Καθ' οδόν: Στην Αλεξάνδρεια

Καθ' οδόν: Στην Αλεξάνδρεια

Από καιρό λέγαμε να επισκεφτούμε την Αίγυπτο του Καβάφη και του Ντάρελ. Να δούμε τις πυραμίδες θέλαμε, να περπατήσουμε στις όχθες του Νείλου, να φανταστούμε τονΡαμσή τον Β`, την Κλεοπάτρα, τονΚαίσαρα και ολίγον τον Μάρκο Αντώνιο. Να επισκεφτούμε το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας με τα ευρήματα της Ελληνιστικής Εποχής, τη Μαρεότιδα Λίμνη, τις κατακόμβες της Κομ Ελ Σόγκαφα. Και γιατί όχι; Να κάναμε και υποθέσεις για την πιθανή τοποθεσία του τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επίσης, θα επιθυμούσαμε να τρυπώσουμε στην αστείρευτη φαντασία της Αγκάθα Κρίστι, για να καταλάβουμε τον τρόπο με τον οποίον εκείνη «έπλασε» τους ήρωες, πώς έκανε το φόνο, ποιος τον έκανε και στη συνέχεια...«ξετρύπωσε» το δολοφόνο στο μυθιστόρημά της «Εγκλημα στο Νείλο» ο δαιμόνιος Ηρακλής Πουαρό. Επιτέλους, να ζήσουμε τη γοητεία αυτής της τόσο κοντινής, αλλά και τόσο μακρινής αρχαίας χώρας που φανταζόμαστε τόσα χρόνια. Και πέρασαν τα χρόνια και είδηση δεν πήραμε.

Αποφάσεις

Μια σκέψη κάναμε: να «πεταγόμαστε» σήμερα. Αμέσως. Μια σκέψη που, όμως, αμέσως διαλύθηκε μέσα στην αποπνικτική ζέστη. Ανάψαμε τον ανεμιστήρα και κάπως δρόσισε ή μας φάνηκε. Το νωθρό μυαλό μας φώτισε, πάντως. Και όμως θα πάμε στην Αλεξάνδρεια, χωρίς να μετακινηθούμε. Θα πάμε. Φεύγουμε αυτή ακριβώς τη στιγμή. Ξεναγός μας ο διάσημος συγγραφέας John Maddox Robert, μεταφράστριά μας η Ελεονόρα Χαριλάου για να μας εξηγεί, κάθε στιγμή, τι συμβαίνει στο βιβλίο του: «Εγκλημα στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας»που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Περίπλους».

Γνωσιολογικά

Επειδή θα βρεθούμε στη Βιβλιοθήκη και στο Μουσείο, εκεί όπου διαδραματίζεται η αστυνομική ιστορία που μας ταξιδεύει και μας συντροφεύει, λέμε να μάθουμε ή έστω να θυμηθούμε λίγα πράγματα. Ετσι, μόνο και μόνο, για να νιώσουμε άνετα στο χώρο και στο χρόνο που θα «κινηθούμε». Και αρχίζουμε με τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Είναι η πιο γνωστή στην αρχαιότητα και ιδρύθηκε στην πόλη μέσα στο Αλεξανδρινό Μουσείο κατά τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. δηλαδή, την εποχή των πρώτων Πτολεμαίων. Στη βιβλιοθήκη αυτή εργάστηκαν και της διηύθυναν διαπρεπείς επιστήμονες, όπως οι: Ερατοσθένης, Ζηνόδοτος, Αρίσταρχος, Σάμιος και Καλλίμαχος. Οπως λέγανε εκείνη την εποχή η Βιβλιοθήκη διέθετε έως και 700.000 τόμους. Εκτός από τα έργα της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και επιστήμης που αποτελούσαν τη βάση της, υπήρχαν και βιβλία γραμμένα σε άλλες, ανατολικές γλώσσες. Με την επίβλεψη του Καλλίμαχου καταρτίστηκε κατάλογος των βιβλίων που αργότερα συμπληρωνόταν τακτικά. Δυστυχώς το 47 π.Χ. κατά τον αλεξανδρινό πόλεμο καταστράφηκε ένα τμήμα της, αλλά ευτυχώς ανοικοδομήθηκε και συμπληρώθηκε από τη βιβλιοθήκη της Περγάμου. Το 391 μ.Χ την εποχή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Α` ένα μέρος της βιβλιοθήκης που στεγαζόταν στο ναό του Σεράπιδος καταστράφηκε από φανατικούς. Τα τελευταία υπολείμματά της Βιβλιοθήκης χάθηκαν τον 7-8 αιώνα.

