Η παραχάραξη του 1821 με το διάταγμα του Όθωνα

Με βασιλικό διάταγμα άλλαξε ο εορτασμός από πρωτοχρονιά στις 25 Μάρτη

Πριν από 180 χρόνια και 17 χρόνια μετά την κήρυξη της Επανάστασης του 1821, ο «ελέω Θεού» βασιλέας της Ελλάδος Οθωνας Βίτελσμπαχ, όρισε την 25η Μάρτη ως μέρα Εθνική Εορτής με αυτό το βαυαρικό διάταγμα:

«Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25 Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Ελληνα διά την εν εαυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος διά την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέρα ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΟΡΤΗΣ.»

Εν Αθήναις την 15 Μαρτίου 1838
Οθων

Μέχρι τότε η εθνική γιορτή είχε καθιερωθεί να γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά, σε ανάμνηση της 1ης Γενάρη, που η Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου την 1.1.1822 κήρυξε επίσημα και πανελλαδικά την Εθνική Ανεξαρτησία της Ελλάδος και συνέταξε το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα.¹

Ο Οθωνας για να κόψει κάθε θεσμό με την Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου κατάργησε την Πρωτοχρονιά ως μέρα Εθνικής γιορτής κι αυθαίρετα τη μετέθεσε στις 25 Μάρτη.

Ετσι, όπως λέει ο Κορδάτος, ταυτίζοντας την Εθνική γιορτή με τη γιορτή της «Υπεραγίας Θεοτόκου»:

«Η Εθνική γιορτή έχανε τον πολιτικό και επαναστατικό χαρακτήρα και έπαιρνε θρησκευτική απόχρωση.»²

Ο Βαυαρός μονάρχης Όθωνας Βίτελσμπαχ, με επίσημα μάλιστα πιστοποιητικά της πνευματικής του καθυστέρησης ενθρονίστηκε ως «ελέω Θεού» βασιλέας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, από τις «προστάτιδες δυνάμεις» στην πλάτη του ανυπότακτου ελληνικού λαού, .

Την ημερομηνία της έναρξης της Επανάστασης του ’21, την καθιερώνει το πρώτο συνταρακτικό επαναστατικό γεγονός, της απόφασης του ξεκινήματος του επαναστατικού αγώνα, κατά του τυράννου.

Η Λευτεριά ενός σκλάβου λαού αρχίζει από τη στιγμή που ξεσηκώνεται και παίρνει τα όπλα για να συντρίψει τα δεσμά της σκλαβιάς του.

Και δεν υπάρχει καμιά ιστορική πηγή στην οποία να έχει καταγραφεί μια τέτοια επαναστατική πράξη στις 25 Μάρτη.

Στην Ιστορία έχουν καταγραφεί δύο ένοπλες επαναστατικές πράξεις του 182Ι και πριν από τις 25 Μάρτη, η μια στον Ελλαδικό χώρο στις 21.3.1821 κι η άλλη έξω από αυτόν στις 22.2.1821.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης

Στις 22 Φλεβάρη 1821 ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας και αρχηγός της Επανάστασης, Αλέξανδρος Υψηλάντης μαζί με τα αδέλφια του περνά τον Προύθο ποταμό και στο Σκουλένι της Μολδαβίας τον περιμένουν 200 έφιπποι με αρχηγούς τους Γεράσιμο Ορφανό και Βασίλη Θεοδώρου.

Καθώς προχωρούν για το Ιάσιο, σ’ όλο το δρόμο ήταν τιμητικά παρατεταγμένη η φρουρά του Μιχαήλ Βόδα Σούτσου, ηγεμόνα της Μολδαβίας κι εκεί τυπώθηκαν και κυκλοφόρησαν επαναστατικές προκηρύξεις καλώντας τους Ελληνες στα όπλα.³

Στις 21 Μάρτη 1821 ο Φιλικός κι αρχηγός της Επανάστασης της Πάτρας, ο τσαγκάρης Παναγιώτης Καρατζάς, κάλεσε το λαό της Πάτρας στα όπλα και στις 22 Μάρτη την ελευθέρωσαν.⁴

Ιστορικά λοιπόν η 22η Μάρτη είναι η πρώτη ένοπλη εξέγερση που έγινε στο Μοριά και σε όλη την Ελλάδα το 1821 κι η Πάτρα η πρώτη πόλη που ελευθερώθηκε, με αρχηγό τον Παναγιώτη Καρατζά.

Η έναρξη λοιπόν της Επανάστασης του 1821 είναι η 22η Μάρτη και αυτή πρέπει να καθιερωθεί ως μέρα Εθνικής γιορτής.

Ομως, το ανοσιούργημα της πλαστογράφησης της έναρξης της Επανάστασης στις 25 Μάρτη, με το Οθωνικό διάταγμα συνεχίζεται να διαπράττεται μέχρι σήμερα.

Ο μύθος της Αγίας Λαύρας

Ο Παναγιώτης Καρατζάς

Η πλαστογραφημένη έναρξη της Επανάστασης του ’21 στις 25 Μάρτη αποτέλεσε την αφορμή για το πλάσιμο του μύθου της Αγίας Λαύρας.

Κι ο μύθος αυτός υφάνθηκε με το νήμα της διαστρέβλωσης της αληθινής αιτίας του πηγεμού στην Αγία Λαύρα του Π. Πατρών Γερμανού, του Κερνίκης Προκόπιου και των προεστών της Βοστίτσας, των Καλαβρύτων και της Πάτρας, στις αρχές Μάρτη 1821.

Αιτία αποτέλεσε η διαταγή του Καϊμακάνη της Τριπολιτσάς, να παρουσιαστούν σ’ αυτόν, όλοι οι προύχοντες κι οι δεσποτάδες του Μοριά.

Ο Καϊμακάνης, αντικαθιστούσε τον Χουρσίτ πασά όπου με εντολή της Πύλης πήγε με στρατό κατά του Αλή πασά στα Γιάννενα, έβγαλε τη διαταγή αυτή, μέσα Φλεβάρη 1821, ύστερα από την προδοσία του Σωτήρη Κουγιά, προύχοντα της Τριπολιτσάς που κατέδωσε ότι οι Ελληνες ετοιμάζουν εξέγερση.

Η διαταγή αυτή αναστάτωσε τους προύχοντες και δεσποτάδες, που έκαναν συμβούλια στις επαρχίες τους, για να πάνε ή όχι στην Τριπολιτσά.

Το Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα

Ομως, ο Π. Πατρών Γερμανός, ο Κερνίκης Προκόπιος κι οι προεστοί της Πάτρας και των Καλαβρύτων, φοβούμενοι μήπως οι Τούρκοι είχαν αποδείξεις για την επικείμενη εξέγερση, καθυστερούσαν την αναχώρησή τους.

Τελικά ο Π. Πατρών Γερμανός, ο Λόντος και άλλοι πρόκριτοι κίνησαν για την Τριπολιτσά. Στα Καλάβρυτα, όμως, που ανταμώθηκαν και με άλλους προεστούς, ξανασυζήτησαν τον πηγεμό τους.

Συνειδητοποιώντας ότι η Επανάσταση θα ξεσπούσε και χωρίς την έγκρισή τους, θεώρησαν ότι δεν ήταν φρόνιμο να εμπιστευθούν τη ζωή τους στα χέρια των Τούρκων.

Ετσι πήραν την απόφαση να μην πάνε στην Τριπολιτσά. Και για να δικαιολογηθούν σοφίστηκαν ένα έξυπνο τέχνασμα:

Εγραψαν ένα γράμμα στον εαυτό τους, που τάχα τους το έστειλε ένας Τούρκος φίλος τους, που τους συμβούλευε να μην πάνε στην Τριπολιτσά, γιατί θα τους σκοτώσει ο Καϊμακάνης.

Το πλαστό γράμμα το παράδωσαν κρυφά σ’ έναν έμπιστό τους, στον οποίο εξήγησαν το ρόλο που θα έπαιζε.

Αφού τακτοποίησαν τα πράγματα κι αποχαιρέτησαν τον Τούρκο διοικητή των Καλαβρύτων, ξεκίνησαν στις 9 Μάρτη, σύμφωνα με το σχέδιο για να πάνε στην Τριπολιτσά, συνοδευόμενοι από τον Τούρκο απεσταλμένο του Καϊμακάνη κι από ένα δερβίση.

Οταν έφθασαν στις Καστάνες, ο άνθρωπός τους με το πλαστό γράμμα τους πλησίασε, υποκρινόμενος τον φοβισμένο οδοιπόρο από την Τριπολιτσά και τους το παρέδωσε.

Αφού το διάβασαν προσποιήθηκαν τους τρομοκρατημένους κι οργισμένοι εξήγησαν το περιεχόμενό του στους Τούρκους συνοδούς, ότι ο Καϊιμακάνης θα τους σκοτώσει στην Τριπολιτσά.

Ετσι δικαιολογημένα επέστρεψαν στα Καλάβρυτα και την άλλη μέρα, 10 Μάρτη 1821, ο Αρχιεπίσκοπος Π. Πατρών Γερμανός, ο επίσκοπος Κερνίκης Προκόπιος και οι προύχοντες Ανδρέας Ζαΐμης, ο Ασημάκης Φωτήλας, ο Ανδρέας Λόντος, ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος κι ο Σωτήρης Χαραλάμπης, αποφάσισαν να καταφύγουν για ασφάλεια στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας.

Παρά τις διαβεβαιώσεις του Καϊμακάνη ότι τα όσα γράφει ο Τούρκος φίλος τους στο γράμμα είναι ψέματα και τις συστάσεις των άλλων που πήγαν στην Τριπολιτσά εκείνοι δεν πήγαν.

Επειδή όμως φοβήθηκαν μήπως όλοι μαζί συναγμένοι στην Αγία Λαύρα κινήσουν τις υποψίες των Τούρκων στα Καλάβρυτα και τους συλλάβουν, αποφάσισαν, για να αποφύγουν τη σύλληψή τους, να κρυφτούν, διασκορπιζόμενοι.

Ετσι ο Π. Πατρών Γερμανός και ο Ζαΐμης πήγαν στα Μεζερά (Αίγιο) και οι άλλοι σε άλλα μέρη.⁵

Ο Ιωάννης Φιλήμων

Οι ιστορικοί της εποχής G. Finlay, Σ. Τρικούπης και Ι. Φιλήμων αναφέρουν ότι γύρω στα 1840 οι κοινωνικοπολιτικές ομάδες, αρχιερείς και πρόκριτοι,

άρχισαν την προσπάθεια της παραποίησης των συμβάντων που συνδέονται με τον Π. Πατρών Γερμανό και τους προκρίτους της Αχαΐας κι απερίφραστα καταγγέλλουν την πλαστογράφηση του περιστατικού της μετάβασης κι άφιξης του Π. Πατρών Γερμανού και των προεστών της Αχαΐας στην Αγία Λαύρα.

Οι κοτζαμπάσηδες κι ο ανώτερος κλήρος τοποθέτησαν το ξεκίνημα της Επανάστασης στη Μονή της Αγίας Λαύρας των Καλαβρύτων, συμπληρώνοντας έτσι την πλαστογραφημένη έναρξη της Επανάστασης, με το Οθωνικό διάταγμα.

Ετσι πλάστηκε ο μύθος της Αγίας Λαύρας που εμφάνιζε τον Π. Πατρών Γερμανό να υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα, στις 25 Μάρτη, περιστοιχισμένο από κοτζαμπάσηδες κι οπλαρχηγούς.

Οι προύχοντες και το ανώτερο ιερατείο, σε καμιά περίπτωση δε θα μπορούσαν να καταργήσουν την Εθνική γιορτή της Πρωτοχρονιάς και να πλάσουν τον μύθο της Αγίας Λαύρας χωρίς την καθιέρωση της 25ης Μάρτη, ως επέτειο της Εθνικής γιορτής.

Κυκλοφορία του μύθου

Ο μύθος της Αγίας Λαύρας δεν κυκλοφόρησε πριν την έκδοση του Οθωνικού διατάγματος στις 15.3.1838, γιατί ακόμη δεν είχε πλαστεί, όπως αποδείχτηκε.

Ούτε καν ψίθυρος του μύθου αυτού υπήρχε, ούτε κι από κανένα νου είχε συλληφθεί.

Για το ανοσιούργημα αυτό της παραχάραξης του ’21, ποιοι και σε ποιον να διαμαρτυρηθούν.

Σύνταγμα τότε δεν υπήρχε που να εξασφαλίζει στοιχειώδεις ελευθερίες και οι αγωνιστές του ’21 βρίσκονταν υπό διωγμό από την Οθωνική απολυταρχία, με την καρμανιόλα να πλανάται πάνω από τα κεφάλια τους.

Μερικοί είχαν πεθάνει, άλλοι ήταν στις φυλακές κι άλλοι εγκατέλειπαν τα χώματα, που με το αίμα τους ελευθέρωσαν, για να γλιτώσουν από την τρομοκρατία της βαυαρικής κατοχής.

«Υψωσις της σημαίας της Επαναστάσεως εις την Αγίαν Λαύραν» – Βρυζάκης

Ο θρύλος της Αγία Λαύρας, κατά τον ιστορικό Ι. Φιλήμονα, κυκλοφόρησε το 1840, χωρίς να ελεγχθεί.

Η διάδοση του θρύλου αυτού βοηθήθηκε από τη ζωγραφική σύνθεση του Βρυζάκη (1814 – 1878) «Υψωσις της σημαίας της Επαναστάσεως εις την Αγίαν Λαύραν», που είναι φανταστική, και φιλοτεχνήθηκε το 1851.

Σημειώσεις:

[1]. «Οθωνας η Μοναρχία» Δημ. Φωτιάδη, σελ. 220.
[2]. «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» Τόμος 10, Γιάνη Κορδάτου, σελ. 120.
[3]. «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» Τόμος 10, Γιάνη Κορδάτου, σελ. 387-388.
[4]. «Η Επανάσταση του ’21», Τόμος Ι, Δημ. Φωτιάδη, σελ. 23.
[5]. «Η Επανάσταση του ’21», Τόμος Ι, Δημ. Φωτιάδη, σελ. 23-25, και «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας» Τόμος 10, Γιάνη Κορδάτου, σελ. 132-133.