9 Δεκ 2011

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ Εξασφαλισμένο δικαίωμα



«Το "μυστικό"; Δεν υπάρχει κανένα μυστικό. Οι επιτυχίες και οι διακρίσεις μας οφείλονται στο χαρακτήρα του αθλητικού μας κινήματος. Στη μαζικότητα, την οργάνωση και την υποστήριξη με όλα τα μέσα από το κράτος. Για κάθε νέο από κάθε γωνιά της χώρας μας είναι προσιτή η συμμετοχή του σε όποιο άθλημα τον ενδιαφέρει. Μπορεί να προσπαθήσει, ν' αποδείξει τις ξεχωριστές αρετές, τις ικανότητές του. Κανείς δεν τον εμποδίζει. Επειτα από τη σχολική περίοδο κάθε νέος ασχολείται μεθοδικά με τον αθλητισμό» (Σεργκέι Μπούμκα, 1986 περιοδικό "ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ").
Ενας από τους πλέον πετυχημένους και προβεβλημένους αθλητές στην Ιστορία, μέσα σε μερικές γραμμές, περιέγραψε τη στρατηγική και την πολιτική της Σοβιετικής Ενωσης, στον τομέα του αθλητισμού. Η Οχτωβριανή Επανάσταση αποτέλεσε την απαρχή μιας νέας, υπέρ της πλειοψηφίας των πολιτών και όχι μιας κατέχουσας μειοψηφίας, σελίδας και στον αθλητισμό. Βασισμένη στη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία και με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, η εργατική τάξη της Σοβιετικής Ενωσης δημιούργησε τις συνθήκες ώστε οι πολίτες της χώρας πραγματικά να απολαμβάνουν το δικαίωμά τους στην άθληση.
Από προνόμιο μιας ελίτ, λαϊκό δικαίωμα
Ομάδα χόκεϊ
Στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα έκαναν την εμφάνισή τους γυμναστικές σχολές, αθλητικές λέσχες και σύλλογοι στην Πετρούπολη, στη Μόσχα, στο Κίεβο και σ' άλλες πόλεις της Ρωσίας.Κατά κανόνα, οι αθλητικές λέσχες και οι σύλλογοι ιδρύονταν και χρηματοδοτούνταν από εκπροσώπους της αστικής τάξης και των ευγενών και η συμμετοχή της σπουδάζουσας και εργαζόμενης νεολαίας σ' αυτούς ήταν εξαιρετικά περιορισμένη. Το 1914 υπήρχαν στη Ρωσία 1.200 αθλητικές ενώσεις σε 332 πόλεις και κωμοπόλεις με περίπου 45.000 μέλη, που προέρχονταν βασικά από τις προνομιούχες τάξεις.
Η Οχτωβριανή Επανάσταση ανέτρεψε και αυτή τη - σε βάρος της πλειοψηφίας - πραγματικότητα. Η φυσική αγωγή και ο αθλητισμός από υπόθεση των λίγων έγινε δικαίωμα των πολλών. Ο Καρλ Μαρξ επισημαίνει ότι η ολόπλευρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας περνάει μέσα από μια διαπαιδαγώγηση, της οποίας συστατικό στοιχείο είναι η αθλητική εκπαίδευση. Μαρξ και Ενγκελς διατύπωσαν την άποψη ότι «με την παραγωγική εργασία, την πνευματική καλλιέργεια, τις σωματικές ασκήσεις και την τεχνική μόρφωση, το προλεταριάτο μπορεί ν' ανέβει σε πολύ ψηλότερα επίπεδα από την αριστοκρατία και την αστική τάξη».
Μέσω (και) της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού, το ΚΚΣΕ και τα πρωτοπόρα τμήματα της εργατικής τάξης, υλοποιούσαν βασικά άρθρα του Συντάγματος της Σοβιετικής Ενωσης. Η εξασφάλιση, στην πλειοψηφία, του δικαιώματος στη φυσική αγωγή και τον αθλητισμό, συντελούσε στην ικανοποίηση των υλικών και πνευματικών αναγκών του ανθρώπου (άρθρο 15), διεύρυνε τις υπαρκτές δυνατότητες ν' αξιοποιήσουν οι πολίτες τις δημιουργικές τους δυνάμεις, τις ικανότητες και τα χαρίσματά τους, για ν' αναπτύξουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους (άρθρο 20).
Η ομάδα της ενόργανης γυμναστικής της ΕΣΣΔ στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας
Επίσης βασική αρχή της μαρξιστικής - λενινιστικής θεωρίας είναι πως «κριτήριο επιβεβαίωσης της ορθότητας κάθε θεωρίας είναι η πράξη». Για το ΚΚΣΕ και την εργατική τάξη της Σοβιετικής Ενωσης, λοιπόν, το καθήκον ήταν να μετουσιώσουν τη θεωρία σε πράξη.
Διοικητική δομή
Το 1918 η διεύθυνση της φυσικής αγωγής των εργαζομένων ανατέθηκε στη Διοίκηση της Γενικής Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και το 1920 συγκροτήθηκε το Ανώτατο Συμβούλιο Φυσικής Αγωγής (ΑΣΦΑ). Το 1923 ιδρύθηκαν αυτοτελή ΑΣΦΑ στην Πανενωσιακή Κεντρική Εκτελεστική Επιτροπή και στις Δημοκρατίες της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, της Υπερκαυκασίας και της Κεντρικής Ασίας. Το 1930 έγινε το ΑΣΦΑ της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΣΣΔ, που το 1936 μετατράπηκε σε Πανενωσιακή Επιτροπή Φυσικής Αγωγής του Συμβουλίου Λαϊκών Επιτρόπων (κυβέρνηση) της ΕΣΣΔ με τα αντίστοιχα τοπικά όργανα. Από το 1954 η επιτροπή αυτή ονομάστηκε Επιτροπή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ.
Το 1959 σχηματίστηκε η Ενωση Αθλητικών Συλλόγων και Οργανώσεων της ΕΣΣΔ, η οποία το 1968 μετασχηματίστηκε σε Ενωσιακή Επιτροπή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ. Ηταν επιφορτισμένη με όλα τα δικαιώματα καθοδήγησης της δουλιάς στον τομέα της σωματικής αγωγής και του αθλητισμού. Κρατικά όργανα διεύθυνσης της δραστηριότητας στον τομέα της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού υπήρχαν στα υπουργεία της ανώτατης και μέσης ειδικής εκπαίδευσης, της Παιδείας, της Αμυνας κ.α.
Η Επιτροπή Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Υπουργικού Συμβουλίου της ΕΣΣΔ και τα τοπικά όργανά της είχαν ποικίλες αρμοδιότητες. Καθοδηγούσαν τη δραστηριότητα ανάπτυξης της σωματικής αγωγής στη χώρα, οργάνωναν αθλητικές εκδηλώσεις, την κατάρτιση και αξιοποίηση των στελεχών, συντόνιζαν την παραγωγή και την κατανομή του αθλητικού εξοπλισμού, ασκούσαν την επιστημονική μεθοδολογική καθοδήγηση της σωματικής αγωγής και του πληθυσμού, διατηρούσαν τις διεθνείς αθλητικές σχέσεις και συντόνιζαν τη δουλιά των κοινωνικών οργανώσεων στον τομέα της φυσικής αγωγής και του αθλητισμού.
Η συστηματική ενασχόληση με τον αθλητισμό γινόταν είτε σε υποχρεωτική είτε σε εθελοντική βάση. Η φυσική αγωγή και ο αθλητισμός ήταν υποχρεωτικά για τους μαθητές όλων των σχολείων, των επαγγελματικών και τεχνικών σχολών, των μέσων ειδικών και των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, για τους άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ, της Αστυνομίας και ορισμένων άλλων οργανισμών.
Στις επιχειρήσεις, στις υπηρεσίες και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα οργανώνονταν γυμναστικές ασκήσεις και μεσολαβούσαν αθλητικά διαλείμματα, που υπολογίζονταν σαν τμήμα του εργάσιμου χρόνου. Οσοι επιθυμούσαν ν' ασχοληθούν συστηματικά με τον αθλητισμό και τη γυμναστική - κατά τον ελεύθερο χρόνο τους - πήγαιναν στις προπονήσεις, παρακολουθούσαν μαθήματα και έπαιρναν μέρος στους αθλητικούς αγώνες.
Αυτή η μαζική αθλητική προσπάθεια για τη βελτίωση της υγείας γινόταν από τις οργανώσεις σωματικής αγωγής και αθλητισμού των συνδικάτων, ορισμένων υπουργείων και υπηρεσιών και από την ΝΤΟΣΑΑΦ (ερασιτεχνικός αθλητικός σύλλογος του Στρατού και του Στόλου) τηςΕΣΣΔ. Το 1976, υπήρχαν 39 οργανώσεις αυτού του τύπου: 9 πανενωσιακές (ερασιτεχνικοί αθλητικοί σύλλογοι των συνδικάτων «Μπουρεβέστνικ», «Βόντνικ», «Ζενίτ», «Λοκομοτίφ» και «Σπαρτάκ», οι σύλλογοι διαφόρων υπηρεσιών «Ντιναμό» και «Τρουντοβίε ρεζέρβι), η οργάνωση γυμναστικής και αθλητισμού των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ και 30 οργανώσεις σε επίπεδο Δημοκρατίας (σε κάθε Ενωσιακή Δημοκρατία από μια συνδικαλιστική αθλητική οργάνωση και μια αγροτική, που εξυπηρετούσαν τον πληθυσμό).
Τη διοίκηση των οργανώσεων φυσικής αγωγής και αθλητισμού ασκούσαν τα κεντρικά, περιφερειακά και κλαδικά συμβούλια των αθλητικών συλλόγων, η ΚΕ του ΝΤΟΣΑΑΦ τηςΕΣΣΔ και οι τοπικές επιτροπές του, η Επιτροπή αθλητισμού του Υπουργείου Αμυνας της ΕΣΣΔκαι οι Επιτροπές αθλητισμού των στρατιωτικών διοικήσεων και του στόλου. Τη δουλιά των αθλητικών οργανώσεων των συνδικάτων συντόνιζαν το Αθλητικό Πανενωσιακό Συμβούλιο των συνδικάτων, ενώ των αγροτικών οργανώσεων, το Κεντρικό Συμβούλιο των αγροτικών αθλητικών συλλόγων.
Τη διοίκηση του τεχνικού αθλητισμού είχε η ΚΕ της ΝΤΟΣΑΑΦ της ΕΣΣΔ, του τουρισμού και του αθλητικού προσανατολισμού το Κεντρικό Συμβούλιο τουρισμού και εκδρομών του ΠΚΣΣ (Πανενωσιακό Κεντρικό Συμβούλιο Συνδικάτων). Με την Επιτροπή αθλητισμού της ΕΣΣΔ και την ΚΕ της ΝΤΟΣΑΑΦ συνεργάζονταν στενά τα αιρετά όργανα του αθλητικού κινήματος, δηλ. η Ολυμπιακή Επιτροπή, η Αθλητική Ομοσπονδία, η Ομοσπονδία Αθλητικού Τύπου, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση κ.ά.
Στις επιχειρήσεις, τα κολχόζ, τα σοβχόζ, τις διάφορες υπηρεσίες και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι αθλητικοί σύλλογοι δημιουργούσαν ομάδες φυσικής αγωγής (το 1976 υπήρχαν περίπου 219.000), αθλητικές λέσχες (περίπου 1.500). Το ίδιο και στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, στις μεγάλες επιχειρήσεις, στα εργοτάξια κλπ.
ΠΗΓΕΣ:
1. «Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια»
2. «Αθλητισμός, Πολιτική και Ιδεολογία» (εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»)
3. Περιοδικό ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ.

Γιώργος ΚΑΝΤΖΙΛΙΕΡΗΣ

ByΦιλιππος Ανθης στις
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

TOP READ