Ο Λάντεν, ο Πρίσλεϊ και ο Σταντάλ...

ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΟ «ΠΡΟΦΙΛ»

Ο Λάντεν, ο Πρίσλεϊ και ο Σταντάλ...

Με νέα κομμάτια, συμπληρώνεται το «παζλ» της στερεοτυπικής, όσο και γελοίας, «αντιτρομοκρατικής» υστερίας και στο πεδίο του πολιτισμού

Σε μια αμερικανική αστυνομική σειρά, από τις πολλές που προβάλλονται στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο, με τίτλο «Profiler» («Προφάιλερ»), η ηρωίδα εργάζεται στην αστυνομία, κατασκευάζοντας το προφίλ των εγκληματιών (έτσι προκύπτει και ο τίτλος), για να γίνει πιο εύκολη η σύλληψή τους. Αν και επενδυμένα με επιστημονικοφανή, ψυχαναλυτικά ευρήματα, τα ιδεολογικά στερεότυπα του σεναρίου δεν ξεφεύγουν από το χολιγουντιανό σχήμα: «Εγκληματίας = τρελός». Η άλλη όψη του ίδιου «νομίσματος», που προκύπτει από την πληθώρα των γνωστών αμερικανικών ταινιών με θέμα την τρομοκρατία υποτάσσεται στο σχήμα: «Τρομοκράτης = Αραβας» με παραλλαγές, όπως: «Τρομοκράτης = απογοητευμένος πράκτορας των πρώην σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών».

Από τις 11 Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα, οι παραπάνω «εξισώσεις» της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος συμπληρώνονται και με άλλα «χαρακτηριστικά» του «εν δυνάμει τρομοκράτη», με τη «βοήθεια» και άλλων φορέων εκτός του Χόλιγουντ. Αν πάρουμε κατά γράμμα αυτά τα «χαρακτηριστικά» (και θα το κάνουμε χάριν του παραδείγματος, διότι η απλουστευτική και ισοπεδωτική δομή τους απαιτεί αντίστοιχο «βάθος ανάλυσης» από το «κοινό»), προκύπτει το εξής σχήμα: «Τρομοκράτης = Αραβας που ακούει Φρανκ Σινάτρα και διαβάζει Φλομπέρ». Για το τελευταίο «χαρακτηριστικό», έβαλαν το «χεράκι» τους και οι μυστικές υπηρεσίες της Γαλλίας, στις οποίες πρέπει να αναγνωρίσουμε τη φιλολογική τους επάρκεια...

«Μαύρη λίστα»

Υπεύθυνο για τη μουσική «διάσταση» της «τρομοκρατίας» είναι το ραδιοφωνικό, αμερικανικό τραστ «Clear Channel», το οποίο διαθέτει πάνω από 1.170 σταθμούς στις ΗΠΑ. Η γνωστή λίστα με τα 150 απαγορευμένα τραγούδια, που η διεύθυνση του τραστ δε θέλει να ακούγονται από τους σταθμούς του... έφτιαξε το «κέφι» πολλών ραδιοφωνικών παραγωγών σε όλον τον κόσμο, αφού σ' αυτήν συμπεριλαμβάνονται, εκτός από τους «συνήθεις υπόπτους», όπως ο Μπομπ Ντίλαν και ο Τζον Λένον και άλλοι, «νεόκοποι αμφισβητίες» του «αμερικανικού ονείρου», όπως οι: Φρανκ Σινάτρα, Ελβις Πρίσλεϊ, Λούις Αρμστρονγκ, Πετούλα Κλαρκ, Λος Μπράβος κ.ά.

Για τη φιλολογική «διάσταση» της «τρομοκρατίας», υπεύθυνες, όπως είπαμε, είναι οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες. Ο συγγραφέας, Ελίας Χουρί, υπέπεσε στα παρακάτω «λάθη», ασυγχώρητα εν καιρώ «πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία»: 1)είναι... Λιβανέζος 2) μιλά (ως εκ τούτου) αραβικά 3) είναι και κάνει τα δύο παραπάνω στη Γαλλία και 4) διαβάζει (αποδεδειγμένα) Σταντάλ, ενώ γνωρίζει τον Φλομπέρ (ευτυχώς... όχι προσωπικά(!) και για τους δύο). Ο άνθρωπος αυτός βρισκόταν πρόσφατα στη γαλλική πόλη Εξ αν Προβάνς για ένα συνέδριο, αλλά η υπάλληλος του ξενοδοχείου θεώρησε πως έπεσε πάνω σε τρομοκρατική «συνωμοσία», επειδή τον άκουσε να μιλά αραβικά στο τηλέφωνο (με το γιο του, όπως αποδείχτηκε) και να ανταλλάσσει φαξ στα αραβικά με τη Βηρυτό. Η γαλλική αστυνομία, που κλήθηκε πάραυτα από την υπάλληλο, δεν αποδείχτηκε περισσότερο έξυπνη: Ενοπλοι πράκτορες εισέβαλαν ξημερώματα στο δωμάτιο του ανυποψίαστου συγγραφέα, το έψαξαν, όπως και τον ίδιο, και κατέσχεσαν ένα θεατρικό έργο με τον τίτλο «El Sacrificio» («Η Θυσία»), μάλλον για τον τίτλο του! Ομως, οι πράκτορες τον ανέκριναν και με αφορμή ένα αντίτυπο του γνωστού βιβλίου του Σταντάλ, «Το κόκκινο και το μαύρο», που ήταν μεταφρασμένο στα αραβικά και πριν φύγουν τον ρώτησαν αν του αρέσει και ο γνωστός, Γάλλος ποιητής, Φλομπέρ, «αναμφίβολα ένας άλλος ανατρεπτικός συγγραφέας», όπως σχολίασε ο Χουρί.

Το ότι ο Αραβας διανοούμενος είναι, εκτός από πολύ γνωστός συγγραφέας στον αραβικό κόσμο, και διευθυντής του πολιτιστικού ένθετου της λιβανικής εφημερίδας «Αλ - Ναχάρ», αλλά και το ότι δουλεύει στο Παρίσι με τον Αιγύπτιο κινηματογραφιστή Γιούσρι Νασράλα για την κινηματογραφική προσαρμογή του βιβλίου του «Η πόρτα του ήλιου», το οποίο θα κυκλοφορήσει το Φεβρουάριο στη Γαλλία, ήταν «ψιλά γράμματα» για τους «Κλουζό» της Αντιτρομοκρατικής.

Σενάρια πολέμου

Η «πείρα» των χολιγουντιανών σεναριογράφων στο «προφίλ» των «τρομοκρατών» δεν άφησε ασυγκίνητη την ηγεσία του αμερικάνικου στρατού, ο οποίος κάλεσε μια ομάδα από αυτούς για τον βοηθήσουν στον «αντιτρομοκρατικό» σχεδιασμό. Ανάμεσά τους, ήταν και οι σεναριογράφοι των ταινιών «Πολύ σκληρός για να πεθάνει», «Delta Force One» και «Missing in Action», οι οποίες αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα για τη στερεοτυπική οπτική του Χόλιγουντ στα «τρομοκρατικά» θέματα, όπως σημειώναμε στην αρχή αυτού του κομματιού. Φαίνεται, όμως, πως και οι ίδιοι οι σεναριογράφοι δεν πήραν πολύ στα σοβαρά αυτήν την πρόσκληση, με έναν από αυτούς να δηλώνει, εξερχόμενος από τη συνάντηση, πως τα πράγματα θα ήταν πραγματικά σοβαρά, αν καλούσαν το σεναριογράφο της ταινίας του Κάρπεντερ, «Απόδραση από τη Ν. Υόρκη»... Ωστόσο, είναι γνωστό πως, ανεξάρτητα από το «χιούμορ» του συμμετέχοντος στη συνάντηση, οι σχέσεις του Χόλιγουντ και του Πενταγώνου είναι ιδιαίτερα στενές και δεν περιορίζονται μόνο στη χρήση πολεμικού υλικού για τις ταινίες του είδους. Εξάλλου, σε ό,τι αφορά τη συγκυρία, ποιος δεν περιμένει να δει, αργά ή γρήγορα, ολόκληρη σειρά ταινιών με θέμα το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου;

Το πώς θα αντιδράσει η άλλη πλευρά, η, λίγο ή πολύ, προοδευτική (με όλες τις παραμέτρους της έννοιας στην πραγματικότητα των ΗΠΑ), της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος, είναι άγνωστο. Προς το παρόν, έχουμε μόνο την επίδειξη κλίματος ανάτασης του ηθικού εκ μέρους του Μπρόντγουεϊ (της γνωστής θεατρικής «πιάτσας» της Ν. Υόρκης, που έχει και αγωνιστικό παρελθόν), στην οποία επίδειξη πρωταγωνιστεί και ο ανεκδιήγητος δήμαρχος της μεγαλούπολης, Ρούντολφ Τζουλιάνι, προφανώς για να εξασφαλίσει και το δικό του πολιτικό μέλλον.

Η αγωνιστική παράδοση του Χόλιγουντ, που έγινε ευρύτερα γνωστή επί εποχής του αντικομμουνιστή γερουσιαστή Μακάρθι, προς το παρόν «σώζεται» με ατομικές παρεμβάσεις, όπως αυτή της γνωστής ηθοποιού,Βανέσα Ρεντγκρέιβ, η οποία αντέδρασε δημοσίως στον πόλεμο που εξαπέλυσαν τελικά οι ΗΠΑ. Αφορμή ήταν ένα πολεμοχαρές άρθρο του δημοσιογράφου Χάρολντ Εβανς στην εφημερίδα «Ιντεπέντεντ». Η ηθοποιός απάντησε μέσω της ίδιας εφημερίδας (την απάντηση αναδημοσίευσε το «Βήμα» (2/10), λέγοντας πως η επίθεση στη Ν. Υόρκη «είναι εξ ορισμού μια εγκληματική πράξη και όχι μια πράξη πολέμου», θυμίζοντας και την ύπαρξη φασιστικών οργανώσεων εντός των ΗΠΑ. Στην πολεμοχαρή, κατευθυνόμενη, υστερία αντιδρούν καταρχήν και άλλοι «συνήθεις ύποπτοι», όπως ο γνωστός Βρετανός δραματουργός Χάρολντ Πίντερ και ο επίσης γνωστός ηθοποιός και τραγουδιστής Χάρι Μπελαφόντε.

Τα δε πανεπιστήμια (και λόγω της στενής τους επαφής με το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα) παρουσιάζουν μια μάλλον «μουδιασμένη» εικόνα. Από τους πρωτοπόρους ενάντια στην πολιτική της χώρας του, είναι ο γνωστός Αμερικανός πανεπιστημιακός Νόαμ Τσόμσκι, ο οποίος είχε αντιδράσει και στην επίθεση στη Γιουγκοσλαβία. Σε συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» (23/9), ανάμεσα σε άλλα, θα πει, σίγουρος για την επίθεση των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν: «Για 200 χρόνια, οι ΗΠΑ επιτίθεντο. Ουσιαστικά, η Αμερική ξέκανε τον ντόπιο πληθυσμό, κατέλαβε το μισό Μεξικό και επέκτεινε τις στρατιωτικές της δραστηριότητες στη γύρω περιοχή. Το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, επεκτάθηκε ακόμα παραπέρα. Αλλά τα όπλα στρέφονταν πάντα προς την άλλη κατεύθυνση: Προς τα έξω. Το ίδιο, όμως, ισχύει και για την Ευρώπη: Υπέστη τραγικούς πολέμους, αλλά ποτέ δε δέχτηκε απευθείας επίθεση από τον κόσμο που κατέλαβε και καταπίεσε: Τις αποικίες, τον Τρίτο Κόσμο. Για τη Δύση, τα γεγονότα αυτά είναι ιστορικά. Η απάντηση του ΝΑΤΟ είναι πλήρως κατανοητή, στο φως της φρικιαστικής ιστορίας των ηγετικών μελών του».

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