ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

            ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

            Η Βαλκανική χερσόνησος υπήρξε, από τα νεώτερα τουλάχιστον χρόνια (που οριοθετούνται από την Οθωμανική κατάκτηση της περιοχής), όχι μόνο γεωγραφική, αλλά και ιστορική ενότητα: Η Οθωμανική κυριαρχία διαμόρφωσε, εν πολλοίς, κοινές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες και απετέλεσε, στη δύση και στην  παρακμή της, κοινό ανασταλτικό παράγοντα για την πρόοδο, σε επίπεδο ανάπτυξης καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, και την εθνική συνείδηση και ανεξαρτησία των λαών της.

            Ο πρώτος που συνέλαβε και διατύπωσε ολοκληρωμένα την ανάγκη κοινής επαναστατικής δράσης των λαών της Βαλκανικής, ήταν ο μεγάλος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής (συμπληρώνονται φέτος, τα 200 χρόνια από την εκτέλεσή του από τους Οθωμανούς, στο Βελιγράδι). Ο Ρήγας σκεπτόμενος, βέβαια, με τα δεδομένα της εποχής του (εποχή αστικών και εθνικο-απελευθερωτικών επαναστάσεων) οραματιζόταν την κοινή δράση των λαών της Χερσονήσου του Αίμου - μαζί και των Τούρκων - για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού και τη διαμόρφωση μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας.

            Ωστόσο, το όραμα για ενότητα και κοινή δράση των Βαλκανικών λαών δεν εξέλειπε, και μετά το θάνατο του μεγάλου επαναστάτη Ρήγα Βελεστινλή.

            Θα λέγαμε, μάλιστα, ότι αναγεννήθηκε μέσα στα πλαίσια των νέων συνθηκών, των υπαρκτών δηλαδή, εθνικών κρατών - αμείλικτα συγκρουόμενων πολλές φορές μεταξύ τους, για ό,τι είχε απομείνει από την κραταιά κάποτε Οθωμανική Αυτοκρατορία και την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Συγκρούσεις στις οποίες εκφράζονταν και οι αντιθέσεις των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ετσι, το πρόβλημα της ειρήνης και φιλίας ανάμεσα στους Βαλκανικούς λαούς ήταν ταυτόχρονα και πρόβλημα ταξικό.

            Σε αυτές τις συνθήκες,  η εργατική τάξη είναι εκείνη που, σαν πρωτοπόρα κοινωνική δύναμη, θέτει το ζήτημα της παμβαλκανικής επανάστασης για την ανατροπή του καπιταλισμού.

Την ιδέα αυτή παρακολουθούμε στην εισηγητική ομιλία του Βούλγαρου κομμουνιστή ηγέτη Γκ. Δημητρόφ στη Συνδιάσκεψη της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας στις 31.8.1928.

            Βέβαια, για την καλύτερη κατανόηση του αποσπάσματος της εισήγησης του Γκ. Δημητρόφ, που δημοσιεύουμε σε αυτό το τεύχος, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι, και μετά τους βαλκανικούς πολέμους (1912-1913), αλλά και μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, το πρόβλημα των μειονοτήτων στα Βαλκάνια διατηρούνταν και οξύνονταν από τις αστικές τάξεις και τις επεμβάσεις των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για την ηγεμονία τους στα Βαλκάνια.

            Σε αυτές τις συνθήκες, η Βαλκανική Σοσιαλιστική (μετέπειτα Κομμουνιστική) Ομοσπονδία πρόβαλε την ανάγκη της κοινής στρατηγικής των ΚΚ της Βαλκανικής Χερσονήσου για τη μετατροπή του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε επανάσταση, του κοινού αγώνα των βαλκανικών λαών για την ανατροπή του καπιταλισμού. Η ιδέα αυτή εξέφραζε βασικά τη διεθνή ενότητα των συμφερόντων της εργατικής τάξης και των άλλων καταπιεζομένων στρωμάτων απέναντι στον κοινό ταξικό εχθρό.

            Δημοσιεύουμε ακόμη δύο κείμενα από το αρχείο του ΚΚΕ, παρμένα από τις εφημερίδες των εξορίστων κομμουνιστών της Ανάφης: Το κείμενο «Η διεθνής κατάσταση από τη Βαλκανική σκοπιά», στη στήλη Εξωτερική Επισκόπηση, της εφημερίδας «Πολιτική Επιθεώρηση», μηνιάτικο όργανο της Ομάδας Συμβίωσης Πολιτικών Εξορίστων Ανάφης, αριθμ. Φύλλου 19, 15 Απρίλη 1941.

            Η αξία αυτού του κειμένου έγκειται στο γεγονός ότι η ομάδα των εξορίστων κομμουνιστών της Ανάφης, στηριγμένη στη μαρξιστική - λενινιστική αντίληψη και τις επεξεργασίες του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, ακόμα και κάτω από τις δύσκολες συνθήκες της εξορίας, μπορούσε, όχι μόνο να παρακολουθεί τα γεγονότα, αλλά και να τα αναλύει και να προβλέψει με σχετική επιτυχία τις επικείμενες εξελίξεις.

Το δεύτερο κείμενο, «Ο Στάλιν για τον Λένιν», είναι δημοσιευμένο στην εφημερίδα «Αντιφασίστας», μηνιάτικο φύλλο Ο.Σ.Π.Ε Ανάφης, αριθμ. Φύλλου 3, 21 Γενάρη 1939. Το δημοσιεύουμε με αφορμή την επέτειο του θανάτου του Λένιν (21 Γενάρη 1924).