29 Φεβ 2012

Η προσφορά του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε Β` Μέρος



Η προσφορά του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε
Β` Μέρος
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ: Στα μεγάλα αστικά κέντρα, οι πολίτες μετακινούνταν εύκολα και γρήγορα με πάμφθηνο εισιτήριο (άποψη του μετρό στο Κίεβο, το '85)
Την προηγούμενη Κυριακή, 29/1/2006, με αφορμή την 82η επέτειο από το θάνατο του Β. Ι. Λένιν, του μεγάλου επαναστάτη, θεωρητικού της επιστημονικής κοσμοθεωρίας της εργατικής τάξης και ηγέτη του πρώτου στον κόσμο προλεταριακού κράτους, της Σοβιετικής Ενωσης, ο «Ρ» παρουσίασε το Α` μέρος άρθρου του Γιώργου Πολυμερίδη για τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε. Σήμερα, δημοσιεύουμε το δεύτερο μέρος του συγκεκριμένου άρθρου.
Η λύση του εθνικού ζητήματος
Η νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης άνοιξε το δρόμο για τη λύση του εθνικού ζητήματος. Οι Κ. Μαρξ και Φρ. Ενγκελς συνέδεαν τη λύση του εθνικού ζητήματος με την ταξική πάλη του προλεταριάτου. «Μαζί με την εξάλειψη της αντίθεσης ανάμεσα στις τάξεις στο εσωτερικό των εθνών, εξαλείφεται και η εχθρική στάση των εθνών μεταξύ τους»1.
Τις ιδέες αυτές των θεμελιωτών του επιστημονικού σοσιαλισμού τις ανέπτυξε δημιουργικά ο Β. Ι. Λένιν στην εποχή του ιμπεριαλισμού και ανακάλυψε το νόμο για τις δύο αντιθέσεις - τάσεις στο εθνικό ζήτημα στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού. «Ο αναπτυσσόμενος καπιταλισμός - έγραφε ο Β. Ι. Λένιν - γνωρίζει δύο ιστορικές τάσεις στο εθνικό ζήτημα:
Η πρώτη, ξύπνημα της εθνικής ζωής και των εθνικών κινημάτων, πάλη ενάντια σε κάθε εθνικό ζυγό, δημιουργία εθνικών κρατών.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ: Πόσες φορές είχαμε ακούσει από την αντιδραστική προπαγάνδα - ανάμεσα σε άλλα - ότι στην ΕΣΣΔ πεινάνε και δεν έχουν να φάνε; (!) Φωτογραφία από σούπερ μάρκετ στο Ταλίν της Εσθονίας, δεκαοχτώ χρόνια πριν
Η δεύτερη, ανάπτυξη και επιταχυνόμενη σύσφιξη των κάθε λογής σχέσεων ανάμεσα στα έθνη, σπάσιμο των εθνικών φραγμών, δημιουργία της διεθνούς ενότητας του κεφαλαίου, της οικονομικής ζωής γενικά, της πολιτικής, της επιστήμης, κλπ. Και οι δυο τάσεις αποτελούν παγκόσμιο νόμο του καπιταλισμού»2.
Οι τάσεις αυτές στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού βρίσκονται σε ασυμφιλίωτη αντίφαση. Τα διάφορα προτσές διεθνοποίησης και ενοποίησης της κοινωνικοοικονομικής ζωής εδώ γίνονται όχι με τη συνεργασία ισότιμων εθνών, αλλά με σχέσεις ανισότιμες, λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης των διαφορετικών καπιταλιστικών κρατών. Να γιατί, ταυτόχρονα με την τάση της συνένωσης, αναπτύσσεται και η τάση των φυγόκεντρων δυνάμεων πάνω στη βάση της όξυνσης των αντιφάσεων και του νόμου της ανισόμετρης οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης του καπιταλισμού.
Αν εμείς απαιτούμε τον αποχωρισμό για όλα, χωρίς εξαίρεση, τα καταπιεζόμενα και ανισότιμα έθνη - εξηγούσε ο Β. Ι. Λένιν - «αυτό δε γίνεται καθόλου γιατί εμείς είμαστε υπέρ του αποχωρισμού τους, αλλά μόνο γιατί είμαστε υπέρ της ελεύθερης, εθελοντικής και όχι βίαιης προσέγγισης και συγχώνευσης. Μόνο γι' αυτό το λόγο!»3.
Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση γκρέμισε τη «φυλακή των λαών» - την τσαρική Ρωσία - και έφερε πλήρη απελευθέρωση σε όλες τις εθνότητες που κατοικούσαν στη χώρα αυτή. Ο σχηματισμός, το 1922, της ΕΣΣΔ ήταν θρίαμβος του διεθνισμού του ΚΚΣΕ, της εργατικής τάξης, όλων των εργαζομένων των Ενωσιακών Δημοκρατιών.
ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Βιβλιοπωλείο της πόλης Λβοφ στην Ουκρανία. Οι πολίτες της ΕΣΣΔ είχαν εύκολη πρόσβαση στις βιβλιοαναγνώσεις, μια που και τα βιβλία πωλούνταν σε χαμηλές τιμές, αλλά και ο τρόπος ζωής τους, τους επέτρεπε να έχουν ελεύθερο χρόνο και ένα μέρος του να το αφιερώνουν στο διάβασμα
Η κατάργηση των εκμεταλλευτριών τάξεων, η εκβιομηχάνιση, η συνεταιριστική οργάνωση και η πολιτιστική επανάσταση ήταν εκείνοι οι κρίκοι του ενιαίου επαναστατικού προτσές, που οδήγησε σε ριζικές αλλαγές των σχέσεων μεταξύ των τάξεων και των εθνών.
Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση αποτέλεσε τον κύριο πολιτικό όρο της εφαρμογής στην πράξη του λενινιστικού εθνικού προγράμματος. Ηδη, στις 25 του Οκτώβρη 1917, το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, στην έκκληση «Προς τους εργάτες, στρατιώτες και αγρότες!», δήλωνε επίσημα ότι η σοβιετική εξουσία θα εξασφαλίσει, σε όλα τα έθνη της Ρωσίας, το πραγματικό δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.
Η νίκη της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης εγκαινίασε την αδελφική ισοτιμία εθνών και εθνοτήτων, και έδωσε λύση στο εθνικό πρόβλημα, με την εξάλειψη της εθνικής καταπίεσης σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. «Χρειάστηκε ευθύνη, θάρρος και πολιτική διορατικότητα, για να αντιμετωπίσει ένα από τα πιο δύσκολα και πολύπλοκα προβλήματα του αιώνα μας, με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης των εθνών μέχρι και το δικαίωμα της ίδρυσης αυτοτελών κρατών»4. Για την πρακτική εφαρμογή της εθνικής πολιτικής στο Συμβούλιο Λαϊκών Επιτροπών που είχε σχηματίσει το συνέδριο αυτό, δημιουργήθηκε Επιτροπάτο του Λαού για τις υποθέσεις των εθνοτήτων.
Η δημιουργία της ΕΣΣΔ
ΕΘΝΟΤΗΤΕΣ: Η σοβιετική εξουσία έδωσε λύση στο εθνικό ζήτημα. Κατάργησε την εθνική καταπίεση σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Αντιμετώπισε έτσι ένα από τα πιο δύσκολα και πολύπλοκα προβλήματα της ανθρωπότητας και αυτά στη βάση της αρχής της αυτοδιάθεσης των εθνών μέχρι και το δικαίωμα της ίδρυσης αυτοτελών κρατών (οικογένεια βιρτουόζων μουσικών στο παραδοσιακό τους όργανο, το καρνάι, στο χωριό Κισλάκ του Ουζμπεκιστάν)
Αμέσως μετά τη νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης και κυρίως στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου και της ξένης ιμπεριαλιστικής επέμβασης, η συνεργασία ανάμεσα στους εργαζόμενους των διαφόρων εθνοτήτων πήρε τη μορφή στενής στρατιωτικο-πολιτικής ένωσης.
Στη μεταπολεμική περίοδο, όταν στην πρώτη γραμμή προωθήθηκαν τα ζητήματα της ανόρθωσης της κατεστραμμένης από τον πόλεμο οικονομίας, η στρατιωτική ένωση συμπληρώθηκε με την οικονομική ένωση.
Εκείνο τον καιρό, η ΣΟΣΔΡ ήταν η μοναδική στον κόσμο χώρα, όπου είχε πετύχει το πείραμα της ειρηνικής συμβίωσης και συνεργασίας ολόκληρης σειράς εθνών και λαοτήτων, στη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της εθελοντικής επιδίωξης για ένωση.
Το 1ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που συνήλθε στις 30 του Δεκέμβρη 1922, βασιζόμενο στην ελεύθερη βούληση των λαών, διακήρυξε τη δημιουργία της ΕΣΣΔ. Το πρώτο Σύνταγμα της Σοβιετικής Ενωσης (1924) κατοχύρωσε νομοθετικά τη συνένωση των σοβιετικών Δημοκρατιών σε ενιαίο πολυεθνικό κράτος, στη βάση της κυριαρχίας τους και της πλήρους ισοτιμίας.
Οι πολίτες της ΕΣΣΔ απόκτησαν έτσι την ίση νομική δυνατότητα να χρησιμοποιούν τη μητρική γλώσσα τους και τις γλώσσες των άλλων λαών της Σοβιετικής Ενωσης στα σχολεία, στον Τύπο, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
ΜΑΘΗΤΕΣ: Φροντίδα μόνιμη του συστήματος η σωστή και ολοκληρωμένη διαπαιδαγώγηση του παιδιού
Η γλώσσα είναι το θεμέλιο κάθε πολιτισμού. Γι' αυτό ένα από τα πρώτα μέτρα της σοβιετικής εξουσίας ήταν η καταγραφή όλων των γλωσσών στη χώρα (στις αρχές της δεκαετίας του '80 υπήρχαν 127). Ενα άλλο επιτακτικό πρόβλημα ήταν ο αναλφαβητισμός, που χωρίς τη λύση του δε θα μπορούσαν να αναπτυχθούν οι εθνικές γλώσσες και οι εθνικοί πολιτισμοί. Και στον τομέα αυτό σημειώθηκαν πρωτοφανείς επιτυχίες. Σύμφωνα με την απογραφή του 1897, στην τσαρική Ρωσία, οι εγγράμματοι έφταναν συνολικά στο 28,4% του πληθυσμού και σχεδόν όλοι οι λαοί του μακρινού Βορρά, της Κεντρικής Ασίας και άλλων απομακρυσμένων περιοχών δεν είχαν γραφή και ανάγνωση. Στη διάρκεια της ύπαρξης της ΕΣΣΔ, στον τομέα αυτό, έγινε ουσιαστικά μια μορφωτική επανάσταση. Δημιουργήθηκαν οι απαραίτητοι όροι για την πρακτική χρησιμοποίηση όλων των εθνικών γλωσσών. Αντικαταστάθηκε η γραφή ορισμένων από αυτές και για 458 γλώσσες, οι οποίες ήταν μόνο προφορικές, δημιουργήθηκε δική τους γραφή.
Ακόμα, η σοβιετική εξουσία εξάλειψε τον αναλφαβητισμό και καθιέρωσε την εκπαίδευση σε πάρα πολλές γλώσσες. Ολα αυτά συνέβαλαν στην ανάπτυξη των εθνικών πολιτισμών των λαών της Σοβιετικής Ενωσης. Μέχρι τη διάλυση της ΕΣΣΔ, τα αλφαβητάρια εκδίδονταν σε 50 και πλέον γλώσσες, τα σχολικά εγχειρίδια σε 52 και τα λογοτεχνικά έργα σε 62 γλώσσες5.Ιδιαίτερα πρέπει να τονιστεί ότι μια από τις σπουδαιότερες κατακτήσεις του σοσιαλισμού ήταν η ακατάλυτη φιλία των λαών της Σοβιετικής Ενωσης και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών.
ΦΟΙΤΗΤΕΣ: Νέοι από 107 χώρες του κόσμου εκπαιδεύονται στο Πανεπιστήμιο της Φιλίας των Λαών Πατρίς Λουμούμπα στην Ιατρική, στην Εφαρμοσμένη Μηχανική και τη Γεωργία. Οι φοιτητές πανηγύρισαν τα νέα ότι το επόμενο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών (καλοκαίρι του 1985) θα πραγματοποιηθεί στη Μόσχα
Σοβαρή δοκιμασία της σταθερότητας του σοβιετικού πολυεθνικού κράτους ήταν ο Β` Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο φασισμός ήταν πεπεισμένος για την κατάρρευση του σοβιετικού κράτους και το ζωντάνεμα της εθνικής διχόνοιας. Ο σοβιετικός λαός, όμως, ματαίωσε αυτά τα σχέδια του ιμπεριαλισμού. Η φιλία των λαών της ΕΣΣΔ, που είχε σφυρηλατηθεί στα χρόνια της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, ήταν μια από τις κύριες πηγές της Νίκης της Σοβιετικής Ενωσης ενάντια στο χιτλερικό φασισμό.
Η νίκη της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης αποτέλεσε την αφετηρία για την αδελφική ισοτιμία των εθνών και εθνοτήτων. Η σοβιετική εξουσία έδωσε λύση στο εθνικό ζήτημα. Κατάργησε την εθνική καταπίεση σε όλες τις μορφές και εκδηλώσεις της. Αντιμετώπισε έτσι ένα από τα πιο δύσκολα και πολύπλοκα προβλήματα της ανθρωπότητας και αυτά στη βάση της αρχής της αυτοδιάθεσης των εθνών μέχρι και το δικαίωμα της ίδρυσης αυτοτελών κρατών.
Η αλληλεπίδραση καπιταλισμού - σοσιαλισμού
Ο υπαρκτός σοσιαλισμός, βέβαια, δεν ήταν κάποιος Ροβινσώνας, που ζούσε απομονωμένος στο απομακρυσμένο νησί του. Το ίδιο ισχύει και για τον καπιταλισμό. Αντικειμενικά, και τα δύο αντίθετα κοινωνικά συστήματα ήταν υποχρεωμένα για μιαν ορισμένη ιστορική περίοδο να συνυπάρχουν. Και όχι μόνον απλώς να συνυπάρχουν, αλλά και να αναπτύσσουν τις οικονομικές τους σχέσεις γενικά και τις εμπορικές τους ανταλλαγές.
