7 Αυγ 2012

Η εκτέλεση των 17 αγωνιστών στην Αίγινα στις 19/6/1947


Η εκτέλεση των 17 αγωνιστών στην Αίγινα στις 19/6/1947
Η είσοδος των φυλακών της Αίγινας
Ιούνης 1947. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας μάχεται σε έναν αγώνα δίκαιο αντιιμπεριαλιστικό διεθνιστικό, σε έναν αγώνα για τη λαϊκή εξουσία στην Ελλάδα. Ο αντιιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της πάλης του ΔΣΕ προσδιορίζεται από τις συνθήκες που επέβαλαν τη δημιουργία του και τα αντίπαλα στρατόπεδα που συγκρούστηκαν: Από τη μια πλευρά, των λαϊκών δυνάμεων, που εκφράζονταν πολιτικά από το ΚΚΕ και συμμάχους του, όπως το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ), και, από την άλλη, όλων των συνασπισμένων εγχώριων αστικών δυνάμεων και των ξένων συμμάχων τους.
Αντιπαρατέθηκε η ένοπλη μαζική λαϊκή πάλη με την ένοπλη και θεσμική κρατική βία που ασκούσαν οι μηχανισμοί και οι κυβερνήσεις των Τσαλδάρη, Σοφούλη, Μαξίμου, των «δεξιών» και «φιλελεύθερων» κομμάτων από κοινού με τον εγγλέζικο και τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.
Το ζήτημα της εξουσίας
Το ντόπιο αντιδραστικό αστικό καθεστώς δεν μπορούσε μεταπελευθερωτικά να εδραιώσει την αστική εξουσία. Ζήτημα το οποίο δε σταμάτησε να απασχολεί την πλουτοκρατία και τα κόμματά της, ούτε στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, όπως απασχολούσε επίσης και την εργατική τάξη και τους συμμάχους της στην κοινωνικοπολιτική συμμαχία του ΕΑΜ.
Η ταξική πάλη ανάμεσα στην άρχουσα τάξη της Ελλάδας, από τη μια πλευρά, και στην εργατική τάξη και στα άλλα λαϊκά στρώματα, από την άλλη, διεξαγόταν ασίγαστα ακόμη και σ' αυτήν την περίοδο. Και αυτό εκφράστηκε τόσο κατά την περίοδο της Κατοχής με τη διαπάλη για τη συγκρότηση της κυβέρνησης μετά την απελευθέρωση, όσο και μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς ιμπεριαλιστές.
Υπήρχε, επίσης, και ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό. Στον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο ηγήθηκε η εργατική τάξη με τους συμμάχους της. Και στη μεταπελευθερωτική πορεία της Ελλάδας αυτό το γεγονός έβαζε τη σφραγίδα του. Να σημειώσουμε επίσης ότι το πιο σημαντικό αποτέλεσμα του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου ήταν οι θεμελιακές αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό των δυνάμεων. Η Σοβιετική Ενωση, λόγω του αποφασιστικού ρόλου που είχε διαδραματίσει στη συντριβή του φασισμού και στην απελευθέρωση των ευρωπαϊκών λαών, βγήκε από τον πόλεμο με εξαιρετικά ενισχυμένο το κύρος της και με διευρυμένη την επιρροή της. Συνέβαλε, παράλληλα, στην απόσπαση από τον καπιταλισμό μιας σειράς χωρών στην Ευρώπη, αλλά και στην Ασία που ακολούθησαν πολύ γρήγορα το δρόμο του σοσιαλισμού. Καθώς και στην άνοδο του εργατικού κινήματος στις καπιταλιστικές χώρες και του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος που οδήγησε στην κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος.