Το Μουσείο είναι ένα από τα σπουδαιότερα επιστημονικά και πολιτιστικά κέντρα του αρχαίου κόσμου. Ιδρύθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. με πρωτοβουλία του Δημητρίου του Φαληρέως, μαθητή του Αριστοτέλη. Επικεφαλής του Μουσείου ήταν ιερέας ανωτέρου βαθμού που τον διόριζαν οι Πτολεμαίοι και αργότερα οι Ρωμαίοι. Γνώρισε μεγάλη ακμή και σημείωσε σημαντικές επιτυχίες στα μαθηματικά, στην αστρονομία, στις φυσικές επιστήμες, στην ιατρική καθώς και στη φιλολογία και τη γραμματική. Στο Μουσείο αυτό εργάστηκαν μεγάλες προσωπικότητες όπως ο Αρχιμήδης, ο Ευκλείδης, ο Ερατοσθένης, ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, ο Φίλων, ο Πλωτίνος αλλά και οι ποιητές Καλλίμαχος και Θεόκτριτος. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο άρχισε βαθμιαία να χάνει τη σπουδαιότητα του και καταστράφηκε επί της αυτοκρατορίας του Αυρηλιανού 272-273μ Χ.

Επί της ουσίας

Τώρα που γνωρίζουμε τους χώρους μέσα στους οποίους θα ζήσουμε για λίγο, ας προσδιορίσουμε το χρόνο. Γυρνάμε πίσω. Βρισκόμαστε στη χρονιά της πρώτης τριανδρίας και ο Συγκλητικός Δέκιος Κακίλιος Μέτελλος ο νεότερος, επειδή έχει έρθει αντιμέτωπος με όλους τους ισχυρούς άνδρες της Ρώμης, οι οποίοι σχεδιάζουν την κατάλυση της Δημοκρατίας, φεύγει τιμωρημένος για την πρεσβεία της Αλεξάνδρειας. Εκεί γνωρίζεται με όλους τους σοφούς της περίφημης Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης και του ομώνυμου Μουσείου, ενώ παράλληλα συμμετέχει σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες και τις θρησκευτικές αναζητήσεις της αυλής των Πτολεμαίων. Δεν παραλείπει, βεβαίως, να επισκεφτεί και να θαυμάσει όλα τα αξιοθέατα της πόλης και φυσικά να επισκεφτεί το τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου...( εμείς ακόμη τον ψάχνουμε).

Ομως, η δολοφονία του μαθηματικού Ιφικράτη του Χίου, μαθητή του Αρχιμήδη, τον αναγκάζει να ασχοληθεί με τις δολοπλοκίες των στρατηγών, αλλά και των ξένων ηγετών που εποφθαλμιούν τα πλούτη της Αιγύπτου. Βοηθοί του στην εξιχνίαση του μυστηρίου θα είναι η Ιουλία, η εκλεκτή της καρδιάς του, και ο Ελληνας γιατρός Ασκληπιάδης. Μετά... Και ο Πτολεμαίος να... βάλει το χέρι του. Ο δολοφόνος θα βρεθεί και εμείς θα ξεχάσουμε τη ζέστη του Αυγούστου. Ενα καλό αστυνομικό λειτουργεί και σαν αντίδοτο στον καύσωνα. Δε βρίσκετε;