Ο «σμπάρος» της συνταγματικής αναθεώρησης

Το τελευταίο διάστημα, «αναζωπυρώθηκε», με αφορμή την πρόταση που κατέθεσε το Κίνημα Αλλαγής για έναρξη της σχετικής διαδικασίας και την άμεση θετική ανταπόκριση από τον ΣΥΡΙΖΑ, η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση. Διαδικασία που αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο σε «πολυεργαλείο» για την αστική τάξη και το αστικό πολιτικό σύστημα, αφού υπηρετεί συγχρόνως πολλές ανάγκες τους. Δεν βρίσκεται, άλλωστε, τυχαία ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ απ' τις απαρχές της θητείας της, ενώ θυμίζουμε ότι τον Ιούλη του 2016 ο πρωθυπουργός είχε «εν χορδαίς και οργάνοις» παρουσιάσει τους βασικούς άξονες της συνταγματικής αναθεώρησης απ' το περιστύλιο της Βουλής. Πέρα από κάποιες θεσμικές αλλαγές που προβλέπει η πρόταση του Κινήματος Αλλαγής για άμεση και «μερική» αναθεώρηση του Συντάγματος (κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών κ.ά.), διακηρυγμένος στόχος της κυβέρνησης είναι να αποτυπωθούν στο νέο Σύνταγμα οι αντιλαϊκές αλλαγές και «προσαρμογές» που υπαγορεύουν ο στόχος για την ανάκαμψη του κεφαλαίου, η μονιμοποίηση όλων των αντεργατικών ανατροπών στα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης, η περαιτέρω προσαρμογή του αστικού κράτους στους βασικούς στόχους της αστικής τάξης, η θωράκιση της «ανταγωνιστικότητάς» του, η προσέλκυση επενδύσεων κ.ο.κ. Αλλωστε, για το θέμα της ανάγκης συνταγματικών αλλαγών έχουν μιλήσει και εκπρόσωποι του ίδιου του κεφαλαίου και πρώτα απ' όλα ο απερχόμενος πρόεδρος του ΣΕΒ, Θ. Φέσσας.

***

Ταυτόχρονα, βέβαια, πέρα από το περιεχόμενό της, και η ίδια η διαδικασία συμβάλλει προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της «αναγκαίας πολιτικής σταθερότητας», αφού λειτουργεί και ως «μοχλός» για διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα, στο πλαίσιο της εξελισσόμενης αναμόρφωσής του, ως πεδίο «συγκλίσεων» ανάμεσα σε αστικές πολιτικές δυνάμεις για τη διαμόρφωση μελλοντικών σχημάτων αστικής διαχείρισης. Αυτό φάνηκε πιο καθαρά τις τελευταίες μέρες, με τη συζήτηση που ακολούθησε την πρωτοβουλία του Κινήματος Αλλαγής, το κλείσιμο του ματιού του Αλ. Τσίπρα στην επικεφαλής του σχήματος για συναινέσεις με «προοδευτικό πρόσημο» που θα ξεπερνούν και τη συνταγματική αναθεώρηση, την επιλογή του «κανακέματος» σε ένα κομμάτι του Κινήματος Αλλαγής και της πολεμικής σε βάρος ενός άλλου, τις αναταράξεις στο εσωτερικό του Κινήματος Αλλαγής, με την ανοιχτή διαφοροποίηση Βενιζέλου με τις προτάσεις Γεννηματά και τη σύγκλιση με τη ΝΔ στο ζήτημα, με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να γίνεται τέτοια συζήτηση με τον «αντιθεσμικό» ΣΥΡΙΖΑ. Οι σχετικές διεργασίες, άλλωστε, «κουμπώνουν» και με το κάλπικο «αφήγημα» της κυβέρνησης για την καλή, αλλά παραπλανημένη από τον νεοφιλελευθερισμό σοσιαλδημοκρατία, που αν απαλλαγεί από τα «βαρίδια του παρελθόντος», έχει θέση σε ένα σχήμα «προοδευτικής διακυβέρνησης», με βάση την κοινή ατζέντα.

***

Το σχήμα αυτό επανέφερε ξανά προχτές ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, λέγοντας πως «είναι σημαντικό να βρούμε διαύλους επικοινωνίας σε συγκεκριμένα πολιτικά προτάγματα με αυτές τις δυνάμεις και αυτόν τον κόσμο», αλλά στο Κίνημα Αλλαγής «ακόμα παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο ένα πολιτικό προσωπικό που ήταν προκλητικό απέναντι στην Αριστερά για πάρα πολλά χρόνια». Εκτίμησε επίσης ότι σχετικά σύντομα θα ξεκαθαρίσει το ποιος θα πάει με ποιον στο αστικό πολιτικό σκηνικό, λέγοντας πως «εκτιμώ ότι αυτή η αντίφαση που έχει αναπτυχθεί στο χώρο του Κέντρου δεν μπορεί να έχει πολύ μεγάλη διάρκεια». Ολη αυτή η προσπάθεια να δοθεί με όχημα την αναθεώρηση του Συντάγματος ώθηση σε πάγιες επιδιώξεις του εγχώριου κεφαλαίου, περιβάλλεται ήδη από μεγαλόστομες διακηρύξεις περί «προοδευτικών αλλαγών», παρουσιάζεται ως το «καινούργιο απέναντι στο παλιό και τη συντήρηση», ως «επαναθεμελίωση της δημοκρατίας» και διεύρυνση της «λαϊκής παρέμβασης». Κοινώς, το χάπι χρυσώνεται για να το καταπιεί ο λαός, που στο μεταξύ στενάζει από παλιά και νέα αντιλαϊκά μέτρα και ενώ η ατμόσφαιρα στην ευρύτερη περιοχή μυρίζει «μπαρούτι». Είναι συνεπώς απ' τη δική του σκοπιά αδήριτη η ανάγκη να μην πατήσει την μπανανόφλουδα. Η ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου που έχει στα χέρια του το κεφάλαιο και οι διεργασίες στο αστικό πολιτικό σύστημα, βρίσκονται απέναντι από τις δικές του σύγχρονες ανάγκες. Αυτές μπορούν να έρθουν στο προσκήνιο μόνο με τον δικό του αγώνα, σε ρήξη με το κεφάλαιο, τις κυβερνήσεις του και τα κόμματά του.