Τα δύο περιστέρια, μήνυμα των φυλακισμένων, αποκαλύφθηκαν στην απομόνωση, στη διάρκεια των εργασιών της Διεύθυνσης Συντήρησης των φυλακών της Αίγινας
Παρά τη «Συμφωνία της Βάρκιζας», αυτόν τον απαράδεκτο συμβιβασμό σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος, η αστική τάξη δεν είχε μπορέσει να κερδίσει την πλειοψηφία του λαού, έστω και τυπικά, κοινοβουλευτικά. Ο αστικός πολιτικός κόσμος δεν είχε λαϊκό έρεισμα λόγω της στάσης του στον πόλεμο και στην Κατοχή. Η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση είχε αφήσει μεγάλη αγωνιστική παρακαταθήκη στη συνείδηση του λαού, στις μορφές οργάνωσης και στις μορφές πάλης. Μετά την απελευθέρωση, το ΚΚΕ και άλλες ΕΑΜικές δυνάμεις πρωτοστάτησαν στην πάλη κατά της αντίδρασης και των συμμάχων της. Η αστική τάξη ήθελε κυριολεκτικά να τσακίσει κάθε πνεύμα αντίστασης, κάθε προσπάθεια δικαίωσης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Οι αστικές δυνάμεις για να αντιστρέψουν πλήρως και προς όφελός τους το συσχετισμό των δυνάμεων και για να σταθεροποιήσουν την εξουσία τους, κατέφυγαν στη δολοφονική βία και στην πιο ωμή τρομοκρατία, επέλεξαν το αιματοκύλισμα, στηριγμένες στην αμερικανική οικονομική, στρατιωτική και πολιτική ενίσχυση, μετά την εκφρασμένη φανερή αδυναμία της Μεγάλης Βρετανίας να συνεχίσει αυτόν το ρόλο.
Οσοι, συνειδητά ή όχι, παραγνωρίζουν τη σκληρότητα της ταξικής πάλης, τις συνθήκες της εποχής, τα σχέδια των αστών, που είχαν ξεκινήσει από τα χρόνια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ με την υποστήριξη των Αγγλων ιμπεριαλιστών, συγκαλύπτουν την πραγματικότητα και τους πραγματικούς υπεύθυνους.
Αθλητές κρατούμενοι στις φυλακές της Αίγινας
Δεκατρείς μήνες μετά τη «Συμφωνία της Βάρκιζας» η κατάσταση είχε διαμορφωθεί ως εξής, σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος: 1.289 δολοφονίες, 6.671 τραυματισμοί, 31.632 βασανισμοί, 18.767 λεηλασίες και φυλακίσεις, 84.931 συλλήψεις, 509 απόπειρες φόνου, 265 βιασμοί γυναικών.
Παράλληλα, μετά τις εκλογές του 1946 και την ίδια χρονιά το νόθο δημοψήφισμα για την επιστροφή του βασιλιά, η κρατική καταστολή θωρακίστηκε ακόμα περισσότερο (Γ΄ ψήφισμα τον Ιούνη του 1946, ψήφιση του ΑΝ 509/1947) «διά την διάδοσιν ιδεών εχουσών σκοπόν την ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος», κ.ά.).
Το λαϊκό κίνημα εκείνων των χρόνων βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα: Υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση; Αν και με καθυστέρηση, επέλεξε το δεύτερο δρόμο, όπως κάθε λαός που αρνείται να δεχτεί την ταπείνωση και τον εξανδραποδισμό.
Την ίδια περίοδο, σε αφάνταστα δύσκολες συνθήκες, συνέχισαν την παράνομη δράση οι κομμουνιστές στις πόλεις, αντιμετωπίζοντας την αντίδραση του εγκληματικού αστικού καθεστώτος που για να τσακίσει το λαϊκό κίνημα γέμιζε τις φυλακές και νησιά εξορίας, τα Μακρονήσια, κομμουνιστές και άλλους λαϊκούς αγωνιστές, αλλά και στα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Μια τέτοια ηρωική στιγμή της επαναστατικής πάλης, καταγράφουμε σήμερα. Ηταν 19 Ιούνη 1947, που το δολοφονικό αστικό καθεστώς έκανε την πρώτη εκτέλεση αγωνιστών από τις φυλακές της Αίγινας, στο λιμάνι Τούρλος του νησιού.
1945 στην Αίγινα. ΕΠΟΝίτες στη Β΄ Ακτίνα των μελλοθανάτων
Το θέμα αναδημοσιεύουμε από το βιβλίο τουΔημήτρη Στολίδη «Οι καταβολές μας - σελίδες του αγώνα» (Εκδόσεις «Τυποεκδοτική»), ο οποίος έζησε το συγκεκριμένο γεγονός, όντας κρατούμενος εκείνη την περίοδο στις φυλακές της Αίγινας και μάλιστα καταδικασμένος σε θάνατο. Ο τρόπος που μεθοδεύτηκε το έγκλημα δείχνει το φόβο του καθεστώτος, μπροστά στη διάπραξή του.
Εκτελέστηκαν οι: Αποστολάκης Νίκος, Αυγέρης Μήτσος, Βουτσινάς Κώστας, Γκινανιώτης Θανάσης, Γκίνης Δημήτρης, Δημητρακόπουλος Παναγιώτης, Καλογιάννης Κυριάκος, Κόλλιας Αλέκος, Κωτούλιας Κώστας, Λάτσος Συνοδινός, Μονέδας Μιχάλης, Μπουρδής Αντώνης, Ντάλιος Δημήτρης, Σιδέρης Θόδωρος, Τόλιας Παναγιώτης, Τριαντάφυλλου Θόδωρος, Χατζόπουλος Βαγγέλης. Ο τίτλος και οι υπότιτλοι είναι του «Ρ».
Η ατιμία της κυβέρνησης
«Την επόμενη μέρα της εκτέλεσης των 17 αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, οι δημοσιογράφοι πήγαν στην Αίγινα να μάθουν συγκεκριμένα. Το απόγιομα είδαν τον υπουργό Δικαιοσύνης Αλεξανδρή. Αυτός, σε δηλώσεις του, είπε: "Προσωπικώς, ούτε εγώ ούτε η κυβέρνησις είχομεν ιδέαν διά τις 17 εκτελέσεις της Αίγινας μέχρι της 10ης πρωινής σήμερον. Τούτο είναι φυσικόν, διότι ο αρμόδιος να αποφασίζει την εκτέλεσιν αποφάσεων καταδικών εις θάνατον είναι ο εισαγγελέας Εφετών". Σε ερώτηση δημοσιογράφων, αν θα ακολουθήσουν και άλλες εκτελέσεις, απάντησε: "Και διά τούτο αρμόδιος να αποφασίσει είναι ο εισαγγελέας Εφετών. Εκείνο που εγώ γνωρίζω είναι ότι από τις 5 Μαΐου έδωσα εντολήν να επιστραφούν και επεστράφησαν εις την Εισαγγελίαν όλαι αι δικογραφίαι θανατικών αποφάσεων κατά στασιαστών του δεκεμβριανού κινήματος και δοσιλόγων".
Πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές της Αίγινας
Ο υπουργός προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από την υπογραφή του εισαγγελέα. Εστειλε όλες τις δικογραφίες καταδικασμένων αντιστασιακών σε θάνατο στην Εισαγγελία για εκτέλεση και θεωρεί ότι είναι απαλλαγμένος από τις ευθύνες, προφασιζόμενος ότι δεν ήξερε τίποτα.
Οι θανατικές καταδίκες των αγωνιστών της Αντίστασης άρχισαν από το Μάρτη του 1945. Για δύο και πάνω χρόνια, ως τον Ιούνη του 1947, κρατάνε στο υπουργείο τις αποφάσεις. Η πράξη είναι πολιτική και η ευθύνη των κυβερνήσεων. Ποιος αποφάσισε τις εκτελέσεις, πότε και για ποιο λόγο;
Η απόφαση να εκτελεστούν όσοι αγωνιστές είχαν καταδικαστεί σε θάνατο δεν είναι απόφαση της τελευταίας στιγμής. Εχει παρθεί πριν από ένα χρόνο από την κυβέρνηση Σοφούλη. Στα στενογραφημένα πρακτικά της Βουλής της 5.7.46 διαβάζουμε την απάντηση που έδωσε ο Γ. Μαύρος σε ερώτηση βουλευτών για τις εκτελέσεις: "Ο τότε πρόεδρος της κυβερνήσεως Σοφούλης είχε δηλώσει ότι θα εκτελεστούν όλαι αι καταδικαστικαί εις θάνατον αποφάσεις που ανήρχοντο εις 160". Τόσες ήταν τότε...
Στις 6 Ιούνη 1947, έναν περίπου χρόνο ύστερα από την απόφαση Σοφούλη και μέσα στις συνθήκες που περιγράψαμε, συναντιούνται ο αντιπρόεδρος και υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Δ. Μάξιμου, Κ. Τσαλδάρης, με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Μακ Βι. Σε δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση, ο Τσαλδάρης υπογράμμισε "τον δυσάρεστον αντίκτυπον που θα είχε διά το μαχόμενον έθνος η αναβολή των μέτρων". Και ο Μακ Βι είπε γι' αυτό ότι "η Ουάσινγκτον δε θα είχε αντίρρησιν προκειμένου περί της πιστής και ακριβοδικαίας λειτουργίας των κειμένων νόμων". Από τις εφημερίδες έγινε γνωστό πως, όταν ο Τσαλδάρης είπε στον Μακ Βι ότι εκκρεμούν εκατοντάδες θανατικών αποφάσεων, αυτός απάντησε με νόημα, "εάν και εφόσον αι δικαστικαί αυταί αποφάσεις έχουν εκδοθεί νομίμως και έχουν τηρηθεί όλοι οι προβλεπόμενοι εν Ελλάδι δικονομικοί κανόνες, δε δύναμαι να εμποδίσω την εκτέλεσιν αυτών"...
Από την εκδήλωση τιμής, που διοργάνωσε η ΚΟ Πειραιά του ΚΚΕ το 2008 για τους εκτελεσμένους στις φυλακές της Αίγινας
Δεκατρείς μέρες ύστερα από τη συνάντηση Τσαλδάρη - Μακ Βι, και μια μέρα πριν υπογραφεί η ελληνοαμερικανική συμφωνία, θα γίνει η εκτέλεση. Η "άγνοια" του υπουργού Δικαιοσύνης είναι η δειλία που χαρακτηρίζει πάντοτε τους υποτακτικούς και τους δολοφόνους. Ο τρόπος που θα γίνει η εκτέλεση επιβεβαιώνει την αλήθεια αυτή. Κάτι περισσότερο. Το φόβο τους μπροστά σ' ένα έγκλημα. Μετράνε τις συνέπειες, όχι για τον αντίκτυπο στις εξελίξεις, μα για τις ευθύνες, όσο ακόμα η έκβαση του Εμφυλίου δεν έχει κριθεί. Μπροστά τους ο εφιάλτης της ήττας πλανιέται στα σαλόνια τους. Δεν είναι λίγοι αυτοί που είχαν ετοιμάσει τις βαλίτσες τους. Και ποιος ξέρει τι άλλο...».
Μπροστά στην εκτέλεση
«Νωρίς το απόγιομα της 18ης Ιούνη 1947 καλείται στη Διεύθυνση ο αντιπρόσωπος της ομάδας πολιτικών κρατουμένων Αίγινας, Θανάσης Γκινανιώτης. Ο Θανάσης ήταν ηλεκτρομηχανικός στα Μεταλλεία Χαλκιδικής. Στην Κατοχή δούλεψε στην ίδια δουλειά στο Περιστέρι. Διαμορφωμένο στέλεχος, ζυμωμένο κοντά στην εργατιά, είχε ακονισμένο κριτήριο και βαθιά επίγνωση της θέσης του στη δουλειά που ήταν χρεωμένος. Μια δουλειά που απαιτούσε πολλά προσόντα και ικανότητες. Σταθερότητα και αποφασιστικότητα, επιχειρήματα και ευλυγισία, γνώσεις και πείρα. Σ' όλα του διακρίνονταν. Η παρουσία του, ο τρόπος που χειρίζονταν τα ζητήματα, ο δυναμισμός του τον είχαν επιβάλει και στη Διεύθυνση. Ηταν μέλος του Γραφείου της Ομάδας και οι κρίσεις του για πολλά προβλήματα της ζωής μας ήταν καθοριστικές.
...Μόλις ο Θανάσης γύρισε από τη Διεύθυνση, έγινε έκτακτη συνεδρίαση του Γραφείου. Ηταν διάχυτη η ανησυχία του. Δε μας είχε συνηθίσει σε βιαστικές ενέργειες. Το κάθε βήμα του ήταν μετρημένο, σωστά υπολογισμένο. Και το αναπτυγμένο του πολιτικό αισθητήριο φαίνεται να τον είχε προετοιμάσει γι' αυτό που αντιμετώπισε στη Διεύθυνση τέτοια ώρα.
...Ολοι κρεμαστήκαμε στο χαρτί που έβγαλε να μας διαβάσει. Ηταν εντολή του εισαγγελέα Πειραιά για μεταγωγή 22 αγωνιστών στη Ρόδο. Απ' αυτούς, οι 17 ήταν μελλοθάνατοι και οι 5 ισοβίτες. Η απάτη του εγγράφου ήταν φανερή. Ποια Ρόδο και για ποιο σκοπό! Ούτε το δόλωμα των 5 ισοβιτών μπορούσε να ξεγελάσει τον Γκινανιώτη. Ζήτησε, πήρε και είδε την κατάσταση που είχε προετοιμαστεί. Διάβασε πρώτα τα ονόματα των Μονέδα, Αυγέρη και Μπουρδή. Ηταν οι πρώτοι που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο από τις 23 του Μάρτη 1945. Είχαν γίνει πανελλήνια σύμβολα τα τρία αυτά παλικάρια. Πάντοτε μπροστά τα ονόματά τους φάνταζαν στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, στον Τύπο γενικότερα, για την αντιστασιακή τους δράση στον Πειραιά, για τη στάση τους στο δικαστήριο και τη φυλακή...
Ο Θανάσης είχε καταλήξει ότι "πρόκειται για εκτέλεση". Στον κατάλογο που είδε ήταν και τ' όνομά του. Εκεί, στο Γραφείο, τον ρώτησε ο Αποστολίδης, γραμματέας της Ομάδας, "αν είχε κάνει αίτηση χάριτος". Απάντησε ξερά, κοφτά "όχι", για να δείξει μια απέχθεια που είχε στις "βασιλικές χάριτες"...
Παρ' όλες τις ενδείξεις, δεν ήταν εύκολο να καταλήξεις ότι "ναι" πρόκειται για εκτέλεση. Πολύ περισσότερο, δεν μπορείς να βγεις ανοιχτά και να το πεις. Δεν είχαμε κιόλας συνειδητοποιήσει αυτόν τον κίνδυνο ακόμα. Ηταν δύσκολο να πιστέψεις ότι ύστερα από δύο και πάνω χρόνια, θα έφταναν μέχρις εκεί, να εκτελέσουν αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Ομως, η μισαλλόδοξη πολιτική - όπως έδειξε η ζωή - θα πάει πολύ πιο πέρα, όσο ο χρόνος θα μετράει προς όφελος του Εμφυλίου και των δυνάμεων που επωφελούνται απ' αυτόν, θα σκοπεύσει τα πάντα...
Ο Γκινανιώτης ξαναπήγε στη Διεύθυνση να ζητήσει επαφή με το υπουργείο. Να επιβεβαιώσουν από κει την εισαγγελική εντολή για μεταγωγή και το νόημά της. Οι χαμηλοί τόνοι της Διεύθυνσης για να μην προκαλέσει προφανώς αντιδράσεις, η απογευματινή παρουσία αξιωματικού στα γραφεία της, το ξαφνικό πέρασμα του γιατρού και, κυρίως, η άρνηση να του επιτρέψουν να επικοινωνήσει με το υπουργείο σαν εκπρόσωπος των κρατουμένων, ενίσχυσαν την πεποίθησή του ότι πρόκειται για εκτέλεση, θα αποδειχθεί πως, όσο προσεκτικά προετοιμάζονταν, όσο αθόρυβα και σιωπηρά έκανε τα βήματά της μπροστά στην πόρτα μας, τόσο πιο άγριο θα ξεσπάσει αύριο στον Τούρλο της Αίγινας το μίσος...
Ο Θανάσης Γκινανιώτης, που εκτελέστηκε, ζούσε από πολύ κοντά το κλίμα στη Διεύθυνση, έπιανε γρήγορα τις αντιδράσεις της και είχε σίγουρα την πιο έγκυρη γνώμη γι' αυτό που θα συνέβαινε. Αλλά ο ίδιος σύστησε την προσοχή του Γραφείου και την ευθύνη που είχε, μήπως όλα αυτά, έτσι όπως ξετυλίγονταν μπροστά του, ήταν μια παγίδα...
Τρεις μήνες πιο μπροστά, παρ' ολίγο και θα το πλήρωνε η Αίγινα. Πήραν για εκτέλεση από μια Ακτίνα μας έναν θανατοποινίτη. Νομίζω ότι λεγότανε Σεφέρης. Μόλις έγινε γνωστή η απομόνωσή του, σηκώσαμε τα χωνιά και την καταγγελία. Η εκτέλεση πρέπει να ήταν προβοκατόρικη. Γιατί, πώς βρέθηκαν στημένα τα οπλοπολυβόλα στις ταράτσες και την ίδια στιγμή να ρίχνουν στους θαλάμους, στο ψαχνό; Το αδίκημα του εκτελεσμένου δεν ήταν πολιτικό. Δεν ξέρω πώς είχε βρεθεί στις γραμμές της ομάδας μας. Η εκτέλεση μπορεί να ήταν και δοκιμή για τις αντιδράσεις μας, μπορεί να ήταν και παγίδα για τον καθησυχασμό μας γι' αυτή που ετοίμαζαν με κάθε μυστικότητα.
Οταν είσαι δεσμώτης στα χέρια ενός τέτοιου αντίπαλου και εκείνος έχει το απάνω χέρι, σε τέτοιες κιόλας στιγμές, όλα μπορεί να συμβούν, αν δεν επαγρυπνείς, αν δεν ενεργείς με σύνεση, χωρίς να τρομάζεις απ' τον ίσκιο σου. Τα δεδομένα μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν οριοθετήσει το χαρακτήρα της "μεταγωγής ή της εκτέλεσης" στη συνείδηση των αγωνιστών. Ανάλογη ήταν και η απόφαση του Γραφείου για τον τρόπο αντίδρασής μας...
...Κατά τις 5 το απόγευμα, ο Αντώνης Μπουρδής που ήταν "κράχτης" της ακτίνας μας, φώναξε τα ονόματα μαζί και το δικό του. Οι "μεταγόμενοι" βγαίνουν με επικεφαλής τον Γκινανιώτη. Σαν μια "προφυλακή" μπαίνουν μπροστά οι ισοβίτες. Ο Θόδωρος Ξηροτάγαρος, ο Βαγγέλης Κοτοπούλης, ο Φάκος ο Βασίλης, ο Παναγιώτης Αλεξανδρής και τελευταίος ο Μαγνήσαλης. Κάπου εκεί, στο κέντρο, ο Μονέδας, ο Αυγέρης κι ο Μπουρδής. Αυτή η παράταξη είναι συμφωνημένη με τον Θανάση. Να κρατάει αυτός τα "σία" της και να είναι περισσότερο ασφαλισμένοι οι τρεις, μήπως και τους αρπάξουν στο δρόμο. Αν μετά το μακρύ διάδρομο που περνάει μπροστά από τις Ακτίνες και καταλήγει στο αρχιφυλακείο, τους "σπρώξουν" δεξιά, σημαίνει πειθαρχεία, απομόνωση και άρα εκτέλεση. Στο σημείο αυτό θα κάνουν "κράτει", θα βάλουν τις φωνές, θα διαμαρτυρηθούν για να πάρουμε "είδηση" μέσα στις ακτίνες. Η φυλακή ήταν έτοιμη να ξεσηκωθεί, να καταγγείλει το έγκλημα... Αν προχωρήσουν, όπως βγαίνουν, αριστερά, σημαίνει ότι τους πάνε στην έξοδο, τους φεύγουν. Μια αχτίδα ελπίδας...
