Γράφει η Έφη Παυλίδου //
Φιλόλογος-Διδάκτωρ ΠΤΔΕ ΑΠΘ
Όλο το καλοκαίρι οι ιθύνοντες του Υπουργείου Παιδείας σπαζοκεφάλιαζαν για το πού θα εντάξουν αυτόν τον έρμο τον «Περικλέους Επιτάφιο». Αφού τον αφαίρεσαν  από το πρόγραμμα της Γ΄ Λυκείου και αφού δεν μπόρεσαν να τον χωρέσουν στην Α΄ Λυκείου, τον κόλλησαν ως ………………. (ας μη σχολιάσω) στο τελευταίο μέρος του βιβλίου της «Αντιγόνης» στη Β΄ Λυκείου. Δεν είχαν καν την ευθιξία να διανείμουν στους μαθητές το κανονικό βιβλίο του «Επιταφίου», αυτό που μέχρι τώρα χρησιμοποιούσαμε, ούτε, βεβαίως, το αντίστοιχο βιβλίο με τις προτεινόμενες μεταφράσεις. Έτσι, χάριν οικονομίας, δεν συμπεριέλαβαν ούτε την εισαγωγή ούτε το εισαγωγικό κεφάλαιο 34 ούτε και όλα τα σχόλια των άλλων κεφαλαίων. Ωστόσο αυτά απαιτούνται! Το αστείο (!;) συνεχίζεται, καθώς ενημερωθήκαμε για την εν λόγω αλλαγή με εγκύκλιο του Υπουργείου στις 11/9/2017!
Οι δε εκπαιδευτικοί που ανέλαβαν τη διδασκαλία των Αρχαίων της Β΄ Λυκείου (πολλοί εξ αυτών χωρίς να προλάβουν να ενημερωθούν για την εν λόγω αλλαγή), οφείλουν να αρχίσουν από τη διδασκαλία του «Επιταφίου» και πρέπει: α) να προσεγγίσουν το ιστορικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο γεννήθηκε το έργο  β) να επιδιώξουν να αντιληφθούν οι μαθητές τις συμβάσεις του καθενός από τα δύο γραμματειακά είδη [δηλ. «Επιταφίου» και «Αντιγόνης»], γ) να επεξηγήσουν βασικές έννοιες – όρους με τους οποίους διευκολύνεται η κατανόηση του κειμένου και του πολιτισμού στον οποίο αναφέρεται, δ)  να διερευνήσουν με τους μαθητές τη σχέση των δύο έργων με άλλα έργα της κλασικής αρχαιότητας, αλλά και με μεταγενέστερα έργα, ε) να συμβάλλουν στο να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαχρονικότητα των έργων και τη σημασία των ανθρωπιστικών αξιών που υποστηρίζουν, στ) να επιδιώξουν να δώσουν οι μαθητές τις δικές τους απαντήσεις και να διαμορφώσουν στάσεις απέναντι σε ζητήματα που θίγονται στα δύο έργα, ζ) να διαμορφώσουν θετική στάση για την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, η) να αναδείξουν τα χαρακτηριστικά του αθηναϊκού πολιτεύματος, της άμεσης δημοκρατίας, της εμβληματικής προσωπικότητας του Περικλή και του ύφους του Θουκυδίδη, θ) να γίνουν όλα τα παραπάνω αντικείμενο κριτικής και βιωματικής προσέγγισης από τους μαθητές και τις μαθήτριες κ.ά.
Το ανέκδοτο είναι ότι για όλα τα παραπάνω (και γι’ αυτά που δεν συμπεριέλαβα στον κατάλογο, όπως την εξέταση της μετάφρασης, την προσπέλαση του κειμένου σε λεξικογραμματικό επίπεδο, τη διακειμενική προσέγγιση κτλ) το Υπουργείο μας δίνει μόνο 15 ώρες!!! Ειρήσθω εν παρόδω, ότι πρόκειται για ένα έργο που εξεταζόταν στις πανελλαδικές! Όσοι έχουν μελετήσει το έργο και γνωρίζουν πόσο πλούσιο είναι και πυκνό σε νοήματα και, συγχρόνως, πόσο απαιτητικός και δύσκολος γίνεται ο λόγος του Θουκυδίδη σε μεταφραστικό επίπεδο, κατανοούν την αδυναμία του εγχειρήματος σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Αν, ακόμη, προσμετρηθεί το ελλιπές γνωστικό υπόβαθρο ενός σεβαστού αριθμού μαθητών για το ιστορικό πλαίσιο της εποχής (μαθητές, ακόμα και καλοί, που εκφέρουν απόψεις (ενδεικτικά αναφέρω) ότι ο «Περικλής κυβέρνησε την Αθήνα 100 χρόνια» και ότι «επιτάφιος είναι κάτι που λέγεται σε χαρούμενες περιπτώσεις»), γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για ένα δράμα! Πάλι ο ταλαίπωρος ο εκπαιδευτικός καλείται, κυριολεκτικά, την τελευταία στιγμή, να βγάλει το φίδι από την τρύπα, να βρει τρόπους να καλύψει τις αστοχίες, τις ελλείψεις, την προχειρότητα της κυβερνητικής εκπαιδευτικής πολιτικής.
Εν κατακλείδι, συνάδελφοι, γονείς, μαθητές, φίλοι, το μόνο που απομένει μετά είναι βγάλουμε ως άλλοι «Χουντίνι» και λαγούς από καπέλα!