Εγγυάται στο κεφάλαιο φτηνότερα εργατικά χέρια

Εγγυάται στο κεφάλαιο φτηνότερα εργατικά χέρια

Μια σύντομη ανασκόπηση του προγράμματος που εξήγγειλε ο Αντ. Σαμαράς από το υπουργείο Εργασίας την Τετάρτη

Το μέλλον της νεολαίας δεν είναι η ανακύκλωση στα προγράμματα επιδότησης της εργοδοσίας, όπως θέλουν η κυβέρνηση και η ΕΕ

Phasma

Ανάμεσα στις βασικές προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας συγκαταλέγεται η υλοποίηση της πρωτοβουλίας «Εγγύηση για τη Νεολαία» (Youth Guarantee), που έχει διαφημιστεί ως ένα από τα μέτρα που στοχεύουν στην «καταπολέμηση» της ανεργίας των νέων. Ειδική αναφορά στο συγκεκριμένο πρόγραμμα έκανε και ο πρωθυπουργός, εξαγγέλλοντας την Τετάρτη, από το υπουργείο Εργασίας, μέτρα ανακύκλωσης και εκμετάλλευσης των ανέργων, κύρια των νέων.
Η ΕΕ πρόκειται να διαθέσει συνολικά 6 δισ. ευρώ για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας τα επόμενα δύο χρόνια, ενώ ο προϋπολογισμός του προγράμματος για την Ελλάδα ανέρχεται σε 340 εκατομμύρια ευρώ.
«Με την παρέμβαση αυτή θα προσφερθεί μια δυνατή ευκαιρία να εισέλθουν στην αγορά εργασίας περίπου 230.000 νέοι έως 24 ετών, όσοι δηλαδή είναι οι νέοι που αυτή τη στιγμή ούτε εργάζονται, αλλά ούτε συμμετέχουν σε κάποιο κύκλο εκπαίδευσης ή κατάρτισης. Είτε με απευθείας προσφορά εργασίας, για να αποκτήσουν το πρώτο τους "ένσημο". Είτε με ουσιαστική, στοχευμένη και πιστοποιημένη ενίσχυση των προσόντων τους, με κατάρτιση, μαθητεία ή περαιτέρω εκπαίδευση, προκειμένου να πετύχουν την είσοδό τους στην απασχόληση το συντομότερο δυνατό», ανέφερε ο υπουργός Εργασίας, Γ. Βρούτσης, σχετικά με την «Εγγύηση για τη Νεολαία» σε εκδήλωση που έγινε πρόσφατα με θέμα την ανεργία.
Η «Εγγύηση για τη Νεολαία» προβλέπει την προσφορά μιας θέσης εργασίας, μαθητείας ή πρακτικής άσκησης σε όλους τους νέους, εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που εγκαταλείπουν την επίσημη εκπαίδευση ή βρίσκονται άνεργοι. Στην πραγματικότητα, αποτελεί μέρος της προσπάθειας της ΕΕ να διαχειριστεί το πρόβλημα της ανεργίας και να αξιοποιήσει τα εκατομμύρια των άνεργων νέων που υπάρχουν σήμερα στα κράτη - μέλη της ως πάμφθηνο και ευέλικτο εργατικό δυναμικό, σε όφελος των επιχειρηματικών ομίλων, στο πλαίσιο της «ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας».
Μετατρέπει έτσι τα εκατομμύρια των ανέργων σε καθοριστικό παράγοντα για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής κερδοφορίας και για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας στην περίοδο της ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, ασκεί πίεση στους σημερινούς εργαζόμενους, παλιούς και νέους, να συρρικνώσουν κι άλλο τις διεκδικήσεις τους, με το φόβο της απόλυσης και της αντικατάστασής τους από τις στρατιές των ανέργων που μεγάλωσαν στη διάρκεια της κρίσης.

Μετράνε κέρδη και «ζημιές»

Συνολικά, σήμερα στην ΕΕ πάνω από 6 εκατομμύρια νέοι έως 25 ετών είναι άνεργοι. Πάνω από 7,5 εκατομμύρια νέοι βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, φαινόμενο στο οποίο η ΕΕ έχει δώσει την ονομασία «NEET».
Η ανησυχία της ΕΕ για την ανεργία αποτιμάται σε ...διαφυγόντα κέρδη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της, οι «οικονομικές απώλειες» λόγω της αυξημένης ανεργίας των νέων φτάνουν ετησίως τα 153 δισεκατομμύρια ευρώ. Ασφαλώς οι «απώλειες» αυτές δεν υπολογίζονται με αναφορά την τσέπη των ανέργων, αλλά με κριτήριο τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων και τα χρήματα που δαπανά ή χάνει το αστικό κράτος.
Η ανεργία «κοστίζει» στις κυβερνήσεις λόγω των επιδομάτων που καταβάλλουν σε ένα - μικρό έστω - μέρος των ανέργων, λόγω των φόρων και των εισφορών που δεν εισπράττουν από αυτούς. Επιπλέον, στην ανεξέλεγκτη αύξηση της ανεργίας, ΕΕ και κυβερνήσεις βλέπουν έναν κίνδυνο για τη λεγόμενη «κοινωνική συνοχή». Ανησυχούν δηλαδή για το ενδεχόμενο η δυσαρέσκεια των νέων ανέργων να βρει αγωνιστική - ριζοσπαστική διέξοδο.
Πάνω απ' όλα, στα ποσοστά ανεργίας των νέων η ΕΕ βλέπει ένα αναξιοποίητο εργατικό δυναμικό, το οποίο επιδιώκει να εντάξει στην αγορά εργασίας, με συρρικνωμένα δικαιώματα και ελαστικές σχέσεις, με στόχο να τροφοδοτούνται η ανταγωνιστικότητα και τα κέρδη των επιχειρήσεων. Ετσι, φροντίζουν να διαχειρίζονται και να ανακυκλώνουν την ανεργία, να τη μοιράζουν ανάμεσα στους ανέργους, να τη διακόπτουν με σύντομα διαστήματα κακοπληρωμένης δουλειάς, μέσα από τα διάφορα προγράμματα.
Σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πρωτοβουλία «Εγγύηση για τη Νεολαία», που θα λειτουργήσει κατά κάποιο τρόπο σαν μια «ομπρέλα», κάτω από την οποία θα συγκεντρώνονται προγράμματα «απόκτησης εργασιακής εμπειρίας», πρακτικής άσκησης και μαθητείας, κατάρτισης και επανακατάρτισης. Προγράμματα δηλαδή που εξασφαλίζουν φθηνό εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις και ανεργία σε ...δόσεις, με διαλείμματα κακοπληρωμένης δουλειάς, για τους νέους.

«Εγγυώνται» την εκμετάλλευση

Η «Εγγύηση για τη Νεολαία» αποτελεί παλιά και δοκιμασμένη συνταγή, καθώς σε μια σειρά χώρες ανάλογα σχήματα εφαρμόζονται εδώ και χρόνια, στο πλαίσιο των λεγόμενων «ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης». Για παράδειγμα, οι σκανδιναβικές χώρες μετρούν ήδη αρκετά χρόνια υλοποίησης παρόμοιων μέτρων. Το πνεύμα που διέπει τις «ενεργητικές πολιτικές» είναι η αντικατάσταση της επιδότησης της ανεργίας από την επιδότηση της απασχόλησης. Δηλαδή, η περικοπή, ακόμα και κατάργηση των επιδομάτων και κάθε μέτρου προστασίας των ανέργων, σε όφελος της ενίσχυσης των εργοδοτών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Δανία, στην οποία ένας τύπος «Εγγύησης για τη Νεολαία» βρίσκεται σε ισχύ ήδη από το 1996. Στο πλαίσιό της, αποτελεί δικαίωμα αλλά και υποχρέωση των άνεργων νέων να συμμετέχουν σε τέτοιες «ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης». Για παράδειγμα, στους νέους ανέργους κάτω των 30 ετών που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας ή άλλα κοινωνικά επιδόματα, αναγνωρίζεται το «δικαίωμα» (!) να δεχθούν μια πρόταση για θέση εργασίας, μαθητείας ή συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης, μέσα σε διάστημα 3 μηνών από τη στιγμή που μένουν άνεργοι.
Παράλληλα όμως εκβιάζονται να αποδεχθούν την προσφορά που θα τους γίνει. Στην περίπτωση, μάλιστα, που ο άνεργος δεν ανταποκριθεί θετικά στην όποια πρόταση δεχθεί, προβλέπεται ποινή εξαίρεσης από τα επιδόματα διάρκειας 3 βδομάδων, ενώ η διάρκεια της στέρησης των επιδομάτων μπορεί να επιμηκυνθεί.
Παλιές και «νέες» συνταγές διαχείρισης της ανεργίας δεν πρόκειται να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Η ανεργία συνόδευε πάντα και θα συνεχίσει να συνοδεύει το καπιταλιστικό σύστημα, σε ανάπτυξη και κρίση. «Εγγύηση» για τη νεολαία δεν αποτελεί κανένα πρόγραμμα κακοπληρωμένης, προσωρινής δουλειάς, ψευτο-κατάρτισης ή μαθητείας. «Εγγύηση» για τους εργαζόμενους και άνεργους νέους είναι η οργάνωση για την ουσιαστική προστασία των ανέργων, η διεκδίκηση σύγχρονων εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η πάλη για την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, που γεννά την ανεργία και την εκμετάλλευση.