Στην πάλη για την απόκρουση της επίθεσης και οι εργαζόμενες

ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Στην πάλη για την απόκρουση της επίθεσης και οι εργαζόμενες

Σε θέση μάχης ενάντια στην επιχείρηση κατάργησης των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και την αντικατάστασή τους από ατομικές συμβάσεις μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη βρίσκονται οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ. Ηδη μια σειρά Ομοσπονδίες, Συνδικάτα και Εργατικά Κέντρα προετοιμάζουν απεργιακές κινητοποιήσεις, διεκδικώντας την υπογραφή ικανοποιητικών κλαδικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας με άξονα την παρεμπόδιση των μειώσεων μισθών και της συρρίκνωσης κεκτημένων, την υπογραφή αυξήσεων με γνώμονα την κάλυψη των απωλειών από την αντεργατική πολιτική. Χιλιάδες εργαζόμενοι σε όλους τους κλάδους καλούνται σήμερα να παλέψουν ενάντια στη συντονισμένη επίθεση συγκυβέρνησης - ΕΕ - εργοδοσίας που θέτει στο στόχαστρο όχι μόνο τους μισθούς τους, αλλά συνολικά τους όρους με τους οποίους εργάζονται και ζουν.

Θέση στη μάχη αυτή καλούνται να πάρουν και οι εργαζόμενες γυναίκες. Η συμβολή τους στον αγώνα για να μην εφαρμοστούν τα μέτρα έχει ιδιαίτερη σημασία. Η εργοδοσία αξιοποιεί τα υψηλά ποσοστά και το φόβο της ανεργίας για να πολλαπλασιάσει τους εκβιασμούς και τις πιέσεις ώστε να υποχωρήσουν, να αποδεχθούν τη μείωση του μισθού τους, την ατομική σύμβαση. Εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι μεγάλη μάζα εργαζόμενων γυναικών δεν είναι οργανωμένες στα σωματεία τους, δε συμμετέχουν στο κίνημα, απέχουν από τη συλλογική πάλη. Επιδιώκει να τις μετατρέψει σε μοχλό πίεσης για το σύνολο των εργαζομένων, σε μέσο για να διαδώσει τη διάθεση συναίνεσης και συμβιβασμού, την απογοήτευση και την ηττοπάθεια.

Διεκδίκηση καλύτερων όρων εργασίας

Οι αρνητικές για τις εργαζόμενες γυναίκες επιπτώσεις από την εξάπλωση των ατομικών Συμβάσεων Εργασίας δεν περιορίζονται στη μείωση που θα υποστούν οι μισθοί και τα μεροκάματά τους. Η επίθεση στις κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας θα σημάνει, επίσης, το τέλος των όποιων θετικών ρυθμίσεων και παροχών περιέχονταν σε αυτές, που βέβαια ήταν πάντα κάτω από τις πραγματικές ανάγκες. Για παράδειγμα, στις Συλλογικές Συμβάσεις ορισμένων κλάδων, λόγω της πίεσης που ασκούσαν οι ταξικές δυνάμεις με τους αγώνες τους, υπήρχαν ρυθμίσεις για την ασφάλεια των εγκύων στην εργασία, για την άδεια μητρότητας και θηλασμού, επιπλέον άδειες για τις μονογονεϊκές οικογένειες και για τους γονείς παιδιών με αναπηρία. Υπήρχαν κάποιες παροχές για την οικογένεια, όπως το επίδομα παιδικού σταθμού.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που υπέγραψε το 2009 η Ομοσπονδία Εργαζομένων Φαρμακευτικών και Συναφών Επαγγελμάτων Ελλάδας (ΟΕΦΣΕΕ). Η συγκεκριμένη Σύμβαση ήταν αποτέλεσμα της δράσης των ταξικών δυνάμεων, της συζήτησης με τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες του κλάδου για τις ανάγκες των ίδιων και των οικογενειών τους, της διεκδίκησης με βάση αυτές. Σήμερα, η Ομοσπονδία οργανώνει τη δράση της για την υπογραφή νέας κλαδικής Σύμβασης με δεδομένο ότι αυτή του 2009 έχει λήξει. Εκτός από τον κατώτερο μισθό, τις τριετίες και τις πολυετίες, η Σύμβαση εξασφάλιζε στους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες του κλάδου μια σειρά δικαιώματα.

Οι εργαζόμενες στον κλάδο του φάρμακου, βάσει της Συλλογικής τους Σύμβασης, απομακρύνονται από βαριές και ανθυγιεινές εργασίες για το διάστημα της εγκυμοσύνης και για τους 6 μήνες που ακολουθούν μετά τον τοκετό. Επιπλέον, η Συλλογική Σύμβαση εξασφάλιζε στις νέες μητέρες το δικαίωμα στην άδεια θηλασμού. Ετσι, για χρονικό διάστημα 30 μηνών μετά τη λήξη της άδειας λοχείας, οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται είτε να διακόπτουν την εργασία τους για μία ώρα κάθε μέρα, είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε μέρα. Εναλλακτικά μπορούν να λάβουν συνεχόμενη ισόχρονη άδεια. Σε κάθε περίπτωση η άδεια παρέχεται με αποδοχές.

