Η οικονομία της Βρετανίας, η διαπάλη και οι φόβοι των αστών

Η οικονομία της Βρετανίας, η διαπάλη και οι φόβοι των αστών

Εργοστάσιο χαλυβουργίας της ΤΑΤΑ στη Βρετανία

«Η ψήφος για έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη και είμαι έτοιμος να λάβω όσα μέτρα χρειάζονται για τη στήριξη της οικονομίας.Το βασικό μέλημα μας είναι η σταθεροποίηση της Βρετανικής οικονομίας, το να δείξουμε ότι έχουμε εμπιστοσύνη και να παρουσιάσουμε τα σχέδιά μας για το μέλλον στις αγορές, στις επιχειρήσεις και στους διεθνείς επενδυτές». Αυτό το στίγμα έδωσε ο νέος Βρετανός υπουργός Οικονομικών της νέας μετά την παραίτηση Κάμερον κυβέρνησης υπό τη Β.Μέι.
Σύμφωνα με τα πρακτορεία «Bloomberg» και «Reuters», (1/7/2016), ο τέως υπουργός Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν, είχε δηλώσει: «Υπάρχουν καθαρά σημάδια μιας οικονομικής κρίσης μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Θα χρειαστεί να γίνει μια τεράστια εθνική προσπάθεια για να ξεπεραστεί η πρόκληση αυτή».
Εχει όμως σημασία και η κατεύθυνση της πολιτικής της νέας πρωθυπουργού η οποία πρόβαλε την ανάγκη για δημόσιες επενδύσεις σε περιοχές που έχει πλήξει η «αποβιομηχάνιση», όπως τη λένε.
Φαίνεται οτι ανεξάρτητα από την οξύτητα του Οσμπορν ως προς την αποτύπωση της κατάστασης της οικονομίας, (κρίση),πράγματι υπάρχουν προβλήματα.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα προκαλέσει μείωση του βρετανικού ΑΕΠ από 1,5% έως 4,5%. Αυτό θα εξαρτηθεί από τη συμφωνία που θα κάνει η Βρετανία με την ΕΕ για την πρόσβασή της στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά και τις εμπορικές της συναλλαγές με τα κράτη - μέλη της. Αν διατηρήσει την πρόσβαση, το ΑΕΠ της θα μειωθεί κατά 1,5% μέχρι το 2019. Αν όχι, η συρρίκνωση θα φτάσει μέχρι 4,5%.
Επίσης, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P, κάνει λόγο για επιβράδυνση, με το ΑΕΠ της Βρετανίας να αυξάνεται κατά μέσο όρο 1,1% την τριετία 2016 - 2019, από 2,1% που προέβλεπε πριν. Επίσης, προβλέπει μέτριες προοπτικές επενδύσεων. Η «Fitch» εκτιμά ότι χτυπηθεί η ανάπτυξη λόγω μειωμένων ευνοϊκών όρων στις εξαγωγές προς την ΕΕ αλλά και της μείωσης των άμεσων ξένων επενδύσεων.
Η δε Credit Suisse, εκτιμά ότι το 2017 το ΑΕΠ θα μειωθεί 1%, ενώ προέβλεπε αύξηση 2%. Για πρώτη φορά μετά το 2013 περισσότερες είναι οι εταιρείες θα μειώσουν τις δαπάνες τους, έχοντας αναθεωρήσει προς τα κάτω τα σχέδιά τους για προσλήψεις και επενδύσεις, σύμφωνα με έρευνά της. Το αποδίδει στο ότι: οι εξαγωγές προς την ΕΕ θα έχουν αρνητική εξέλιξη και ειδικά οι υπηρεσίες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, οι δε ξένες επενδύσεις προς τη Βρετανία έχουν μειωθεί κατά 50%.
Ολες αυτές οι προβλέψεις δικαιολογούν τόσο τη γραμμή της σταθεροποίησης όσο και την κατεύθυνση δημοσίων επενδύσεων για τόνωση της οικονομίας. Είναι μια μορφή διαχείρισης υπέρ του κεφαλαίου.
Είναι όμως ένα ερώτημα αν οι αρνητικές εκτιμήσεις για την οικονομία οφείλονται αποκλειστικά στο Brexit, ή αν αυτό έγινε αφορμή για να βγουν στην επιφάνεια και άλλα προβλήματα.

Θα αποχωρήσουν χρηματοπιστωτικοί μονοπωλιακοί όμιλοι;

Μια σειρά μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι φαίνεται να σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν τη Βρετανία. Για παράδειγμα, ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα «Euronews» δυο βδομάδες μετά το δημοψήφισμα έγραφε: «Η απόσχιση της Μ. Βρετανίας από την Ε. Ενωση, στον κλάδο των χρηματαγορών, ξεκίνησε. Η Φρανκφούρτη είναι από τις επικρατέστερες υποψήφιες πόλεις για την έδρα της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ), που μέχρι σήμερα βρίσκεται στο Λονδίνο».
Επίσης σύμφωνα με τους «Financial Times», («Ημερησία»), οι μεγάλες αμερικανικές τράπεζες - JP Morgan Chase, Goldman Sachs, Bank of America, Citigroup και Morgan Stanley - έχουν μεγάλες δραστηριότητες στη Βρετανία, στις οποίες απασχολούνται δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι. Τώρα, ετοιμάζονται να μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους σε πόλεις όπως το Δουβλίνο, το Παρίσι και η Φρανκφούρτη. Το ίδιο σκέφτονται και βρετανικές τράπεζες όπως οι Barclays, Royal Bank of Scotland και Lloyds Banking Group, η ιαπωνική Nomura International κ.ά. Και αυτό γιατί η Βρετανία θα χάσει το «τραπεζικό διαβατήριο», δηλαδή τη δυνατότητα απευθείας συναλλαγών με τους Ευρωπαίους πολίτες.
Ενδεικτικά παραδείγματα που επιδρούν αρνητικά στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Η έξοδος κεφαλαίων και επιχειρηματικών ομίλων έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες στην καπιταλιστική ανάπτυξη.

Ενταση ανταγωνισμών

Ο τέως υπουργός Οικονομικών Οσμπορν, μίλησε για μείωση του συντελεστή φορολογίας εταιρικών κερδών στο 15%, ώστε να αποτρέψει μονοπωλιακούς ομίλους να εγκαταλείψουν τη Βρετανία. Η νέα κυβέρνηση δεν έχει μιλήσει απ'αυτού. Ο συντελεστής φορολογίας των επιχειρήσεων είναι 20% σήμερα στη Βρετανία. Η πρόταση είναι κοντά στον συντελεστή φορολογίας επιχειρήσεων 12,5% της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία είναι επίσης ένας «προορισμός» επιχειρηματικών ομίλων από τη Βρετανία, λόγω χαμηλής φορολογίας ενός κράτους - μέλους των ΕΕ - Ευρωζώνης, που ενισχύει τη δράση τους με τις τέσσερις ελευθερίες κίνησης (κεφαλαίων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών, εργατικού δυναμικού), άρα και την κερδοφορία τους.
Η εξαγγελία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο προκάλεσε την οργή της Γερμανίας και κυρίως της Γαλλίας. Ενα ακόμη παράδειγμα οξύτατων ανταγωνισμών.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ, «ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν προειδοποίησε τη Βρετανία ότι τα μη φιλικά μέτρα για μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις επιχειρήσεις πλήττουν την διαπραγματευτική της θέση στις μελλοντικές συνομιλίες για την αποχώρησή της από την ΕΕ. Δήλωσε επίσης ότι συμφωνεί με τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που είπε ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θα πρέπει να εμπλακούν σε μια κούρσα μείωσης των φόρων».
Επίσης, ο Γάλλος Επίτροπος, Π. Μοσκοβισί, είπε για το φορολογικό συντελεστή επιχειρήσεων 15%: «δεν πρέπει να είμαστε σε επιδεινούμενο φορολογικό ανταγωνισμό μεταξύ μας».
Ο δε Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς υποσχέθηκε ειδικό φορολογικό καθεστώς σε όσες επιχειρήσεις εγκατασταθούν από τη Βρετανία στη Γαλλία, να εκπίπτουν για οκτώ χρόνια από τη φορολογία τους, δαπάνες για την εκπαίδευση των παιδιών των υπαλλήλων τους, και να μη φορολογούνται αποδόσεις κεφαλαίου που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό.

Επιβράδυνση βιομηχανίας

Υπάρχουν όμως και τομείς της βιομηχανίας οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα πολύ πριν το Brexit, (η «αποβιομηχάνιση» που λένε).
Υπήρξαν σημάδια επιβράδυνσης της βιομηχανίας από το 2015 και συνεχίζονται. Το Σεπτέμβρη του 2015, η μεταποίηση σε ετήσιο επίπεδο μειώθηκε κατά 1,2%. Επίσης, σύμφωνα με την ιστοσελίδα «huffingtonpost», 11/05/2016, «με στοιχεία του Office of National Statistics (ONS)», η βρετανική βιομηχανία μπαίνει σε ύφεση για 3η φορά μέσα σε οκτώ χρόνια. (...) η βιομηχανική παραγωγή έπεσε κατά 0,4% τους τρεις τελευταίους του 2015.
Συγκριτικά με έναν χρόνο πριν, η βιομηχανική παραγωγή το πρώτο τρίμηνο 2016 έπεσε κατά 1,9%: Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση από το 2013. Οι τομείς που επλήγησαν περισσότερο ήταν η χαλυβουργία και η σιδηρουργία, που είδαν την παραγωγή τους να πέφτει τον Μάρτη κατά 37,3% σε σχέση με έναν χρόνο πριν. Ο κατασκευαστικός τομέας και η οικοδομή ωστόσο αποδεικνύονται «βαρίδια για την οικονομία».
Σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» στις 25/9/2015, αναφερόταν: «Ο ανταγωνισμός από τις φθηνές εισαγωγές, έχει οδηγήσει τον κλάδο των χαλυβουργείων σε δεινή θέση. Ετσι κινδυνεύουν να κλείσουν τα βρετανικά χαλυβουργεία».
Στις 2/4/2016, στο «Ριζοσπάστη» γράφαμε: «Δεκάδες χιλιάδες Βρετανοί εργάτες, κινδυνεύουν με ανεργία και φτώχεια μετά την απόφαση του ινδικού ομίλου ΤΑΤΑ STEEL, να βάλει πωλητήριο σε όλα τα χαλυβουργεία που διαθέτει στη Βρετανία. Αφορμή, η μείωση της κερδοφορίας, λόγω των εισαγωγών φθηνού χάλυβα, αλλά και της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης που μείωσε τις ανάγκες σε εμπορεύματα χάλυβα παγκοσμίως ενώ ήδη υπήρχε υπερπαραγωγή. Μόνο η κρίση στον κλάδο των κατασκευών έχει μειώσει δραματικά την κατανάλωση εμπορευμάτων χάλυβα. Δεν κινδυνεύουν μόνο οι 18.000 εργαζόμενοι στην ΤΑΤΑ αλλά και εκατοντάδες χιλιάδες εργατικά νοικοκυριά που ζουν και εργάζονται σε βρετανικά κέντρα της χαλυβουργίας σε Ουαλία, Αγγλία και Σκοτία, σε διάφορες επιχειρήσεις που έχουν σχέση με την παραγωγή χάλυβα».
Τώρα, ο όμιλος ΤΑΤΑ συζητά με τη γερμανική χαλυβουργία «Thyssenkrupp», για να εξαγοραστεί απ' αυτό που σημαίνει χιλιάδες απολύσεις, χτύπημα μισθών κ.λπ.
Δεν ξέρουμε ποια ακριβώς θα είναι η εξέλιξη της βρετανικής οικονομίας. Μπορεί να μη φύγουν επιχειρήσεις. Μπορεί να φύγουν και να έλθουν άλλες. Ο νέος Βρετανός υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ δήλωσε ότι οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί του Σίτι του Λονδίνου πρέπει να συνεχίζουν να έχουν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Το τι θα ισχύσει όμως εξαρτάται από τη συμφωνία (συμβιβασμός) ΕΕ - Βρετανίας, που που δε θα γίνει χωρίς συγκρούσεις λόγω ανταγωνισμών.Ομως τα σημάδια στην οικονομία της σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας ενέχουν κίνδυνο αρνητικών εξελίξεων. Αλλά όποια και να 'ναι, η εργατική τάξη «θα πληρώνει τα σπασμένα».

Οι εργάτες σε άλλη ρότα

Από τα παραπάνω βγαίνουν μια σειρά συμπεράσματα πολύ χρήσιμα για τους εργαζόμενους και τους ταξικούς αγώνες τους.
Η όποια εμφάνιση κρίσης στη Βρετανία δεν οφείλεται στο Brexit, αλλά στη δράση του κεφαλαίου που αναζητά συνεχώς ολοένα και πιο κερδοφόρους δρόμους, γι' αυτό ετοιμάζονται τραπεζικοί όμιλοι να φύγουν από τη Βρετανία.
Η εμφάνιση της κρίσης δεν έχει σχέση μόνο με τον τραπεζικό τομέα αν συρρικνωθεί, αλλά και με κλάδους παραγωγής, όπως ο χάλυβας, οι κατασκευές, γενικότερα η βιομηχανία και η μεταποίηση.
Επίσης, ο οξύτατος ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός επιδρά στην εμφάνιση κρίσης σε μια οικονομία, όπως φαίνεται τόσο από τον κλάδο του χάλυβα, αλλά και από τη διαμάχη Βρετανίας - Γαλλίας για τη μείωση της φορολογίας στη Βρετανία ώστε να μη φύγουν μονοπωλιακοί όμιλοι ιδιαίτερα του τραπεζικού τομέα, αλλά και την αντίδραση της Γαλλίας που τους δίνει κίνητρα για να εγκατασταθούν στο Παρίσι.
Ολ' αυτά συνηγορούν στο ότι η καπιταλιστική οικονομική κρίση είναι αποτέλεσμα της δράσης του κεφαλαίου κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, είτε η οικονομία είναι σε καπιταλιστική ένωση όπως η ΕΕ είτε όχι και δε φταίει η ψήφος του βρετανικού λαού που έφερε το Brexit, για ό,τι συμβεί. Βεβαίως ο λαός της Μ. Βρετανίας εγκλώβισε τη δυσαρέσκειά του στη στρατηγική τμημάτων του κεφαλαίου που το συμφέρον τους ήταν στην έξοδο από την ΕΕ, ή και αυτών που διαπραγματεύονταν μια συμφωνία με καλύτερους όρους υπέρ τους μέσα στην ΕΕ με απειλή το Brexit.
Δεν ευθύνεται η ψήφος του για έξοδο από την ΕΕ, για τα όποια δεινά λόγω ενδεχόμενης ύφεσης, αυτά υπήρχαν, θα υπάρχουν κάτω από τις οποιεσδήποτε συνθήκες εκμετάλλευσης. Αυτό το προπαγανδιστικό κόλπο χρησιμοποιούν και στην Ελλάδα, για να υποτάξουν την εργατική τάξη, τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα στο μονόδρομο του κεφαλαίου. Λένε επίσης κυβέρνηση και η αντιπολίτευση ότι το Brexit μπορεί να γίνει καταλύτης αλλαγής της ΕΕ σε όφελος του λαού. «Το μήνυμα που πρέπει να πάρει η ΕΕ, από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, είναι η ανάγκη ενίσχυσης της κοινωνικής ατζέντας», λένε στην κυβέρνηση, ενώ ετοιμάζονται να νομοθετήσουν παραπέρα ξεχαρβάλωμα των εργασιακών σχέσεων, να περιορίσουν το δικαίωμα στην απεργία, να μειώσουν κι άλλο τους ρημαγμένους μισθούς. Αλλά η ΕΕ δεν μπορεί να γίνει φιλολαϊκή, γιατί είναι συμμαχία του κεφαλαίου.
Επιβεβαιώνεται, επομένως, η στρατηγική του ΚΚΕ που συνδέει την αποδέσμευση από την ΕΕ με την πάλη για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, για την εργατική - λαϊκή εξουσία ως μονόδρομο για τα λαϊκά συμφέροντα.