Προσχεδιασμένη, με σαφή πολιτικά κίνητρα

Προσχεδιασμένη, με σαφή πολιτικά κίνητρα

Την Τετάρτη 22 Μάη 1963, μεταξύ 9.40 και 10 μμ, δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη, κοντά στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Ερμού, ο Γρ. Λαμπράκης,συνεργαζόμενος με την ΕΔΑ βουλευτής, υφηγητής της Ιατρικής, παλιός βαλκανιονίκης και κορυφαίος ειρηνιστής (αντιπρόεδρος της ΕΕΔΥΕ και ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Βαλκανική Συνεννόηση). Ο δολοφονημένος αγωνιστής είχε ανέβει στη συμπρωτεύουσα για να μιλήσει σε συγκέντρωση της Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη. Κι έχασε τη ζωή του μετά τη συγκέντρωση, η οποία πραγματοποιήθηκε - στα γραφεία του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος - υπό καθεστώς κρατικής και παρακρατικής τρομοκρατίας, αφού κατά τη διάρκειά της μερικές εκατοντάδες φασιστοειδή πραγματοποιούσαν, με την ανοχή των αρχών και υπό την καθοδήγησή τους, αντισυγκέντρωση. Η δολοφονία έγινε παρουσία:

- 180 ανδρών της Χωροφυλακής και αξιωματικών που βρίσκονταν εκεί εν στολή (πόσοι άλλοι άραγε ήταν παρόντες με πολιτικά;).

- Του υποστράτηγου Κωνσταντίνου Μήτσου, επιθεωρητή Χωροφυλακής Βορείου Ελλάδας.

- Του συνταγματάρχη Ευθύμιου Καμουτσή, διευθυντή της Αστυνομίας Θεσσαλονίκης.

- Του αντισυνταγματάρχη Μιχαήλ Διαμαντόπουλου, υποδιευθυντή της Αστυνομίας.

- Του ταγματάρχη Κωνσταντίνου Δόλκα, διοικητή Εθνικής Ασφαλείας Θεσσαλονίκης.

- Των υπομοιράρχων Εμ. Καπελώνη και Δ. Κατσούλη.

- Εκατοντάδων παρακρατικών που πραγματοποιούσαν αντισυγκέντρωση.

Οταν ένας βουλευτής, και μάλιστα τόσο γνωστός, με τη δραστηριότητα του Γρ. Λαμπράκη, δολοφονείται υπό αυτές τις συνθήκες, τότε δε χωράει αμφιβολία πως η δολοφονία ήταν προσχεδιασμένη με σαφή πολιτικά κίνητρα.

Τη δολοφονία πραγματοποίησαν δύο άνθρωποι του υποκόσμου, μέλη παρακρατικών οργανώσεων και συνεργάτες της Ασφάλειας: Ο Σπ. Γκοτζαμάνης και ο Εμ. Εμμανουηλίδης με τη βοήθεια ενός τρικύκλου κι ενός κλομπ ή σιδερολοστού (το εργαλείο του φόνου εξαφανίστηκε). Πίσω τους βρισκόταν ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός, και όχι μόνο, τουλάχιστον της συμπρωτεύουσας. Το σπουδαιότερο δεν είναι τούτο: Αν και το τρίκυκλο έπεσε πάνω στο Λαμπράκη και στη συνοδεία του, αν και ο βουλευτής της ΕΔΑ σωριάστηκε στην άσφαλτο χτυπημένος, κανένα αστυνομικό όργανο δεν κινήθηκε να καταδιώξει τους δράστες. Η συγκεκριμένη δολοφονική πράξη των παρακρατικών κινδύνευε να χαρακτηριστεί "τροχαίο ατύχημα", έτσι φαίνεται το είχαν σχεδιάσει κράτος και παρακράτος, αν δε συνέβαιναν δυο στιγμιαία περιστατικά. Το πρώτο συνδέεται με το όνομα του Εμμανουήλ Χατζηαποστόλου, του γνωστού "Τίγρη", συνοδοιπόρου του Λαμπράκη στην πρώτη μαραθώνια πορεία, που με το άλμα του στο τρίκυκλο δεν άφησε περιθώρια στους δολοφόνους να εξαφανιστούν και στο επίσημο κράτος να εξαφανίσει τα ίχνη του εγκλήματος. Το δεύτερο συνδέεται με τον Γιώργο Σωτηρχόπουλο, που, αν και μη αριστερός τότε, ούτε καν "πολιτικοποιημένος", αποκάλυψε το διάλογο που είχε με τον Γκοτζαμάνη το πρωί της ίδιας μέρας, όταν αρνήθηκε να του κάνει μια μεταφορά με το τρίκυκλο, λέγοντάς του: "Απόψε θα κάνω τη μεγαλύτερη τρέλα της ζωής μου, μέχρι που θα σκοτώσω άνθρωπο", πράγμα που θεώρησε ηθικό του χρέος να αποκαλύψει παρά τις επικρατούσες συνθήκες και τις πιέσεις που του ασκήθηκαν. Αυτή όμως ήταν και η αφορμή της ένταξής του στο κίνημα και αργότερα στο Κόμμα. Από την επίθεση του τρικύκλου τραυματίστηκε επίσης ο βουλευτής της ΕΔΑ Γ. Τσαρουχάς, στέλεχος του ΚΚΕ, που δολοφονήθηκε το 1968 από τη χούντα.

Κράτος και παρακράτος, όψεις του ίδιου νομίσματος

Ο Λαμπράκης έχασε οριστικά τη μάχη με το θάνατο τέσσερις μέρες μετά το θανατηφόρο χτύπημα. Η δολοφονία του δε, αν και πέρασαν από τότε 35 χρόνια, συνεχίζει να συγκλονίζει το νου, την καρδιά και την ψυχή του ελληνικού λαού. Αποτελεί ένα κορυφαίο σημείο της ιστορίας αυτού του τόπου, αφού καταδεικνύει τη φύση και το χαρακτήρα του μετεμφυλιακού καθεστώτος και υπογραμμίζει τις ευθύνες όλων εκείνων - πολιτικών και άλλων παραγόντων, ιδιαίτερα της κυβέρνησης Καραμανλή και των συν αυτώ ντόπιων και ξένων - που εκκόλαψαν το αυγό του φιδιού, μέσα από το οποίο ξεπρόβαλε το πουλί της δικτατορίας των συνταγματαρχών τέσσερα χρόνια αργότερα. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι το παρακράτος δημιουργήθηκε από το ίδιο το κράτος, το οποίο είχε και την ευθύνη των πράξεών του, το ενίσχυε και όσο μπορούσε το ενδυνάμωνε. Το κράτος δημιούργησε τις παρακρατικές οργανώσεις, αυτό τις συντηρούσε και τις κατεύθυνε (συχνά τις χρησιμοποιούσε και ως αστυνομικές δυνάμεις, όπως στην περίπτωση της επίσκεψης του Ντε Γκολ στην Ελλάδα), δικιάς του έμπνευσης ήταν οι αντισυγκεντρώσεις, κι όλα αυτά στο όνομα της αντιμετώπισης του κομμουνισμού, με ιδεολογία την εθνικόφρονη αντικομμουνιστική υστερία.

Οι περισσότεροι από τους εμπλεκόμενους στη δολοφονία του Λαμπράκη στο τέλος "βγήκαν λάδι". Η δίκη που έγινε στο διάστημα Οκτώβρη - Δεκέμβρη 1966 κατέληξε στο... συμπέρασμα ότι, ουσιαστικά, δεν υπήρχε δολοφονία!!! Και ο Γκοτζαμάνης με τον Εμμανουηλίδη, που καταδικάστηκαν κατά συγχώνευση σε 11 και 8,5 χρόνια αντίστοιχα για πρόκληση "βαριών σωματικών κακώσεων" (Γκοτζαμάνης) και για "συνεργία" (Εμμανουηλίδης), αποφυλακίστηκαν επί χούντας. Είναι κι αυτό ένα από τα διδάγματα της ιστορίας.

Γ. Π.

    

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

18/5/2003

 -- Στα 40 χρόνια από τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη

17/5/2003

 -- Τιμή στ' αξέχαστο, το γελαστό παιδί

23/5/2000

 -- Η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη

22/5/1999

 -- Συνεχίζουμε τον ασυμβίβαστο αγώνα του

9/4/1998

 -- Η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη

Σελίδα 8