Ημέρα ανεξαρτησίας
Προσπαθώντας να συνδέσω το είναι με το ιδεατό εγώ, όπως διάβασα κάπου,
και να πάω δύο γκεστάλτ παρακάτω από τον Τζούμα στους Απαράδεκτους, θα
επαναφέρω/επαναδιατυπώσω κάποιες ιδέες, που τις θέτω προς συζήτηση και
στη βάση του μπλοκ. Ελπίζω πως η κουβέντα δε θα ξεκινήσει/πυροδοτηθεί
από μηδενική βάση για το ίδιο θέμα, χωρίς να παίρνει υπόψη τα
προηγούμενα, όχι γιατί δεν είναι θεμιτό να πει κανείς ό,τι θέλει,
ανεξάρτητα από τις "εισηγήσεις" της κε του μπλοκ ή γιατί είναι
υποχρεωμένος να παρακολουθεί τη συνέχεια των αναρτήσεων, αλλά για να μην
ανακυκλώνεται γύρω από τα ίδια ζητήματα, κάνοντας απλώς σβούρες, σαν
ένα σκυλί δεμένο σε ένα δέντρο.
Έχω ξαναγράψει αρκετές φορές πως η συγκυρία της κρίσης απαιτεί συνολικές λύσεις απέναντι στο πρόβλημα, δηλ την υπέρβασή της. Τη λύση από το αδιέξοδο (που δεν είναι χωρίς ταξικό πρόσημο), δε θα τη δώσει μια μεμονωμένη κίνηση, όσο ριζοσπαστική ή μη ενσωματώσιμη κι αν φαίνεται (πχ διαγραφή χρέους, κοινωνικοποίηση τραπεζών, αποδέσμευση από την ΕΕ) εάν δε συνοδευτεί από μια συνολική εναλλακτική πρόταση που να δίνει μια διαφορετική προοπτική. Αυτό βασικά συνεπάγεται σύγκλιση του τακτικού με το στρατηγικό μας στόχο, που είναι ευλογία και κατάρα μαζί, καθώς και μια σειρά συγχύσεις για όσους πιστεύουν πως έτσι όλα υπάγονται-παραπέμπονται στο σοσιαλισμό και τη Δευτέρα Παρουσία, αντί σε ένα άμεσο μεταβατικό μέλλον, για όσους μένουν προσκολλημένοι σε παλιά σχήματα-συνθήματα, τα κουτάκια της θεωρίας και τα βολικά καλούπια όπου στριμώχνεται η πραγματικότητα, μακριά από αντιφάσεις, την πρωτότυπη ζωντανή της κίνηση και τη συγκεκριμένη ανάλυσή της.
Μπαίνει λοιπόν ένα ερώτημα κι ο εξής προβληματισμός: μπορούμε να μιλάμε γενικά για αιτήματα-κρίκους και επιμέρους στόχους πάλης στη σημερινή συγκυρία ή αυτό είναι άτοπο και μη ρεαλιστικό, εφόσον όλα πρέπει να συνδέονται με το στρατηγικό στόχο; Κι αν τελικά νοούνται κρίκοι τι ακριβώς σημαίνουν και τι περιεχόμενο παίρνουν; Διαφωνούμε με συγκεκριμένα βήματα που προβάλλονται ως τέτοιοι ή συνολικά με τη λογική των κρίκων; Δεν πρέπει όμως να βρίσκουμε κάθε φορά τον αδύναμο κρίκο της αστικής εξουσίας, που μπορεί να της επιφέρει ρήγματα και να την αποδυναμώσει;
Από τα παραπάνω ερωτήματα προκύπτουν δύο βασικά ζητήματα. Το πρώτο είναι ότι ένα αίτημα-κρίκος δεν επιλέγεται επειδή αποτελεί πάγια διεκδίκηση-θέση χρόνων ή δεκαετιών, που δεν πρέπει να απεμπολήσουμε και προκρίνεται ως ένα διαχρονικό αίτημα προς πάσα χρήση, σε κάθε περίπτωση, αλλά μετά από συγκεκριμένη ανάλυση της σημερινής κατάστασης, για να καταλήξουμε τελικά στο πιο κατάλληλο: ποιο είναι αυτό που προσφέρεται, για να αποδυναμώσει τον αντίπαλο, να προωθήσει την ταξική πάλη και να συσπειρώσει δυνάμεις; Αλλιώς, οποιοσδήποτε επιμέρους στόχος, από τον εργατικό έλεγχο στις τράπεζες ή την κρατικοποίησή τους και την αριστερή κυβέρνηση, μέχρι την έξοδο από την ευρωζώνη και την επιστροφή στη δραχμή, μπορεί να βαφτιστεί κρίκος, σκαλοπατάκι ή κάτι παρόμοιο.
Με αυτήν την έννοια, διατηρώ τις επιφυλάξεις και τις διαφωνίες μου πχ με την ανάλυση του Μαυρουδέα, αλλά εκτιμώ το σκεπτικό του και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί, για να απορρίψει πχ τη διαγραφή του χρέους και την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα ως μη επαρκείς ή μη κατάλληλους στόχους-συνθήματα και να εντοπίσει το ενδεδειγμένο αίτημα-κρίκο στο στόχο της αποδέσμευσης απ' την ΕΕ. Όχι γιατί είναι πάγια θέση του κομμουνιστικού κινήματος από την εποχή της ΕΚΑΧ και της ΕΔΑ, οπότε δεν πρέπει να την "προδώσει", αλλά γιατί εκτιμά πως στη δεδομένη χρονική συγκυρία, ο ευρωμονόδρομος είναι απαραίτητος όρος ύπαρξης για την ελληνική άρχουσα τάξη, που δεν είναι σε θέση να απορροφήσει και να ενσωματώσει την παραμικρή απόκλιση από αυτόν.
Δεύτερο βασικό ζήτημα. Αιτήματα κρίκοι, κατά τη δική αντίληψη, είναι αυτά που μας επιτρέπουν να ανεβάσουμε το επίπεδο πάλης, τη μέση συνειδητοποίηση των μαζών, τη συγκέντρωση δυνάμεων για το στρατηγικό μας στόχο. Μπαίνει όμως ένα γενικό ερώτημα, που ισχύει για κάθε τέτοια περίπτωση. Πρόκειται για στόχους που μπαίνουν προς άμεση υλοποίηση ή για συνθήματα ζύμωσης, τα οποία θα συσπειρώσουν και θα προετοιμάσουν τις λαϊκές μάζες για αποφασιστική πάλη, την κρίσιμη στιγμή; Η αποδέσμευση από την ΕΕ πχ είναι ζήτημα άμεσης διεκδίκησης, εδώ και τώρα, ή ως μέτωπο πάλης, που ζυμώνεται για να το υλοποιήσει μια διαφορετική εξουσία; Για μένα ισχύει το δεύτερο, όχι (μόνο) γιατί το δεύτερο είναι μια ρεφορμιστική αντίληψη, ενταγμένη σε ένα μεταβατικό πρόγραμμα, ή γιατί μπλέκεται με υπαρκτές ενδοαστικές αντιθέσεις και κινδυνεύει να ενσωματωθεί, αλλά (κυρίως) γιατί είναι απραγματοποίητο και μη ρεαλιστικό σενάριο.
Αυτό το ζήτημα (νομίζω πως) ήταν λυμένο ήδη από το 15ο Συνέδριο, όταν σημειωνόταν δηλαδή στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ πως η πάλη για απαλλαγή από κάθε ιμπεριαλιστική εξάρτηση θα δικαιωθεί πλήρως μόνο σε μια ελεύθερη σοσιαλιστική Ελλάδα (δεν έχω πρόχειρη την ακριβή διατύπωση, αλλά πιστεύω πως δεν αλλοιώνω το γενικό νόημα). Ακόμα δηλ και αν κάποιος θεωρεί πως η Ελλάδα είναι εξαρτημένη χώρα και προβάλλει αντιιμπεριαλιστικούς στόχους πάλης, η πάλη αυτή δεν έχει ως στόχο την ανάκτηση της χαμένης εθνικής ανεξαρτησίας της καπιταλιστικής Ελλάδας και την επιστροφή σε μια (βασικά ανύπαρκτη ή εξιδανικευμένη) προηγούμενη κατάσταση, γιατί ο χρόνος δε γυρνάει πίσω κι αυτό είναι απραγματοποίητο στα πλαίσια του καπιταλισμού.
Αυτό απαντά, κατά τη γνώμη μου, στο απλοϊκό-σχηματικό ερώτημα του "πριν" και του "μετά", εάν δηλ η αποδέσμευση είναι προϋπόθεση του επαναστατικού άλματος ή έπεται αυτού, ως συνέπειά του, σε μια σοσιαλιστική Ελλάδα εντός της ΕΕ! Ούτε πριν, ούτε μετά, αλλά μαζί κι εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, παράλληλα και σχεδόν ταυτόχρονα, το ένα με το άλλο.
Μήπως αυτό σημαίνει σφοι πως δεν πρέπει να προβάλλουμε πια σχετικά αυτόνομα το ζήτημα της αποδέσμευσης και να μην το τονίζουμε, τη στιγμή που γίνεται φανερός σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα ο ρόλος της ΕΕ και το κίβδηλο όραμα της "Ενωμένης Ευρώπης" που ξεσκίζεται από ανταγωνισμούς; Όχι σφοι, δε σημαίνει κάτι τέτοιο. Δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να σηκώνουμε ως μέτωπο αιχμής το αίτημα της αποδέσμευσης. Ζητάμε αποδέσμευση τώρα, χτες, γιατί είναι ένα κεντρικό σύνθημα που ζυμώνει συνειδήσεις και η δική μας πρόταση δεν είναι για το σήμερα, και όχι για το μακρινό αύριο, που δε θα προλάβουμε να ζήσουμε. Ενώ παράλληλα, εξηγούμε και τι άλλο σημαίνει η αποδέσμευση, γιατί η δική μας πρόταση δε σταματά στα μισά του δρόμου και της πλαγιάς, για να κατρακυλήσει πάλι στον κατήφορο, σαν το βράχο του Σίσυφου.
Έχω ξαναγράψει αρκετές φορές πως η συγκυρία της κρίσης απαιτεί συνολικές λύσεις απέναντι στο πρόβλημα, δηλ την υπέρβασή της. Τη λύση από το αδιέξοδο (που δεν είναι χωρίς ταξικό πρόσημο), δε θα τη δώσει μια μεμονωμένη κίνηση, όσο ριζοσπαστική ή μη ενσωματώσιμη κι αν φαίνεται (πχ διαγραφή χρέους, κοινωνικοποίηση τραπεζών, αποδέσμευση από την ΕΕ) εάν δε συνοδευτεί από μια συνολική εναλλακτική πρόταση που να δίνει μια διαφορετική προοπτική. Αυτό βασικά συνεπάγεται σύγκλιση του τακτικού με το στρατηγικό μας στόχο, που είναι ευλογία και κατάρα μαζί, καθώς και μια σειρά συγχύσεις για όσους πιστεύουν πως έτσι όλα υπάγονται-παραπέμπονται στο σοσιαλισμό και τη Δευτέρα Παρουσία, αντί σε ένα άμεσο μεταβατικό μέλλον, για όσους μένουν προσκολλημένοι σε παλιά σχήματα-συνθήματα, τα κουτάκια της θεωρίας και τα βολικά καλούπια όπου στριμώχνεται η πραγματικότητα, μακριά από αντιφάσεις, την πρωτότυπη ζωντανή της κίνηση και τη συγκεκριμένη ανάλυσή της.
Μπαίνει λοιπόν ένα ερώτημα κι ο εξής προβληματισμός: μπορούμε να μιλάμε γενικά για αιτήματα-κρίκους και επιμέρους στόχους πάλης στη σημερινή συγκυρία ή αυτό είναι άτοπο και μη ρεαλιστικό, εφόσον όλα πρέπει να συνδέονται με το στρατηγικό στόχο; Κι αν τελικά νοούνται κρίκοι τι ακριβώς σημαίνουν και τι περιεχόμενο παίρνουν; Διαφωνούμε με συγκεκριμένα βήματα που προβάλλονται ως τέτοιοι ή συνολικά με τη λογική των κρίκων; Δεν πρέπει όμως να βρίσκουμε κάθε φορά τον αδύναμο κρίκο της αστικής εξουσίας, που μπορεί να της επιφέρει ρήγματα και να την αποδυναμώσει;
Από τα παραπάνω ερωτήματα προκύπτουν δύο βασικά ζητήματα. Το πρώτο είναι ότι ένα αίτημα-κρίκος δεν επιλέγεται επειδή αποτελεί πάγια διεκδίκηση-θέση χρόνων ή δεκαετιών, που δεν πρέπει να απεμπολήσουμε και προκρίνεται ως ένα διαχρονικό αίτημα προς πάσα χρήση, σε κάθε περίπτωση, αλλά μετά από συγκεκριμένη ανάλυση της σημερινής κατάστασης, για να καταλήξουμε τελικά στο πιο κατάλληλο: ποιο είναι αυτό που προσφέρεται, για να αποδυναμώσει τον αντίπαλο, να προωθήσει την ταξική πάλη και να συσπειρώσει δυνάμεις; Αλλιώς, οποιοσδήποτε επιμέρους στόχος, από τον εργατικό έλεγχο στις τράπεζες ή την κρατικοποίησή τους και την αριστερή κυβέρνηση, μέχρι την έξοδο από την ευρωζώνη και την επιστροφή στη δραχμή, μπορεί να βαφτιστεί κρίκος, σκαλοπατάκι ή κάτι παρόμοιο.
Με αυτήν την έννοια, διατηρώ τις επιφυλάξεις και τις διαφωνίες μου πχ με την ανάλυση του Μαυρουδέα, αλλά εκτιμώ το σκεπτικό του και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί, για να απορρίψει πχ τη διαγραφή του χρέους και την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα ως μη επαρκείς ή μη κατάλληλους στόχους-συνθήματα και να εντοπίσει το ενδεδειγμένο αίτημα-κρίκο στο στόχο της αποδέσμευσης απ' την ΕΕ. Όχι γιατί είναι πάγια θέση του κομμουνιστικού κινήματος από την εποχή της ΕΚΑΧ και της ΕΔΑ, οπότε δεν πρέπει να την "προδώσει", αλλά γιατί εκτιμά πως στη δεδομένη χρονική συγκυρία, ο ευρωμονόδρομος είναι απαραίτητος όρος ύπαρξης για την ελληνική άρχουσα τάξη, που δεν είναι σε θέση να απορροφήσει και να ενσωματώσει την παραμικρή απόκλιση από αυτόν.
Δεύτερο βασικό ζήτημα. Αιτήματα κρίκοι, κατά τη δική αντίληψη, είναι αυτά που μας επιτρέπουν να ανεβάσουμε το επίπεδο πάλης, τη μέση συνειδητοποίηση των μαζών, τη συγκέντρωση δυνάμεων για το στρατηγικό μας στόχο. Μπαίνει όμως ένα γενικό ερώτημα, που ισχύει για κάθε τέτοια περίπτωση. Πρόκειται για στόχους που μπαίνουν προς άμεση υλοποίηση ή για συνθήματα ζύμωσης, τα οποία θα συσπειρώσουν και θα προετοιμάσουν τις λαϊκές μάζες για αποφασιστική πάλη, την κρίσιμη στιγμή; Η αποδέσμευση από την ΕΕ πχ είναι ζήτημα άμεσης διεκδίκησης, εδώ και τώρα, ή ως μέτωπο πάλης, που ζυμώνεται για να το υλοποιήσει μια διαφορετική εξουσία; Για μένα ισχύει το δεύτερο, όχι (μόνο) γιατί το δεύτερο είναι μια ρεφορμιστική αντίληψη, ενταγμένη σε ένα μεταβατικό πρόγραμμα, ή γιατί μπλέκεται με υπαρκτές ενδοαστικές αντιθέσεις και κινδυνεύει να ενσωματωθεί, αλλά (κυρίως) γιατί είναι απραγματοποίητο και μη ρεαλιστικό σενάριο.
Αυτό το ζήτημα (νομίζω πως) ήταν λυμένο ήδη από το 15ο Συνέδριο, όταν σημειωνόταν δηλαδή στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ πως η πάλη για απαλλαγή από κάθε ιμπεριαλιστική εξάρτηση θα δικαιωθεί πλήρως μόνο σε μια ελεύθερη σοσιαλιστική Ελλάδα (δεν έχω πρόχειρη την ακριβή διατύπωση, αλλά πιστεύω πως δεν αλλοιώνω το γενικό νόημα). Ακόμα δηλ και αν κάποιος θεωρεί πως η Ελλάδα είναι εξαρτημένη χώρα και προβάλλει αντιιμπεριαλιστικούς στόχους πάλης, η πάλη αυτή δεν έχει ως στόχο την ανάκτηση της χαμένης εθνικής ανεξαρτησίας της καπιταλιστικής Ελλάδας και την επιστροφή σε μια (βασικά ανύπαρκτη ή εξιδανικευμένη) προηγούμενη κατάσταση, γιατί ο χρόνος δε γυρνάει πίσω κι αυτό είναι απραγματοποίητο στα πλαίσια του καπιταλισμού.
Αυτό απαντά, κατά τη γνώμη μου, στο απλοϊκό-σχηματικό ερώτημα του "πριν" και του "μετά", εάν δηλ η αποδέσμευση είναι προϋπόθεση του επαναστατικού άλματος ή έπεται αυτού, ως συνέπειά του, σε μια σοσιαλιστική Ελλάδα εντός της ΕΕ! Ούτε πριν, ούτε μετά, αλλά μαζί κι εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, παράλληλα και σχεδόν ταυτόχρονα, το ένα με το άλλο.
Μήπως αυτό σημαίνει σφοι πως δεν πρέπει να προβάλλουμε πια σχετικά αυτόνομα το ζήτημα της αποδέσμευσης και να μην το τονίζουμε, τη στιγμή που γίνεται φανερός σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα ο ρόλος της ΕΕ και το κίβδηλο όραμα της "Ενωμένης Ευρώπης" που ξεσκίζεται από ανταγωνισμούς; Όχι σφοι, δε σημαίνει κάτι τέτοιο. Δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να σηκώνουμε ως μέτωπο αιχμής το αίτημα της αποδέσμευσης. Ζητάμε αποδέσμευση τώρα, χτες, γιατί είναι ένα κεντρικό σύνθημα που ζυμώνει συνειδήσεις και η δική μας πρόταση δεν είναι για το σήμερα, και όχι για το μακρινό αύριο, που δε θα προλάβουμε να ζήσουμε. Ενώ παράλληλα, εξηγούμε και τι άλλο σημαίνει η αποδέσμευση, γιατί η δική μας πρόταση δε σταματά στα μισά του δρόμου και της πλαγιάς, για να κατρακυλήσει πάλι στον κατήφορο, σαν το βράχο του Σίσυφου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου