Ο πόλεμος των πολυεθνικών, οι «καρφωτές» και το πραγματικό σκάνδαλο

Η υπόθεση «Novartis», όπως και κάθε «σκάνδαλο» τέτοιου μεγέθους, έχει πλευρές που ελάχιστα ακουμπά ή αποκαλύπτει η αντιπαράθεση ανάμεσα στα αστικά κόμματα για το ποιος υποθάλπει τη διαφθορά και ποιος την πολεμάει, ποιανού η πολιτική εκτίναξε τα κρατικά ελλείμματα και χρέη και ποιανού δημιουργεί προϋποθέσεις για την αντιμετώπισή τους, ποιες πολιτικές δυνάμεις έχουν προνομιακές σχέσεις με τμήματα του κεφαλαίου και ποιες στέκονται τάχα απέναντι.
Απ' αυτήν τη σκοπιά, είναι βέβαια σημαντικό να διερευνηθεί σε βάθος η υπόθεση και να αποδοθούν οι ευθύνες σε όσους αποδεδειγμένα τις έχουν, αλλά είναι εξίσου κρίσιμο για το λαό να μην επιτρέψει να αποτελέσει άλλοθι η συγκεκριμένη υπόθεση για το ξέπλυμα της αντιλαϊκής πολιτικής όλων των κυβερνήσεων, και της σημερινής ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, ειδικότερα στο χώρο της Υγείας. Να μην κρυφτούν «κάτω από το χαλί» οι πραγματικές αιτίες που γεννούν και αναπαράγουν τέτοια φαινόμενα, σύμφυτα με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και τη διαπλοκή των μονοπωλίων με το κράτος τους.
Καθόλου τυχαία, η υπόθεση «Novartis» αξιοποιείται σήμερα από τον ΣΥΡΙΖΑ στον ανταγωνισμό του με τη ΝΔ, για να στηρίξει τον ισχυρισμό ότι τα κρατικά ελλείμματα, η διόγκωση του δημόσιου χρέους, είναι αποτέλεσμα της διαφθοράς και της οικονομικής ζημιάς που υπέστη το Δημόσιο και γι' αυτό οδηγήθηκε η χώρα σε μνημόνια και αντιλαϊκά μέτρα. Πρόκειται για θεωρίες που συσκοτίζουν τις πραγματικές αιτίες της κρίσης και των μέτρων σε βάρος του λαού, μέσα κι έξω από τα μνημόνια, που στόχο έχουν τη θωράκιση της κερδοφορίας του κεφαλαίου.
Το κυνήγι του κέρδους είναι το υπόβαθρο και της υπόθεσης «Novartis», η οποία παραδέχτηκε ότι χρημάτιζε πολιτικά πρόσωπα και γιατρούς σε όλο τον κόσμο για να αυξήσει το μερίδιό της στην αγορά του Φαρμάκου, που αποτελεί κερδοφόρο εμπόρευμα για τις πολυεθνικές. Ορισμένες ενδιαφέρουσες και αποκαλυπτικές πλευρές αυτής της υπόθεσης παρουσιάζει ο «Ριζοσπάστης».

Το κουβάρι των συμφερόντων

Η ιστορία «Novartis» ξεκίνησε από το ...«ψάξιμο» της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς του αμερικανικού Χρηματιστηρίου, που αξιοποίησε καταγγελίες και μαρτυρίες για χρηματισμό γιατρών από την εταιρεία, προκειμένου να προωθούν τα σκευάσματά της. Αντικειμενικά, η εξέλιξη της υπόθεσης, με την καταδίκη της «Novartis» στις ΗΠΑ και το «άπλωμα» της έρευνας σε πολλές ακόμα χώρες, ευνοεί ανταγωνιστικά μονοπώλια του Φαρμάκου, μεταξύ αυτών και τα αμερικανικά.
Ετσι, η υπόθεση «Novartis» δείχνει να αποτελεί ένα ακόμα επεισόδιο του επιχειρηματικού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και σε κράτη της ΕΕ, στην προκειμένη περίπτωση τη Γερμανία. Ποιο είναι όμως το υπόβαθρο αυτού του εμπορικού - επιχειρηματικού πολέμου; Ας δούμε ορισμένα στοιχεία: Οι εξαγωγές φαρμάκων και φαρμακευτικών σκευασμάτων ανήλθαν το 2016 σε 318 δισ. δολάρια. Την ίδια χρονιά, οι ΗΠΑ εξήγαγαν φάρμακα και φαρμακευτικά σκευάσματα αξίας 22,5 δισ. δολαρίων.
Ωστόσο, η φαρμακοβιομηχανία των ΗΠΑ κατατάσσεται πέμπτη στη σχετική λίστα των εξαγωγών, πίσω από τη Γαλλία (22,8 δισ. δολάρια), το Βέλγιο (26,5 δισ. δολάρια), την Ελβετία (39,9 δισ. δολάρια) και τη Γερμανία (48,6 δισ. δολάρια). Να σημειώσουμε, ακόμα, ότι η παγκόσμια φαρμακευτική αγορά εκτιμήθηκε σε 1,1 τρισ. δολάρια το 2016, με τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες να κατέχουν μερίδιο περίπου 40% (50% οι 15 πρώτες). Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και η κάλυψη του χαμένου εδάφους προς μια καλύτερη θέση στη λίστα με τα μερίδια της αγοράς περνάει μέσα από θεμιτά και αθέμιτα μέσα.
Αλλωστε, τα παραδείγματα από αντίστοιχες «αποκαλύψεις» - καρφωτές είναι πολλά, όπως αυτό της «Volkswagen» ή παλιότερα της «Siemens». Αλλά και τα πρόστιμα που έπεσαν «βροχή» από τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες για «αθέμιτο ανταγωνισμό», με αιχμή τους κολοσσούς της αμερικανικής βιομηχανίας πληροφορικής και τεχνολογίας.
Ο πόλεμος που διεξάγεται ανάμεσα στους πολυεθνικούς κολοσσούς στον κλάδο του Φαρμάκου, αποκαλύπτεται και από έκθεση της Γερουσίας στις ΗΠΑ, που δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από λίγες μέρες. Σε αυτήν περιγράφονται με το «νι» και με το «σίγμα» οι πρακτικές της πολυετούς δωροδοκίας που ακολουθούσαν επί χρόνια μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες στις ΗΠΑ, με στόχο την προώθηση οπιούχων εθιστικών παυσίπονων.

Στρώνουν «θεσμικά» το έδαφος

Πέρα απ' όλες τις άλλες υπαρκτές πλευρές, η υπόθεση «Novartis» αναδεικνύει και την υποκρισία της κυβέρνησης και των άλλων αστικών κομμάτων, που «διυλίζουν τον κώνωπα» της σκανδαλολογίας και «καταπίνουν την κάμηλο» του μεγαλύτερου σκανδάλου απ' όλα, που είναι η στήριξη της επιχειρηματικής δράσης στο χώρο της Υγείας και του Φαρμάκου, που στον καπιταλισμό είναι κερδοφόρο εμπόρευμα.
Ετσι, την ίδια ώρα που καταγγέλλουν τις πολυεθνικές για «αθέμιτες» και παράνομες πρακτικές στον ανταγωνισμό, επιτρέπουν στις φαρμακοβιομηχανίες να μπαινοβγαίνουν στα νοσοκομεία και να «σπρώχνουν» τα προϊόντα τους σε άμεση συνεργασία με τους γιατρούς, τους οποίους υποτίθεται ότι ενημερώνουν για τα επιτεύγματα και τις εξελίξεις στη θεραπεία των ασθενειών, διαφημίζοντας τα σκευάσματά τους. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι φαρμακοβιομηχανίες αποσύρουν φάρμακα από την αγορά όταν δεν αποδίδουν το επιθυμητό κέρδος, στερώντας από ασθενείς την αναγκαία θεραπεία.
Τέλος, με ανοχή και ευθύνη του κράτους, είναι «βούτυρο στο ψωμί» της διαφθοράς το να υπάρχουν νόμοι και υπουργικές αποφάσεις που συνδέουν την επαγγελματική εξέλιξη των γιατρών με τη συμμετοχή τους σε «επιστημονικά συνέδρια», πολλά από τα οποία ελέγχονται πλήρως από τις πολυεθνικές του Φαρμάκου. Είναι γνωστό ότι το κόστος συμμετοχής σε αυτά τα συνέδρια είναι απαγορευτικό για την πλειοψηφία των γιατρών και οι φαρμακευτικές εταιρείες αναλαμβάνουν να το καλύψουν, με φανερές και συγκαλυμμένες δαπάνες.
Ανεξάρτητα αν θα βρουν ανταπόκριση στα ανταλλάγματα που ζητούν, είναι βέβαιο ότι δημιουργείται έδαφος να ανθίσει η διαπλοκή και η συνδιαλλαγή με τους γιατρούς. Ενδεικτικά, στη δικογραφία της «Novartis» γίνεται λόγος για κόστος συμμετοχής σε επιστημονικό ιατρικό συνέδριο στην Ιαπωνία, ύψους 5.000 ευρώ! Σε κάθε περίπτωση, σκάνδαλο είναι να εξαρτάται από τις φαρμακοβιομηχανίες, και γενικά από τις επιχειρήσεις που δρουν στον τομέα της Υγείας, η παρακολούθηση της εξέλιξης της ιατρικής και της σύγχρονης επιστημονικής γνώσης από τους γιατρούς.

* * *

Φαίνεται πως η υπόθεση της «Novartis» θα έχει πολλά επεισόδια ακόμα, αφού αυτό που υπάρχει ως δικογραφία αυτήν τη στιγμή είναι μόνο η αρχή, όπως λένε όσοι γνωρίζουν καλά την υπόθεση. Αυτό όμως που είναι επίσης σίγουρο, είναι ότι στο έδαφος του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, όπου το Φάρμακο και η Υγεία είναι κερδοφόρα εμπορεύματα, με τα μονοπωλιακά μεγαθήρια να ανταγωνίζονται για τα μερίδια στις αγορές, θα συνεχίσουν να αναφύονται μικρότερα ή μεγαλύτερα σκάνδαλα, όπως και η διαπλοκή του κρατικού μηχανισμού με τις πολυεθνικές.