Μακεδονικό: μια άλλη προσέγγιση

Είναι αλήθεια πως το ιστολόγιο δεν έχει ασχοληθεί σχεδόν καθόλου με το πλέον πολυσυζητημένο θέμα των τελευταίων εβδομάδων, δηλαδή με το λεγόμενο μακεδονικό. Οι όποιες αναφορές μας έγιναν με μάλλον παιγνιώδη τρόπο, μέσα από λιτά "σαββατιάτικα" σχόλια. Αν, όμως, θέλαμε να προσεγγίσουμε με σοβαρότητα το θέμα αυτό, θα είχαμε δυο τρόπους να το κάνουμε.

Ο πρώτος τρόπος είναι να ξεκινήσουμε κρατώντας ένα βιβλίο Ιστορίας στο χέρι και θεωρώντας τους εαυτούς μας ως απογόνους των αρχαίων μακεδόνων, με όση -μικρή ή μεγάλη- αυθαιρεσία συνεπάγεται μια τέτοια τοποθέτηση. Έχουμε άλλωστε  δικαίωμα να το κάνουμε αφού οι ίδιοι οι γείτονες έχουν ομολογήσει κατ' επανάληψη ότι έφτασαν στην περιοχή πολλούς αιώνες μετά από μας. Παράλληλα, δεν μπορούμε να μη λάβουμε υπ' όψη μας ότι το τμήμα τής μακεδονικής γης που ανήκει στην χώρα μας, δεν μας χαρίστηκε. Το αποκτήσαμε με θυσίες και με πολύ αίμα, οπότε ούτε λόγος να το απεμπολήσουμε ελαφρά τη καρδία. Και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι σήμερα, έναν αιώνα από τότε που την κατακτήσαμε, σ' αυτή την περιοχή οι κάτοικοι είναι ελληνικής καταγωγής στην συντριπτική πλειοψηφία τους.

Ο δεύτερος τρόπος είναι να αφήσουμε κατά μέρος την Ιστορία και το θυμικό για να εξετάσουμε τις συνθήκες που διαμορφώνει η σημερινή πραγματικότητα. Να λάβουμε σοβαρά υπ' όψη το τεράστιου εύρους γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζεται στα δυτικά Βαλκάνια. Να υπολογίσουμε σωστά τους διαμορφούμενους συσχετισμούς και τα υπαρκτά -αρεστά ή μη σε μας- δεδομένα. Όπως, λόγου χάρη, ότι ένα μεγάλο ποσοστό κατοίκων τής γείτονος χώρας όχι μόνο είναι αλβανικής καταγωγής αλλά έχει και τόσο μεγάλη επιρροή ώστε προ μηνός τα αλβανικά αναγορεύτηκαν σε δεύτερη επίσημη γλώσσα αυτής της χώρας. Ή το γεγονός ότι η δύση επιθυμεί διακαώς την ένταξη της ΠΓΔΜ κατά πρώτον στην Βορειοατλαντική Συμμαχία και κατά δεύτερον στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σκόπια, στρατόπεδο Κρίβολακ, Αύγουστος 2017: Κοινή στρατιωτική άσκηση ΠΓΔΜ-ΗΠΑ.

Είναι σαφές πως η απόφαση για το πώς θα προσεγγίσουμε το εν λόγω θέμα δεν είναι εύκολη. Αν επιλέξουμε τον πρώτο τρόπο, κινδυνεύουμε να αποδειχτούμε αιθεροβάμονες. Αν επιλέξουμε τον δεύτερο, κινδυνεύουμε να χαρακτηριστούμε ως εθνοπροδότες. Βέβαια, αυτά τα σχήματα είναι πολύ αόριστα και δεν θα έπρεπε να μας απασχολούν αλλά, όπως και να το κάνουμε, είναι υπαρκτά και η επίκλησή τους τορπιλλίζει κάθε καλή διάθεση για καλοπροαίρετη συζήτηση. Συνεπώς, για την οικονομία τού λόγου, προτιμώ να αποφύγουμε την ευθεία τοποθέτηση και να περιοριστούμε στην διατύπωση ορισμένων ερωτημάτων:

(α) Με δεδομένο τον κίνδυνο η ΠΓΔΜ να μετατραπεί προϊόντος του χρόνου σε δορυφόρο τής Αλβανίας (πολύ δε περισσότερο αν σκεφτεί κανείς ότι η μικρή αυτή χώρα είναι σφήνα ανάμεσα στην Αλβανία και το αλβανοκρατούμενο Κόσσοβο), μήπως είναι προς το συμφέρον μας να μη την έχουμε ως εχθρό μας; Με άλλα λόγια, μήπως πρέπει να φροντίσουμε να μη ψάχνει αλλού για συμμάχους;

