22 ΙΟΥΝΗ 1941 Η ναζιστική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ

22 ΙΟΥΝΗ 1941

Η ναζιστική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ

Αφίσα ενάντια στο ναζισμό και τον πόλεμο. Βγήκε το 1942 στην ΕΣΣΔ

«Γερμανικέ λαέ,

Τη στιγμήν αυτήν συμπληρούται μία συγκέντρωσις στρατευμάτων, η οποία εις την έκτασιν και ευρύτητα είναι η μεγαλυτέρα όσων είδε ποτέ ο κόσμος. Με τους Φιλανδούς συντρόφους ευρίσκονται οι μαχηταί του νικητού του Νάρβικ παρά τον Βόρειον Παγωμένον Ωκεανόν. Γερμανικαί μεραρχίαι υπό τας διαταγάς του κατακτητού της Νορβηγίας προστατεύουν από κοινού με τους Φιλανδούς ήρωας της ελευθερίας υπό τον στρατάρχην των το φιλανδικόν έδαφος. Από της Ανατολικής Πρωσίας μέχρι των Καρπαθίων φθάνουν οι σχηματισμοί του γερμανικού Ανατολικού μετώπου. Παρά τας όχθας του Προύθου, εις τον κάτω ρουν του Δουνάβεως μέχρι των ακτών της Μαύρης Θαλάσσης ευρίσκονται ηνωμένοι υπό τον αρχηγόν Αντονέσκου Γερμανοί και Ρουμάνοι στρατιώται.

Σκοπός του μετώπου τούτου είναι δι' αυτό όχι μόνον η προστασία των καθ' έκαστον χωρών, αλλά η ασφάλεια της Ευρώπης και διά τούτο η σωτηρία όλων.

Απεφάσισα ως εκ τούτου σήμερον να θέσω και πάλιν την τύχην και το μέλλον του Γερμανικού Ράιχ και του λαού μας εις τας χείρας των στρατιωτών μας.

Ο Θεός ας μας βοηθήση ειδικώς εις αυτόν τον αγώνα».¹

Τα παραπάνω λόγια αποτελούν την κατάληξη της προκήρυξης του Χίτλερ, με την οποία ο γερμανικός λαός πληροφορήθηκε τη ναζιστική επίθεση στην ΕΣΣΔ. Ηταν Κυριακή 22 Ιουνίου του 1941.

Η προκήρυξη διαβάστηκε από τον Γκέμπελς² στις 7 π.μ. και μέσω του ραδιοφώνου έγινε γνωστή σε κάθε γωνιά της Γερμανίας. Ομως, η στρατιωτική επίθεση εναντίον του σοβιετικού εδάφους είχε αρχίσει πριν από τα χαράματα και χωρίς φυσικά να υπάρξει προειδοποίηση προς την κυβέρνηση της ΕΣΣΔ. Η τυπική κήρυξη του πολέμου από τη γερμανική πλευρά έγινε μιάμιση ώρα μετά την έναρξη των εχθροπραξιών. Η Σοβιετική Ενωση δέχτηκε μαζικές επιδρομές της χιτλερικής αεροπορίας στις πόλεις Κάουνας, Μινσκ, Κίεβο, Οδησσό, Σεβαστούπολη κ.ά., ενώ δεκάδες γερμανικά πυροβόλα και όλμοι άνοιξαν καταιγιστικά πυρά ενάντια στις σοβιετικές στρατιωτικές θέσεις της μεθορίου. Επίσης ισχυρές μονάδες κρούσης του γερμανικού στρατού άρχισαν επίθεση σε μέτωπο από τη Βαλτική ως τα Καρπάθια και, ταυτόχρονα, άρχισαν μάχες νότια των Καρπαθίων, κατά μήκος των σοβιετορουμανικών συνόρων μέχρι τη Μαύρη θάλασσα.

Ο Κόκκινος Στρατός μοιράζει όπλα στους Σοβιετικούς πολίτες, για να πολεμήσουν τους ναζιστές εισβολείς

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειώσουμε πως όταν τα χιτλερικά στρατεύματα παραβίαζαν το σοβιετικό έδαφος η φασιστική Γερμανία είχε επιβάλει την κυριαρχία της, έμμεσα ή άμεσα, πάνω σ' ένα απέραντο έδαφος που εκτεινόταν από τις ακτές του Ατλαντικού ως τα σοβιετικά σύνορα κι από το Νάρβικ ως την Κρήτη. Στην Ευρώπη, ουσιαστικά, οι μόνες χώρες που ήταν ελεύθερες ήταν η Σοβιετική Ενωση και η Αγγλία.

Υστερα από τη Γερμανία, στον πόλεμο εναντίον τηςΕΣΣΔ, μπήκαν η Ιταλία, η Ρουμανία, η Φιλανδία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία.

Η ταξική σημασία της επίθεσης εναντίον της ΕΣΣΔ

Η φασιστική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ ασφαλώς δεν μπορούσε να είναι κεραυνός εν αιθρία. Ηταν φανερό, από χρόνια πριν, πως, αργά ή γρήγορα, ο ναζισμός και οι σύμμαχοί του θα στρέφονταν προς την Ανατολή για οικονομικούς, αλλά και για ταξικούς - πολιτικούς λόγους. Ο Χίτλερ, από τη δεκαετία του '20, δε δίσταζε να προσδιορίσει δημόσια την ΕΣΣΔ ως σημαντικό ζωτικό χώρο για τα γερμανικά συμφέροντα.

«Ομως αν σήμερα μιλούμε για νέες εκτάσεις στην Ευρώπη - έγραφε³ το 1926 -, δεν έχουμε βέβαια κατά νου τίποτ' άλλο παρά τη Ρωσία και τα γειτονικά μ' αυτήν κράτη. Το πεπρωμένο το ίδιο είναι σαν να μας τη δείχνει με το δάχτυλο... Το γιγάντιο κράτος του βορρά είναι πια ώριμο για εξανδραποδισμό... Πρέπει να βλέπουμε το ρωσικό μπολσεβικισμό σαν εκπρόσωπο της προσπάθειας των Εβραίων του 20ού αιώνα, να κυριαρχήσουν στον κόσμο...».

Λευκορώσοι παρτιζάνοιπολεμούνεναντίον των χιτλερικών

Για τις κυρίαρχες τάξεις των φασιστικών χωρών, ήταν επίσης καθαρό πως, αν ήθελαν να βγουν κερδισμένες από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που είχε ξεσπάσει σε παγκόσμια κλίμακα, αναγκαία και βασική προϋπόθεση ήταν η ήττα του διεθνούς επαναστατικού κινήματος και πρωτίστως η ήττα και η συντριβή του πρώτου εργατικού κράτους στην ιστορία, του κράτους που γέννησε η Οχτωβριανή Επανάσταση. Γι' αυτό δεν αρκέστηκαν να συντρίψουν στο εσωτερικό τους τα κομμουνιστικά κόμματα και τα λαϊκά κινήματα, αλλά και συνέπηξαν αντικομμουνιστικό μέτωπο σε διεθνές επίπεδο. Συγκεκριμένα, στις 25 Νοεμβρίου του 1936, η Γερμανία και η Ιαπωνία υπέγραψαν το ΑΝΤΙΚΟΜΙΤΕΡΝ (αντικομμουνιστικό) ΣΥΜΦΩΝΟ, στο οποίο προσχώρησε η Ιταλία ένα χρόνο μετά και το Φλεβάρη - Μάρτη του 1939 προστέθηκαν, επίσης, η Ουγγαρία, η Ισπανία και το κράτος - μαριονέτα Μαντσουκούο, ενώ η σύνθεσή του ολοκληρώθηκε με την προσχώρηση της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Σλοβακίας, της Κροατίας, της Φιλανδίας και της Δανίας. Το σύμφωνο αυτό ανανεώθηκε στις 25/11/1941 και μία μέρα μετά, στην επίσημη τελετή που έγινε στο Βερολίνο, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φον Ρίμπεντροπ προσδιόριζε ως εξής τη σημασία του⁴: «Εκυρώσαμεν χθες ένα ιερόν σύμφωνον εναντίον του κομμουνισμού, το οποίον εκφράζει τη θέλησιν λαών, όπως συνεργασθούν μέχρι της τελειωτικής απολυτρώσεως των χωρών μας εκ του κομμουνισμού και όπως μη αναπαυθούν πριν ή παραμερισθή και το τελευταίον υπόλοιπον της φοβεροτάτης ταύτης πνευματικής ασθενείας της ανθρωπότητος.

Ας εκφρασθή και πάλιν από του βήματος τούτου η ιδιαιτέρα χαρά και ικανοποίησις της κυβερνήσεως του Ράιχ διά το σημαντικόν τούτο γεγονός, το οποίο αποτελεί σταθμόν εις τον δρόμον του συνασπισμού και της διαμορφώσεως της Νέας Ευρώπης και της δημιουργίας μιας δικαιοτέρας τάξεως πραγμάτων και ανά τον υπόλοιπον κόσμον». Ο Γερμανός υπουργός αναφέρθηκε εκτενώς και στους πέντε μήνες του πολέμου με την ΕΣΣΔ, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «η κρατική ισχύς του κομμουνισμού εθραύσθη και δεν πρόκειται - συμφώνως προς τη φράσιν του Φύρερ - να ανορθωθή ποτέ πλέον».

Απ' όλα αυτά είναι φανερή η ταξική σημασία της φασιστικής επίθεσης στην ΕΣΣΔ. Προβάλλει, όμως, ο ερώτημα πώς κατόρθωσε η Γερμανία, μια χώρα ηττημένη και κατεστραμμένη στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, να ανορθωθεί τόσο γρήγορα και να ξαναπροκαλέσει μια νέα παγκόσμια πολεμική αναμέτρηση;

Ποιος προετοίμασε τη ναζιστική πολεμική μηχανή;

Δε χωράει αμφιβολία πως η Γερμανία από μόνη της ήταν αδύνατο να καταφέρει να προετοιμάσει και να τελειοποιήσει μια πολεμική μηχανή, σαν αυτή που γνώρισε η ανθρωπότητα στα χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το τεράστιο οικονομικό κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματός της, οι ανάγκες ανόρθωσης της κατεστραμμένης οικονομίας της, αλλά και οι υπέρογκες πολεμικές αποζημιώσεις που όφειλε να καταβάλει μετά την ήττα της στον πρώτο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, δεν της άφηναν το παραμικρό έδαφος να ονειρεύεται επιστροφή στα παιδία των μαχών κι μάλιστα τόσο σύντομα, δηλαδή σε διάστημα 20 περίπου ετών. Κι όμως το θαύμα έγινε, μόνο που δεν ήταν και τόσο θαύμα, αφού όλα τα στοιχεία που υπάρχουν επιβεβαιώνουν πλήρως ότι τη γερμανική πολεμική μηχανή και γενικότερα την πολεμική μηχανή του φασισμού την κατασκεύασε, την προετοίμασε και την έθεσε σε λειτουργία ο αγγλοαμερικανικός, κυρίως, ιμπεριαλισμός, έχοντας την ελπίδα πως θα λειτουργούσε μόνο σε βάρος την ΕΣΣΔ και του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος.

Η Γερμανία ανορθώθηκε οικονομικά με τα σχέδια Ντοζ (1924) και Γιανκ (1929), τα οποία εμπνεύστηκαν κι έθεσαν σε εφαρμογή οι κύριοι εκπρόσωποι του αμερικανικού και του αγγλογαλλικού χρηματιστικού κεφαλαίου. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που με την εφαρμογή αυτών των σχεδίων τα μεγαλύτερα αμερικάνικα μονοπώλια («Στάνταρντ Οϊλ», «Τζένεραλ Ελέκτρικ», «Τζένεραλ Μότορς», «Ιντερνάσιοναλ Τέλεγκραφ εντ Τέλεφον Κόμπανι», «Φορντ», «Ανακόντα» κλπ.) διεισδύσανε στη Γερμανική Βιομηχανία με τη μέθοδο των απευθείας επενδύσεων. Ενδεικτικά αυτής της σχέσης, είναι τα παρακάτω στοιχεία:

