ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ 4ΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936
Συναλλαγή με το αστικό πολιτικό κατεστημένο
Το πρωί της 4ης Αυγούστου 1936 ο "Ριζοσπάστης", με το πρωτοσέλιδό του, προειδοποιούσε τον ελληνικό λαό της χώρας ότι εντός της ημέρας ο Ι. Μεταξάς θα εγκαθίδρυε δικτατορία. Το αστικό κατεστημένο δεν ανησυχεί. Πράγματι το βράδυ στις 8 ο Μεταξάς συγκάλεσε Υπουργικό Συμβούλιο, όπου και ζήτησε από τους υπουργούς του να υπογράψουν δύο διατάγματα, με τα οποία καταλύονταν οι αστικοδημοκρατικές ελευθερίες. Ετσι κηρύχτηκε σ' όλη την επικράτεια ο στρατιωτικός νόμος, αναστάλθηκε η ισχύς βασικών άρθρων του Συντάγματος και εξαπολύθηκε άγριος διωγμός όχι μόνο ενάντια στους κομμουνιστές, αλλά και ενάντια σ' άλλους δημοκράτες. Η δικτατορία που κηρύχτηκε από το βασιλιά Γεώργιο Γλύξμπουργκ και τον στρατηγό Ιωάννη Μεταξά, ήταν απόφαση της ελληνικής ολιγαρχίας και του αγγλικού κυρίως κεφαλαίου, προκειμένου να "πνίξουν" το λαϊκό κίνημα.
Ο Νίκος Μπελογιάννης στο βιβλίο του "Το ΞΕΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ στην ΕΛΛΑΔΑ", αναφέρει χαρακτηριστικά:
""Η μοναρχοφασιστική δικτατορία της 4ης Αυγούστου εκφράζει τη θέληση της αστοτσιφλικάδικης πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, της μοναρχίας και του ξένου κεφαλαίου να πνίξουν τη λαϊκή θέληση, που απειλούσε την κυριαρχία τους και να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους" (Ν. Ζαχαριάδης). Βασική αιτία που κατάφερε να επιβληθεί η δικτατορία στάθηκε η υποστήριξη που βρήκε - ενεργητική είτε παθητική - στα αστικά κόμματα. (Δίπλα σ' αυτή θα μπορούσε να προσθέσει κανείς και την έλλειψη της απαραίτητης οργανωτικής και τεχνικής προετοιμασίας του ΚΚΕ, για να αντιμετωπίσει μόνο του το πραξικόπημα). Οι πολιτικοί αρχηγοί των "Φιλελευθέρων", "Προοδευτικών", "Λαϊκών", "Εργατο - αγροτικών" κλπ. κομμάτων δώσανε ψήφο ανοχής στον Μεταξά κι όταν κηρύχτηκε η δικτατορία δεν αντέδρασαν καθόλου".
Τα χρόνια της κρίσης
Το ΚΚΕ, σε σχέση με τ' άλλα κόμματα και κυρίως τα κόμματα της πλουτοκρατίας, ήταν το μόνο που επιδίωκε με την οργάνωση της πάλης της εργατικής τάξης και των λαϊκών μαζών να αποτρέψει τον κίνδυνο φασιστικής εκτροπής, που προετοιμαζόταν αρκετά χρόνια πριν. Επιδρούσαν σ' αυτό και οι διεθνείς εξελίξεις και κυρίως η άνοδος του φασισμού στην Ευρώπη και η παγκόσμια οικονομική κρίση στα 1929 - 1933 και η προσπάθεια σταθεροποίησης του καπιταλισμού και των μονοπωλίων στην Ελλάδα.
Οι συνθήκες για το εργατικό και το κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα, είχαν δυσκολέψει από τα σκληρά αντιδραστικά κατασταλτικά μέτρα της κυβέρνησης Βενιζέλου, ειδικά ενάντια στο ΚΚΕ, κυρίως μετά το διαβόητο νόμο για το "Ιδιώνυμο". Η διεθνής οικονομική κρίση χτύπησε και την ελληνική οικονομία. Η βιομηχανική παραγωγή, σε σύγκριση με το 1928, μειώθηκε το 1931 κατά 14,8%. Η αξία της αγροτικής παραγωγής, από 11 δισ. δρχ. το 1929, έπεσε στα 5 δισ. δρχ. το 1931. Οι εξαγωγές σταφίδας και καπνού μειώθηκαν κατά 30% την ίδια περίοδο, ενώ οι άνεργοι από 50.000 το 1929, έφτασαν τις 200.000 το 1931. Ευκαιρία για το ξένο κεφάλαιο να εντείνει τη διείσδυσή του, όπως και έκανε.
Σ' αυτές τις συνθήκες, ξεσπούν λαϊκοί αγώνες, διαμορφώνοντας νέα κατάσταση για τη χώρα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στις εκλογές το Μάρτη του 1933 επικράτησε το Λαϊκό Κόμμα, ενώ γίνονται έντονες προσπάθειες για παλινόρθωση της μοναρχίας. Το ΚΚΕ, στην ιστορική 6η Ολομέλεια της ΚΕ το Γενάρη του 1934, θέτει στην πρώτη γραμμή το καθήκον της πάλης για "απελευθέρωση της χώρας από το ζυγό του ξένου κεφαλαίου και την εξάρτηση απ' τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, την ακύρωση των ξένων χρεών, τη δήμευση και εθνικοποίηση των ξένων επιχειρήσεων". Συνδέει αυτό το καθήκον με την αντιφασιστική πάλη, χαρακτηρίζοντας την ως "σπουδαίο" ζήτημα σε συνδυασμό με την αντιπολεμική και αντιμοναρχική πάλη.
Το 5ο Συνέδριο του ΚΚΕ, (Μάρτης 1934), συγκέντρωσε, επίσης, την προσοχή του στην πάλη ενάντια στο φασισμό. Στις 6 Απρίλη δημοσιεύτηκε στο "Ριζοσπάστη" Διακήρυξη με υπογραφές γνωστών προοδευτικών διανοουμένων καλλιτεχνών και άλλων παραγόντων του εργατικού κινήματος για τη σύγκληση "Πανελλαδικού Αντιφασιστικού Συνεδρίου". Η κυβέρνηση Τσαλδάρη απαγόρευσε αυτό το συνέδριο, το οποίο, όμως, συνήλθε ως Πανελλαδική Αντιφασιστική Συνδιάσκεψη τον Ιούνη του 1934. Τον Οκτώβρη του 1934, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, υπογράφτηκε σύμφωνο κοινής δράσης για την αποτροπή του κινδύνου στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας, από το ΚΚΕ, το Αγροτικό Κόμμα, τη ΓΣΕΕ, την Ενωτική ΓΣΕΕ και τα Ανεξάρτητα Συνδικάτα.
Για την αποσόβηση φασιστικής δικτατορίας
Το Δεκέμβρη του 1935 συνήλθε το 6ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Χαρακτηρίζοντας άμεσο τον κίνδυνο του πολέμου κυρίως από τη φασιστική Ιταλία καθόρισε ότι "το καθήκον τόσο της απόκρουσης της άμεσης απειλής του πολέμου, όσο και της υπεράσπισης της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της χώρας από τους ξένους ιμπεριαλιστές... πέφτει πάνω στο κόμμα μας".
Το Κόμμα, αμέσως μετά το συνέδριο, το Γενάρη του 1936 συγκρότησε με το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, το συνασπισμό του Παλλαϊκού Μετώπου. Τον ίδιο μήνα έγιναν εκλογές. Το ΚΚΕ πήρε μέρος σ' αυτές μέσα από το "Παλλαϊκό Μέτωπο", που έβγαλε 15 βουλευτές. Κανένα κόμμα δε συμπλήρωνε πλειοψηφία, για να σχηματίσει κυβέρνηση. Οι συζητήσεις Φιλελευθέρων - Λαϊκών για κυβέρνηση δεν έφεραν αποτέλεσμα. Το Παλλαϊκό Μέτωπο, συζητώντας με τους Φιλελεύθερους κατέληξε σε συμφωνία, το γνωστό "Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα", με την εκτίμηση ότι συνέβαλε στη δημιουργία ευρύτερης συσπείρωσης για αποτροπή της δικτατορίας. Ετσι το Παλλαϊκό Μέτωπο θα έδινε ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση Σοφούλη και στο προεδρείο της Βουλής, ενώ η κυβέρνηση θα ακύρωνε αναδρομικά τη διάταξη του εκλογικού νόμου, που αφαιρούσε τα εκλογικά δικαιώματα όσων είχαν καταδικαστεί με το "Ιδιώνυμο", θα καταργούσε τις επιτροπές ασφάλειας, θα έδινε αμνηστία σ' όλους τους πολιτικούς κρατούμενους, τους εξόριστους, θα διέλυε τις φασιστικές οργανώσεις, θα καθιέρωσε πάγιο εκλογικό σύστημα την απλή αναλογική, θα μείωνε την τιμή του ψωμιού, θα απαγόρευε την προσωποκράτηση για οφειλές προς το δημόσιο μέχρι 3.000 δρχ., θα προχωρούσε στην εφαρμογή της κοινωνικής ασφάλισης και θα καθιέρωσε 5χρονο χρεοστάσιο χωρίς όρους για τα χρέη των αγροτών σε τράπεζες και ιδιώτες.
Το "Σύμφωνο" ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων από το κόμμα του Τσαλδάρη, ο Σοφούλης το αθετεί και προχωράει σε κυβέρνηση μαζί τους υπό τον Δεμερτζή, ο οποίος πέθανε ένα μήνα, περίπου, αργότερα. Ηδη ο Βενιζέλος από το Παρίσι είχε στείλει επιστολή, που υποστήριζε δικτατορική λύση, σαν τη μόνη δυνατή λύση της πολιτικής κρίσης, δηλαδή των δυσκολιών για δημιουργία κυβέρνησης. Μετά το θάνατο του Δεμερτζή ορκίζεται πρωθυπουργός ο Μεταξάς, κλείνουν τη Βουλή και δίνουν νομοθετική εξουσία στην κυβέρνηση. Ηδη έχει ανοίξει ο δρόμος για επιβολή φασιστικής δικτατορίας. Το επόμενο χρονικό διάστημα εντείνονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις, με κορυφαία αυτή του Μάη στη Θεσσαλονίκη που πέρασε στην ιστορία, από τα γεγονότα στις 9 Μάη, με το δολοφονικό χτύπημα της χωροφυλακής, τη συνέχιση τις επόμενες μέρες, τη συναδέλφωση λαού - στρατού στη Θεσσαλονίκη και την καταστολή της από στρατό που ήρθε από τη Λάρισα. Τον Ιούλη το ΚΚΕ συγκροτεί με το Αγροτικό Κόμμα το Λαϊκό Μέτωπο, ενώ η Ενωτική ΓΣΕΕ, μαζί με τη ΓΣΕΕ, καλούν σε απεργία ενάντια στο νομοσχέδιο του Μεταξά για δήμευση των κεφαλαίων των ασφαλιστικών ταμείων. Το κατεστημένο δεν ανεχόταν άλλο αυτή την κατάσταση. Δεν είχε άλλο δρόμο αντιμετώπισης, από την επιβολή δικτατορίας. Στις 4 Αυγούστου το φασιστικό καθεστώς του Μεταξά γίνεται πραγματικότητα.
Σ.
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
19/5/2005
-- Ο φασισμός στην Ελλάδα
4/8/2004
-- Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936
4/8/2002
-- Γιατί και πώς επιβλήθηκε
19/11/1998
-- Ενάντια στην κρίση και στο φασισμό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου