Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΗΡΙΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΛΟΥΤΟΚΡΑΤΙΑΣ
Κυβέρνηση - "Αποστασία"
Η πολιτική της Ενωσης Κέντρου, ως κυβέρνησης (Φλεβάρης 1964 - Ιούλης 1965), κατανοείται καλύτερα, όταν συγκριθεί με την πολιτική της ΝΔ μετά το 1974. Κατανοείται καλύτερα, από την άποψη της ρηχότητάς της, της μη λήψης μέτρων, στοιχειωδών, ακόμη και γι' αυτήν την "ομαλή" λειτουργία της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Ασφαλώς, το ότι τότε υπήρχαν διαφορετικές πολιτικές συνθήκες, σε σχέση με μια 10ετία πριν, συνθήκες που η ΝΔ δεν μπορούσε να αγνοήσει, εξηγεί φυσικά το γεγονός, ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν αναιρεί την εκτίμηση ότι η πολιτική της Ενωσης Κέντρου είχε τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Και, σε καμιά περίπτωση, οι διαφορετικές συνθήκες δε δικαιολογούν, όπως πολλοί υποστηρίζουν, τη συντηρητική πολιτική της Ενωσης Κέντρου. Γιατί ένα κόμμα, που ισχυρίζεται ότι είναι προοδευτικό, δεν είναι έρμαιο των συνθηκών. Υποτίθεται ότι παλεύει να τις διαμορφώσει σε θετική κατεύθυνση...
Η πραγματικότητα, λοιπόν, είναι ότι η ΝΔ υλοποίησε αργότερα μεταρρυθμίσεις, που η Ενωση Κέντρου είτε δεν αποτόλμησε, είτε δε θέλησε, είτε και δε διανοήθηκε καν...
Είναι χαρακτηριστικά τα εξής παραδείγματα, που επιβεβαιώνουν την προηγούμενη διαπίστωση:
- Η ΝΔ προχώρησε στη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, ενώ η Ενωση Κέντρου αρνήθηκε να ικανοποιήσει ένα μέτρο που αποτελούσε αίτημα πλατύτατων λαϊκών δυνάμεων.
- Ανοιγμα στις σχέσεις με τις σοσιαλιστικές χώρες πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Κ. Καραμανλή.
- Η Ενωση Κέντρου καθιέρωσε τη δημοτική γλώσσα ως ισότιμη με την καθαρεύουσα. Η ΝΔ έκανε τη δημοτική επίσημη γλώσσα του κράτους.
Τα παραπάνω παραδείγματα καταρρίπτουν εκείνο το ρεφορμιστικό σκεπτικό, που διαχωρίζει τα αστικά κόμματα σε "καλά" και σε αντιλαϊκά, που κρίνει τις εξελίξεις με βάση το ποιο κόμμα υλοποιεί στον καιρό του τα περισσότερα μεταρρυθμιστικά μέτρα και που δεν παίρνει καν υπόψη, τόσο το λαϊκό παράγοντα και τα αποτελέσματα της πάλης του, όσο και τις ανάγκες της αστικής τάξης να εκσυγχρονίζει την πολιτική της.
Σ' αυτήν την κατεύθυνση, με βήματα πιο προωθημένα από της ΕΡΕ, αλλά πίσω και από τις προεκλογικές εξαγγελίες της, κινήθηκε η Ενωση Κέντρου. Και όταν αύξανε τους μισθούς και τα μεροκάματα και διέλυε μια σειρά "παρακρατικές" οργανώσεις. Και όταν απελευθέρωνε τους περισσότερους πολιτικούς κρατούμενους, που δεν είχε απολύσει η ΕΡΕ. Και όταν πραγματοποιούσε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (προκειμένου να την προσαρμόσει στις απαιτήσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης). Και όταν περιόριζε την αστυνομοκρατία. Ωστόσο, η τακτική της έμοιαζε μ' εκείνον που έβγαζε από το σπίτι 2 βόδια και οι ένοικοί του ένιωθαν πιο ...άνετα, αφού είχαν απομείνει μόνο τα τέσσερα...
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ενωση Κέντρου αρνήθηκε να απελευθερώσει όσους πολιτικούς κρατούμενους είχαν καταδικαστεί με το νόμο 375 για κατασκοπία. Αυτοί αφέθηκαν ελεύθεροι αργότερα, επί κυβέρνησης Στ. Στεφανόπουλου! (κυβέρνηση της ..."αποστασίας")...
Την ίδια τακτική ακολούθησε η Ενωση Κέντρου και στο ζήτημα του επαναπατρισμού των πολιτικών προσφύγων. Απ' την άλλη, με την περιβόητη εγκύκλιο 1010 απαγόρευσε τη συμμετοχή των μαθητών στις πολιτικές εκδηλώσεις! Και βεβαίως, συζητούσε και τη διάλυση της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη! Ενώ την προβοκάτσια στον Γοργοπόταμο, όπου βρήκαν το θάνατο 13 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 39, ο Γ. Παπανδρέου τη χαρακτήρισε ατύχημα!!
Κι όμως, τα πεπραγμένα της κυβερνητικής θητείας της Ενωσης Κέντρου θεωρήθηκαν από πολλούς ως όαση στην έρημο! Ενας λαός καταματωμένος, πάμπτωχος, κυνηγημένος απ' όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις (μήτε του Κέντρου εξαιρουμένου), έλπισε πως στο σκοτάδι φάνηκε μια χαραμάδα; Πίστεψε ότι λίγο - λίγο αυτή η χαραμάδα θα γινόταν διάπλατη πόρτα, για να περάσει σ' ένα καλύτερο μέλλον; Νόμισαν οι εργαζόμενοι ότι άνοιξε ο λιγότερο δύσκολος δρόμος, εκείνος που απαιτούσε περιορισμένες θυσίες και αγώνες, σε σχέση με την ..."περιπέτεια" των μεγάλων ανατρεπτικών συγκρούσεων; Ισως να ισχύουν όλα αυτά. Αλλά και έτσι να είναι, φαίνεται να έχει εδώ τη θέση της η διαπίστωση που κάνει ο καθηγητής Δημ. Χαραλάμπης: "Η άρνηση που εξέφρασε η κίνηση που έφερε την Ε.Κ. στην κυβέρνηση, δεν ήταν άρνηση της ταξικής εξουσίας, άρνηση των καπιταλιστικών παραγωγικών και κοινωνικών σχέσεων, άρνηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, αλλά άρνηση της μορφής που είχε πάρει η πρακτική της ταξικής εξουσίας" (1).
Τα "Ιουλιανά"
Η 15η Ιούλη 1965 αποτέλεσε την έκφραση μιας από τις κορυφαίες συγκρούσεις ανάμεσα στα 3 κέντρα της αστικής εξουσίας (Κυβέρνηση - Παλάτι - Στρατός), κάτω από το άγρυπνο βλέμμα και την παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα.
Είχαν προηγηθεί γεγονότα, που οδήγησαν στην αλλαγή των μεταξύ τους συμμαχιών. Η αθέτηση των υποσχέσεων της Ενωσης Κέντρου είχε οξύνει την απαίτηση του λαού για τη λήψη στοιχειωδών μέτρων εκδημοκρατισμού, ιδιαίτερα στους βασικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους. Παράλληλα, η έλλειψη θέλησης του Γ. Παπανδρέου να συγκρουστεί με τον σκληρό πυρήνα στο Στρατό και στα Σώματα Ασφαλείας, είχε αναθαρρύνει τα πιο "μαύρα" στοιχεία τους, που σε συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες και την πρεσβεία των ΗΠΑ είχαν σχεδιάσει και υλοποιήσει μια σειρά προβοκάτσιες και δολοφονικές ενέργειες (Γοργοπόταμος, "σαμποτάζ" Εβρου).
Η αλλαγή συμμαχιών ανάμεσα στα 3 κέντρα εκφράστηκε με τη διάρρηξη της συμφιλίωσης ανάμεσα στο Παλάτι και στην Ενωση Κέντρου και με τη συγκρότηση μετώπου ανάμεσα στο Παλάτι, στην ΕΡΕ (και τον Τύπο της) και το Στρατό. Ενός μετώπου, που περιλάμβανε και άλλες δυνάμεις, όπως το "Κόμμα των Προοδευτικών" του Σπ. Μαρκεζίνη, την εφημερίδα του Πάνου Κόκκα "Ελευθερία" και στελέχη της Ενωσης Κέντρου, καθώς και άλλα εκδοτικά συγκροτήματα, που πότε το "έπαιζαν" έτσι και πότε αλλιώς (Λαμπράκης, Παπαγεωργίου, Βελλίδης).
Μετά την προβοκάτσια του Γ. Παπαδόπουλου στον Εβρο, τον οποίο ο Γ. Παπανδρέου κάλυψε και διατήρησε στη θέση του (!),ο Γ. Παπανδρέου αποφάσισε να αντικαταστήσει τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Πέτρο Γαρουφαλιά. Ωστόσο, παρά την απόφαση του Γ. Παπανδρέου, ο Γαρουφαλιάς δεν παραιτήθηκε! Εξακολουθούσε να πηγαίνει στο υπουργείο και να ασκεί τα καθήκοντά του! Και όχι μόνο τα καθήκοντά του, αλλά, όπως γράφει ο τότε υφυπουργός Αμυνας Μιχ. Παπακωνσταντίνου, "ο Γαρουφαλιάς όχι μόνο δεν έφευγε, καλούσε βουλευτές της Ενωσης Κέντρου και τους εξηγούσε τη στάση του και τους βολιδοσκοπούσε, αν θα τον ενέκριναν για πρωθυπουργό. Είχε τόσο σιγουρευθεί πως θα ήταν δυνατό να γίνει πρωθυπουργός και είχε πάρει τόσο θάρρος, ώστε τους καλούσε και στο ίδιο το γραφείο του στο υπουργείο" (2).
Να σημειώσουμε εδώ ότι τον Π. Γαρουφαλιά ο Γ. Παπανδρέου τον είχε τοποθετήσει στο καίριας σημασίας υπουργείο Αμυνας, αν και γνώριζε καλά τις ακραιφνώς φιλοβασιλικές αντιλήψεις και τις διασυνδέσεις του με τα Ανάκτορα. Γράφει σχετικά ο Π. Παρασκευόπουλος: "Τις καλές σχέσεις με το παλάτι ο Γ. Παπανδρέου φροντίζει να τις διατηρήσει και μετά το θάνατο του βασιλιά Παύλου. Στη δεύτερη κυβέρνησή του μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964, τοποθετεί στο υπουργείο Εθνικής Αμύνης τον Πέτρο Γαρουφαλιά, σαν χειρονομία καλής θελήσεως προς τα ανάκτορα. Ο Π. Γαρουφαλιάς είναι πρόσωπο της εμπιστοσύνης των ανακτόρων και ο Παπανδρέου, με την ενέργειά του αυτή, εκτιμάει και αποδέχεται το ενδιαφέρον του παλατιού ν' ασκεί έλεγχο στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας" (3).
Ο Γ. Παπανδρέου θέλησε ν' αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο. Σκόνταψε όμως στην άρνηση του Κωνσταντίνου. Μετά τη μεταξύ τους γνωστή ανταλλαγή επιστολών, η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου παραιτήθηκε... Αρχισε τότε ο απανωτός σχηματισμός κυβερνήσεων των λεγόμενων "αποστατών". Αρχικά σχηματίσθηκε η κυβέρνηση του Γ. Αθανασιάδη - Νόβα, σε συνέχεια του Ηλ. Τσιριμώκου και κατόπιν του Στ. Στεφανόπουλου, που πήρε τελικά ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία της Βουλής.
Ουσία και αίτια της "αποστασίας"
Εχει γίνει μεγάλη σπέκουλα σχετικά με το θέμα της "αποστασίας" του 1965. Ακόμη και σήμερα, που έχουν περάσει 33 χρόνια από τότε, το ΠΑΣΟΚ εξακολουθεί να την αξιοποιεί, ιδιαίτερα στις εκλογικές αναμετρήσεις...
Οι "αποστάτες", δίχως αμφιβολία, διέπραξαν πολιτική ατιμία απέναντι στο κόμμα τους και στους ψηφοφόρους του. Ενήργησαν, όμως, με συνέπεια, όσον αφορά στην υπεράσπιση των ταξικών συμφερόντων που εξέφραζαν και που εκείνη τη στιγμή πίστευαν ότι έπρεπε να τα υπερασπιστούν με το συγκεκριμένο τρόπο.
Δεν είναι μόνο ή κυρίως οι πολιτικές φιλοδοξίες τους που τους ώθησαν στην παρασπονδία. Αυτές ασφαλώς υπήρχαν και μάλιστα ήσαν πολύ έντονες. Αφθονο, επίσης, έρρευσε και το χρήμα...
Οι "αποστάτες" ισχυρίστηκαν ότι συγκρούσθηκαν με τον Γ. Παπανδρέου και στήριξαν κεντροδεξιές κυβερνήσεις, επειδή ήθελαν να αποτρέψουν ανώμαλες εξελίξεις ανοιχτά δικτατορικού τύπου, αφού εκεί, όπως υποστήριξαν, οδηγούσε η σύγκρουση των Παπανδρέου με το Παλάτι.
Το βασικό, ωστόσο, είναι πως οι συγκεκριμένοι, βλέποντας τον κίνδυνο διατάραξης της ισορροπίας στο δοσμένο πολιτικό σύστημα, βλέποντας τον κίνδυνο να περιέλθει σε δεύτερη μοίρα το παλάτι, "το πρώτο οχυρό κατά του κομμουνισμού" (4) στον Εμφύλιο, επιχείρησαν να "κρατήσουν" τις ισορροπίες και να συμπτυχθούν με τις αξιώσεις των Ανακτόρων και φυσικά της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Η τελευταία είχε αλλάξει το "βιολί" της. Φαίνεται πως έπαψε να βολεύεται με την κυβέρνηση του Κέντρου και επιζητούσε πιο ασφυκτικές αντιλαϊκές λύσεις. Εξάλλου, το Κυπριακό ήδη χρόνιζε, ενώ στη Μ. Ανατολή το Ισραήλ ακόνιζε τα σπαθιά του για τη μεγάλη έφοδο κατά των Παλαιστινίων. Επομένως, για τον ελληνικό λαό, η άρχουσα τάξη και ο "συμμαχικός" παράγοντας χρειάζονταν πιο σφιχτά "ηνία", στα πλαίσια της πολιτικής τους κατά του σοσιαλισμού, αφού η Ελλάδα ήταν βασικός κρίκος στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και μάλιστα στον ευρωπαϊκό χώρο του.
Ορισμένα ερωτήματα
Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα ερωτήματα, τα οποία χρειάζονται παραπέρα διερεύνηση.
Ο Γ. Παπανδρέου "τράβηξε το σχοινί", σε σχέση με το Παλάτι, σε βαθμό που ξεπερνούσε κατά πολύ τη μέχρι τότε πολιτική συμπεριφορά του. Αυτός, ο τόσο επιρρεπής στους συμβιβασμούς με τα Ανάκτορα, δημοσιοποίησε την απόφασή του, να αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο Αμυνας, προτού (!) να συνεννοηθεί με τον Κωνσταντίνο!.. Ετσι, όξυνε τις σχέσεις του με τα Ανάκτορα, ενώ του ήταν πια δύσκολο σε συνέχεια να πάρει πίσω την απόφασή του.
Τι συνέβη; Μήπως είδε ότι ο κόμπος είχε φτάσει στο χτένι και αποφάσισε να τα "σπάσει" με το Παλάτι μια και καλή;
Τα γεγονότα που ακολούθησαν καταρρίπτουν αυτή την εκδοχή. Γιατί ο Γ. Παπανδρέου δε στάθηκε συνεπής ούτε απέναντι στις δικές του πράξεις, φτάνοντας μέχρις αυτοεξευτελισμού. Αφού πρώτα έκανε τον "καμπόσο" απέναντι στο Παλάτι και στην ΕΡΕ, στη συνέχεια έκατσε να τα βρει (και τα βρήκε) με τον Κωνσταντίνο και με τον Π. Κανελλόπουλο. Αποδέχθηκε όλους τους όρους που του έθεσαν το Παλάτι και η ΕΡΕ! Συμμετείχε στις παρασκηνιακές συζητήσεις για τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου! Αυτό αποδείχνεται και από το κείμενο, το γνωστό ως "μνημόνιο", όπου ο Γ. Παπανδρέου αποδέχεται τα εξής:
"Αρχομένου του Νοεμβρίου 1966, ο κ. Αρχηγός της Ε.Κ. διετύπωσε εις την Α.Μ. τον Βασιλέα ορισμένας απόψεις αποσκοπούσας εις τον κατευνασμόν των πολιτικών πραγμάτων της χώρας. Αι προτάσεις του κ. Γ. Παπανδρέου συνωψίζοντο ως κάτωθι: α) Επί των συμβάντων του παρελθόντος έκαστος διατηρεί τας θέσεις του, θα παύσουν όμως ταύτα να αποτελούν θέμα πολιτικής διαμάχης. ε) Εάν ο βασιλεύς ήθελεν αποδεχθή τας ως άνω απόψεις και αναλάβη πρωτοβουλίαν βάσει αυτών, τότε ο κ. Αρχηγός της Ε.Κ. θα εξήρε τη βασιλικήν πρωτοβουλίαν, θα ετίθετο δε τέρμα από πλευράς Ε.Κ. εις πάντα τα συνθήματα τα συνδεόμενα με τον Βασιλέα εν τη ασκήσει των συνταγματικών καθηκόντων του" (5).
Είναι επίσης γνωστό ότι εξ αρχής ο Γ. Παπανδρέου επεδίωκε συμβιβασμό με τα Ανάκτορα. Οπως γράφει ο Γ. Λεονταρίτης, "ο Γ. Παπανδρέου, την επομένη, τηλεφώνησε στον Στ. Στεφανόπουλο και του είπε επί λέξει: "Στέφανε, σου φέρνουν να υπογράψεις και συ μια επιστολή προς εμένα. Σου δίδω το λόγο της τιμής μου: Το βράδυ πηγαίνω στα Ανάκτορα να τα φτιάξω με τον βασιλέα.Σε παρακαλώ να τους υποσχεθής εκ μέρους μου, επί τω λόγω της τιμής μου, ότι πηγαίνω να τα φτιάξω με τον βασιλέα""... (6)
Η σύγκρουση του Γ. Παπανδρέου με το Παλάτι έθετε εξ αντικειμένου θέμα πολιτειακό, έστω κι αν αυτό δεν ήταν στις προθέσεις και στα συνθήματα της Ενωσης Κέντρου και του αρχηγού της. Ο Γ. Παπανδρέου και το κόμμα του έθεταν μόνο το ζήτημα περιορισμού του βασιλιά στις αρμοδιότητές του. "Ο βασιλεύς βασιλεύει, ο λαός κυβερνά" (!), έλεγε ο Γ. Παπανδρέου. Ηθελε, δηλαδή, να μείνει το θέμα στα συνταγματικά πλαίσια της βασιλευομένης δημοκρατίας. Κι εκεί να "τακτοποιηθεί"...
Το ερώτημα, επομένως, παραμένει: Γιατί εξώθησε τα πράγματα, αφού δεν είχε σκοπό να τα πάει μέχρι εκεί που έπρεπε και θα μπορούσαν να πάνε;
Δεν καταλάβαινε, άραγε, ότι για να αποβεί υπέρ του η σύγκρουση με το Παλάτι, έπρεπε - το λιγότερο - να "τρίξει γερά τα δόντια" στα Ανάκτορα; Δεν καταλάβαινε ότι χρειαζόταν να κρατήσει αποφασιστική στάση, αλλιώς το παιχνίδι ήταν χαμένο; Ασφαλώς και το καταλάβαινε. Αλλά...
Εχει υποστηριχθεί πως ο Γ. Παπανδρέου πιέστηκε από τον Ανδρέα να κρατήσει στάση ανυποχώρητη.
Αυτό είναι πολύ πιθανό να συνέβη, αν όχι βέβαιο. Ο Α. Παπανδρέου πρόβαλλε από τότε πιο προωθημένα σε σχέση με την κυρίαρχη γραμμή της Ενωσης Κέντρου συνθήματα, που,όπως έχει σημειωθεί, ένα μέρος τους υλοποίησε ο Καραμανλής και ένα άλλο σε συνέχεια το ΠΑΣΟΚ.Αλλά αυτή η εξήγηση δεν πρέπει να θεωρείται πλήρης.
Το πιο πιθανό είναι ότι ο Γ. Παπανδρέου βρέθηκε μέσα στην εξής αντίφαση:Οι εξελίξεις έθεταν ζήτημα αποφασιστικής αντιπαράθεσης με τα Ανάκτορα. Ο ίδιος, από την άλλη, ούτε που διενοείτο τέτοιο πράγμα. Ηρθε σε σύγκρουση με το Παλάτι, που ήθελε να έχει αυτό το "πάνω χέρι" στο Στρατό και μέσω του Στρατού ένα βασικό μοχλό ελέγχου των κυβερνήσεων, αλλά ταυτόχρονα ο Παπανδρέου φοβόταν τη δυναμική που θα μπορούσε να πάρει το λαϊκό κίνημα. Φοβόταν τα αντιμοναρχικά αισθήματα, που ήταν έντονα στο λαό, μήπως εκφραστούν δυναμικά και έξω από τα συνταγματικά πλαίσια. Αν όχι εκείνη τη στιγμή, αργότερα.
Οντας μέσα σ' αυτή την αντίφαση, έκανε ένα βήμα μπροστά και πέντε βήματα πίσω.
Τα πράγματα είχαν έρθει έτσι, που το ζήτημα του "ποιος κυβερνά" (η κυβέρνηση ή το Παλάτι) ετίθετο επί τάπητος. Κι ένα τέτοιο ζήτημα δεν μπορούσε να λυθεί με τον περιορισμό του βασιλιά σε επουσιώδη ρόλο. Ούτε με την ιστορία του Παλατιού, ούτε με τη βούληση και τις επιδιώξεις των πιο ακραίων συντηρητικών δυνάμεων ταίριαζε αυτός ο ρόλος. Το ζήτημα μπορούσε να λυθεί, είτε με την επικράτηση του Παλατιού πάνω στην κυβέρνηση (όπως και έγινε), είτε αντίστροφα. Αυτό το τελευταίο σήμαινε σύγκρουση, στην κατεύθυνση της κατάργησης του θεσμού, άμεσα ή σε μια πορεία. Ο λαός, κατ' ουσίαν, έτσι είχε "μυριστεί" αυτό το ζήτημα. Το αποδείχνουν οι μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των 70 ημερών.
Τη δυναμική, που ήταν δυνατό, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να αποκτήσει το λαϊκό κίνημα, την υπογραμμίζει και ο Ζαν Μεϋνώ. Γράφει: "Πάντως, παρά τις φροντίδες που κατεβλήθησαν από την πολιτική ηγεσία, τόσο του Κέντρου, όσο και της Αριστεράς, για να μην υπερβούν ορισμένα όρια οι λαϊκές εκδηλώσεις, οι παρατηρητές του ελληνικού δράματος απεκόμισαν την εντύπωση ότι ο λαός αυτής της χώρας δεν ήταν, ή δεν είναι πλέον, ένας παθητικός παράγοντας, με τον οποίο μπορούν να παίζουν αιώνια το κράτος και η οικονομική ολιγαρχία" (7).
Σε κάθε περίπτωση, το βέβαιο και το κύριο είναι ότι ο Γ. Παπανδρέου έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια τον ίδιο το λαό. Και δεν τον έγραψε απλώς στα παλιά του τα παπούτσια, αλλά προσπάθησε να εγκλωβίσει το τεράστιο λαϊκό κίνημα στα στενά πλαίσια της πολιτικής του Κέντρου και, τελικά, να το οδηγήσει στο ξεθύμασμα. Ο Γ. Παπανδρέου χρησιμοποίησε αυτό το κίνημα.Τα αμερικανικά αρχεία, που είδαν το φως της δημοσιότητας, περιέχουν και το εξής σε σχέση με το προηγούμενο: "Ο Ανσουτζ ρώτησε τον Παπανδρέου αν θα συνέχιζε να ασκεί πίεση εναντίον της κυβέρνησης Στεφανόπουλου και να επιδιώκει την ανατροπή της. Ο Γ. Παπανδρέου τον διέκοψε, λέγοντας πως δεν ασκεί πίεση, απλώς καλεί τον κόσμο να διαδηλώσει"... (8)
Και φυσικά δε θέλησε να δεχτεί την υποστήριξη και στρατιωτικών δυνάμεων που αντιτίθεντο στο Παλάτι και στις κυβερνήσεις του. Πάλι επειδή φοβόταν το λαό.
Τελικά, και στην περίοδο των "Ιουλιανών" έχουμε να κάνουμε μ' έναν Παπανδρέου, ο οποίος επιδίδεται στις προσφιλείς του μεγαλοστομίες, βάζοντας παρασκηνιακά τρικλοποδιές στον λαό!
Το Νοέμβρη του 1968, ο Γ. Παπανδρέου πέθανε. Στην κηδεία του πήραν μέρος πολλές χιλιάδες άνθρωποι, που βρήκαν μια καλή ευκαιρία να τη μετατρέψουν σε αντιδικτατορική εκδήλωση. Πέθανε και τιμήθηκε περίπου ως ήρωας και σίγουρα ως λαϊκός ηγέτης! Αλλά οι λαϊκές εκδηλώσεις λατρείας προς τον Γ. Παπανδρέου δεν είναι η τελευταία λέξη του λαού στο πρόσωπό του...
Μάκης ΜΑΪΛΗΣ
1. Δημ. Χαραλάμπη: "Στρατός και πολιτική εξουσία", σελ. 151.
2. Μιχ. Παπακωνσταντίνου: "Η ταραγμένη εξαετία 1961 - 1967", τόμος 2ος, σελ. 152.
3. Π. Παρασκευόπουλου: "Γ. Παπανδρέου", σελ. 126.
4. Μιχ. Παπακωσταντίνου: Ο.Π., σελ. 243.
5. Κ. Παπαϊωάννου: "15 Ιουλίου 1965", σελ. 155.
6. Γ. Λεονταρίτη: "Ανάμεσα στα δύο άκρα", σελ. 408.
7. Ζαν Μεϋνώ: "Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα", σελ. 496.
8. Αλ. Παπαχελά: "Ο βιασμός της ελληνικής Δημοκρατίας", σελ. 219.
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Σελίδα 10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου