Σεπτέμβρη του 2015 μετά από μια δημόσια πρωτοβουλία του συνελήφθη ο ηγέτης της εβραϊκής κοινότητας του Κάουνας Χαϊμ Μπάργκμαν. Το 2007 είχαν αρχίσει ποινικές διώξεις κατά πολιτών του Ισραήλ -κατά του συγγραφέα και δημοσιογράφου Χιτζάκ Αράντ και Ιωσήφ Μενομέντα. Αυτές οι υποθέσεις έκλεισαν μετά από ένα χρόνο. Το Μάρτη του 2017 στο Βίλνιους, κατά τη διάρκεια φασιστικής παρέλασης ακούστηκαν συνθήματα τύπου “Η Μπριντζόφσκαγια στο ικρίωμα!”. Με αυτόν τον τρόπο οι νεοφασίστες επέδειξαν το μίσος τους για τη μαχήτρια της αντάρτικης σοβιετικής μονάδας, Φάινα Μπριντζόφσκαγια, που διαμένει στο Βίλνιους.

Στη σημερινή Λιθουανία έχουν γίνει κανόνας η καταπίεση, η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η υποκίνηση της ρωσοφοβίας και η αναγέννηση του φασισμού. Για τη γνώμη που εξέφρασε σχετικά με τα γεγονότα της 13ης Γενάρη 1991 (“πυροβόλησαν τους δικούς τους”) καταδικάστηκε ο Αλγκίρντας Παλέκις σε πρόστιμο 3.000 ευρώ. Η ακτιβίστρια του Σοσιαλιστικού Μετώπου Λιθουνίας Ντανγκούλε Ραυγκάλενε καταδικάστηκε σε πρόστιμο 1.800 ευρώ. Αλλά κι ο ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ντονάτας Σούλτζας καταδικάστηκε: πέρασε δύο μήνες στη φυλακή επειδή μάζευε υπογραφές σε κείμενο που κατήγγειλε σημαντικούς πολιτικούς για διαφθορά.

Το 2017 καταδικάστηκε ο δημοσιογράφης Βάιντας Λεκστούτις για ένα άρθρο σχετικά με το Συντηρητικό κόμμα. Η ποινή: Ένας χρόνος με αναστολή και 100 ώρες καταναγκαστικής εργασίας. Στις 8 Μάρτη 2017 πραγματοποιήθηκε έρευνα στον εκδοτικό οίκο Ποβίλας Μασιλένις. Κατασχέθηκαν 500 αντίτυπα της πρόσφατης έκδοσης “Το τίμημα της προδοσίας” της Γκαλίνα Ζαπζνίκοβα.

Τέσσερις φίλοι μου, στενοί συνάδελφοι, δολοφονήθηκαν στα τέλη του Σεπτέμβρη του 2017 στο σπίτι τους. Δολοφονήθηκε ο δημοσιογράφος Πραντσίσκους Σλυούζας. Το Φλεβάρη του 2017, μετά από βίαιη καταδίωξη, πέθανε η ακτιβίστρια του Σοσιαλιστικού Μετώπου Σκάιστα Ραμπαουσκένε. Είχε φυλακιστεί για σχεδόν ένα χρόνο, έχοντας αντιταχθεί ενεργά στο ναρκεμπόριο.

Στις 28 Γενάρη 2017 είχε απελευθερωθεί, αλλά πέθανε μετά από 8 μέρες. Η καρδιά μας γυναίκας 70 χρόνων δεν ήταν σε θέση ν’ αντέξει τη δοκιμασία. Το Δεκέμβρη του 2013, ένας ακτιβισής του Σοσιαλιστικού Μετώπου, ο Ιγκόρ Κλινίτσκυ υπέστη επίθεση. Πέθανε ένα μήνα αφότου είχε υποστεί άγριο ξυλοδαρμό. Στις 21 Γενάρη 2014 βρέθηκε απαγχονισμένος ο ακτιβιστής της αριστεράς Ζιλβίνας Σούμσκις.

Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε ότι στη Λιθουανία έχει εισαχθεί μια πραγματική λατρεία των ναζί εγκληματιών, όπως του σαδιστή Γιόνας Νορέικα κι άλλων ομοίων του. Προς τιμήν τους έχουν ανεγερθεί μνημεία, και σε διάφορες πόλεις της Λιθουανίας έχουν μετοναμαστεί οδοί, πλατείες και σχολεία. Βιβλία με αντιφασιστικό περιεχόμενο κατάσχονται. Πρόσφατα τα βιβλία της Ρούτα Βαναγκάιτε απομακρύνθηκαν από βιβλιοθήκες και καταστήματα. Για τον ίδιο σκοπό κινητοποιήθηκαν και στρατιωτικοί.

Το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Μέτωπο της Λιθουανίας, μαζί με άλλες δυνάμεις της αριστεράς και του αντιφασισμού, δραστηριοποιείται ενεργά σε δράσεις κατά του πολέμου και του φασισμού. Διανέμουμε εκκλήσεις υπέρ της ειρήνης, για τα δικαιώματα του ανθρώπου, ενάντια στο ΝΑΤΟ, ενάντια στην υποκίνηση της ρωσοφοβίας στη Λιθουανία.

Εμείς, οι εκπρόσωποι των δυνάμεων της αριστεράς λέμε ανοιχτά: Είμαστε υπέρ της ειρήνης και της φιλίας των λαών, ενάντια στη μιλιταριστική υστερία και την παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Είμαστε υπέρ της νίκης του σοσιαλισμού στη Λιθουανία και ολόκληρο τον κόσμο.