Ουσία και αίτια της «αποστασίας»
Οι «αποστάτες» δίχως αμφιβολία διαπράξανε πολιτική παρασπονδία απέναντι στο κόμμα τους και στους ψηφοφόρους του. Ενεργήσανε, όμως, με συνέπεια, όσον αφορά στην υπεράσπιση των ταξικών συμφερόντων που εκφράζανε και που εκείνη τη στιγμή πιστεύανε ότι έπρεπε να τα υπερασπίσουν με το συγκεκριμένο τρόπο. Γι' αυτό ακριβώς ο χαρακτηρισμός «αποστάτες» δεν αποδίδει την πραγματικότητα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά επιπλέον φορτίστηκε συναισθηματικά και παράλληλα συσκοτίστηκε έντεχνα η ουσία της πράξης τους, για να κρυφτεί ο βαθιά ταξικός χαρακτήρας της «Ενωσης Κέντρου» και για να εξυπηρετηθεί η πολιτική της. Με αυτό τον τρόπο η «Ενωση Κέντρου» - και το ΠΑΣΟΚ αργότερα - αποπροσανατόλιζαν το λαό και ταυτόχρονα λεηλατούσαν την εκλογική βάση του ΚΚΕ.
Οι «αποστάτες» ισχυρίστηκαν, ότι συγκρούστηκαν με τον Γ. Παπανδρέου και στήριξαν κεντροδεξιές κυβερνήσεις, επειδή ήθελαν να αποτρέψουν ανώμαλες εξελίξεις, αφού εκεί, όπως υποστήριξαν, οδηγούσε η σύγκρουση των Παπανδρέου με το Παλάτι. Κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει και την παραπάνω εκδοχή, τουλάχιστο για ορισμένους απ' αυτούς, που ήταν βενιζελικής προέλευσης.
Το βασικό, ωστόσο, ήταν, πως οι συγκεκριμένοι έβλεπαν να διαγράφονται πιθανοί κίνδυνοι από τη λαϊκή πλευρά, εξαιτίας της σύγκρουσης των κέντρων εξουσίας. Διέβλεπαν δυνατότητες να προχωρήσει η λαϊκή αντίδραση «πέρα από τα εσκαμμένα», όσο διαρκούσε η αντιπαράθεση μοναρχίας - κυβέρνησης. Και πήγαν να βάλουν φρένο. Φαίνεται όμως ότι και η διεθνής κατάσταση «ωθούσε» σε πιο σκληρές αντιλαϊκές εξελίξεις. Το Κυπριακό ήδη χρόνιζε, ενώ στη Μ. Ανατολή, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ ετοίμαζαν τη μεγάλη έφοδο κατά της Αιγύπτου.
Ας σημειωθεί και το εξής: Η κρίση του 1965 έδειξε, ότι η πορεία του καπιταλισμού στην Ελλάδα είχε φέρει έτσι τα πράγματα, η άρχουσα τάξη είχε εφαρμόσει τέτοια πολιτική ωμής καταστολής, για να τσακίσει το λαϊκό κίνημα της περιόδου 1941 - 1949, και είχε δημιουργήσει τέτοιο ιδεολογικό οπλοστάσιο και μηχανισμούς, που το αστικό πολιτικό σύστημα στα 1965 δεν ήταν ακόμη σε θέση να δεχτεί και να αφομοιώσει ομαλά και δίχως κινδύνους, από το λαϊκό κίνημα, εκείνους τους εκσυγχρονισμούς που απαιτούσε η ίδια η καπιταλιστική εξέλιξη! Δεν ήταν μόνο το Παλάτι που «κλότσαγε» και στο παραμικρό που μπορούσε να περιορίσει την εξουσία του. Ηταν και η ΕΡΕ, αλλά, όπως αποδείχτηκε, ήταν και η «Ενωση Κέντρου», ανέτοιμη να δεχτεί και να εφαρμόσει το «καινούριο», που εξάλλου αποτελούσε και λαϊκή απαίτηση.
ΟΓ. Παπανδρέου «τράβηξε το σκοινί» σε σχέση με το Παλάτι, σε βαθμό που ξεπερνούσε κατά πολύ τη μέχρι τότε πολιτική συμπεριφορά του. Τι συνέβη; Μήπως είδε ότι ο κόμπος είχε φτάσει στο χτένι και αποφάσισε να τα «σπάσει» με τα Ανάκτορα μια και καλή;
Τα γεγονότα που ακολούθησαν καταρρίπτουν αυτή την εκδοχή. Γιατί ο Γ. Παπανδρέου, αφού έκανε τον «καμπόσο» απέναντι στο Παλάτι και στην ΕΡΕ, στη συνέχεια έκατσε και τα βρήκε με τον Κωνσταντίνο και με τον Π. Κανελλόπουλο. Αποδέχτηκε όλους τους όρους που του έθεσαν το Παλάτι και η ΕΡΕ! Συμμετείχε στις παρασκηνιακές συζητήσεις για το σχηματισμό της κυβέρνησης Ι. Παρασκευόπουλου, το 1966!
Είναι επίσης γνωστό ότι εξ αρχής ο Γ. Παπανδρέου επιδίωκε συμβιβασμό με τα Ανάκτορα. Ο Γ. Παπανδρέου, την επομένη, τηλεφώνησε στον Στ. Στεφανόπουλο και του είπε επί λέξει: «Στέφανε, σου φέρνουν να υπογράψεις και συ μια επιστολή προς εμένα. Σου δίνω το λόγο της τιμής μου: Το βράδυ πηγαίνω στα Ανάκτορα να τα φτιάξω με τον βασιλιά». (Γ. Λεονταρίτη: «Ανάμεσα στα δύο άκρα», σελ. 408).
Εχει υποστηριχτεί πως ο Γ. Παπανδρέου πιέστηκε από τον Ανδρέα να κρατήσει στάση ανυποχώρητη στο θέμα Γαρουφαλιά. Αυτό είναι πολύ πιθανό να συνέβη, αν όχι βέβαιο. Ο Α. Παπανδρέου πρόβαλλε από τότε λίγο πιο προωθημένα συνθήματα σε σχέση με την κυρίαρχη γραμμή της «Ενωσης Κέντρου».
Το πιο πιθανό, ωστόσο, είναι, ότι ο Γ. Παπανδρέου βρέθηκε μέσα στην εξής αντίφαση: Οι εξελίξεις έθεταν ζήτημα αποφασιστικής αντιπαράθεσης με τα Ανάκτορα. Ο ίδιος από την άλλη ούτε που διανοούνταν τέτοιο πράγμα. Ηρθε σε σύγκρουση με το Παλάτι, αλλά ταυτόχρονα φοβόταν τη δυναμική που μπορούσε να πάρει το λαϊκό κίνημα. Οντας μέσα σε αυτή την αντίφαση, έκανε ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω.
Τα πράγματα, δηλαδή, είχαν έρθει έτσι, που το ζήτημα του «ποιος κυβερνά» (η κυβέρνηση ή το παλάτι) ετίθετο επί τάπητος. Κι ένα τέτοιο ζήτημα δεν μπορούσε να λυθεί με τον περιορισμό του βασιλιά σε επουσιώδη ρόλο. Ούτε με την ιστορία του Παλατιού, ούτε με τη βούληση και τις επιδιώξεις των πιο συντηρητικών δυνάμεων ταίριαζε αυτός ο ρόλος. Το ζήτημα μπορούσε να λυθεί, είτε με την επικράτηση του Παλατιού πάνω στην κυβέρνηση (όπως και έγινε), είτε αντίστροφα. Το τελευταίο σήμαινε σύγκρουση στην κατεύθυνση της κατάργησης του θεσμού, άμεσα ή σε μια σύντομη πορεία. Ο λαός, κατ' ουσίαν, έτσι είχε «μυριστεί» το θέμα. Το αποδείχνουν οι μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των 70 ημερών.
Σε κάθε περίπτωση το βέβαιο και το κύριο είναι ότι ο Γ. Παπανδρέου χρησιμοποίησε αυτό το μεγάλο λαϊκό κίνημα: «Ο Ανσουτζ ρώτησε τον Παπανδρέου αν θα συνέχιζε να ασκεί πίεση εναντίον της κυβέρνησης Στεφανόπουλου και να επιδιώκει την ανατροπή της. Ο Γ. Παπανδρέου τον διέκοψε, λέγοντας πως δεν ασκεί πίεση, απλώς καλεί τον κόσμο να διαδηλώσει»!... (Αλ. Παπαχελά, «Ο βιασμός της ελληνικής Δημοκρατίας», σελ. 219).
Κείμενα:
Μάκης ΜΑΪΛΗΣ
Το Ε` ΜΕΡΟΣ την άλλη Κυριακή
Μάκης ΜΑΪΛΗΣ
Το Ε` ΜΕΡΟΣ την άλλη Κυριακή
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου