«Ακαμψία» και «ευελιξία» στην αγορά εργασίας

«Ακαμψία» και «ευελιξία» στην αγορά εργασίας

Πυκνώνουν το τελευταίο διάστημα οι παρεμβάσεις της Κομισιόν σε ό,τι αφορά τις επικείμενες ανατροπές στα Εργασιακά. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η επίτροπος για την Απασχόληση, Μ. Τίσεν, η οποία μέσα σε λίγες μέρες έδωσε συνέντευξη σε δύο ελληνικά Μέσα (ΑΠΕ - ΜΠΕ και «Capital»), αναλύοντας τις θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αγορά εργασίας και τις μεταρρυθμίσεις που είναι «αναγκαίο» να γίνουν από Σεπτέμβρη, όχι βέβαια από τη σκοπιά των εργατικών συμφερόντων, αλλά προς το συμφέρον των επιχειρηματικών ομίλων.
Ορισμένα σημεία από αυτή την τελευταία συνέντευξη της αξιωματούχου της ΕΕ έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οπως, για παράδειγμα, η διαπίστωση ότι «η ακαμψία είναι ένας από τους λόγους των δυσκολιών της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, ενώ το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά -7,9% μεταξύ του 2008 και του 2010, η αμοιβή ανά εργαζόμενο αυξήθηκε κατά 0,9% κατά την ίδια περίοδο».
Στην πραγματικότητα, η επίτροπος λέει ότι οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν στη μείωση του κόστους εργασίας άργησαν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα, με δεδομένο ότι στην αρχή της κρίσης ίσχυαν ακόμα οι κλαδικές συμβάσεις του 2009, οι ωριμάνσεις στους μισθούς και ο κατώτερος μισθός των 751 ευρώ μεικτά, γεγονός που συντέλεσε στην οριακή σχετική αύξηση των μισθών την περίοδο εκείνη. Μετά, βέβαια, ήρθαν οι σαρωτικοί αντεργατικοί νόμοι και τα μνημόνια, για να επανέλθουν τα πράγματα σε τάξη...

***

Ωστόσο, είναι φανερό τι επιδιώκει το κεφάλαιο: Να διαμορφώνονται οι μισθοί σε άμεση συνάρτηση με τα σκαμπανεβάσματα της καπιταλιστικής οικονομίας, εννοείται προς τα κάτω, αφού την περίοδο των μεγάλων ρυθμών ανάπτυξης και της υπερκερδοφορίας, κανένας επιχειρηματικός όμιλος δεν μοιράστηκε τα κέρδη του με τους εργαζόμενους. Θυμίζουμε ότι και τότε, οι αυξήσεις στον κατώτερο μισθό ήταν της τάξης των 0,66 και 0,77 ευρώ τη μέρα!
Αλλωστε, όπως παραδέχεται και η επίτροπος στη συνέντευξή της, «το κόστος εργασίας στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά, ευθυγραμμισμένο όλο και περισσότερο με την παραγωγικότητα, και οι επιχειρήσεις έχουν επαρκή περιθώρια για να προσαρμοστούν».
Κατά τον ίδιο τρόπο, συστήνει: «Για να επιστρέψετε πίσω στην ανάπτυξη, είναι σημαντικό να εφαρμόζετε με συνέπεια φιλικές στην ανάπτυξη μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι απαραίτητες για τη βελτίωση του επιχειρηματικού και του αναπτυξιακού περιβάλλοντος (...)». Για το περιεχόμενο των επερχόμενων μεταρρυθμίσεων, η ίδια λέει: «Αυτή η διαδικασία αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για την Ελλάδα να αναπτύξει μια σταθερή ρύθμιση (...) που να εξασφαλίζει τη σωστή ισορροπία μεταξύ ευελιξίας και δικαιοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη την πολύ υψηλή ανεργία (...)».
Με άλλα λόγια, στόχος των μεταρρυθμίσεων που ετοιμάζονται στο πλαίσιο της δεύτερης «αξιολόγησης» είναι η παραπέρα εδραίωση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας: Ευελιξία στη διαμόρφωση των μισθών, στις εργασιακές σχέσεις, στα ασφαλιστικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα. Η ευελιξία αυτή είναι για το κεφάλαιο το αντίδοτο στην «ακαμψία» που διαπίστωσε λίγο πριν η επίτροπος, μιλώντας για την αναπροσαρμογή προς τα κάτω του κόστους εργασίας. Επομένως, συνάγεται ότι «ακαμψία» για τα μονοπώλια και την Κομισιόν είναι τα υπολείμματα των εργασιακών και μισθολογικών δικαιωμάτων, των συλλογικών συμβάσεων, των συνδικαλιστικών ελευθεριών και δικαιωμάτων.

***

Πάμε τώρα σε πιο συγκεκριμένα ζητήματα. Ρωτήθηκε η επίτροπος για τις ομαδικές απολύσεις και απάντησε ως εξής: «Οι επενδυτικές αποφάσεις επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες (...) Συνολικά, η ευελιξία έχει αυξηθεί, βελτιώνοντας την ικανότητα των επιχειρήσεων να προσαρμοστούν στο μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας (...) Σε άλλες περιπτώσεις, περαιτέρω βελτιώσεις είναι ακόμη δυνατές, για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα, η σαφήνεια και η συνοχή του συνολικού ρυθμιστικού πλαισίου της αγοράς εργασίας». Δηλαδή, η παραπέρα απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων είναι ένα από τα πεδία που η κυβέρνηση έχει πολλά ακόμα να κάνει προκειμένου να ενισχύσει το επενδυτικό κλίμα.
Σε άλλη ερώτηση, για το ενδεχόμενο να καταργηθούν ο 13ος και 14ος μισθός, η απάντησή της δεν απέχει πολύ απ' αυτή που δίνουν η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα της αντιπολίτευσης για το ίδιο θέμα. Λέει, λοιπόν, ότι «από οικονομική άποψη, δεν κάνει καμία διαφορά αν οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα καταβάλλονται δώδεκα, δεκατρείς ή δεκατέσσερις φορές το χρόνο. Αυτό που έχει σημασία τελικά (...) είναι το συνολικό ετήσιο ποσό της αποζημίωσης».
Αυτό πρακτικά σημαίνει ενσωμάτωση των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, μαζί και του επιδόματος της άδειας, στον τακτικό μισθό. Κοροϊδεύουν, όμως, όσοι λένε ότι έτσι διασφαλίζονται ο 13ος και ο 14ος μισθός για τους εργαζόμενους. Το αμέσως επόμενο βήμα θα είναι η σχετική και απόλυτη μείωση των μισθών από τους εργοδότες, η οποία μάλιστα θα παρουσιαστεί και ως «παραχώρηση», προκειμένου να διασωθούν τάχα τα δώρα και το επίδομα άδειας!

***

Για τελευταίο αφήσαμε τη θέση της Κομισιόν για το συνδικαλιστικό νόμο. Λέει η επίτροπος: «Ισχυρά συνδικάτα είναι απαραίτητο να υπάρχουν για ένα γόνιμο κοινωνικό διάλογο και συλλογικές διαπραγματεύσεις. Οι απεργίες είναι ένα νόμιμο διαπραγματευτικό εργαλείο, αλλά μπορεί επίσης να είναι ένα σημάδι της αποτυχίας του συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων έχει πρόσφατα συσταθεί επίσης για την επανεξέταση του πλαισίου για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και απεργιακές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα».
Με άλλα λόγια: Ο συνδικαλισμός στην Ελλάδα και παντού είναι ανεκτός όταν υιοθετεί τη γραμμή του κοινωνικού εταιρισμού και συμπράττει με την εργοδοσία και το κράτος της στο στόχο της διατήρησης της ανταγωνιστικότητας σε υψηλά επίπεδα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην Ελλάδα αναμορφώνεται παράλληλα το πλαίσιο για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και αυτό για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα. Στόχος τους είναι να βάλουν περισσότερα εμπόδια σε εκείνες τις συνδικαλιστικές δυνάμεις που απορρίπτουν την «κοινωνική συναίνεση» και παλεύουν από ταξική σκοπιά για ανάκτηση των απωλειών που είχαν οι εργαζόμενοι τα προηγούμενα χρόνια, για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών τους.