Το 1933 οι επενδύσεις κεφαλαίων στη γερμανική βιομηχανία ήταν 557 εκατομμύρια μάρκα, ενώ το 1939 το ποσό αυτό, με την εκδήλωση αγγλοαμερικανικών, κυρίως, επενδύσεων, εκτινάχθηκε στα 4.432 εκατομμύρια μάρκα. Στο διάστημα 1933 - 1938, η παραγωγή της μηχανουργίας αυξήθηκε σχεδόν τέσσαρες φορές κι ακόμη περισσότερο αυξήθηκε η παραγωγή βασικών πολεμικο - στρατηγικών υλών. Ετσι, για παράδειγμα, η παραγωγή αλουμινίου που στα 1932 έφτανε τους 19 χιλιάδες τόνους, το 1939 έφτασε τους 200 χιλιάδες τόνους. Ακόμη τα αμερικανικά μονοπώλια βοήθησαν τους Γερμανούς βιομηχάνους να οργανώσουν σε μεγάλη έκταση την παραγωγή συνθετικής βενζίνης και συνθετικού καουτσούκ.

Σε ό,τι αφορά καθαρά στην πολεμική παραγωγή, η πρόοδος της ναζιστικής Γερμανίας, χάρη στα ξένα κεφάλαια, υπήρξε εντυπωσιακή. Από το 1933 που οι ναζί ανέβηκαν στην εξουσία έως το 1940, η γερμανική πολεμική παραγωγή αυξήθηκε 22 φορές.

Σημαντική ήταν, επίσης, η ενίσχυση που πήρε η Γερμανία από τον αγγλοαμερικανικό και γαλλικό ιμπεριαλισμό, αφότου άρχισε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Στην πραγματικότητα, της παραδόθηκαν άθικτες οι οικονομίες ολόκληρων χωρών και μ' αυτόν τον τρόπο ήταν σαν να χρηματοδοτούνταν η πολεμική μηχανή του Χίτλερ και των συμμάχων του για τον πόλεμο εναντίον της ΕΣΣΔ. «Ο πόλεμος στη Δύση - γράφει ο Γερμανός ειδικός στα θέματα της πολεμικής οικονομίας Χανς Κερλ⁵- μετέβαλε απότομα την πολεμικο-οικονομική βάση της Γερμανίας. Πρώτα - πρώτα, βελτιώθηκε σημαντικά η θέση της σε πρώτες ύλες. Η Νορβηγία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και κυρίως η Γαλλία, είχαν συγκεντρώσει στα λιμάνια τους, στους πρώτους 7 μήνες του πολέμου, τεράστια αποθέματα στρατηγικών υλών: Μετάλλων, καυσίμων, καουτσούκ, πρώτων υλών για την υφαντουργία κλπ., που όλ' αυτά έπεσαν στα χέρια των Γερμανών σαν λεία πολέμου. Επίσης και η βιομηχανία αυτών των χωρών ήταν καλά εφοδιασμένη με πρώτες ύλες και εκτέλεσε πολλές γερμανικές παραγγελίες, χωρίς να 'χει ανάγκη για νέες πρώτες ύλες. Η βάση της παραγωγής σιδήρου και ατσαλιού είχε αρκετά ευρυνθεί, τα ανθρακωρυχεία, τα μεταλλεία και τα χαλυβουργεία της Ολλανδίας, του Βελγίου, της Γαλλίας και της Πολωνίας, μας παραδόθηκαν σχεδόν άθικτα».

Υστερα απ' όλα αυτά, ας επιστρέψουμε στην επίθεση κατά της ΕΣΣΔ, με την οποία και αρχίσαμε.

