Γράφει ο Πάνος Αλεπιώτης //Η Σουηδία εδώ και πολλά χρόνια προτείνεται σαν την κοινωνία που εχει καταφέρει να πετύχει για τους πολίτες της την κοινωνία της ευμάρειας μέσα σε συνθήκες καπιταλισμού. Προβάλλεται σαν πρότυπο από ρεφορμιστικές και οπορτουνιστικές πολιτικές δυνάμεις και πολλές φορές σαν διακαή πολιτικό στόχο. Δεν ισχύει πια η Σουηδία του 60 και του 70. Οι λόγοι δεν θα αναλυθούν σ’ αυτή την προσπάθεια. Για να εξηγήσει κανείς την Σουηδική μονοπωλιακή μηχανή πρέπει να δει σε τι κοινό απευθύνονται οι πολιτικοί της Σουηδίας όταν θα πάρουν τις αποφάσεις τους. Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά της σουηδικής κοινωνικής συμπεριφοράς χωρίς να θεωρηθεί ότι μπορεί να εξαντληθεί το θέμα μόνο με τα παρακάτω.
- Το παιδί όταν φτάνει στα 18 πρέπει να φύγει από το σπίτι είτε για σπουδές είτε για εργασία! Αλλιώς θα πληρώσει νοίκι αν συνεχίσει να μένει στο σπίτι των γονιών του και θα αντιμετωπίζει και την χλεύη της κοινωνίας! Τα χρήματα που κανείς θα αναγκαστεί να ζητήσει από τους γονείς του είναι δανεικά και απαιτητά! Μαθήματα του σχολείου, που ενδεχόμενα θα ενίσχυαν την σχέση παιδιού-γονιού, δεν γίνονται όσο μένει στο σπίτι! Είναι δουλειά των δασκάλων!
- Οι γονείς μεγάλης ηλικίας είτε θα μπουν στο γηροκομείο είτε θα μείνουν μόνοι με “βοήθεια στο σπίτι” ακόμη κι αν μένουν στο διπλανό τετράγωνο! Η συγκέντρωση της «μεγάλης» οικογένειας (παιδιά, γονείς, εγγόνια) γίνεται μια φορά τον χρόνο συνήθως τα Χριστούγεννα λόγω και των μεγάλων αποστάσεων.
- Κάθε Σάββατο εναλλάσσονται τα ζευγάρια για να βγουν έξω με τους φίλους τους. (Ένα δικό σου, ένα δικό μου!) Όταν δεν ευνοούν τα εργασιακά προγράμματα πηγαίνουν ξεχωριστές διακοπές, σαββατοκύριακα, ημερήσια κλπ.
- Το κοινό καθημερινό οικογενειακό ταμείο εξόδων και εσόδων αποτελείται από 2 ίσα μηνιαία μερίδια! Όλα τα αποκτηθέντα μετά το γάμο- συμβίωση είναι καταγεγραμμένα σε μερίδια ανάλογα με την οικονομική συμβολή του καθενός! Δεν αμφισβητούνται από κανένα συμμέτοχο! Η έκφραση ”πάρε από μένα” έχει αντικατασταθεί από το ”δανείσου από μένα”.
- Τα κατοικίδια έχουν καλύτερη θέση στο σπίτι από τα μέλη της οικογένειας με απόλυτη προτεραιότητα.
- Η χαρά η η λύπη, η απογοήτευση, η επιτυχία, τα συναισθήματα γενικά εκδηλώνονται χωρίς ακρότητες, γέλια- κλάματα ηχηρά!
- Τα νοήματα κοφτά με ουσία και όχι μεγάλα και περιγραφικά! Οι προτάσεις μικρές και χωρίς σχόλια! ( μόνο ο Στρίμπεργκ το χάλασε). Αποφεύγονται τα “δυσάρεστα” θέματα στις συζητήσεις, πχ πολιτική, ανεργία, ασθένεια, φτώχεια, ατυχήματα..Αποφεύγονται οι απόλυτες απόψεις.
- Η άποψη λέγεται μόνο όταν ζητηθεί! Οι όποιες αποφάσεις παίρνονται μετά από βασανιστική σχολαστική ανάλυση! 45% σχεδιασμός, απόφαση, 10% εκτέλεση και 45% παρακολούθηση των συνεπειών της απόφασης με ενδεχόμενες διορθωτικές ενέργειες!
- Η μη εκδήλωση των συναισθημάτων δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Η εκδήλωσή τους όμως είναι σημείο αδυναμίας και αποφεύγεται.
Oι ιστορικοί Lars Trägårdh och Henrik Berggren, στην επανέκδοση του βιβλίου τους, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2006 και μεταφράστηκε και στα Ελληνικά, με τον παραπάνω τίτλο, χωρίς να κυκλοφορήσει, επανέρχονται στο ερώτημα αναλύοντας το πώς χτίζονται οι ανθρώπινες σχέσεις στην Σουηδία καταλήγοντας ότι η παράδοξη ουσία της σουηδικής κοινωνικής σύμβασης είναι:
”η κοινά αποδεκτή συμφωνία που στοχεύει να απελευθερώσει το άτομο από την διαπροσωπική εξάρτηση”.
- Τα παραπάνω διαμορφώνουν και “τσιμεντάρουν” την ατομικότητα που όμως δεν είναι απαραίτητα “εγωιστική”. Ο Σουηδός απλά δεν έχει ανάγκη την οικογένεια, τους φίλους και την κοινωνικότητα στον ίδιο βαθμό που έχουν οι υπόλοιποι λαοί.
- Η απόλυτη σχέση είναι η σχέση με την φύση άρα και η απόλυτη ευχαρίστηση είναι η παραμονή στο δάσος χωρίς να απορρίπτεται η παρέα αν κανείς δεν μπορεί να την αποφύγει! Το απόλυτο όνειρο είναι να μείνει κανείς μόνος στην φύση ακόμη και σε πρωτόγονες συνθήκες, χωρίς ρεύμα, νερό και με ξυλόσομπα!
- Η μεγαλύτερη αξία σε μια σχέση είναι η απόλυτη ανεξαρτησία! Η μεγαλύτερη αρετή, του, της συζύγου-συμβίου αλλά και του φίλου είναι να σέβεται και να αγωνίζεται για την ανεξαρτησία του συντρόφου-φίλου του, αφήνοντας στην άκρη οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα, σημειώνουν οι συγγραφείς!
- Ο μεγαλύτερος σύμμαχος του Σουηδού στον «απελευθερωτικό» του αγώνα είναι το ίδιο το κράτος! Οι παροχές και διευκολύνσεις του ενισχύουν την ανεξάρτητη ύπαρξη, φοίτηση, εργασία, μητρότητα κλπ. Αρκεί να είναι αποφασισμένος κανείς να μετακομίσει όπου θα βρεθεί η δουλειά η οι σπουδές κλπ. Οι αποστάσεις δεν είναι ποτέ πρόβλημα, ούτε η ηλικία.
- Στη Σουηδία, τα μέτρα που παίρνονται και τα μέσα εφαρμογής στοχεύουν στον κάθε πολίτη χωριστά, δίχως να περνούν από την οικογένεια ή από ιδιωτικές οργανώσεις. Ετσι προκύπτει και ο ”κρατικός ατομικισμός” όπως αναφέρουν οι συγγραφείς.
(Ο Αμερικάνος, ο ίδιος και όλη η οικογένεια του, έχει απέναντί του το Κράτος για τους φόρους που επιβάλει, τους νόμους κλπ, μάλλον και οι Έλληνες, αλλά είναι πιστός στους κανόνες της οικογένειας.
Ο Γερμανός έχει απέναντί του το κράτος και την οικογένεια που επιδιώκει να τον πειθαρχήσει στους φόρους, νόμους κλπ αλλά και στους κανόνες της οικογένειας.
Ό Σουηδός μαζί με το κράτος, αποδεχόμενος συνήθως αδιαμαρτύρητα τους φόρους, τους νόμους κλπ έχει απέναντί του τους κανόνες της ίδιας του της οικογένειας !)
Οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα! Οι μικτοί γάμοι, η ύπαρξη πολλών άλλων εθνικοτήτων δεν έχουν μεγάλη επίδραση στο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον του Σουηδού. Ο Σουηδός ενώ ταξιδεύει όσο του επιτρέπουν τα οικονομικά του σε θερμότερες χώρες δεν έχει επηρεαστεί από τον τρόπο ζωής των άλλων λαών αν και τους αναγνωρίζει πλεονεκτήματα. Έτσι η πλέον και νομοθετικά φιλελεύθερη κοινωνία στον κόσμο, έχει καταφέρει να δημιουργήσει πολύ ισχυρά «συντηρητικά» δεσμά, παρόμοια ”κοινωνικού” προτεσταντικού φονταμενταλισμού, που ισχύουν, δεν αμφισβητούνται και δεν χρειάζεται να επιβάλλονται με την βία!
Κάτω από αυτό το πρίσμα πρέπει να αναλύει κανείς τον ”Σουηδικό” καπιταλισμό και την Σουηδική κοινωνία που θέλει από την μια την απόλυτη ελευθερία και από την άλλη ανέχεται να έχει Βασιλιά στον 21ο αιώνα!
Έτσι ξαναθυμάμαι τα λόγια ενός παλιού, μορφωμένου, δημοσιογράφου, Σουηδού, κομμουνιστή που μούλεγε πριν χρόνια πως ”όταν επικρατήσει ο σοσιαλισμός σε όλο τον πλανήτη θα οργανώνονται ταξίδια για την Σουηδία για νάρχονται οι υπόλοιποι λαοί για να βλέπουν πώς είναι ο καπιταλισμός.”
_____________________________________________________________________________________________________
Παναγιώτης Αλεπιώτης Δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας Θεσσαλονίκης 87/90 και 99/2002. Αντιδήμαρχος Πυλαίας από το 1987 έως και το 1990 και από το 1999 έως και το 2000. Δούλεψα σαν γεωλόγος, περιβαλλοντολόγος και χωροτάκτης. Από το 2011 μένω στην Σουηδία στην πόλη Σβεγκ και δουλεύω στον δήμο της Χεργιεντάλεν σαν διευθυντής τεχνικών και
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου