Ας πάρουμε δυο μεγάλες εταιρείες που παράγουν και εμπορεύονται είδη
οικιακής και προσωπικής χρήσεως (καλλυντικά, απορρυπαντικά, χαρτικά
κλπ). Η μια έχει συνολικά χρέη ένα δισ. ευρώ και η άλλη έχει 70 δισ.
ευρώ. Τί θα απαντούσατε αν σας ρωτούσα ποια από τις δυο στέκεται
καλύτερα και ποια χρειάζεται επειγόντως επέμβαση σωτηρίας αλλιώς θα
καταρρεύσει;
Αν βιαστήκατε να απαντήσετε ότι η πρώτη εταιρεία πάει καλά και η δεύτερη είναι για φούντο, προφανώς οι γνώσεις σας περί τα οικονομικά συναγωνίζονται τις δικές μου περί την αεροναυπηγική. Το ύψος των χρεών από μόνο του δεν δείχνει σε καμμιά περίπτωση την οικονομική κατάσταση του χρεώστη, είτε αυτός είναι εταιρεία είτε είναι πρόσωπο. Για να δείξει κάτι, πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με την περιουσία του χρεώστη. Για παράδειγμα, ένα χρέος εκατό χιλιάδων ευρώ είναι ικανό να γονατίσει εμένα αλλά τον Μπιλ Γκέητς θα τον ενοχλούσε λιγώτερο από μια τρίχα στην σούπα του. Και για να κάνω σαφέστερα όλα τούτα, να σας πω ότι οι δυο εταιρείες του παραπάνω παραδείγματος (με τα ποσά στρογγυλοποιημένα, βέβαια) είναι υπαρκτές: λίγο πάνω από ένα δισ. χρωστούσε ο Μαρινόπουλος όταν κατέρρευσε ενώ κάπου 70 δισ. είναι σήμερα οι υποχρεώσεις τού κολοσσού που λέγεται Πρόκτερ & Γκαμπλ.
Ως προς τον ιδιώτη, λοιπόν, δεν έχει σημασία το πόσα δανεικά έχει πάρει αλλά το πόση περιουσία απέκτησε μ' αυτά τα δανεικά. Ακριβώς το ίδιο θα έπρεπε να συμβαίνει όταν μιλάμε για χρέη κρατών. Το θέμα, δηλαδή, δεν θα έπρεπε να είναι απλώς πόσα χρωστάει μια χώρα αλλά πόσα χρωστάει σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ας πούμε, έχουν χρέος κάπου 18 τρισ. δολλάρια αλλά εξακολουθούν να διαφεντεύουν τον πλανήτη ενώ εμείς χρωστάμε μόλις καμμιά τριακοσαριά δισ. αλλά βρισκόμαστε μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Αλήθεια, όμως, εμείς δεν είχαμε περιουσία ικανή να καλύψει τις οφειλές μας;
Το καλοκαίρι του 2009, το ΔΝΤ έκανε μια πρώτη απόπειρα έμμεσης εκτίμησης της ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό και έδειχνε μια χώρα κάθε άλλο παρά πτωχευμένη. Τα ρευστά περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου (μετοχές, καταθέσεις κλπ) αντιστοιχούσαν στο 30% του ΑΕΠ και το απόθεμα κεφαλαίου (δηλαδή, το συσσωρευμένο προϊόν των επενδύσεων της τελευταίας πεντηκονταετίας) αντιστοιχούσε στο 51% του ΑΕΠ. Με δεδομένο ότι εκείνη την εποχή το ΑΕΠ βρισκόταν στα 250 δισ. περίπου και το δημόσιο χρέος αντιστοιχούσε στο 102,6% αυτού, η πραγματική αρνητική θέση μας ως κράτος ήταν κάπου στα 54 δισ. ευρώ (250 * [102,6-30-51]%). Μόνο 54 δισ. ευρώ και, μάλιστα, χωρίς να λογαριάζουμε την αξία των γαιών του δημοσίου! Εννοείται πως αν το ΔΝΤ συνυπολόγιζε την αξία της γης (μόνο το Ελληνικό αποτιμήθηκε πάνω από 2 δισ.), θα μας εύρισκε και πλεονασματικούς!
Παρένθεση. Αν όλα αυτά σας φαίνονται αδιανόητα και έχετε μείνει με το στόμα ανοιχτό, πιείτε ένα ποτήρι νερό και πάρτε μια ανάσα διότι έρχεται το καλύτερο. Κλείνει η παρένθεση.
Στις αρχές του 2010, τότε που ακόμη "λεφτά υπήρχαν" και ο πρωθυπουργός δεν είχε επισκεφθεί το Καστελλόρριζο, η διεύθυνση μητρώου της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου ολοκλήρωσε την καταγραφή και αποτίμηση των ακινήτων του δημοσίου που διαχειριζόταν. Ήταν μια εκπληκτική δουλειά, για την ολοκλήρωση της οποίας χρησιμοποιήθηκαν περίπλοκα υπολογιστικά μοντέλα και δορυφορικά συστήματα, ώστε να καταγραφούν και να αποτιμηθούν τα πάντα ενώ ως βάση υπολογισμού αξιών ελήφθη η χαμηλότερη αντικειμενική αξία κάθε περιοχής.
Σύμφωνα με το αποτέλεσμα αυτής της απογραφής, η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου κατείχε και διαχειριζόταν περισσότερα από 71.000 ακίνητα, συνολικής αντικειμενικής αξίας 272 δισ. ευρώ. Δηλαδή, η αξία των ακινήτων αντιστοιχούσε στο 108,8% του ΑΕΠ των 250 δισ., ήτοι 6,2% πάνω από το συνολικό δημόσιο χρέος.
Θέλετε κι ένα κερασάκι; Η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου κατείχε μόνο το 92% των ακινήτων του δημοσίου. Το υπόλοιπο 8% ανήκε στην ΕΤΑ (Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα), στην ΔΕΠοΣ (Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης), στην ΑγροΓη (Αγροτική Γη), στην Ολυμπιακά Ακίνητα, στο ΤΕθΑ (Ταμείο Εθνικής Άμυνας), σε διάφορα ασφαλιστικά ταμεία και σε διάφορα υπουργεία. Αν βάζαμε κι αυτά στον λογαριασμό (ειδικά τα "φιλέτα" της ΕΤΑ εκτιμάται ότι άξιζαν πάνω από 30 δισ.), η αξία όλων των ακινήτων του δημοσίου θα ξεπερνούσε κατά πολύ τα 300 δισ. ευρώ, πάντοτε λογαριάζοντας με βάση τις χαμηλότερες αντικειμενικές αξίες, οι οποίες εκείνη την εποχή υπολείπονταν σημαντικά των πραγματικών αξιών της αγοράς. Με μια λογική αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών κατά 30%, θα προέκυπτε ένα ποσό πάνω από τα 100 δισ. ευρώ, ικανό να χρηματοδοτήσει ως και τα αναλογιστικά ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων.
Το αποτέλεσμα αυτής της απογραφής των δημοσίων ακινήτων οδήγησε τον τότε γενικό διευθυντή τού Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), κατοπινό υπουργό οικονομικών και νυν διοικητή τής Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να δηλώσει ότι "μπορεί να ενισχύσει την διαπραγματευτική ικανότητα της Ελλάδας και να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα, συμβάλλοντας στον περιορισμό του δημοσίου χρέους και του κόστους δανεισμού".
Δυστυχώς, για κάποιους άγνωστους (;) λόγους, παρουσιάστηκε μια τελείως διαστρεβλωμένη εικόνα, η οποία εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της -εγχώριας και ξένης- ολιγαρχίας τού κεφαλαίου. Με βάση αυτή την εικόνα, η χώρα σύρθηκε στην αρένα των δανειακών συμβάσεων και υιοθέτησε πολιτική και πρακτικές που την βούλιαξαν. Μέσα σε λίγα χρόνια η αξία της δημόσιας περιουσίας γκρεμίστηκε κάτω από τα 50 δισ. και μαζί της χάθηκαν εκατοντάδες δισ. ιδιωτικής περιουσίας. Αλλά γι' αυτά θα μιλήσουμε αύριο.
-------------------------------------
Διαβάστε επίσης:
- "Δυνατότητες αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου", Τράπεζα της Ελλάδος: Ενδιάμεση έκθεση για την νομισματική πολιτική, Οκτώβριος 2010.
- Λεωνίδας Στεργίου, "Λευκή τρύπα 300 δισ. για το Δημόσιο από την ακίνητη περιουσία", Καθημερινή, 24/1/2010.
Αν βιαστήκατε να απαντήσετε ότι η πρώτη εταιρεία πάει καλά και η δεύτερη είναι για φούντο, προφανώς οι γνώσεις σας περί τα οικονομικά συναγωνίζονται τις δικές μου περί την αεροναυπηγική. Το ύψος των χρεών από μόνο του δεν δείχνει σε καμμιά περίπτωση την οικονομική κατάσταση του χρεώστη, είτε αυτός είναι εταιρεία είτε είναι πρόσωπο. Για να δείξει κάτι, πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με την περιουσία του χρεώστη. Για παράδειγμα, ένα χρέος εκατό χιλιάδων ευρώ είναι ικανό να γονατίσει εμένα αλλά τον Μπιλ Γκέητς θα τον ενοχλούσε λιγώτερο από μια τρίχα στην σούπα του. Και για να κάνω σαφέστερα όλα τούτα, να σας πω ότι οι δυο εταιρείες του παραπάνω παραδείγματος (με τα ποσά στρογγυλοποιημένα, βέβαια) είναι υπαρκτές: λίγο πάνω από ένα δισ. χρωστούσε ο Μαρινόπουλος όταν κατέρρευσε ενώ κάπου 70 δισ. είναι σήμερα οι υποχρεώσεις τού κολοσσού που λέγεται Πρόκτερ & Γκαμπλ.
 |
| 31/10/2011: Οι επί κεφαλής της "Πρωτοβουλίας ΚΑΠΑ" (Κρατική Ακίνητη Περιουσία και Αξιοποίηση) Γιάννης Στουρνάρας και Στέφανος Μάνος παρουσιάζουν πρόταση "αξιοποίησης" της δημόσιας περιουσίας. |
Ως προς τον ιδιώτη, λοιπόν, δεν έχει σημασία το πόσα δανεικά έχει πάρει αλλά το πόση περιουσία απέκτησε μ' αυτά τα δανεικά. Ακριβώς το ίδιο θα έπρεπε να συμβαίνει όταν μιλάμε για χρέη κρατών. Το θέμα, δηλαδή, δεν θα έπρεπε να είναι απλώς πόσα χρωστάει μια χώρα αλλά πόσα χρωστάει σε σχέση με τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ας πούμε, έχουν χρέος κάπου 18 τρισ. δολλάρια αλλά εξακολουθούν να διαφεντεύουν τον πλανήτη ενώ εμείς χρωστάμε μόλις καμμιά τριακοσαριά δισ. αλλά βρισκόμαστε μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Αλήθεια, όμως, εμείς δεν είχαμε περιουσία ικανή να καλύψει τις οφειλές μας;
Το καλοκαίρι του 2009, το ΔΝΤ έκανε μια πρώτη απόπειρα έμμεσης εκτίμησης της ελληνικής δημόσιας περιουσίας. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό και έδειχνε μια χώρα κάθε άλλο παρά πτωχευμένη. Τα ρευστά περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου (μετοχές, καταθέσεις κλπ) αντιστοιχούσαν στο 30% του ΑΕΠ και το απόθεμα κεφαλαίου (δηλαδή, το συσσωρευμένο προϊόν των επενδύσεων της τελευταίας πεντηκονταετίας) αντιστοιχούσε στο 51% του ΑΕΠ. Με δεδομένο ότι εκείνη την εποχή το ΑΕΠ βρισκόταν στα 250 δισ. περίπου και το δημόσιο χρέος αντιστοιχούσε στο 102,6% αυτού, η πραγματική αρνητική θέση μας ως κράτος ήταν κάπου στα 54 δισ. ευρώ (250 * [102,6-30-51]%). Μόνο 54 δισ. ευρώ και, μάλιστα, χωρίς να λογαριάζουμε την αξία των γαιών του δημοσίου! Εννοείται πως αν το ΔΝΤ συνυπολόγιζε την αξία της γης (μόνο το Ελληνικό αποτιμήθηκε πάνω από 2 δισ.), θα μας εύρισκε και πλεονασματικούς!
Παρένθεση. Αν όλα αυτά σας φαίνονται αδιανόητα και έχετε μείνει με το στόμα ανοιχτό, πιείτε ένα ποτήρι νερό και πάρτε μια ανάσα διότι έρχεται το καλύτερο. Κλείνει η παρένθεση.
Στις αρχές του 2010, τότε που ακόμη "λεφτά υπήρχαν" και ο πρωθυπουργός δεν είχε επισκεφθεί το Καστελλόρριζο, η διεύθυνση μητρώου της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου ολοκλήρωσε την καταγραφή και αποτίμηση των ακινήτων του δημοσίου που διαχειριζόταν. Ήταν μια εκπληκτική δουλειά, για την ολοκλήρωση της οποίας χρησιμοποιήθηκαν περίπλοκα υπολογιστικά μοντέλα και δορυφορικά συστήματα, ώστε να καταγραφούν και να αποτιμηθούν τα πάντα ενώ ως βάση υπολογισμού αξιών ελήφθη η χαμηλότερη αντικειμενική αξία κάθε περιοχής.
Σύμφωνα με το αποτέλεσμα αυτής της απογραφής, η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου κατείχε και διαχειριζόταν περισσότερα από 71.000 ακίνητα, συνολικής αντικειμενικής αξίας 272 δισ. ευρώ. Δηλαδή, η αξία των ακινήτων αντιστοιχούσε στο 108,8% του ΑΕΠ των 250 δισ., ήτοι 6,2% πάνω από το συνολικό δημόσιο χρέος.
Θέλετε κι ένα κερασάκι; Η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου κατείχε μόνο το 92% των ακινήτων του δημοσίου. Το υπόλοιπο 8% ανήκε στην ΕΤΑ (Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα), στην ΔΕΠοΣ (Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομίας και Στέγασης), στην ΑγροΓη (Αγροτική Γη), στην Ολυμπιακά Ακίνητα, στο ΤΕθΑ (Ταμείο Εθνικής Άμυνας), σε διάφορα ασφαλιστικά ταμεία και σε διάφορα υπουργεία. Αν βάζαμε κι αυτά στον λογαριασμό (ειδικά τα "φιλέτα" της ΕΤΑ εκτιμάται ότι άξιζαν πάνω από 30 δισ.), η αξία όλων των ακινήτων του δημοσίου θα ξεπερνούσε κατά πολύ τα 300 δισ. ευρώ, πάντοτε λογαριάζοντας με βάση τις χαμηλότερες αντικειμενικές αξίες, οι οποίες εκείνη την εποχή υπολείπονταν σημαντικά των πραγματικών αξιών της αγοράς. Με μια λογική αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών κατά 30%, θα προέκυπτε ένα ποσό πάνω από τα 100 δισ. ευρώ, ικανό να χρηματοδοτήσει ως και τα αναλογιστικά ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων.
Το αποτέλεσμα αυτής της απογραφής των δημοσίων ακινήτων οδήγησε τον τότε γενικό διευθυντή τού Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), κατοπινό υπουργό οικονομικών και νυν διοικητή τής Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα να δηλώσει ότι "μπορεί να ενισχύσει την διαπραγματευτική ικανότητα της Ελλάδας και να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα, συμβάλλοντας στον περιορισμό του δημοσίου χρέους και του κόστους δανεισμού".
 |
| Το ξενοδοχείο "Ξενία" στον Βόλο, ένα από τα 11 "Ξενία" της χώρας, πραγματικά αρχιτεκτονικά διαμαντάκια, που έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες. Τα υπόλοιπα 33 είτε ρημάζουν είτε έχουν ήδη κατεδαφιστεί. |
Δυστυχώς, για κάποιους άγνωστους (;) λόγους, παρουσιάστηκε μια τελείως διαστρεβλωμένη εικόνα, η οποία εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της -εγχώριας και ξένης- ολιγαρχίας τού κεφαλαίου. Με βάση αυτή την εικόνα, η χώρα σύρθηκε στην αρένα των δανειακών συμβάσεων και υιοθέτησε πολιτική και πρακτικές που την βούλιαξαν. Μέσα σε λίγα χρόνια η αξία της δημόσιας περιουσίας γκρεμίστηκε κάτω από τα 50 δισ. και μαζί της χάθηκαν εκατοντάδες δισ. ιδιωτικής περιουσίας. Αλλά γι' αυτά θα μιλήσουμε αύριο.
-------------------------------------
Διαβάστε επίσης:
- "Δυνατότητες αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου", Τράπεζα της Ελλάδος: Ενδιάμεση έκθεση για την νομισματική πολιτική, Οκτώβριος 2010.
- Λεωνίδας Στεργίου, "Λευκή τρύπα 300 δισ. για το Δημόσιο από την ακίνητη περιουσία", Καθημερινή, 24/1/2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου