Παντού είχαν στηθεί πυροβόλα

Παντού είχαν στηθεί πυροβόλα

Ο Γιώργος Ζάρας, 19 χρονών τότε, αφηγείται συγκλονιστικές στιγμές της εξέγερσης και των συγκρούσεων που ακολούθησαν

Ο Γιώργος Ζάρας ήταν 19 ετών όταν συνέβησαν τα αιματηρά γεγονότα στη Θεσσαλονίκη. Δούλευε στο καπνεργοστάσιο του Βογιατζόγλου, μέλος της ΟΚΝΕ και κομματικός υπεύθυνος εκείνη την εποχή για τα εργοστάσια των Μιχαηλίδη, Τακ Μπορεάν και Χριστοφορίδη. Αργότερα υπήρξε πρόεδρος του Καπνεργατικού Σωματείου. Θυμάται ο Γ. Ζάρας:

"Οι καπνέμποροι, εκμεταλλευόμενοι την κρίση που είχε δημιουργηθεί σε όλο τον κόσμο, κατέβασαν το μεροκάματο των καπνεργατών στο μισό. Δηλαδή από τις 125 δραχμές που παίρναμε τότε, μας το κατέβασαν στις 65 με 70 δραχμές τη μέρα και στις γυναίκες στις 35 δραχμές.

Το Μάρτιο του '36 ενοποιήθηκαν και οι δύο Ομοσπονδίες και ζήτησαν την επαναφορά του ημερομισθίου στα παλιά του επίπεδα. Οι καπνέμποροι ασυζητητί απέρριψαν όλα τα αιτήματα. Οπότε οι καπνεργάτες προχώρησαν. Στις 8 του Μάη οι καπνεργάτες έκαναν μία μεγάλη συγκέντρωση έξω από το σωματείο τους, στη γωνία Διοικητηρίου με Εγνατία και έβαλαν μια επιτροπή να πάει να επιδώσει ψήφισμα στη Γενική Διοίκηση. Φωνάξαμε και είπαμε να κάνουμε πορεία και να επιδώσουμε το ψήφισμα. Οταν βγήκαμε στην Εγνατία και φτάσαμε περίπου στην Κολόμβου, αντιμετωπίσαμε την έφιππη Χωροφυλακή, που ήθελε να μας απαγορέψει να περάσουμε. Εκεί ήταν άφταστος ο ηρωισμός των γυναικών, οι οποίες μας παραμέρισαν, χίμηξαν πάνω στους έφιππους, τους κατέβασαν κάτω από τα άλογα και τους πήραν τα όπλα. Ετσι άρχισε μια μάχη τρομερή, διασπάσαμε τις γραμμές τους και πήγαμε στη Γενική Διοίκηση. Είχαμε όμως 80 τραυματίες και μερικοί από αυτούς ήταν αρκετά σοβαρά.

Το πρωινό της 9 Μάη καθώς βγαίναμε από τα σπίτια μας αντιμετωπίσαμε μία κατάσταση αφόρητη. Τα πυροβόλα ήταν στους δρόμους όχι μόνο στο κέντρο, αλλά και στη Νεάπολη, όπου κατοικούσα. Στο Βαρδάρη υπήρχαν γύρω στα 10 με 15 πυροβόλα, λες και θα γινότανε πόλεμος. Παρ' όλα αυτά εμείς κρατήσαμε την ψυχραιμία μας και κατεβήκαμε στη συγκέντρωση που οργάνωνε η "Επιτροπή Ενότητας". Η Αστυνομία έλεγε ότι οι κομμουνιστές μαζεύτηκαν για να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη και τις άλλες γνωστές ψευτιές που διαδίδουν οι αντικομμουνιστές. Μάθαμε εκεί στο Βαρδάρη ότι η Αστυνομία σκότωσε ένα διαδηλωτή μπροστά στο ξενοδοχείο "Μητρόπολη".

Πήγαμε στο Καπνεργατικό Σωματείο και από εκεί ξεκινήσαμε πλέον για να πάμε πορεία στη Γενική Διοίκηση. Είχαν προηγηθεί όμως πιο μπροστά άλλα χτυπήματα. Οι τσαγκαράδες είχαν κατεβεί κι αυτοί. Επαψε πια να είναι καπνεργατική η απεργία και έγινε πανεργατική. Κατέβηκαν τα κλωστοϋφαντουργεία όλα, με τις χιλιάδες κοπέλες κλωστοϋφαντουργίνες, οι τροχιοδρομικοί είχαν σταματήσει τα τραμ. Η γενική απεργία είχε επιτυχία, γιατί η εργατική τάξη κατάφερε να πετύχει την ενότητά της και έτσι αντιμετώπισε την επίθεση του μετέπειτα δικτάτορα Μεταξά, ο οποίος σκοπό είχε να χτυπήσει το συνδικαλιστικό κίνημα, προετοιμάζοντας τη δικτατορία του. Κυρίως ήθελε να χτυπήσει το καπνεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο εκείνη την εποχή ήταν το πιο μαχητικό, το πιο μαζικό και στήριζε όλο το συνδικαλιστικό κίνημα της Μακεδονίας.

Το 80% των καπνεργατών τότε ήταν ενταγμένοι στο ΚΚΕ, το υπόλοιπο 20% ήταν ρεφορμιστές και πολύ λίγοι ήταν οι ακροδεξιοί. Ασύδοτοι τότε οι εργοδότες, έλεγχαν τα πάντα, αυτοί ανέβαζαν και κατέβαζαν κυβερνήσεις. Αλλά η εργατική τάξη τούς αντιμετώπισε ηρωικά.

Κι όταν είδαν την Αστυνομία να επιτίθεται και να χτυπάει, μετατράπηκε η απεργία σε πολιτική. Αρχισαν να φωνάζουν "Κάτω η δικτατορία - κάτω ο φασισμός" κλπ.

Να γυρίσω στα γεγονότα της ημέρας εκείνης. Βρισκόμασταν στη γωνία Συγγρού και Εγνατίας, οπότε και μας καταδίωκε η Αστυνομία. Εμείς για να ξεφύγουμε μπήκαμε από τη Συγγρού στα Λαδάδικα και αναγκαστήκαμε να κάνουμε οδοφράγματα με βαρέλια. Είχαμε στημένα βαρέλια και τα ρίξαμε για να γλιτώσουμε. Πήγαμε από την άλλη πλευρά στην Ιωνος Δραγούμη και βγήκαμε πάλι στο ίδιο μέρος. Αυτό γινόταν συνέχεια. Δε γινόταν μάχες μόνο στην Εγνατία, αλλά και στην Τσιμισκή, στην Ερμού και παντού. Οι εργάτες τότε κυριαρχούσαν με τη δυναμική τους παρουσία.

Πιστεύω ότι ήταν πολύ σωστή η καθοδήγηση που έγινε από το ΚΚΕ για την απεργία. Επίσης δεν μπορώ να ξεχάσω τον ηρωισμό που έδειξαν όχι μόνο οι καπνεργάτες, αλλά όλοι οι εργάτες και οι εργάτριες. Μόλις ενοποιήθηκαν τα σωματεία όλων των εργαζομένων, η εργατική τάξη ανέβηκε πολύ ψηλότερα".

Κείμενα Απ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

    

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

3/4/2011

 -- Οι μεγάλες απεργίες στα χρόνια 1908 - 1918

30/4/2006

 -- Ο ματωμένος Μάης του '36 στη Θεσσαλονίκη

2/5/2004

 -- Ο ματωμένος Μάης του '36 στη Θεσσαλονίκη

6/5/2001

 -- Ο ματωμένος Μάης του '36 στη Θεσσαλονίκη

7/5/2000

 -- «Ψηλά το λάβαρο το ερυθρό»