Αλλά όχι, το έγκλημα είναι καλά σχεδιασμένο και θα εκτελεστεί έτσι, όπως έχει προετοιμαστεί. Ο δόλος της δήθεν μεταγωγής στη Ρόδο και η απάτη των 5 ισοβιτών που μπήκαν στη λίστα των "μεταγόμενων" για κάλυψη, θα πάνε μαζί με την ανανδρία που χαρακτηρίζει τους θρασύδειλους...».
Η αφήγηση του Θ. Ξηροτάγαρου
«...Καθώς βγαίνουμε όλοι μαζί από την ακτίνα, έπιασα το χέρι του Μαγνήσαλη. Ηταν 5 και κάτι λεπτά. Ο ήλιος είναι ψηλά ακόμα. Είναι νωρίς, σκέφτηκα. Η ατμόσφαιρα δε μύριζε μεταγωγή. Αλλά, πώς μας μπέρδεψαν μελλοθάνατους και ισοβίτες μαζί! Δεν μπορεί, ή λάθος ή κάτι φοβερό έχει συμβεί ή δεν είναι εκτέλεση. Μ' αυτές τις σκέψεις σταθήκαμε μπροστά στο αρχιφυλακείο. Κοιτάζω τον Γκινανιώτη κατάματα. Μου κάνει νεύμα για τους τρεις.
Είμαι ψηλός και προσέχω. Οι διαδικασίες στο αρχιφυλακείο αργούν. "Λες να το κάνουν για να σουρουπώσει;", ψιθύρισα στον Κούλη τον Καλογιάννη. Το "σφίξιμο" το διαδέχεται η χαλάρωση. Μας προχωρούν προς την εξώπορτα της φυλακής. Κάτι είναι αυτό, αλλά για λίγο. Ο επικεφαλής της συνοδείας έδωσε εντολή να μας βάλουν τις χειροπέδες. Πάντα έτσι γίνεται στη μεταγωγή. Ομως, μας δένουν έναν έναν χωριστά. Κάτι ψιθύρισαν. Είπαν ένα ψέμα, που δεν πιστέψαμε. Και όταν βγήκαμε έξω από τη φυλακή, οι υπόνοιες μεγάλωσαν. Ηταν εννιά παρά είκοσι. Η Αίγινα ήταν έρημη. Ο δρόμος ως το λιμάνι είναι πιασμένος από στρατό. Νοτιοανατολικά απ' το λιμάνι, όχι πιο μακριά από πεντακόσια μέτρα, βλέπουμε το αντιτορπιλικό ΚΡΗΤΗ. Οι φαντάροι σε πυκνή γραμμή στέκουν με εφ' όπλου λόγχη. Η Αίγινα φαίνεται να στρατοκρατείται. Συνοδεία είναι χωροφύλακες. Περπατάνε φουριόζοι, βιάζονται για την ακταιωρό που περίμενε με αναμμένες τις μηχανές. Η διαδρομή δεν κράτησε περισσότερο από πέντε λεπτά. Στις εννιά παρά τέταρτο, μας έχουν κιόλας στριμώξει στο αμπάρι της ακταιωρού όλους μαζί. Τρία επί τρία μέτρα, τρία μέτρα βάθος, ανοιχτό από πάνω, φωτισμένο, για να παρακολουθούν και να προκαλούν. Συνεννοούμαστε με νοήματα για ψυχραιμία, αποφυγή προκλήσεων. Η ακταιωρός μένει ακίνητη δυο ώρες περίπου. Κοντά στα μεσάνυχτα έβαλε μπροστά τις προπέλες...
...Το "ταξίδι" είναι ατελείωτο εκείνη τη νύχτα, καθώς το μικρό πλοίο κινείται αργά, πολύ αργά στο Σαρωνικό. Κι από πάνω, μας πετάνε φακούς να μας τυφλώνουν, βρίζουν, προκαλούν και απειλούν ονομαστικά τον Μονέδα, τον Μπουρδή, τον Αυγέρη... Με τη στάση μας, τους κρατάμε σε απόσταση. Τίποτα δεν μπορούσες να φανταστείς απ' ό,τι θα συνέβαινε εκείνο το ξημέρωμα, καθώς σβήσανε τα φώτα του πλοίου, έκοψε ταχύτητα και άρχισε να μανουβράρει. Είχε φέξει...
...Ο επικεφαλής της συνοδείας διαβάζει τα ονόματά μας, των 5 ισοβιτών. Μας καλούν στο κατάστρωμα. Τότε είδαμε πού έχουμε αράξει. Το λιμανάκι του Τούρλου το 'χουμε διαβεί πολλές φορές στις μεταγωγές μας. Αυτός είναι ο τόπος του μαρτυρίου.
Το σκηνικό είναι αυτό: Πίσω μας, πολύ κοντά τώρα, χάσκουν οι μπούκες του αντιτορπιλικού ΚΡΗΤΗ, που φαίνεται ήταν κι αυτό στη συνοδεία μας. Τώρα θα ελέγχει και την "απόβαση" των μελλοθανάτων. Μπροστά μας, στην αποβάθρα (που δεν υπήρχε τότε), στριμώχνονται, φωνάζουν, σηκώνουν ντουφέκια οι χωροφυλάκοι του αποσπάσματος, μερικοί δεσμοφύλακες, ο παπάς και η πιο μαύρη ψυχή που έχω συναντήσει στη ζωή μου, ο Μανωλάκος, ο γραμματέας της φυλακής. Σε μια ακτίνα διακοσίων μέτρων, ο τόπος έχει κλείσει από λεφούσια στρατού. Ανάμεσα στο απόσπασμα και τη φρουρά, είναι κρυμμένοι οι οπλοπολυβολητές σε "φωλιές" φκιαγμένες πρόχειρα από πέτρες. Τα βλέπαμε όλα καθαρά. Είμαστε 50 ως 80 μέτρα κοντά, τίποτα δε θα μας διαφύγει...
Αλλά η "μάχη" θ' αρχίσει απ' την ακταιωρό. Θα πηδήξουν γρήγορα πάνω στο μικρό πλοίο αλαλάζοντες χωροφύλακες. Τους βγάζουν έναν - έναν απ' το αμπάρι δεμένους όπως είναι. Τους χτυπάνε με τα όπλα, τους ρίχνουν κάτω ματωμένους. "Αίσχος φασίστες", η φωνή των μελλοθανάτων. Πιο λυσσασμένα τους ρίχνονται σαν τα τσακάλια να τους ξεσκίσουν τα κορμιά. Τρικλίζουν, πέφτουν, σηκώνονται με ψηλά τις δεμένες τους γροθιές οι αθάνατοι. Το μακελειό συνεχίζεται μέχρι που τους σέρνουν στο λάκκο που είχαν ανοίξει... Εκεί, θα στηθούν όρθιοι. Ο παπάς δεν πλησίασε σχεδόν. Ενας με πολιτικά, κάτι σαν να είπε, κάτι σαν να διάβασε βιαστικά και απομακρύνθηκε γρήγορα. Μια φωνή σαν να απαγγέλλει ξεσπάει απότομα...
Ποίημα, τραγούδι, γροθιές και συνθήματα, πνίγονται απ' το κροτάλισμα των οπλοπολυβόλων που ξερνάνε φωτιά. Τα αίμα χύνεται άλικο μπροστά στην τάφρο του Εμφυλίου. Ο παροξυσμός του θ' ανοίξει εκατοντάδες τάφους απ' αυτήν την ώρα. Μα, η Αντίσταση δε θα θαφτεί, θα μείνουν, όμως, το έγκλημα, η απάτη και η δειλία...».

Λ. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

TOP READ