Κάποια ανάσα στις οικογένειες έδινε και το επίδομα παιδικού σταθμού, το οποίο η Σύμβαση όριζε στα 400 ευρώ το χρόνο. Μέσα από την κλαδική Σύμβαση οι γονείς εξασφάλιζαν ορισμένα επιπλέον δικαιώματα από αυτά που προβλέπει η νομοθεσία σχετικά με τις γονικές άδειες. Για παράδειγμα, σημαντική διευκόλυνση παρείχε στους γονείς το δικαίωμα για 7 ημέρες άδεια με αποδοχές κατά τη διάρκεια του έτους, προκειμένου να παρακολουθούν την εκπαιδευτική πρόοδο των παιδιών τους μέχρι αυτά να συμπληρώσουν τα 18 τους χρόνια. Ανάμεσα στις θετικές ρυθμίσεις αξίζει να αναφερθούν οι διευκολύνσεις στις μονογονεϊκές οικογένειες και στους γονείς παιδιών με αναπηρία. Οσον αφορά τις μονογονεϊκές οικογένειες, η Σύμβαση προέβλεπε τη χορήγηση επιπλέον άδειας με αποδοχές, διάρκειας 6 εργάσιμων ημερών το χρόνο. Για τους γονείς παιδιών με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω προβλεπόταν μια ώρα μειωμένο ωράριο την ημέρα, επίσης χωρίς περικοπή των αποδοχών τους. Ο εργοδότης είχε μάλιστα την υποχρέωση να χορηγεί το μειωμένο αυτό ωράριο σε ημέρες, στις περιπτώσεις που η απόσταση που έπρεπε να διανύσει ο εργαζόμενος από και προς το χώρο εργασίας ξεπερνούσε τα 10 χιλιόμετρα.

Σημαντική βοήθεια για τις γυναίκες και τις οικογένειές τους

Βέβαια, οι ρυθμίσεις των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας δεν αρκούν για να λύσουν τα προβλήματα της εργατικής - λαϊκής οικογένειας, ούτε μπορούν να εξαλείψουν την ανισοτιμία των γυναικών. Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι αποτελούν κατακτήσεις των εργαζομένων, ότι είναι μέτρα και ρυθμίσεις που λειτουργούν ως βοήθεια και ανακούφιση από τα οξυμένα προβλήματα. Δεν αναιρεί το γεγονός ότι συνιστούν σημαντική διευκόλυνση κυρίως για τις εργαζόμενες γυναίκες.

Σχετικά με τη σημασία που έχουν, ειδικά για τις εργαζόμενες, οι ρυθμίσεις αυτές, ενδεικτικό είναι το παράδειγμα των γονικών αδειών. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο επιμερίζονται οι άδειες αυτές σε άνδρες και γυναίκες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιέχει η Εκθεση Πεπραγμένων του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) για τις γονικές άδειες κατά το 2010, οι 10.278 από αυτές αφορούσαν εργαζόμενους, ενώ οι 61.172 εργαζόμενες. Από το συνολικό αυτό αριθμό, 24.270 ήταν οι άδειες που πήραν οι γυναίκες για τη σχολική παρακολούθηση των παιδιών τους, 1.351 οι άδειες ασθενείας εξαρτημένων μελών των οικογενειών τους και 460 οι άδειες μονογονεϊκών οικογενειών. Οι αντίστοιχοι αριθμοί για τους άνδρες εργαζόμενους είναι σημαντικά μικρότεροι: 6.032 ήταν οι άδειες σχολικής παρακολούθησης, μόλις 214 και 94 οι άδειες ασθένειας εξαρτημένων μελών και μονογονεϊκών οικογενειών, αντίστοιχα.

Σε αυτό το αποτέλεσμα οδηγεί η ανεπάρκεια, ακόμα και η πλήρης ανυπαρξία δημόσιων και δωρεάν υποδομών και υπηρεσιών, απαραίτητων για τις εργαζόμενες γυναίκες: Η έλλειψη βρεφονηπιακών σταθμών για όλα τα παιδιά, η απουσία δωρεάν υπηρεσιών κατ' οίκον νοσηλείας για τη φροντίδα των ηλικιωμένων και των χρονίως πασχόντων (τώρα μέσω του ΕΣΠΑ θα πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία για ένα μικρό μέρος των συνταξιούχων) έχει ως συνέπεια οι ευθύνες αυτές να βαραίνουν την οικογένεια και να πέφτουν κυρίως στους ώμους των γυναικών. Με δεδομένη την κατάσταση αυτή, είναι επόμενο ότι η κατάργηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και το ξήλωμα των δικαιωμάτων που εξασφάλιζαν θα πλήξει ιδιαίτερα τις εργαζόμενες γυναίκες. Οι Συλλογικές Συμβάσεις αποτελούν όπλο για τη διεκδίκηση καλύτερων όρων δουλειάς και ζωής για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους. Γι' αυτό συγκεντρώνουν τα πυρά της επίθεσης του κεφαλαίου. Για τον ίδιο λόγο η προσπάθεια να καταργηθούν πρέπει να συναντήσει την αποφασιστική απάντηση των εργαζόμενων γυναικών σε κάθε χώρο δουλειάς.