ΜΝΗΜΕΙΑ: Σοβαρή θέση στη ζωή των πολιτών της ΕΣΣΔ είχαν τα μνημεία. Οι εικαστικοί καλλιτέχνες κοσμούσαν με τα έργα τους πολλά σημεία των πόλεων ή των επαρχιών, με σκοπό να υμνηθούν τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα, άνθρωποι των Γραμμάτων, μεγάλες μορφές του επαναστατικού κινήματος, οι λαϊκοί ήρωες (φωτογραφία από το Ουκρανικό Κρατικό Μουσείο Ιστορίας του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου 1941-1945, στο Κίεβο)
Και στο βαθμό που αναπτύσσονταν οι οικονομικές τους σχέσεις, αλληλοεπηρεάζονταν τα δύο κοινωνικά συστήματα: το καπιταλιστικό και το σοσιαλιστικό.
Η αλληλεπίδραση αυτή ήταν διαφορετικού χαρακτήρα για το καθένα από αυτά. Ο καπιταλισμός σαν κοινωνικό σύστημα, που η καταδίκη του από καιρό έχει εκδοθεί από την ιστορία, κατ' αρχήν επιδρούσε αρνητικά στον υπαρκτό σοσιαλισμό. Η αρνητική αυτή επίδραση του ιμπεριαλισμού εκφραζόταν με το κυνηγητό των εξοπλισμών, το θερμοπυρηνικό πόλεμο και τον «πόλεμο των άστρων» που ετοίμαζε εντατικά.
Η κούρσα των εξοπλισμών υποχρέωνε την κάθε μια σοσιαλιστική χώρα και όλες μαζί να διατηρούν στο αντίστοιχο επίπεδο την αμυντική τους ικανότητα, που συνεχώς έπρεπε να ενισχύεται.
Η πιο ισχυρή δύναμη, που μπορούσε ν'αντιταχθεί στα επιθετικά σχέδια του ιμπεριαλισμού, ήταν οι σοσιαλιστικές χώρες και πριν απ' όλα οι χώρες της σοσιαλιστικής κοινότητας με επικεφαλής τη Σοβιετική Ενωση.
Για το σκοπό αυτό, όμως, οι χώρες της σοσιαλιστικής κοινότητας ήταν υποχρεωμένες να διαθέτουν τεράστια ποσά για την εξασφάλιση της άμυνας και των σοσιαλιστικών κατακτήσεών τους από τις επιβουλές του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Το γεγονός αυτό κόστισε πάρα πολύ στους λαούς των σοσιαλιστικών χωρών. Η μισή παραγωγική δύναμη της ΕΣΣΔ δούλευε για τις ανάγκες του στρατού και δαπανούσε το 20% του κρατικού προϋπολογισμού.6Αυτό ισοδυναμούσε με έναν οικονομικό πόλεμο, που είχε κηρύξει ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια κατά του υπαρκτού σοσιαλισμού ο διεθνής ιμπεριαλισμός.
Οι δαπάνες για την άμυνα στο σοσιαλισμό αποτελούσαν ένα πρόσθετο βάρος, το οποίο εμπόδιζε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα άλλα απαραίτητα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα και ανάγκες.
ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα στην ΕΣΣΔ ήταν καλπάζουσα και κατάφερνε να θρέφει εκατομμύρια ανθρώπους (στιγμιότυπο από δουλιά στο σοβχόζ σε μια περιοχή της Κριμαίας)
Η αστική τάξη ποτέ δε σταμάτησε να οργανώνει νέες στρατιωτικές συμφωνίες και συμμαχίες, συνωμοσίες και μηχανορραφίες ενάντια στον υπαρκτό σοσιαλισμό. Εμπρακτη απόδειξη γι' αυτό είναι η οργάνωση της επέμβασης των 14 ιμπεριαλιστικών χωρών ενάντια στη Σοβιετική Ρωσία το 1918, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η κήρυξη του «ψυχρού πολέμου», η ίδρυση του NATO, οι διάφορες υπονομευτικές ενέργειες των ιμπεριαλιστικών κύκλων κατά του σοσιαλισμού.
Η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο διεθνής ιμπεριαλισμός, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ ή με την υποστήριξή τους έχουν την ευθύνη για 100 και πλέον πολέμους και ένοπλες συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια, και κυρίως στη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της τρίτης χιλιετηρίδας, έχει ενταθεί η πολιτική των πιο επιθετικών κύκλων, κυρίως του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Η πολιτική αυτή είναι μια πολιτική ωμού μιλιταρισμού, αντίδρασης και αντίστασης στην πρόοδο και τις διεκδικήσεις της παγκόσμιας κυριαρχίας. Είναι μια πολιτική ξετσίπωτης παραβίασης της ελευθερίας και των δικαιωμάτων των λαών.
Στο απώτερο αλλά και στο άμεσο παρελθόν ο κόσμος έγινε μάρτυρας πολλών περιπτώσεων εφαρμογής στην πράξη αυτής της πολιτικής, όπως ήταν: ο πόλεμος ενάντια στη ΛΔ Κορέας, το Βιετνάμ, το Λάος, την Καμπότζη, η τριπλή εισβολή σε Λίβανο, Μεξικό, η κατάληψη της Γκρενάντας, Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κόσσοβο, Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ και αύριο δεν ξέρουμε πού αλλού.
ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ: Μια γέφυρα στους θησαυρούς του Πετρελαίου. Το πρώτο τρένο από την Τγιουμέν στη Σουργκούτ πέρασε την πρώτη γέφυρα με σιδηροτροχιές κατά μήκος του Ομπ στη Δυτική Σιβηρία, τη μεγαλύτερη στην ΕΣΣΔ, τον Αύγουστο του 1975
Διατηρούν και σήμερα όλη τους την επικαιρότητα τα λόγια του Καρλ Μαρξ σχετικά με τους πολέμους: «Από άμεση οικονομική άποψη είναι το ίδιο σαν να πετάει το έθνος στη θάλασσα ένα μέρος του κεφαλαίου του».7
Ολα αυτά, ανάγκαζαν τις χώρες της σοσιαλιστικής κοινότητας να δίνουν σοβαρότερη προσοχή στην ενίσχυση της άμυνάς τους. Οι λαοί των σοσιαλιστικών χωρών δεν ήθελαν την αύξηση των εξοπλισμών αλλά τη μείωσή τους και από τις δύο πλευρές. Γιατί το κυνηγητό των στρατιωτικών εξοπλισμών απαιτεί από όλους τους λαούς ένταση των δυνάμεων και τεράστια οικονομικά μέσα. Μόνο οι αμυντικές δαπάνες της Σοβιετικής Ενωσης στην περίοδο 1950 μέχρι 1985 ξεπέρασαν το ποσό των 500 δισ. δολαρίων, όταν την ίδια περίοδο οι επενδύσεις στη βιομηχανία ανέρχονταν στα 975 δισ. δολάρια και στην αγροτική οικονομία στα 500 δισ. δολάρια.8 Το γεγονός αυτό αφορούσε πρώτα απ' όλα τη Σοβιετική Ενωση, που ήταν η αποφασιστική δύναμη στην παγκόσμια κοινότητα για τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης και έφερνε το κύριο βάρος στον τομέα της εξασφάλισης της στρατιωτικής ισορροπίας με τον ιμπεριαλισμό.
Θετική επίδραση στα λαϊκά κινήματα
Πολύ σημαντική και πολύμορφη ήταν η επίδραση που ασκούσε ο σοσιαλισμός πάνω σε όλες τις πτυχές του καπιταλισμού: στον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό τομέα.
Η εμφάνιση και η εδραίωση του σοσιαλισμού στον κόσμο σε αντίθεση με τον καπιταλισμό έδινε έναν εντελώς διαφορετικό και ευεργετικό χαρακτήρα στην επίδρασή του στην παραπέρα εξέλιξη της ανθρωπότητας.
Τα κύρια αποτελέσματα της επίδρασης του παγκόσμιου σοσιαλισμού στον καπιταλισμό βρίσκουν την εκδήλωσή τους στα εξής:
  • Στο σπάσιμο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας στη Ρωσία το 1917 και μετά σε μια σειρά άλλες χώρες, με το οποίο ο καπιταλισμός έπαψε να είναι ένα ενιαίο παγκόσμιο σύστημα.
  • Η Σοβιετική Ενωση με τη νίκη της ενάντια στο φασισμό στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, πρόσφερε μεγάλη υπηρεσία στην ανθρωπότητα. Με το κατόρθωμά του αυτό, ο σοβιετικός λαός, όχι μόνο μπόρεσε να υπερασπίσει την ελευθερία και την ανεξαρτησία της ΕΣΣΔ, αλλά και να συμβάλει αποφασιστικά στη διάσωση του ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου πολιτισμού, που απειλούνταν με αφανισμό από τους βάρβαρους φασίστες.
Τεράστια ήταν η προσφορά του υπαρκτού σοσιαλισμού στην ανθρωπότητα, αλλά και το τίμημα ήταν πολύ μεγάλο. Μόνο στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου τεράστιες ήταν οι θυσίες του σοβιετικού λαού στο βωμό της νίκης. Πάνω από 8,5 εκατομμύρια πολεμιστές έπεσαν στα πεδία των μαχών, πάνω από 20 εκατομμύρια άμαχος πληθυσμός και αιχμάλωτοι εκτελέστηκαν από τους χιτλερικούς κατακτητές, περίπου 3 εκατομμύρια κομμουνιστές σκοτώθηκαν. Στην πραγματικότητα η Σοβιετική Ενωση απώλεσε ολόκληρη τημετά-οκτωβριανή γενιά που είχε γαλουχηθεί και διαπαιδαγωγηθεί με τη σοβιετική εξουσία. Η γενιά αυτή είχε επιδείξει παραδείγματα άφταστης συνειδητότητας και αυτοθυσίας, τόλμης και φιλεργασίας στην πάλη για το σοσιαλισμό. Το κοσμοϊστορικό αυτό γεγονός είχε τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στη μετέπειτα πορεία οικοδόμησης και υπεράσπισης του σοσιαλισμού από τις επιδιώξεις του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού.
Εκτός αυτού, οι γερμανοφασίστες κατακτητές κατάστρεψαν ολοκληρωτικά ή μερικά 1.710 πόλεις και συνοικισμούς, περισσότερα από 70.000 χωριά και πάνω από 6.000.000 κτίρια, 31.850 βιομηχανικές επιχειρήσεις.9
Συνολικά, οι υλικές απώλειες που προκλήθηκαν από την εισβολή των χιτλερικών κατακτητών στην ΕΣΣΔ, αποτελούσαν το 1/3 του εθνικού πλούτου της χώρας.
Επιπλέον, οι Γερμανοί φασίστες έκλεψαν και μετέφεραν στη Γερμανία εργατική δύναμη, σιτηρά, ζώα, μουσεία και βιβλιοθήκες και ό,τι δεν μπόρεσαν να μεταφέρουν τα κατέστρεψαν.
Στον αγώνα για την ειρήνη
Στο συναγωνισμό για την ανάπτυξη ανάμεσα στα δύο κοινωνικο-οικονομικά συστήματα, ο σοσιαλισμός επιδρούσε στην εξέλιξη της καπιταλιστικής κοινωνίας, και κυρίως στην πάλη των λαών αυτών των κοινωνιών, θίγοντας όλες τις πλευρές τους: οικονομία, κοινωνικό τομέα, πολιτική, πολεμική τέχνη.
  • Στην άνοδο της οικονομικής και πολιτικής πάλης των εργαζομένων στις καπιταλιστικές χώρες, που περιόριζε σε ορισμένο βαθμό τη δυνατότητα της εκμετάλλευσής τους και δημιουργούσαν την ανάγκη για αναζήτηση νέων μορφών πάλης και μάλιστα αυτό συντελούνταν σε συνθήκες, που στον καπιταλιστικό κόσμο μεγάλωνε το κύρος και το ειδικό βάρος των δυνάμεων που πάλευαν για την κοινωνική πρόοδο.
  • Στο ότι ο υπαρκτός σοσιαλισμός ήταν εκείνος που έκανε δυνατό η εργατική τάξη να σταθεί οριστικά και αμετάκλητα στο κέντρο της σύγχρονης εποχής. Κάτω από την επίδραση του Μεγάλου Οχτώβρη, άρχισε σε όλες τις ηπείρους η διαμόρφωση της οργανωμένης προλεταριακής πρωτοπορίας, των κομμουνιστικών κομμάτων.
  • Στο ότι, ο υπαρκτός σοσιαλισμός ήταν εκείνος που δημιούργησε ευνοϊκές διεθνείς συνθήκες για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των λαών. Είναι σίγουρο ότι αν δεν υπήρχε ο σοσιαλισμός θα ήταν αδύνατη η κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος του ιμπεριαλισμού σε ιστορικά σύντομο χρονικό διάστημα και η ανεξάρτητη εθνική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη δεκάδων χωρών.
  • Στο ότι, ο υπαρκτός σοσιαλισμός αντιπροσώπευε έναν νέο τύπο διεθνών σχέσεων, που θεμελιώνονταν στην αρχή του σοσιαλιστικού διεθνισμού. Οι σχέσεις μεταξύ των σοσιαλιστικών χωρών ήταν σχέσεις ισότιμης συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας.
  • Στο ότι, η σοβιετική εξουσία έδειξε σε όλους τους λαούς του κόσμου τη μοναδική σωστή διέξοδο από τους πολέμους, που γεννά το καπιταλιστικό σύστημα. Η πρώτη κρατική πράξη της καινούριας εξουσίας ήταν το λενινιστικό Διάταγμα Ειρήνης, που διακήρυξε με καθαρότητα και ακρίβεια το πρόγραμμα του αγώνα για μια δίκαιη, δημοκρατική και παγκόσμια Ειρήνη. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός πάνω από 4 δεκαετίες ήταν ο κύριος παράγοντας για τη διασφάλιση της παγκόσμιας Ειρήνης. Συνέβαλε αποφασιστικά στην αποτροπή ενός θερμοπυρηνικού πολέμου.
Το πυραυλοπυρηνικό δυναμικό της Σοβιετικής Ενωσης, που είχε δημιουργηθεί με εντατικές προσπάθειες και θυσίες, ήταν η δύναμη εκείνη, που συγκρατούσε τον ιμπεριαλισμό να εξαπολύσει ένα νέο πόλεμο. Η ενωμένη στρατηγική δύναμη των χωρών-μελών του Συμφώνου της Βαρσοβίας εγγυούνταν όχι μόνο την ασφάλειά τους, αλλά και αποτελούσε σίγουρο στήριγμα της ειρήνης στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο σοσιαλισμός ήταν εκείνος που κατάφερε:
  • Την επίτευξη της στρατιωτικής στρατηγικής ισορροπίας μεταξύ της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ, μεταξύ του Συμφώνου της Βαρσοβίας και του NATO, καθώς και την αυξανόμενη συνειδητοποίηση στον κόσμο, της αναγκαιότητας να λύνονται τα διεθνή προβλήματα με ειρηνικά μέσα, γιατί είχε στενέψει το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής ισχύος των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Ο σοσιαλισμός ήταν εκείνος που μαζί με το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα και το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα των αποικιακών χωρών αποτέλεσε το πραγματικό αντίβαροκαι το αντίπαλο δέος στις κατακτητικές βλέψεις του ιμπεριαλισμού. Κανένα σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα δεν μπορούσε να λυθεί χωρίς τη συμμετοχή του υπαρκτού σοσιαλισμού. Αναφέρουμε επιλεκτικά μόνο ορισμένες περιπτώσεις, όπου ο υπαρκτός σοσιαλισμός συνέβαλε αποφασιστικά και σε παγκόσμια κλίμακα στην απόκρουση του φασισμού, με την ιστορική συμμετοχή της Σοβιετικής Ενωσης στο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.
  • Καταλυτική ήταν η επίδραση και ο ρόλος του υπαρκτού σοσιαλισμού στην κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος.
  • Τεράστια ήταν η συμβολή του υπαρκτού σοσιαλισμού στην εξάλειψη μιας σειράς εστιών έντασης και πολέμων.
  • Στη δημιουργία μιας νέας κατάστασης, όπου η όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων δεν οδήγησε αναπόφευκτα σε παγκόσμιους πολέμους.
  • Στο ότι ο υπαρκτός σοσιαλισμός άσκησε αυξανόμενη ευεργετική επίδραση στον εκδημοκρατισμό των διεθνών σχέσεων πάνω στις αρχές και τους κανόνες της διεθνούς επικοινωνίας, όπως η πλήρης ισοτιμία, ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας, της εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας, η μη επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις κλπ.
  • Στο ότι, οι σοσιαλιστικές χώρες ήταν εκείνες που εξασφάλισαν στους λαούς τους, τα ζωτικά κοινωνικοοικονομικά δικαιώματα και ελευθερίες και δημιούργησαν ένα ισχυρό κίνητρο για τις δυνάμεις της κοινωνικής προόδου στις άλλες χώρες.
  • Η σοσιαλιστική οικονομική ενοποίηση των χωρών του Συμβουλίου Οικονομικής Αλληλοβοήθειας ήταν παράδειγμα ανάπτυξης νέων διεθνών οικονομικών σχέσεων που βασίζονταν στην πλήρη ισοτιμία, στην εθελοντική, αμοιβαία επωφελή συνεργασία και αλληλοβοήθεια, στον αυστηρό υπολογισμό των εθνικών συμφερόντων, στην εξομοίωση του επιπέδου ανάπτυξης όλων των αδελφών κρατών.
Ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ανθρωπότητα
Οι κατακτήσεις των σοσιαλιστικών χωρών υποχρέωναν το καπιταλιστικό σύστημα σε αναπροσαρμογές, υποχωρήσεις απέναντι στο εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα των καπιταλιστικών χωρών, ασκούσαν επίδραση και ποικιλότροπα θετική επίδραση στο νου και στις καρδιές των εργαζομένων.
  • Ο σοσιαλισμός ήταν το στήριγμα και η ελπίδα της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων στις καπιταλιστικές χώρες, στην πάλη τους ενάντια στην εκμετάλλευση των μονοπωλίων, για τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό.
Μέσα στις τότε συνθήκες της παραπέρα ανάπτυξης και εδραίωσης της σοσιαλιστικής κοινότητας και σε συνθήκες αύξησης του πληθωρισμού και της χρόνιας μαζικής ανεργίας στις καπιταλιστικές χώρες, η συνεργασία των τελευταίων με τις χώρες του σοσιαλισμού εκφραζόταν και με τις μεταξύ τους οικονομικές και εμπορικές ανταλλαγές που εξασφάλιζαν δουλιά σε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους της Δυτικής Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της Ιαπωνίας.
Ετσι, στην περίοδο της διεθνούς ύφεσης και κατά την οικονομική κρίση του 1974-75 ιδιαίτερα, οι παραγγελίες των σοσιαλιστικών χωρών στη Δύση εξασφάλισαν πάνω από 2 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας (10).
Οι χώρες του σοσιαλισμού με την ελκτική δύναμη του παραδείγματός τους επενεργούσαν θετικά στις επαναστατικές διαδικασίες με διάφορους τρόπους όπως:
α) Η ανάπτυξη και η εδραίωση του νέου σοσιαλιστικού συστήματος.
β) Η αλλαγή στο συσχετισμό των δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα υπέρ της Ειρήνης και του σοσιαλισμού.
γ) Ο παραπέρα περιορισμός και το στένεμα της σφαίρας επιρροής και δράσης του διεθνούς ιμπεριαλισμού.
δ) Η διεθνής αλληλεγγύη και η συνεργασία των σοσιαλιστικών χωρών με τις άλλες δυνάμεις του παγκόσμιου επαναστατικού προτσές.
To τι πρόσφερε ο σοσιαλισμός στην ανθρωπότητα, συνοψίζεται στην Απόφαση του 14ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, όπου αναφέρεται ότι:
«Ο σοσιαλισμός του 20ού αιώνα πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ανθρωπότητα. Συνέβαλε καθοριστικά στον εξανθρωπισμό του πλανήτη μας. Εφερε στο κέντρο της παγκόσμιας προσοχής τα μεγάλα ιδανικά της ειρήνης, της αλληλεγγύης, της αυτοθυσίας για το κοινό συμφέρον και την ελπίδα για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Αποτέλεσε την καθοριστική δύναμη για τη νικηφόρα έκβαση του Β΄ παγκοσμίου πολέμου και την αποτροπή ενός νέου εξοντωτικού πολέμου σε παγκόσμια κλίμακα για μισό περίπου αιώνα.
Υποχρέωσε τις καπιταλιστικές χώρες να παραχωρήσουν δημοκρατικά και κοινωνικά δικαιώματα, σε συνδυασμό με τους αγώνες της εργατικής τάξης και των εργαζομένων αυτών των χωρών» (11).
«Πέρα και ανεξάρτητα από τα προβλήματα και τις αδυναμίες, αντικειμενικού και κυρίως υποκειμενικού χαρακτήρα, ο 20ός αιώνας θα περάσει στην ιστορία ως ο αιώνας που σφραγίστηκε από την πρώτη, μεγάλη και ιστορική απόπειρα της ανθρώπινης κοινωνίας, να αποτινάξει τα δεσμά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και να αποκτήσει την ανεπανάληπτη, πολύτιμη πείρα, ώστε να πραγματοποιήσει το τεράστιο άλμα του σοσιαλισμού στην πορεία για την κομμουνιστική κοινωνία». (12)
Γενικά, οι απολογητές του ιμπεριαλισμού προσπάθησαν και προσπαθούν, την ευεργετική επίδραση του υπαρκτού σοσιαλισμού στο παγκόσμιο επαναστατικό προτσές, να την παρουσιάζουν σαν «εξαγωγή της επανάστασης» για να δικαιολογήσουν έτσι από την πλευρά τους, την εξαγωγή της ιμπεριαλιστικής αντεπανάστασης κατά των λαών που πάλευαν για την εθνική τους απελευθέρωση από τον αποικιοκρατικό ζυγό, για τη δημοκρατία, την κοινωνική πρόοδο και το σοσιαλισμό.
(1) Κ. Μαρξ-Φρ. Ενγκελς: «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος». «Διαλεκτά Εργα», τόμος Ι, σελ. 41.
(2) Β. Ι. Λένιν: «Κριτικά σημειώματα για το εθνικό ζήτημα». Απαντα, τόμος 24, έκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 123.
(3) Β. Ι. Λένιν: «Σχετικά με τη γελοιογραφία του μαρξισμού και τον «ιμπεριαλιστικό οικονομισμό»». Απαντα, τόμος 30, σελ. 120-121.
(4) «Εκτιμήσεις και προβληματισμοί για τους παράγοντες που καθόρισαν την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη και η αναγκαιότητα και επικαιρότητα του σοσιαλισμού». ΚΕ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1996, σελ. 20.
(5) «ΕΣΣΔ: 60 χρόνια». Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1982, σελ. 117-118.
(6) «Το Βήμα», 24.1.93.
(7) «Οι βάσεις του μαρξισμού - λενινισμού». «Πολιτικές και Λογοτεχνικές εκδόσεις», 1961, σελ. 307 ή Αρχείο Καρλ Μαρξ και Φρ. Ενγκελς, τόμος IV, 1935, σελ. 29.
(8) «Παγκόσμια Οικονομία και Διεθνείς Σχέσεις», τεύχος. 11/1987, σελ. 147.
(9) Μπορίς Πονομαριόφ: «Ο κομμουνισμός στον κόσμο, που αλλάζει». Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Αθήνα 1983, σελ. 86.
(10) Περιοδικό: «ΗΠΑ: Οικονομία, πολιτική, ιδεολογία», τεύχος 12, 1983, σελ. 18.
(11) 14ο Συνέδριο του ΚΚΕ, Ντοκουμέντα της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 113.
(12) «Εκτιμήσεις και προβληματισμοί για τους παράγοντες που καθόρισαν την ανατροπή του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην Ευρώπη. Η αναγκαιότητα και επικαιρότητα του σοσιαλισμού». Εκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1996, σελ. 21.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