Το Σχέδιο Μπαρμπαρόσα

Το στρατιωτικό Σχέδιο, βάσει του οποίου η Γερμανία εισέβαλε στη Σοβιετική Ενωση, είχε την κωδική ονομασία «Μπαρμπαρόσα». Επρόκειτο για την υπ' αριθμόν 21 κατευθυντήριο διαταγή, που εγκρίθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1940 από τον Χίτλερ και η οποία μεταξύ άλλων έλεγε⁶: «Οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις πρέπει να είναι έτοιμες να συντρίψουν τη Σοβιετική Ρωσία με μια ταχεία εκστρατεία, ακόμη και πριν τελειώσει ο πόλεμος με την Αγγλία. Για το σκοπόν αυτόν, ο Στρατός οφείλει να χρησιμοποιήσει όλες τις διαθέσιμες μονάδες γιατί τα εδάφη που θα καταληφθούν πρέπει να διασφαλισθούν από κάθε αιφνιδιαστική επίθεση... Οι προπαρασκευές που απαιτούν περισσότερο χρονικό διάστημα θα πρέπει να αρχίσουν ευθύς από τώρα - αν τούτο δεν έχει ήδη γίνει - και θα πρέπει να τερματιστούν στις 15 Μαΐου 1941...».

Για την επίθεση εναντίον της Σοβιετικής Ενωσης, η Γερμανία και οι σύμμαχοί της διαθέσανε 190 μεραρχίες, 5,5 εκατομμύρια στρατιώτες και αξιωματικούς, 5 χιλιάδες, περίπου, αεροπλάνα και πάνω από 3.500 άρματα μάχης. Απέναντί τους, είχαν όχι πάνω από 2,5 εκατομμύρια Σοβιετικούς στρατιώτες και αξιωματικούς, που, όμως, τα δύο τρίτα από τις δυνάμεις αυτές ήταν διατεταγμένα στο μάκρος των συνόρων, σε βάθος 100 - 150 χλμ. με την ιδιότητα των στρατιών προκάλυψης. Οι υπόλοιπες σοβιετικές δυνάμεις των περιφερειών βρίσκονταν σε απόσταση 500 περίπου χλμ. από τα σύνορα. Είναι φανερό πως τη στιγμή της επίθεσης οι δυνάμεις του εχθρού υπερτερούσαν αποφασιστικά, με αποτέλεσμα ο Κόκκινος Στρατός να υποστεί ισχυρά πλήγματα⁷. Αλλά αυτό δεν έμελλε να κρατήσει για πολύ.

Με μεγάλα αποθέματα θάρρους, εξοπλισμένος με τις αστείρευτες δυνατότητες που του έδινε η σοβιετική κρατική του οργάνωση και πάνω απ' όλα με τεράστιες θυσίες, ο σοβιετικός λαός και στρατός κατόρθωσαν να υπερασπιστούν τη σοσιαλιστική τους πατρίδα και να φέρουν σε πέραν το διεθνιστικό τους καθήκον απαλλάσσοντας την ανθρωπότητα από το φασισμό.

1 Προκήρυξις του Φύρερ προς τον γερμανικόν λαόν και Διακοίνωσις του Υπουργείου των Εξωτερικών του Ράιχ προς τη Σοβιετικήν Κυβέρνησιν, κατοχική έκδοση στα ελληνικά, σελ. 12

2 Allan Clark: «Μπαρμπαρόσα: η Γερμανορωσική σύρραξις 1941 - 1945», Εκδοση ΓΕΣ, 1968, σελ. 47

3 Α. Χίτλερ: «Ο Αγών μου», εκδόσεις ΔΑΡΕΜΑ, τόμος Β' σελ. 289, 290, 297

4 Ι. Φον Ρίμπεντροπ: «Σταυροφορία κατά του Μπολσεβικισμού», εκδόσεις «Ελεύθερη Σκέψις», σελ. 13 - 14

5 Υπουργείο Αμύνης ΕΣΣΔ: «Β' Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδόσεις «20ός αιώνας», Αθήνα 1959, σελ. 129 - 131

6 Ουίν. Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος Πόλεμος», Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ, τόμος β' σελ. 421 - 423 και William L. Shirer: «Ανοδος και πτώσις του Γ' Ράιχ», τόμος Γ' σελ. 38 - 39

7 Βλέπε αναλυτικά: Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», τόμος Ι1 - Ι2, σελ. 157 - 15

Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

    

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

1/7/2007

 -- Η ναζιστική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ

8/5/2005

 -- Πώς ξεκίνησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

23/6/2002

 -- Η Γερμανική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ

2/9/2001

 -- Η έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

25/6/2000

 -- Η ναζιστική επίθεση εναντίον της ΕΣΣΔ