Το ποτάμι που γυρίζει πίσω, ή γιατί δεν πεθαίνει το ΠΑΣΟΚ;

 Το ποτάμι που γυρίζει πίσω, ή γιατί δεν πεθαίνει το ΠΑΣΟΚ;

via Fadomduck

"Το ποτάμι", δηλαδή η ρους της ιστορίας, "δε γυρίζει πίσω." Έλα όμως που γυρίζει πίσω, κι έτσι γυρίζει πίσω και το ίδιο το κλασικό σύνθημα του Ανδρέα ότι το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Πόσο μάλλον όταν υπάρχει πλέον και πολιτικό κόμμα με το όνομα "Ποτάμι", με το οποίο ο ευρωπιονέρος διάδοχος του Ανδρέα χωρίς την ελιά του (ή τις ελιές του, ακριβέστερα), προσπαθεί να γυρίσει πίσω ως βαθυστόχαστος πρωταγωνιστής σε αμήχανη ταινία του νέου ελληνικού κινηματογράφου. 

"Το ΠΑΣΟΚ", έγραψε ένας σύντροφος, "δεν είναι κόμμα. Είναι κοινωνική τάξη." Καθ' υπερβολήν το σχήμα, αλλά με ακέραιο τον πυρήνα αλήθειας του. Κάτω απ' τη σκέπη του, και για 30 περίπου χρόνια, ένα σεβαστό τμήμα της αγροτιάς, ένα πολύ ευρύ στρώμα της δημοσιοϋπαλληλίας, ένα καθόλου ευκαταφρόνητο κομμάτι της εργατικής τάξης, κι ένα ακόμα κομμάτι του επιχειρηματικού κόσμου, κυρίως των μικρομεσαίων αλλά όχι μόνο, συντήχθηκαν εις σάρκαν μίαν και σοσιαλδημοκρατικήν.

Ήταν μια συμμαχία χωρίς προηγούμενο, σε ό,τι αφορά την έκτασή της, στα χρόνια μετά τον ταξικό εμφύλιο. Αλλά και χωρίς προηγούμενο σε ό,τι αφορά την ιδεολογική της βάση: για πρώτη φορά στην σύγχρονη ελληνική ιστορία η σοσιαλδημοκρατία αναδείχθηκε σε σταθερή, συγκριτικά μιλώντας κυβερνητική δύναμη, κι ακόμα σημαντικότερα, για πρώτη φορά διείσδυσε στο κράτος και τους κρατικούς μηχανισμούς και το κράτος και οι μηχανισμοί του διείσδυσαν, όπως συνηθίζουν άλλωστε, στην ίδια. Ήταν η εποχή που οι "δυο Ελλάδες" του Σαββόπουλου έγιναν μια Ελλάδα και κάτι ξεροκέφαλα και απροσάρμοστα κόκκινα ψιλά. Μια Ελλάδα που το 1981 έμοιαζε έτοιμη να εισέλθει στα πράσινα λιβάδια της κοινωνικής χειραφέτησης και που το 1989 είχε βουλιάξει σε ένα λάκκο από σκατά--τόσα σκατά, που δεν της έφταναν κούτες από Pampers για να ξεσκατωθεί, εξού και ο εκτοπισμός (με την ψυχαναλυτική έννοια) της πηγής της μπόχας του "βρώμικου 89" που εφήυρε, με αξιοσημείωτη και διαχρονική επιτυχία, ο μεγαλύτερος της μεγάλης των ατακαδόρων καθ ημάς σχολής Ανδρέας (άνευ επιθέτου, ένας ήταν ο Ανδρέας). 

Μια Ελλάδα λοιπόν, με τα πράσινα λιβάδια των ελπίδων της και με τα σκατωμένα Pampers της, η οποία δεν πεθαίνει. Δεν φτάνει ούτε η μεγαλύτερη οικονομική κρίση εδώ και δεκαετίες για να πεθάνει. Αυτό που πέθανε ήταν η σχέση της με την σκέπη της, με το εργαστήρι εκκόλαψής της. Αλλά το προϊόν, το παιδί που έκανε ο Ανδρέας, ζει. Και το σημαντικότερο, δεν έχει αλλάξει σε τίποτα απολύτως. Αυτό που άλλαξε, όπως αναμενόμενο ήταν για ένα κόμμα της "αλλαγής", ήταν το ΠΑΣΟΚ. Άλλαζε και άλλαζε, και ο ήλιος γύριζε και γύριζε, ώσπου κάποια στιγμή ζαλίστηκαν οι περισσότεροι απ' τα γυρίσματα και έφυγαν απ' το μαντρί να αναζητήσουν άλλα ΠΑΣΟΚ. Ακριβέστερα, να τα εγκαταστήσουν σαν ηλεκτρονικό ιό σε διαφορετικά κομματικά προγράμματα: και ιδού η ΔΗΜΑΡ, ιδού το Ποτάμι, ιδού ο ΣΥΡΙΖΑ. Μία, δύο, τρεις, πολλές σοσιαλδημοκρατίες: όλα τα λουλούδια άνθισαν. Σοσιαλδημοκρατία υπεύθυνη, σοσιαλδημοκρατία υπευθυνότερη και με λιγότερες σαχλοενοχές, σοσιαλδημοκρατία μιντιακή, κενόλογη και σακιδιοφορούσα και σοσιαλδημοκρατία νεανική, σέξι, Μπουρμπεράτη και τρελιάρα. Αθροιστικά, οι σοσιαλδημοκρατίες παραμένουν η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στη χώρα· βεβαίως, με κάποιες σημαντικές μεταλλάξεις, κυρίως σε ό,τι αφορά την εκμάθηση της τέχνης της συνύπαρξης με το φασισμό, εκμάθηση που τελειοποιήθηκε στα μεγάλα σχολεία τω Βρυξελλών, υπό τη διδασκαλία των μεγάλων νομοθετών που εκδημοκράτισαν την Ουκρανία: ο Ανδρέας με τέτοια δεν είχε να ασχοληθεί, στη δική του εποχή το ζήτημα εξαντλούνταν σε Βερυβάκειες μουστάκες και θούριους.

Βεβαίως, και οι τάξεις --ακριβέστερα, οι διαταξικές συμμαχίες-- πεθαίνουν, και όχι μόνο τα κόμματα. Αλλά πεθαίνουν με άλλους ρυθμούς, πιο παρατεταμένα, πιο αγωνιωδώς, πιο βασανιστικά. Και αφού πρώτα εξαντλήσουν όλους τους διαθέσιμους τρόπους να αναπαραχθούν, γιατί η αναπαραγωγή είναι η βασική βιολογική ορμή όχι μόνο των έμβιων οργανισμών αλλά και αυτών των σύνθετων και πολυμελών οργανισμών που ονομάζονται τάξεις. Αναπαραγωγή σημαίνει βεβαίως ανακύκλωση, και ανακύκλωση σημαίνει αέναη επιστροφή του ίδιου, έστω και με τη μορφή, αναγκαστικά και λόγω εκτάκτων περιστάσεων, του άλλου ίδιου. Κι έτσι το ποτάμι (όχι το κόμμα, το άλλο) γυρίζει πίσω, και ξαναγυρίζει πίσω, καθώς η διαταξική συσπείρωση αναζητά ξανά τα πράσινα λιβάδια, τα αναζητά και τα αναζητά, ανάμεσα σε βουνά ολόκληρα από σκατά. 

Αλλά η αφόδευση είναι φυσιολογική λειτουργία που συνοδεύει την κατάποση και την χώνεψη απ' το στομάχι, και τα σκατά προέρχονται από γεύματα που προηγήθηκαν εδώ και πολλά χρόνια και που όσο πάνε και λιγοστεύουν, παρά την αναζήτηση νέων πράσινων λιβαδιών προς βόσκηση. Κατά κάποιο τρόπο, τα σκατά, ναι, τα σκατά, και η συσσώρευσή τους σε βαθμό που να υπερτερούν της ποσότητας φρέσκιας τροφής, είναι η μόνη αληθινή --έστω και δύσοσμη-- απόδειξη ότι ο χρόνος προχωράει μπροστά, ότι οι συνέπειές του δεν αναιρούνται και δεν αναστρέφονται, και ότι το ποτάμι δε γυρίζει πίσω.