ΕΣΣΔ Η φροντίδα για τη μητέρα και το παιδί

Η φροντίδα για τη μητέρα και το παιδί

Το παιδί ήταν για τον σοσιαλισμό στο επίκεντρο κάθε κοινωνικού προγραμματισμού. Οι παροχές στα νέα ζευγάρια για να ξεκινήσουν την κοινή ζωή τους και τα κίνητρα για να κάνουν παιδιά εξακολουθούν να αποτελούν μακρινά ζητούμενα για το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη

Η σοσιαλιστική εξουσία έθεσε τις βάσεις για την κατάργηση της καταπίεσης της γυναίκας, ξεπερνώντας τις τεράστιες δυσκολίες που αντικειμενικά υπήρχαν. Της εξασφάλισε ίσα δικαιώματα στον οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό τομέα, χωρίς να σημαίνει ότι έγινε δυνατό στο διάστημα αυτό να εξαλειφθεί κάθε μορφή ανισότιμων σχέσεων με το άλλο φύλο, που είχαν παγιωθεί σε μια μακρόχρονη πορεία.

Το σοβιετικό κράτος πάντοτε θεωρούσε σαν ένα από τα βασικά του καθήκοντα την προστασία της μητέρας και του παιδιού και την εξασφάλιση στη γυναίκα εκείνων των συνθηκών που θα της επιτρέπουν να συνδυάζει την παραγωγική και κοινωνική δραστηριότητα με τη μητρότητα και την ανατροφή των παιδιών της. Ειδική νομοθεσία προέβλεπε την εξασφάλιση της εργασίας των γυναικών, ιδιαίτερα στην περίοδο της εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με τη σοβιετική εργατική νομοθεσία, οι έγκυες απαλλάσσονταν από τις υπερωρίες και τη νυχτερινή εργασία και όταν συνέτρεχε λόγος μετατίθονταν σε πιο ελαφριές δουλιές. Στη γυναίκα χορηγούνταν πληρωμένη άδεια εγκυμοσύνης και τοκετού για 112 ημέρες (56 ημέρες πριν και 56 μετά τον τοκετό). Σε περίπτωση που κάποια γεννούσε δύο ή και περισσότερα παιδιά, ή σε περίπτωση επιπλοκών στον τοκετό, η άδεια μετά τον τοκετό αυξάνονταν ως 70 μέρες. Στην προεπαναστατική Ρωσία υπήρχαν 7.500 κλίνες για τις έγκυες και τις λεχώνες, ενώ το 1913 μόνο το 5% των παιδιών γεννιόταν σε νοσοκομείο. Η βοήθεια στις επιτόκους παρεχόταν κυρίως από τις πρακτικές μαμές. Επίσης μόνο το 20% των εργαζόμενων γυναικών μπορούσαν να υπολογίζουν σε κάποιο επίδομα εγκυμοσύνης. Στα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας οργανώθηκε δίκτυο ιατρείων για την παρακολούθηση των γυναικών στα μαιευτήρια και τα γυναικολογικά τμήματα των νοσοκομείων. Παρόμοιο δίκτυο λειτουργούσε στα χωριά και στα κολχόζ. Το πρόβλημα της εξασφάλισης νοσοκομειακής περίθαλψης κατά τον τοκετό για όλες τις γυναίκες είχε λυθεί ολοκληρωτικά.

Φαγητό σε παιδικό σταθμό. Οι εργαζόμενοι έπαιρναν τα παιδιά τους από τους σταθμούς ταϊσμένα, έχοντας κοιμηθεί και έχοντας παίξει, ψυχαγωγηθεί και μάθει. Δεν ήταν «παιδοφυλάκια» και λειτουργούσαν ανάλογα με τα ωράρια των γονιών

Ο κρατικός προϋπολογισμός προέβλεπε κονδύλια, που το ύψος τους συνεχώς αυξανόταν, για τη φροντίδα των παιδιών στα βρεφοκομεία, τους παιδικούς σταθμούς, τις κατασκηνώσεις και σε άλλα ιδρύματα εξωσχολικής απασχόλησης.

Στην προεπαναστατική Ρωσία η έννοια «παιδικά προσχολικά ιδρύματα» ήταν σχεδόν άγνωστη. Το 1914 σε ολόκληρη την τσαρική Ρωσία υπήρχαν μόνο 150 παιδικοί σταθμοί. Το 1987 πάνω από 16 εκατομμύρια Σοβιετικά παιδιά πήγαιναν σε 140 χιλιάδες παιδικούς σταθμούς. Το κράτος κάλυπτε τα 4/5 των εξόδων συντήρησής τους: το ποσόν που πλήρωναν οι γονείς δεν κάλυπτε ούτε καν το κόστος διατροφής των παιδιών, ενώ για ορισμένες οικογένειες, όπως οι πολύτεκνες ή με χαμηλά εισοδήματα, οι παιδικοί σταθμοί ήταν δωρεάν. Ακόμη τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 χρόνων δικαιούνταν δωρεάν φάρμακα.

Στην προεπαναστατική Ρωσία υπήρχαν 9 γυναικεία και παιδικά ιατρεία. Από τα 100 νεογέννητα παιδιά τα 27 πέθαιναν πριν κλείσουν ένα χρόνο ζωής, ενώ τα μισά δεν έφθαναν ούτε τα 5 τους χρόνια. Το 1987 στην ΕΣΣΔ λειτουργούσε το κρατικό σύστημα προστασίας της μητέρας και του παιδιού, στο οποίο εντάσσονταν, ανάμεσα στ' άλλα, πάνω από 28 χιλιάδες γυναικεία ιατρεία και παιδικές πολυκλινικές.

Η οργάνωση της φροντίδας για τις έγκυες, η στενή παρακολούθησή τους με εξετάσεις και ιατρικές συμβουλές και η εξασφάλιση ειδικής ιατρικής βοήθειας κατά και μετά τον τοκετό, είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά η θνησιμότητα των μητέρων και των βρεφών.

O ένας από τους πέντε παιδικούς σταθμούς του κολχόζ του xωριoύ της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Ουζμπεκιστάν. Να θυμίσουμε μόνο ότι οι μουσουλμανικές δημοκρατίες της ΕΣΣΔ είχαν προεπαναστατικά τραγικά ποσοστά αναλφαβητισμού, εκτός από τη φτώχεια που τις μάστιζε

Το σοβιετικό κράτος έδειχνε ιδιαίτερη φροντίδα για την υγεία και την ανατροφή των παιδιών. Την προστασία της υγείας των παιδιών αναλάμβαναν τα ιδρύματα για τη θεραπεία και την πρόληψη παιδικών ασθενειών, τα νοσοκομεία παίδων, πολυκλινικές, παιδικά τμήματα των γενικών νοσοκομείων, σανατόρια, βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, τμήματα σχολικής υγιεινής, υγειονομικοί σταθμοί κ.ά. Ο αριθμός των παιδιών σε μόνιμα παιδικά ιδρύματα αυξήθηκε από 5.400 προεπαναστατικά, σε 11.523.000 το 1975, δηλαδή πάνω από 2.000 φορές. Βασικό ρόλο στην ιατρική περίθαλψη των παιδιών έπαιζαν οι παιδικές πολυκλινικές και τα εξωτερικά ιατρεία. Για πρώτη φορά στον κόσμο καθιερώθηκε η γενική ιατρική παρακολούθηση των παιδιών από παιδιάτρους και μόνιμες νοσοκόμες.

Εξαθλίωση με την καπιταλιστική παλινόρθωση

Η σημερινή πραγματικότητα αποτελεί απόδειξη της καπιταλιστικής εξαθλίωσης κυρίως για τα παιδιά.

Ετσι αν το 1987 υπήρχαν 140 χιλιάδες δημόσια ιδρύματα προσχολικής αγωγής και πήγαιναν σ' αυτά πάνω από 16 εκατομμύρια Σοβιετικά παιδιά, το 1998 στην καπιταλιστική Ρωσία μειώθηκαν σε 56,6 χιλιάδες δημόσια ιδρύματα προσχολικής αγωγής, στα οποία πηγαίνουν 4,4 εκατομμύρια παιδιά.

«Αυξάνεται η παιδική εγκληματικότητα, ο εθισμός των νέων στα ναρκωτικά. Η μέση ηλικία των χρηστών ναρκωτικών ουσιών είναι τα 15 με 16 χρόνια. Το 44% των μαθητών και το 25% των μαθητριών της Μόσχας έχουν κάνει, έστω και μία φορά, χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Το 16% των νεογέννητων είναι ανάπηρα. Οι γονείς πολλών από αυτά είναι αλκοολικοί, ναρκομανείς, χωρίς μόνιμη απασχόληση ή σταθερό μισθό.

Τα κρούσματα φυματίωσης ανάμεσα στα παιδιά αυξήθηκαν στο 33% και η θνησιμότητα εξαιτίας αυτής της πάθησης στο 82%.

Το 90% των μαθητών έχει προβλήματα υγείας. Ανάλογο ποσοστό υποφέρει από αβιταμίνωση.

Η κατάσταση 4.000.000 παιδιών χωρίς κηδεμονία δε ρυθμίζεται από κανένα νομικό καθεστώς.

Η Ρωσία θεωρείται ως νέα αγορά για εμπορία παιδιών, με σκοπό τις παράνομες υιοθεσίες, την παιδική πορνεία και πορνογραφία» (Ελενα Τσερνιένκο, «Οι κοινωνικές επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων της αγοράς», «Ντιαλόγκ» Νο 6, 1998).

«Μεταξύ 1990 και 1995, τουλάχιστον 700.000 παιδιά ορφάνεψαν πρόωρα (τα περισσότερα από πατέρα). Οι αυτοκτονίες των νέων έχουν αυξηθεί τρομακτικά, όπως και τα εγκλήματα με ανήλικα θύματα ή θύτες. Ο αλκοολισμός πλήττει 500.000 νέους στη Ρωσία» («Unisef», «Νέα», 8/5/97).

Ολο και περισσότερο εμφανίζονται στους δρόμους των ρωσικών πόλεων περιπλανώμενα παιδιά, πολλά από τα οποία είναι άστεγα και ζητούν ελεημοσύνη, ψάχνουν για τροφή ή για μια τσέπη να ξαφρίσουν, εισπνέουν κόλλα από μπαλόνια, πίνουν βότκα ή γυρεύουν σύντροφο του σεξ, κυρίως για να τον κλέψουν.

Τα παιδιά αυτά αποκαλούνται στα ρωσικά «μπεσπριζορνίκι» ή εγκαταλειμμένα. Η λέξη αυτή χρησιμοποιούνταν και στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου τη δεκαετία 1920. Αλλά χρησιμοποιείται και τώρα, για να περιγράψει τα παιδιά που συχνάζουν στους δρόμους για να επιβιώσουν. Σε 1,5 με 2 εκατομμύρια υπολογίζει η ρωσική αστυνομία αυτά τα παιδιά τα οποία δε φοιτούν σε κανένα σχολείο.

«Σύμφωνα με υπολογισμούς των Ηνωμένων Εθνών, τέσσερα στα δέκα παιδιά της Ρωσίας ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Ο αριθμός των ανήλικων εγκληματιών που συλλαμβάνονται έχει αυξηθεί κατά το ένα τρίτο και πλέον από την αρχή αυτής της δεκαετίας και έχει φτάσει στις 200.000 ετησίως, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εσωτερικών» («Βήμα», 19.10.1997).

    

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

8/11/2009

 -- Η προσφορά του σοσιαλισμού

11/11/2007

 -- Ενα ολοκληρωμένο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης

12/6/2005

 -- Σε ρότα κατάχτησης της ισοτιμίας

30/4/2003

 -- Εργασιακές και κοινωνικές κατακτήσεις στην ΕΣΣΔ

10/11/2002

 -- ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΗΤΑΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΑