Ζήτημα αιχμής η ουσιαστική προστασία των ανέργων

Ζήτημα αιχμής η ουσιαστική προστασία των ανέργων

Phasma

Σταθερά υψηλά ποσοστά συνεχίζει να καταγράφει η ανεργία, παρά τις «αισιόδοξες» προβλέψεις και τις μεγαλόστομες εξαγγελίες της κυβέρνησης. Ακόμα και τα επίσημα στοιχεία είναι αμείλικτα: Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), το ποσοστό ανεργίας ήταν 27,8% τον Οκτώβρη του 2013, έναντι 27,7% τον περασμένο Σεπτέμβρη. Ιδιαίτερα στους νέους 15 - 24 ετών, το ποσοστό ανεργίας σκαρφάλωσε στο 57,9%, από 51,9% το Σεπτέμβρη.

Αντίστοιχα, ο ΟΑΕΔ κατέγραψε 1.065.456 ανέργους στα μητρώα του το Νοέμβρη του 2013, αριθμός αυξημένος κατά 45.653 άτομα σε σύγκριση με τον Οκτώβρη. Οσο για τον αριθμό των ανέργων που δικαιούνται επίδομα, αυτός είναι τραγικά μικρός. Μόλις το 12,3% των εγγεγραμμένων, δηλαδή 131.089 άνεργοι, δικαιούται είτε την τακτική επιδότηση, είτε το επίδομα των εποχικά απασχολούμενων από τον ΟΑΕΔ. Η συντριπτική πλειοψηφία παλεύει να επιβιώσει χωρίς να παίρνει ούτε τα ψίχουλα του επιδόματος.
Η ανεργία είναι φαινόμενο σύμφυτο με τον καπιταλισμό. Σε συνθήκες κρίσης αυξάνεται ανεξέλεγκτα και προκαλεί επιπλέον δυσκολίες στο αστικό σύστημα να τη διαχειριστεί. Η «συνταγή» είναι βέβαια ίδια σε ανάκαμψη και κρίση: Ανακυκλώνουν την ανεργία, τη μοιράζουν ανάμεσα στους ανέργους, την εναλλάσσουν με διαστήματα κακοπληρωμένης δουλειάς, μέσα από τα διάφορα προγράμματα που εξαγγέλλουν και υλοποιούν σε συνεργασία με την ΕΕ.

Τέτοια είναι οι συμβάσεις 5μηνης διάρκειας στο πλαίσιο της «κοινωφελούς εργασίας», τα προγράμματα «πρακτικής άσκησης» και μαθητείας για νέους, η κατάρτιση και επανακατάρτιση των ανέργων, που επιπλέον εφοδιάζουν με πάμφθηνους και χωρίς δικαιώματα εργαζόμενους τόσο τις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα όσο και τους επιχειρηματικούς ομίλους. Δίπλα στα προγράμματα διαχείρισης της ανεργίας, επιστρατεύονται και οι «παροχές» πτωχοκομείου, με τις οποίες ΟΑΕΔ και κυβέρνηση στοχεύουν στην εξαπάτηση και την κοροϊδία των ανέργων.

Σύγχρονος εργασιακός μεσαίωνας

Για τους ανέργους που εντάσσονται στα διάφορα προγράμματα, είναι άγνωστα ακόμα και αυτά τα συρρικνωμένα στοιχειώδη δικαιώματα, που αφορούν στο μισθό, στην ασφάλιση, στις άδειες, στα επιδόματα. Ορισμένα παραδείγματα:

1. Στα προγράμματα της «κοινωφελούς εργασίας», όπου αυτή την περίοδο τοποθετούνται δεκάδες χιλιάδες άνεργοι, δεν ισχύει ο κατώτερος μισθός της ΕΓΣΣΕ. Οι μηνιαίες αποδοχές τους έχουν συμπιεστεί στα 490 ευρώ και στα 425 ευρώ, για μεγαλύτερους και μικρότερους των 25 ετών αντίστοιχα. Στους προηγούμενους γύρους υλοποίησης του προγράμματος, οι εργαζόμενοι έμεναν απλήρωτοι για μήνες. Σημαντικά προβλήματα προκύπτουν όσον αφορά στις συνθήκες δουλειάς και τα μέτρα προστασίας τους.

2. Ακόμα χειρότερες είναι οι συνθήκες για τους περίπου 45.000 άνεργους νέους, που το προηγούμενο διάστημα εντάχθηκαν στο πρόγραμμα «Επιταγή Εισόδου στην αγορά εργασίας» (voucher). Μέσα από το πρόγραμμα οι επιχειρήσεις εξασφάλισαν τζάμπα εργαζόμενους για πέντε μήνες κάτω από την ταμπέλα της «πρακτικής άσκησης». Στην «Επιταγή Εισόδου» οι νέοι δεν πληρώνονται καν κάθε μήνα, αλλά πρέπει να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα για να πάρουν 2.300 ευρώ, αν είναι απόφοιτοι ΑΕΙ/ΤΕΙ και 2.000 ευρώ οι υπόλοιποι. Μάλιστα, στην περίπτωση που δεν καταφέρουν να φτάσουν ως το τέλος του πεντάμηνου, μιας και πρέπει να πληρώνουν από την τσέπη τους τα καθημερινά έξοδά τους για να πηγαίνουν στη δουλειά, δεν δικαιούνται καμία αποδοχή για το διάστημα που εργάστηκαν.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί η απαγόρευση της απεργίας στους απασχολούμενους με τέτοια προγράμματα, με άθλια επιχειρήματα από την πλευρά της κυβέρνησης και της εργοδοσίας, όπως ότι δεν είναι εργαζόμενοι αλλά «ωφελούμενοι», «πρακτικά ασκούμενοι» και άλλα παρόμοια.

Εμπαιγμός για τους ανέργους

Δίπλα στην εκμετάλλευση των προγραμμάτων, «φουντώνει» και η εξαπάτηση των ανέργων από τον κρατικό μηχανισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο εμπαιγμός - όπως αποδείχθηκε - με την πολυδιαφημισμένη επέκταση του επιδόματος ανεργίας, ύψους 200 ευρώ, στους μακροχρόνια ανέργους ηλικίας από 20 έως 66 ετών, αντί των ηλικιών 45 έως 65 ετών που ίσχυε μέχρι πρότινος. Κι αυτό επειδή οι δικαιούχοι περιορίζονται σε αυτούς που έχουν ήδη λάβει 12μηνη τακτική επιδότηση, η διάρκεια της οποίας θα πρέπει να μην έχει λήξει για διάστημα μεγαλύτερο των δύο μηνών.
Επιπλέον, το όριο για το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα των δικαιούχων «κατέβηκε» στα 10.000 από 12.000 ευρώ. Η προϋπόθεση αυτή αποκλείει τη συντριπτική πλειοψηφία των μακροχρόνια ανέργων, αφού το εισόδημα το οποίο λαμβάνεται υπόψη είναι αυτό που ο άνεργος είχε πριν τη 12μηνη επιδότησή του, δηλαδή όταν εργαζόταν. Η «παροχή», επομένως, αφορά μόνο όσους αμείβονταν με πολύ χαμηλό μισθό, εξασφάλισαν τις προϋποθέσεις για τη 12μηνη επιδότηση και κατά κανόνα δεν υπάρχει άλλο μέλος στην οικογένειά τους, αφού η προϋπόθεση αφορά το οικογενειακό εισόδημα.
Την ίδια στιγμή, στον προϋπολογισμό του για το 2014, ο ΟΑΕΔ ψαλίδισε τα κονδύλια για τους ανέργους κατά 121 εκατομμύρια ευρώ, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, που έχει στόχο να ροκανίσει κοινωνικές δαπάνες, προκειμένου να περισσεύει περισσότερο κρατικό χρήμα για τους επιχειρηματικούς ομίλους. Ως αποτέλεσμα, οι «παροχές» στους μακροχρόνια ανέργους αποδεικνύονται ανακατανομή των ελάχιστων κονδυλίων στο πλέον εξαθλιωμένο μέρος των ανέργων, με τη συντριπτική πλειοψηφία τους να παραμένει χωρίς καμία επιδότηση, πόσο μάλλον ουσιαστική προστασία.

Πρόβλημα σύμφυτο με τον καπιταλισμό

Για τα αίτια της ανεργίας και τη διέξοδο που συμφέρει το λαό, το ΚΚΕ σημείωνε στην αιτιολογική έκθεση της Πρότασης Νόμου, που κατέθεσε αλλεπάλληλες φορές, διεκδικώντας «άμεσα μέτρα για την προστασία των ανέργων, των αυτοαπασχολούμενων και των μικρομεσαίων αγροτών»:
«Το πρόβλημα της ανεργίας, που μαστίζει τους εργαζόμενους και πλήττει ιδιαίτερα τη νεολαία και τις γυναίκες, δεν είναι ένα νέο ούτε πρόσκαιρο και προσωρινό φαινόμενο. Είναι σύμφυτο του κοινωνικού - οικονομικού συστήματος στο οποίο ζούμε, των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.
Η ανεργία αξιοποιείται για να ασκηθεί πίεση από το κεφάλαιο και την εργοδοσία στους εργαζόμενους, ώστε να προωθηθούν πρωτοφανή αντεργατικά μέτρα που από χρόνια βρίσκονται στο στόχαστρο του κεφαλαίου, όπως η κατάργηση ουσιαστικά των συλλογικών συμβάσεων και η προώθηση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, για να μειωθούν ακόμα περισσότερο η τιμή της εργατικής δύναμης και οι μισθοί των εργαζομένων.
Ταυτόχρονα, η ανεργία αξιοποιείται για να συντηρείται ένα κλίμα τρομοκρατίας στους χώρους εργασίας, με την απειλή απόλυσης, ώστε να κάμπτονται οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων.
Στις σημερινές συνθήκες της κρίσης, που είναι κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, η ανεργία γίνεται εφιάλτης για τους εργαζόμενους. Η κρίση καταστρέφει παραγωγικές δυνάμεις και πλήττει, πριν από όλα, την κύρια παραγωγική δύναμη που είναι η εργατική τάξη, διογκώνοντας την ανεργία.
Η ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας μπορεί να γίνει μόνο στο πλαίσιο μιας άλλης οργάνωσης της κοινωνίας, όπου τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής θα είναι κοινωνική ιδιοκτησία, με ολόπλευρη στήριξη των μικροπαραγωγών της πόλης και του χωριού στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδιασμού, με κριτήριο τα συμφέροντα της χώρας και των εργαζομένων. Μόνο σε αυτές τις συνθήκες, όπου δε θα υπάρχει το κυνήγι του καπιταλιστικού κέρδους, θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την εξάλειψη της ανεργίας».

Πλαίσιο για την προστασία των ανέργων

Κάτω απ' αυτό το πρίσμα, σήμερα είναι αναγκαίο να δυναμώσει η πάλη των σωματείων και των άλλων φορέων του κινήματος για την ουσιαστική προστασία των ανέργων, με αιτήματα όπως αυτά για τα οποία παλεύουν τα ταξικά συνδικάτα:

• Επίδομα ανεργίας για όλη την περίοδο της ανεργίας.
• Επίδομα ανεργίας στα 600 ευρώ.
• Το διάστημα της ανεργίας να αναγνωρίζεται ως συντάξιμος χρόνος χωρίς επιβάρυνση των ανέργων.
• Οσο διαρκεί η ανεργία, οι άνεργοι και τα μέλη της οικογένειάς τους να έχουν πλήρη και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
• Κανένας πλειστηριασμός σε σπίτι λαϊκής οικογένειας.
• Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους. Κατοχύρωση του 35ωρου, 7ωρου, 5ήμερου και διασφάλιση της κυριακάτικης αργίας. Απαγόρευση όλων των ελαστικών μορφών απασχόλησης και κάθε μορφής ανασφάλιστης εργασίας. Μονιμοποίηση όλων χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
• Απλοποίηση των προϋποθέσεων για τη χορήγηση του επιδόματος ανεργίας, επέκτασή του σε όσους έκλεισαν τα μαγαζιά τους ή εργάζονται περιστασιακά.
• Μείωση 30% των τιμολογίων ΔΕΚΟ με παράλληλη απαγόρευση της διακοπής παροχής νερού, ρεύματος και σταθερού τηλεφώνου.
• Χορήγηση δωρεάν κάρτας απεριορίστων διαδρομών στις αστικές συγκοινωνίες.
• Διαγραφή χρεών από τόκους και πάγωμα αποπληρωμής δανείων για όσο καιρό κάποιος είναι άνεργος.
• Επιδότηση ενοικίου στο 100% της αξίας του από το κράτος.
• Κρατική αγορά συγκέντρωσης και διάθεσης τροφίμων σε ανέργους.
• Δημιουργία κρατικών πρατηρίων για ανάγκες ένδυσης, υπόδησης, ατομικής υγιεινής σε τιμές κόστους.
• Δωρεάν παροχή πακέτου απαραίτητων σχολικών ειδών για τα παιδιά των ανέργων.
• Πλήρης κάλυψη του κόστους των σπουδών για φοιτητές που οι γονείς τους είναι άνεργοι και φτωχοί αγρότες.
• Καμία απόλυση συμβασιούχων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Προσλήψεις στους τομείς Υγείας, Πρόνοιας, Εκπαίδευσης και σε άλλα έργα κοινωνικών υποδομών για μείωση της ανεργίας και κάλυψη των μεγάλων κενών που υπάρχουν, σε θέσεις εργασίας μόνιμης, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
• Να αρθεί ο περιορισμός για τα παιδιά των ανέργων που δε γίνονται δεκτά σήμερα στους Παιδικούς Σταθμούς.
• Να χορηγηθεί ετήσιο εφάπαξ βοήθημα 1.000 ευρώ για κάθε παιδί των εργαζομένων και των ανέργων, από 100 ευρώ που ισχύει σήμερα.
• Ολα τα χρήματα, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσής τους, που εισρέουν στον ΟΑΕΔ για την επιχορήγηση των επιχειρήσεων, να διατεθούν για την κάλυψη των αναγκών των ανέργων.
• Αύξηση της αποζημίωσης σε εργάτες και τεχνίτες λόγω απόλυσης, στο ύψος της αποζημίωσης που καταβάλλεται στους υπαλλήλους, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 2112/1920. Κατάργηση των Προεδρικών Διαταγμάτων που ισοπέδωσαν αποζημιώσεις.
• Κατάργηση της Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) που χωρίζει τους νέους εργαζόμενους σε πάνω και κάτω των 25 ετών.
• Ενιαίο σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης, στην ευθύνη του υπουργείου Παιδείας, που θα δίνει τη δυνατότητα στο σπουδαστή να ειδικεύεται στο επάγγελμα, με βάση τις σύγχρονες εξελίξεις στην επιστήμη και την τεχνολογία.
• Ολοι οι εργαζόμενοι μαθητές - σπουδαστές να δουλεύουν 6ωρο με αποδοχές 8ωρου. Την περίοδο των εξετάσεων άδεια από τη δουλειά με αποδοχές.
• Πρακτική άσκηση με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.