(β) Μήπως είναι υπερεκτιμημένη η άποψη πως, αν η ΠΓΔΜ ενταχθεί στο ΝΑΤΟ (με οποιοδήποτε όνομα), οι μεταξύ μας διαφορές θα διευθετηθούν ή, έστω, η αντιπαλότητα θα αμβλυνθεί; Αν η ένταξη στο ΝΑΤΟ έχει τέτοια ωφέλιμη παρενέργεια, γιατί δεν την βλέπουμε ούτε για δείγμα στις σχέσεις μας με την Τουρκία;

(γ) Μετά την περυσινή ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ, η μόνη χώρα των δυτικών Βαλκανίων που δεν ανήκει στην Βορειοατλαντική Συμμαχία είναι η ΠΓΔΜ (το Κόσσοβο έχει ακόμη πρόβλημα αναγνώρισης ως χώρα αλλά ουδείς αμφισβητεί ότι πρόκειται για προτεκτοράτο των ΗΠΑ). Κατά πόσο πιστεύουμε ότι η ένταξη και της ΠΓΔΜ θα προαγάγει τα ελληνικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή και όχι τα πολιτειακά;

(δ) Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι το συμφέρον τής χώρας μας επιβάλλει την εναντίωσή μας στα σχέδια των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με δεδομένο, βέβαια, ότι είμαστε και σύμμαχοι των ΗΠΑ και μέλη τού ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε σοβαρό τρόπο να στηρίξουμε αυτή την εναντίωση εκ των ένδον, ώστε να μη καταντήσουμε "ποντίκι που βρυχάται" και να μη βρεθούμε "λακτίζοντες προς κέντρα οξέα";


Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα είναι οδυνηρές αλλά, δυστυχώς, αναπόφευκτες και αναγκαίες. Οποιαδήποτε προσπάθεια να αποφύγουμε την βάσανό τους, ξεστρατίζει την κουβέντα και μας παρασέρνει σε ανοησίες και σε πομφόλυγες του τύπου "η Μακεδονία είναι ελληνική" ή, ακόμη χειρότερα, "η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική", σύνθημα το οποίο υποκρύπτει εδαφικές βλέψεις εις βάρος και της Βουλγαρίας και της Αλβανίας, την ώρα μάλιστα που ζητάμε επιτακτικά από την ΠΓΔΜ να αποκηρύξει επίσημα τέτοιες βλέψεις εις βάρος τής χώρας μας.

Φοβάμαι ότι το όνομα της ΠΓΔΜ δεν είναι απλώς το μικρότερο προβλημα σε όλο αυτό το θέμα αλλά δεν είναι καν πρόβλημα. Η εκτίμησή μου είναι ότι, όπως η Λευκορωσία δεν υπήρξε ποτέ απειλή για την Ρωσσία, μια Άνω ή Νέα ή Δώθε Μακεδονία επ' ουδενί συνιστά απειλή είτε για την ελληνική Μακεδονία είτε για την Μακεδονία τού Πιρίν. Το πρόβλημα (κατά την άποψή μου πάντα) βρίσκεται στο ότι η εκκρεμότητα με την ΠΓΔΜ συνιστά την προτελευταία πράξη τού δράματος που άρχισε να παίζεται το 1991 με τον γενικό τίτλο "διάλυση της Γιουγκοσλαβίας".

Μέσα σ' αυτές τις τρεις δεκαετίες, τα Βαλκάνια μετασχηματίστηκαν σε προκεχωρημένο φυλάκιο των ΗΠΑ απέναντι στον μεγάλο τους αντίπαλο που λέγεται Ρωσσία. Η ένταξη της ΠΓΔΜ με οποιοδήποτε όνομα (κι ας επιμένουν πολλοί ότι "το όνομά μας είναι η ψυχή μας", λες και ο Ανάργυρος χάνει την ψυχή του όταν γίνεται Αργύρης) στην Βορειοατλαντική Συμμαχία θα συνεχίσει αυτή την διαδικασία μετατροπής μιας εξαιρετικά νευραλγικής περιοχής σε αυλή τής Ουάσιγκτον. Η ολοκλήρωση θα έρθει σύντομα, με την τελευταία πράξη: την ένταξη και της Σερβίας.

Χάρτης ισχύος των 167 στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο.

Και τώρα που -με πολύ κόπο, είναι αλήθεια- απέφυγα να πάρω ευθεία θέση και γλίτωσα την ρετσινιά είτε του αιθεροβάμονα είτε του εθνοπροδότη, ας κλείσω τούτο το σημείωμα με ακόμη ένα ερώτημα προς όσους θεωρούν εαυτούς περισσότερο πατριώτες από κάποιους άλλους:  Πιστεύετε πως όλα τα ερωτήματα που αναφέραμε πιο πάνω λύνονται με συλλαλητήρια;