Τα εγκλήματα του καπιταλισμού

(Με αφορμή τη νέα όξυνση του αντικομμουνισμού)

Associated Press

Βιετνάμ, 8-6-1972

«Το κεφάλαιο γεννιέται βουτηγμένο από την κορυφή ως τα νύχια στο αίμα και στη βρωμιά... στάζοντας αίμα απ' όλους τους πόρους... Με 10% κέρδος αισθάνεται τον εαυτό του σίγουρο... με 20% γίνεται ζωηρό, με 50% γίνεται θετικά παράτολμο, με 100% τσαλαπατάει όλους τους ανθρώπινους νόμους, με 300% δεν υπάρχει έγκλημα που να μη ριψοκινδυνέψει να το διαπράξει...».
(Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τ. 1, σελ. 785)
Πράγματι, πώς εδραιώθηκε και αναπτύχθηκε ο καπιταλισμός, από τα γεννοφάσκια του έως την αυγή του 20ού αιώνα;
-- Μέσα από τη βίαιη μετατροπή εκατομμυρίων αγροτών σε μισθωτούς εργάτες: «Ετσι, ο αγροτικός πληθυσμός, που με τη βία τον απαλλοτρίωσαν (...) υποτάχθηκε με τερατώδικους τρομοκρατικούς νόμους, με μαστιγώσεις, με στιγματισμούς και με βασανιστήρια σε μια πειθαρχία τέτοια που απαιτεί το σύστημα της μισθωτής εργασίας»¹.
-- Μέσα από τη στυγνή εκμετάλλευση των εργατών, με εξοντωτικούς όρους εργασίας και μισθούς που μόλις επαρκούσαν - και πολύ συχνά δεν επαρκούσαν - για την επιβίωσή τους. Ενδεικτική των άθλιων όρων ζωής και εργασίας της νεαρής εργατικής τάξης είναι μια βρετανική Εκθεση για την Κατάσταση του Εργαζόμενου Πληθυσμού το 1842, που μεταξύ άλλων ανέφερε πως το μέσο προσδόκιμο ζωής για τους εργάτες στη βιομηχανική πόλη του Λίβερπουλ δεν ξεπερνούσε τα 15 χρόνια, ενώ στο Μάντσεστερ «σχεδόν το 54% των παιδιών των εργατών πεθαίνουν πριν τα πέμπτα τους γενέθλια»².

Motion Team

Θεσσαλονίκη 2003, αντιπολεμική κινητοποίηση ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ

-- Μέσα από την εκτεταμένη εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας (ανήλικων ακόμα και 5 - 6 χρόνων). Τα παιδιά ήταν πιο «υπάκουοι» εργάτες - υπό την απειλή και του ξύλου -, πιο φτηνοί και δεν συνδικαλίζονταν. Το 1900 στις ΗΠΑ εργάζονταν επίσημα στη βιομηχανία 2.000.000 παιδιά κάτω των 15 ετών (Federal Census, 1900).
Σε πόσα εκατομμύρια μετριούνται άραγε όλα τα παραπάνω θύματα του καπιταλισμού; Αγνωστο. Η εργατική ζωή είναι πολύ ασήμαντη, φτηνή και αναλώσιμη για να καταγραφεί η απώλειά της, τότε από τους αστούς ή σήμερα από την αστική ιστοριογραφία...
Αυτό που είναι δεδομένο, είναι βεβαίως η απάντηση των καπιταλιστών απέναντι στους εργάτες που τολμούσαν να σηκώσουν κεφάλι: Τρομοκρατία, φυλακή, εξορία ή ακόμα και θάνατος. Το 1877 - 1879 π.χ. στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ εκτελέστηκαν στην αγχόνη 20 απεργοί ανθρακωρύχοι που είχαν αντιδράσει στη μείωση των μισθών τους, ενώ μόνο τις 3 πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα δολοφονήθηκαν από τις επίσημες δυνάμεις καταστολής του αστικού κράτους (αστυνομία, στρατός), τους ιδιωτικούς στρατούς των εργοδοτών και διάφορες ακροδεξιές παρακρατικές ομάδες 682 εργάτες.
Χιλιάδες και χιλιάδες εργαζόμενοι (με πρωτοπόρους τους «εγκληματίες» κομμουνιστές) παγκοσμίως έδωσαν τη ζωή τους αγωνιζόμενοι γι' αυτά τα - έστω και πενιχρά - δικαιώματα και κατακτήσεις που γνωρίζουμε σήμερα (που και αυτά, σε περίοδο υποχώρησης του διεθνούς εργατικού - κομμουνιστικού κινήματος και καπιταλιστικής κρίσης, τα παίρνουν πίσω).

Αποικιοκρατία και δουλεμπόριο

Μόνο από το φονικό αμπάρι του αεράδικου πλοίου «FRIENDSHIPGAS » ανασύρθηκαν το 2008 8 νεκροί ναυτεργάτες

Ομως, ο καπιταλισμός δεν αρκέστηκε μόνο στη δολοφονική εκμετάλλευση του δικού του λαού. Τουναντίον, οι ενδογενείς ανάγκες και οι αδηφάγες ορέξεις του για περισσότερα κέρδη, φτηνό εργατικό δυναμικό, πρώτες ύλες και αγορές είχαν ως αποτέλεσμα ένα ακόμη μελανό κεφάλαιο στην ιστορία του: Αυτό της αποικιοκρατίας. Οταν η βίαιη κατάληψη και εκμετάλλευση εδαφών και λαών έφτασε στο αποκορύφωμά της το 1914, σχεδόν το 1/2 του πλανήτη και το 1/3 του πληθυσμού του τελούσαν υπό την αποικιακή εκμετάλλευση μόλις 6 καπιταλιστικών κρατών.
Αμέτρητες υπήρξαν οι πολεμικές επιχειρήσεις κατάκτησης ή καταστολής των εντόπιων λαών, που στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν συντριπτικά άνισες και συχνά κατέληγαν σε σφαγές. Το διάστημα 1857 - 1867 οι Βρετανοί εξολόθρευσαν κοντά 10.000.000 Ινδούς στην προσπάθειά τους να τους καθυποτάξουν. Η αποικιακή εκμετάλλευση του Κονγκό από τους Βέλγους το 1885 - 1908 άφησε πίσω της 10 - 15.000.000 νεκρούς³. Η ομηρία μελών της οικογένειας των εργατών καθώς και η τιμωρία τους με ακρωτηριασμό υπήρξαν συνήθης πρακτική των εταιρειών εκμετάλλευσης καουτσούκ, κ.λπ. στο Κονγκό⁴. Ολόκληρα έθνη, όπως οι αυτόχθονες της Βόρειας, Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, της Αυστραλίας, κ.ά., σχεδόν αφανίστηκαν. Ο ΟΗΕ υπολογίζει τα θύματα του δουλεμπορίου σε 17.000.000 (με άλλες εκτιμήσεις να κάνουν λόγο ακόμα και για 60.000.000)⁵. Τα υπερκέρδη από το εμπόριο και την εργασία των δούλων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του καπιταλισμού στις ΗΠΑ και όχι μόνο⁶.
Η αποδόμηση της αποικιοκρατίας θα συντελεστεί βασικά μόλις στις δεκαετίες του 1950 - 1970, υπό το βάρος και των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων που αναπτύχθηκαν στις εν λόγω χώρες (με τη σημαντική ηθική και υλική υποστήριξη της «εγκληματικής» ΕΣΣΔ), δίχως βέβαια αυτό να σημαίνει πως έπαψε ταυτόχρονα και η ποικιλόμορφη εκμετάλλευση των λαών από τους ντόπιους και διεθνείς καπιταλιστές.

Πόλεμος

Οι οξύτατοι ανταγωνισμοί μεταξύ των καπιταλιστών διαφόρων κρατών επέφεραν πολυάριθμες εθνοκαθάρσεις, τοπικές και περιφερειακές συγκρούσεις, καθώς και δύο παγκόσμιους πολέμους. Εκατομμύρια άνθρωποι του μόχθου αλληλοσφάχτηκαν στο βωμό της εξυπηρέτησης των συμφερόντων των ολιγαρχών του πλούτου (καλυπτόμενων πίσω από «πατριωτικούς» ή «θρησκευτικούς» μανδύες).
Σε 9.500.000 νεκρούς και 20.000.000 τραυματίες (εκ των οποίων 3.500.000 έμειναν ανάπηροι) υπολογίζονται τα θύματα της πρώτης παγκόσμιας αιματοβαμμένης αναδιανομής του κόσμου (1914 - 1918). Οι νεκροί του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1939 - 1945) ξεπέρασαν τα 50.000.000⁷. Σε 20.000.000 αποτιμά ο ΟΗΕ τους νεκρούς των 120 και πλέον πολεμικών συγκρούσεων που σημειώθηκαν την περίοδο 1945 - 1991 και 3.000.000 το 1991 - 2005. Συνολικά οι νεκροί από πολέμους τον 20ό αιώνα άγγιξαν τα 110.000.000, καθιστώντας τον 5 φορές πιο φονικό από ό,τι ο 19ος και 3 φορές πιο φονικό από ό,τι οι 4 προηγούμενοι αιώνες μαζί⁸.
Από τα πολεμικά εγκλήματα του καπιταλισμού στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε ενδεικτικά τον πόλεμο της Κορέας (1950 - 1953) με 4.500.000 νεκρούς (τα 3/4 άμαχοι), καθώς και τον πόλεμο των Γάλλων στην Ινδοκίνα (1946 - 1955) και κατόπιν των Αμερικανών στο Βιετνάμ (1956 - 1975), που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 3.000.000 ανθρώπους, οι οποίοι πάλευαν για την ανεξαρτησία τους.
Να σημειώσουμε πως τα παραπάνω - όπως και συνολικά τα εγκλήματα του καπιταλισμού - διεκπεραιώθηκαν με τη βούλα κάθε είδους πολιτικού διαχειριστή της εξουσίας του κεφαλαίου: Ετσι, στη σφαγή του βιετναμικού λαού έβαλαν την υπογραφή τους τόσο ο «συντηρητικός» Ρ. Νίξον όσο και ο «προοδευτικός» Τζ. Κένεντι πρωτύτερα. Την αιματηρή καταστολή του αλγερινού λαού (καθώς και της Ινδοκίνας, του Μαρόκου, της Τυνησίας, κ.ά.) ξεκίνησε ο «σοσιαλιστής» Πρόεδρος της Γαλλίας Β. Οριόλ και συνέχισαν οι «δεξιοί» Ρ. Κοτί και Ντε Γκολ. Τη Γιουγκοσλαβία (πιο πρόσφατα, το 1999) αιματοκύλισαν από κοινού Αμερικανοί Δημοκρατικοί (Μπ. Κλίντον), Βρετανοί Εργατικοί (Τ. Μπλερ), Ιταλοί «νεοκομμουνιστές» (Μ. Ντ' Αλέμα), κ.ο.κ.

Δικτατορίες - φασισμός

Δεκάδες δικτατορικά καθεστώτα διαφόρων μορφών εγκαθιδρύθηκαν απ' άκρη σ' άκρη της υφηλίου στη διάρκεια του 20ού αιώνα, με την άμεση παρότρυνση και στήριξη του κεφαλαίου (και των διεθνών στηριγμάτων του, όπως ο αμερικανικός ή ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός), προκειμένου να ξεπεραστούν οι εσωτερικές δυσκολίες του, να καθυποταχθεί το λαϊκό κίνημα και γενικότερα να θωρακιστεί η εξουσία του. Ως συνέπεια, εκατομμύρια άνθρωποι φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν, «εξαφανίστηκαν» και δολοφονήθηκαν.
Ο φασισμός - ναζισμός, ως μορφή της δικτατορίας του κεφαλαίου, προκρίθηκε τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 από τμήματα της αστικής τάξης σε μια σειρά από χώρες ως «λύση» εξόδου από την καπιταλιστική κρίση, αντιμετώπισης της ριζοσπαστικοποίησης πλατιών μαζών του εργαζόμενου πληθυσμού και προετοιμασίας για τον επερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Ο Μπ. Μουσολίνι δεν θα μπορούσε να είχε καταλάβει την εξουσία στην Ιταλία δίχως τις «ευλογίες» των Ιταλών βιομηχάνων, του αστικού πολιτικού κόσμου και του Βατικανού, που κυριολεκτικά του παρέδωσαν την ηγεσία της χώρας στο πιάτο.
Αντίστοιχα, ο Χίτλερ δεν θα είχε ανέλθει στην εξουσία αν δεν είχε την αποφασιστική πολιτική και οικονομική στήριξη της συντριπτικής μερίδας των Γερμανών βιομηχάνων και τραπεζιτών (που χρηματοδότησαν το περιβόητο «Ταμείο του Χίτλερ»). Στη συνέχεια οι ίδιοι αποκόμισαν αμύθητα κέρδη από το καθεστώς του «γύψου» που επέβαλαν οι ναζί στη Γερμανία, από τον πόλεμο, αλλά και από την εκτεταμένη χρήση σκλάβων - εργατών από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δεκάδες χιλιάδες εξ αυτών άφησαν την τελευταία τους πνοή δουλεύοντας υπό εξοντωτικές συνθήκες στα εργοστάσια μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων, όπως η «Krupp», η «I. G. Farben», η «Volkswagen», η «Heinkel», κ.ά. Μόνο από το Μαουτχάουζεν άντλησαν σκλάβους - εργάτες 45 εταιρείες. Οι δεσμοί αυτοί αίματος μεταξύ ναζισμού και μονοπωλίων καταγράφηκαν λεπτομερώς στις δίκες της Νυρεμβέργης, ωστόσο ελάχιστοι από τους κατηγορούμενους για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας καταδικάστηκαν (και αυτοί αμνηστεύτηκαν λίγο αργότερα για να μετάσχουν στη μεταπολεμική αντικομμουνιστική εκστρατεία), ενώ οι ευθύνες τους θάφτηκαν στη λήθη⁹.
Σημαντικό όμως ρόλο στην οικονομική και στρατιωτική ισχυροποίηση της Γερμανίας προπολεμικά έπαιξαν και τα μονοπώλια των «δημοκρατικών» καπιταλιστικών κρατών: Τόσο η «Ford», η «General Motors», η «General Electric», η «Standard Oil» (η σημερινή «ExxonMobil»), η IBM, η τράπεζα Chase Manhattan, κ.ά. έκαναν τεράστιες επενδύσεις στη ναζιστική Γερμανία, επωφελούμενες του «εξαιρετικού» επιχειρηματικού περιβάλλοντος που προσέφερε, αλλά και συμμεριζόμενες τον αντικομμουνιστικό προσανατολισμό της. Τόσο ο πρόεδρος της IBM, T. Watson, όσο και ο πρόεδρος της «Ford», H. Ford, τιμήθηκαν για τις υπηρεσίες τους στο Γ' Ράιχ παρασημοφορούμενοι από τον ίδιο τον Χίτλερ το 1937 και το 1938, αντίστοιχα.
Και όμως, το Ιδρυμα Φορντ (Ford Foundation) υπήρξε μεταπολεμικά ένας από τους βασικότερους χρηματοδότες παγκοσμίως στην «παραγωγή» και προώθηση της «μαύρης ιστορίας του κομμουνισμού» (σε συνεργασία με τη CIA), μέσα από πανεπιστημιακά ιδρύματα, εκδόσεις, δημοσιεύματα στον Τύπο, αλλά και «αντισταλινικές» αριστερές οργανώσεις, κ.λπ. Το ίδιο και το Ιδρυμα Ροκφέλερ, κ.ά.¹⁰.Πάνω σε αυτές τις «έγκυρες» αναλύσεις «πατά» μέχρι τις μέρες μας η αντικομμουνιστική αναθεώρηση της Ιστορίας στη διαχρονική της προσπάθεια να διαστρεβλώσει τις συνειδήσεις των λαών.
Σε όλες ανεξαιρέτως τις υπό ναζιστική κατοχή χώρες υπήρξαν σημαντικά τμήματα της αστικής τάξης που έκαναν χρυσές δουλειές πάνω στην πείνα και το θάνατο των λαών των χωρών τους, χρηματοδότησαν τα ένοπλα αστικά σώματα που αντιμάχονταν τους αντάρτες (ως επί το πλείστον κομμουνιστές «εγκληματίες»), για να «αναβαπτιστούν» μετά τον πόλεμο σε «εθνικόφρονες» και «ευεργέτες», πρωτοπόροι στον αγώνα κατά του «κομμουνιστικού κινδύνου», πάντοτε όμως εκμεταλλευτές του ιδρώτα του εργαζόμενου λαού.

Εγκλήματα δίχως τέλος

Στα αναρίθμητα εγκλήματα του καπιταλισμού περιλαμβάνεται ακόμη η «λευκή» (αστική) τρομοκρατία στη Ρωσία το διάστημα 1917 - 1922 με 300.000 νεκρούς μεταξύ του άμαχου πληθυσμού, στη Φινλανδία μετά την επανάσταση του 1918 με 22.500 εκτελεσθέντες και νεκρούς στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στη Βουλγαρία από τη δικτατορία του Τσαγκόφ το 1923 με 30.000 νεκρούς, στην Κίνα από τους αστούς εθνικιστές το 1927 - 1928 με 300.000 κομμουνιστές νεκρούς, στην Ισπανία από τις δυνάμεις του Φράνκο το 1936 και έπειτα με δεκάδες (κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για εκατοντάδες) χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους, στην Ινδονησία από τη δικτατορία του Σουχάρτο το 1965 - 1966 με εκατοντάδες χιλιάδες κομμουνιστές νεκρούς, κ.ο.κ.
Περιλαμβάνονται επίσης η αναίτια (από στρατιωτικής άποψης) χρήση ατομικών όπλων από τις ΗΠΑ στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945 (που στοίχισε τη ζωή σε 200.000 και πλέον αμάχους), τα καθεστώτα φυλετικών διακρίσεων που ίσχυσαν σε μια σειρά από χώρες (απαρτχάιντ, Νότια Αφρική), η καταστροφή του περιβάλλοντος, και πολλά άλλα.

Οι συνέπειες της αντεπανάστασης

Το 1991 η «εγκληματική» ΕΣΣΔ έπαψε να υπάρχει. Τι επιπτώσεις είχε στους λαούς της το «βασίλειο της ελευθερίας» του καπιταλισμού; Φτώχεια, πείνα, θάνατο. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόνο την πρώτη δεκαετία από την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Ρωσία, πέθαναν πρόωρα 7.000.000 άνθρωποι, οι οποίοι ωστόσο θα ζούσαν, αν είχε διατηρηθεί το προηγούμενο (δηλαδή το σοβιετικό) προσδόκιμο ζωής. Αναφέρει σχετικά Εκθεση του 2005: «Δεδομένης της απουσίας πολέμων, λιμών ή επιδημιών, δεν έχει ξαναϋπάρξει ιστορικό προηγούμενο τέτοιας κλίμακας απωλειών» σε ανθρώπινες ζωές¹¹.
Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, 18 εκατομμύρια παιδιά στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες ζούσαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 σε συνθήκες «ακραίας φτώχειας». Στη Ρωσία και την Ουκρανία 1 στα 7 παιδιά υποσιτίζονταν, ενώ μέχρι πρότινος εξαλειφθείσες αρρώστιες θέριζαν (η Εσθονία π.χ. εμφάνιζε το 1999 το υψηλότερο ποσοστό φυματίωσης στον κόσμο). Το 2005 υπήρχαν επισήμως 150.000 άστεγα παιδιά στη Ρωσία (αριθμός που εκτιμάται από τη UNISEF ως πολύ χαμηλότερο του πραγματικού), ενώ 500.000 γυναίκες είχαν γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας¹².

Και τα εγκλήματα του καπιταλισμού συνεχίζονται

Τις τελευταίες 2 δεκαετίες ο αριθμός των βίαια εκτοπισμένων ανθρώπων από τις εστίες τους (λόγω πολέμων, διωγμών, κ.λπ.) σχεδόν διπλασιάστηκε, από 33,9 σε 65,6 εκατομμύρια (εκ των οποίων 5,5 εκατ. αφορούσαν τη Συρία, 2,5 εκατ. το «απελευθερωμένο» από τους ιμπεριαλιστές Αφγανιστάν και 1,4 εκατ. το Νότιο Σουδάν, όπου μαίνονται οι συγκρούσεις για τον έλεγχο των πετρελαίων). Το 51% όλων αυτών είναι παιδιά (στοιχεία Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, 2016).
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), σήμερα στον κόσμο, κάθε 15 δευτερόλεπτα ένας εργάτης πεθαίνει και 153 τραυματίζονται από «ατύχημα» ή ασθένεια στο χώρο εργασίας. Ετήσια, οι αριθμοί αυτοί «μεταφράζονται» σε 2.300.000 εργάτες νεκρούς και 317.000.000 τραυματίες. Στην ηγέτιδα χώρα του καπιταλισμού, τις ΗΠΑ, το 2015 καταγράφηκαν 2.905.900 εργατικά ατυχήματα, ενώ την τελευταία δεκαετία έχουν χάσει τη ζωή τους κοντά 50.000 εργάτες (στοιχεία ILO και USBureau of LaborStatistics).
Ταυτόχρονα, τα παιδιά συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης. Το 2000 η παιδική εργασία αφορούσε 246.000.000 παιδιά, εκ των οποίων τα 171.000.000 απασχολούνταν σε βαριές και επικίνδυνες εργασίες (στοιχεία ILO).
Το 2014 οι άνθρωποι που ζούσαν και εργάζονταν υπό καθεστώς «δουλείας» ανέρχονταν σε 35,8 εκατομμύρια (Global Slavery Index, 2014).
Ο αριθμός των υποσιτιζόμενων ανθρώπων στην υφήλιο αυξήθηκε από 850.000.000 το 1980 σε 1.000.000.000 το 2010. Το 2009 πέθαναν από την πείνα 8.100.000 παιδιά κάτω των 5 ετών (22.000 κάθε μέρα)¹³.
Ενα από τα πλέον ειδεχθή εγκλήματα του καπιταλισμού σε βάρος της ανθρώπινης ζωής έχει βεβαίως να κάνει με την εμπορευματοποίηση της Υγείας. Η περίπτωση της απειλής της Νότιας Αφρικής με εμπορικές κυρώσεις από τις ΗΠΑ (1999) και η συνεπακόλουθη προσφυγή 40 κολοσσών της φαρμακοβιομηχανίας εναντίον της, επειδή προτίθετο να κατασκευάσει φτηνό φάρμακο για το ΕΪΤΖ, είναι πράγματι χαρακτηριστική του εγκληματικού τρόπου που ο καπιταλισμός θέτει στο ζύγι την ανθρώπινη ζωή, τον πόνο και το θάνατο. Αρκεί να αναφέρουμε πως το 2016 υπήρχαν 36,7 εκατομμύρια προσβεβλημένοι από τη νόσο (εκ των οποίων τα 1,8 εκατ. παιδιά), ενώ κατέληξαν εξαιτίας της 1 εκατομμύριο άνθρωποι. Στη ζυγαριά του καπιταλισμού όμως βαραίνουν σαφώς περισσότερο τα τεράστια κέρδη που βγάζει από αυτήν την υπόθεση (11,8 δισ. δολάρια μόνο από τις 7 βασικότερες χώρες - πελάτες)¹⁴.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάθε χρόνο, περίπου 100.000.000 άνθρωποι εξωθούνται κάτω από τα όρια της φτώχειας προσπαθώντας να αντεπεξέλθουν στις ιατροφαρμακευτικές τους ανάγκες (WHO, FactSheet, no.323, December 2015). Συνολικά, σχεδόν το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε φάρμακα απαραίτητα για την επιβίωσή του λόγω κόστους, ενώ κάθε χρόνο πάνω από 13.000.000 παιδιά πεθαίνουν από αρρώστιες, οι οποίες κατά τ' άλλα θα μπορούσαν να αποτραπούν ή να αντιμετωπιστούν από τη σύγχρονη ιατρική. Μελέτη του American Journal of Public Health (2009) έδειξε πως κάθε χρόνο κοντά 45.000 Αμερικανοί έχαναν τη ζωή τους μην έχοντας ιατροφαρμακευτική ασφαλιστική κάλυψη.
Ολα τα παραπάνω δεν αποτελούν «φυσικά φαινόμενα». Είναι το αποτέλεσμα ενός σάπιου συστήματος που στηρίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Το διάστημα 2000 - 2014 ο παγκόσμιος πλούτος υπερδιπλασιάστηκε (από 117 σε 263 τρισ. δολάρια). Ωστόσο, τον πλούτο αυτό δεν τον καρπώνονται αυτοί που τον παράγουν. Ετσι, το 0,7% του παγκόσμιου πληθυσμού που είναι εκατομμυριούχοι (δηλαδή οι αστικές τάξεις όλων των χωρών) έχουν στην κατοχή τους το 44% του παγκόσμιου πλούτου. Για να το θέσουμε αλλιώς, 35 εκατομμύρια αστών διαθέτουν τριπλάσια περιουσία απ' ό,τι 4,3 δισεκατομμύρια εργαζομένων. Το «χάσμα» μεταξύ πλούσιων και φτωχών αυξήθηκε παγκοσμίως από 11 προς 1 το 1911, σε 35 προς 1 το 1950, 72 προς 1 το 1992, φτάνοντας σήμερα το 100 προς 1¹⁵.
Ως αποτέλεσμα της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης του 2008, 43.000.000 άνθρωποι έμειναν άνεργοι και πάνω από 200.000.000 έπεσαν κάτω από τα όρια της φτώχειας (στοιχεία ΟΗΕ, ILO). Την ίδια στιγμή, το διάστημα 2008 - 2014, οι εκατομμυριούχοι παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 54%, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι διπλασιάστηκαν (στοιχεία Credit Suisse). Στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 28, το 2012, το 16,9% του πληθυσμού βρισκόταν στα όρια της φτώχειας και το 9,9% τα είχε ξεπεράσει, ενώ 26.200.000 ήταν άνεργοι. Οι άστεγοι υπολογίζονταν σε 4.100.000 (στοιχεία Eurostat, Commission). Και όμως, το 2008 - 2013, οι εκατομμυριούχοι στην ΕΕ (πλην Βρετανίας) αυξήθηκαν κατά 850.000! (Credit Suisse).
Το 1997, ο ΟΗΕ (και όχι κάποια «κομμουνιστική προπαγανδιστική μηχανή») είχε τονίσει: «Πολλοί πιστεύουν ότι η εξάλειψη της φτώχειας δεν είναι οικονομικά εφικτή. Σε μια παγκόσμια οικονομία της τάξης των 25 τρισ. δολαρίων, αυτός ο ισχυρισμός είναι εξόφθαλμα λανθασμένος». Ακολούθως, υπολόγισε πως για την εξάλειψη της παγκόσμιας φτώχειας (βασική εκπαίδευση για όλους, στοιχειώδη σίτιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, κ.λπ.) θα απαιτούνταν τότε περίπου 80 δισ. δολάρια, «δηλαδή λιγότερο από το 0,5% του παγκόσμιου εισοδήματος και λιγότερο από την περιουσία των 7 πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο», καταλήγοντας: «Ελλειψη πολιτικής βούλησης και όχι οικονομικών πόρων, είναι το πραγματικό εμπόδιο στην εξάλειψη της φτώχειας»¹⁶. Για να δώσουμε ένα ακόμη μέγεθος: Το 2016 ξοδεύτηκαν σε εξοπλισμούς 1,686 τρισ. δολάρια.
Βεβαίως, είναι ουτοπικό να αναζητεί κανείς στον καπιταλισμό την «πολιτική βούληση» να εξαλειφθούν τα δεινά που ο ίδιος γεννά.

Συμπέρασμα

Το βασικό συμπέρασμα από όλα τα παραπάνω είναι ένα. Εσύ άνθρωπε του μόχθου, εσύ που παράγεις όλο αυτόν τον απίστευτο πλούτο που προαναφέραμε: Υπάρχει λόγος που σήμερα ζεις στην εργασιακή ανασφάλεια, χωρίς δικαιώματα, που με το ζόρι συντηρείς την οικογένειά σου. Υπάρχει λόγος που κάποιοι λίγοι γίνονται πλουσιότεροι ενώ οι περισσότεροι οριακά τα βγάζουν πέρα. Υπάρχει λόγος που παντού μαίνονται εστίες πολέμων, που αλληλοσφάζονται οι λαοί, που ξεριζώνονται από τις εστίες τους, που πεθαίνουν από την πείνα, που δεν έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στην Εκπαίδευση, στα βασικά αγαθά που μπορεί και παράγει σήμερα ο ανθρώπινος πολιτισμός και η τεχνολογία. Και αυτός ο λόγος έχει όνομα: Είναι ο εγκληματικός καπιταλισμός, που ζει και αναπτύσσεται πάνω στη δική σου εκμετάλλευση, στη φτώχεια, στη δυστυχία και το θάνατο. Γιατί όλος αυτός ο πλούτος δεν παράγεται για να καλύψει τις δικές σου ανάγκες, τις ανάγκες των ανθρώπων, αλλά για να αυγαταίνουν τα κέρδη των καπιταλιστών.
Οταν λοιπόν όλα αυτά που προαναφέραμε συμβαίνουν γύρω σου, τη στιγμή που οι άρχουσες τάξεις εγκληματούν σε βάρος σου με χίλιους τρόπους, αυτοί φωνάζουν για τον «εγκληματικό κομμουνισμό» και τον Στάλιν.
Ναι, ο κομμουνισμός είναι «εγκληματικός» όσον αφορά τον καπιταλισμό. Γιατί σκοπός του είναι η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Ο καπιταλισμός νικήθηκε για ένα μικρό διάστημα σε ένα τμήμα του πλανήτη και απέδειξε, παρά τα όποια προβλήματα και αδυναμίες, πως μια άλλη, ανώτερη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας είναι εφικτή. Ο κομμουνισμός ενέπνευσε επί έναν αιώνα κάθε αγώνα, κάθε διεκδίκηση των εκμεταλλευομένων και καταπιεσμένων απανταχού της Γης. Και θα συνεχίζει να τους εμπνέει, μέχρι την τελική νίκη! Αυτό το γνωρίζουν οι αστοί, που πασχίζουν να καλύψουν τη σαπίλα του συστήματός τους πίσω από τη δυσωδία του αντικομμουνισμού...
Παραπομπές:
1. Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τ. 1, σελ. 761-762
2. F. Engels, The Condition of the Working Class in England, σελ.121.
3. Guardian, 24/8/2007, 18/7/2002
4. D. Renton, D. Seddon & L. Zeilig, The Congo: Plunder and Resistance, εκδ. Zed Books, Λονδίνο, 2007, σελ. 30-31.
5. http://www.worldfuturefund.org/Reports/Slavedeathtoll/slaverydeathtoll.html#2
6. Huffinghton Post, 24/2/2014, The Nation, 1/5/2015, Forbes, 3/5/2017.
7. Οι εκτιμήσεις ως προς τους ακριβείς αριθμούς ποικίλλουν. Τα στοιχεία είναι από τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 26, σελ. 411 και 430.
8. Human Development Report, 1991 και 2005, σελ. 82 και 153-155 αντίστοιχα.
9. Βλ. «Μονοπώλια και φασισμός: Δεσμοί αίματος που δεν παραγράφονται», στον «Ριζοσπάστη», 23/8/2009.
10. F. S. Saunders, Who paid the piper? The CIA and the Cultural Cold War, εκδ. Granta Books, 2000.
11. Human Development Report, 2005, σελ. 23.
12. K. Ondrias, Crimes of Democracy versus Crimes of Communism, εκδ. Trafford Publishing, Oxford, 2007, σελ. 144-145.
13. Human Development Report, 2010, σελ. 35, UNISEF, Press Release, 17/9/2010.
14 Guardian, 5/8/1999, Independent, 1/12/2010.
15 Credit Suisse, Global Wealth Report, 2014, Human Development Report, 1999, Oxfam International Report, 2014.
16. Human Development Report, 1997, σελ. 112.

Του Αναστάση ΓΚΙΚΑ*
*Ο Αναστάσης Γκίκας είναι μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