ΑΠΟ ΤΟ 1ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΕΚΕ ΣΤΟ 16ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ
Ιστορικοί σταθμοί της ταξικής πάλης του προλεταριάτου της Ελλάδας
Το Τρίτο Εκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Κ)




Οι δυσκολίες που αντιμετώπιζε το εργατικό κίνημα στη δράση του, λόγω αντίξοων συνθηκών, που είχαν δημιουργηθεί τόσο στην Ελλάδα (χτυπήματα απεργιών, τρομοκρατία, διώξεις, στρατοδικεία κλπ.), όσο και στην Ευρώπη (ήττα και υποχώρηση του επαναστατικού κινήματος στη Γερμανία, την Πολωνία, τη Βουλγαρία), επέδρασαν στην ένταση στο εσωτερικό του ΣΕΚΕ (Κ) αρνητικά, με τη διαμόρφωση ισχυρών οπορτουνιστικών και τυχοδιωκτικών αντιλήψεων. Η άποψη ότι η εργατική τάξη δεν εμπνέεται από επαναστατικές ιδέες, ότι δεν μπορεί να διεξάγει μακροχρόνιους αγώνες, συνοδευόταν και από τον ισχυρισμό της παραίτησης του Κόμματος από την επαναστατική δράση. Αντίστοιχα, δυνάμωνε η αντίληψη της άρνησης των συμμαχιών. Η διαπάλη στο Κόμμα οξυνόταν, εμποδίζοντας την ανάπτυξη και τη δράση του. Σ' αυτές τις συνθήκες συνήλθε το Τρίτο Εκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Κ), από τις 26 Νοέμβρη ως τις 3 Δεκέμβρη του 1924.
Το Συνέδριο προβλεπόταν να είναι τακτικό, αλλά επειδή δεν προετοιμάστηκε καλά, αμέσως μετά την έναρξη των εργασιών του, χαρακτηρίστηκε ως Εκτακτο. Στο Συνέδριο πήρε μέρος αντιπρόσωπος της Γ` Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ), ο Δ. Μανουήλσκι και τηςΒαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας (ΒΚΟ) ο Ρ. Σμέραλντ. Το Συνέδριο έπρεπε βασικά να λύσει ζητήματα που είχαν σχέση με τη διασφάλιση του επαναστατικού χαρακτήρα του Κόμματος, τόσο προγραμματικά όσο και καταστατικά, να αντιμετωπίσει μέσα απ' αυτή τη διαδικασία την οξύτατη διαπάλη στις γραμμές του, ώστε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να ανταποκριθεί στην αποστολή του.
Σύμφωνα με ανακοίνωσή του στο «Ριζοσπάστη», 12 Δεκέμβρη 1924, «το Συνέδριο μπόρεσε να εξετάσει όλα τα ζητήματα αρχών και τακτικής, να δώσει στο Κόμμα σαφείς γραμμές κατευθύνσεως στα διάφορα πεδία του αγώνα και να θέσει τις γερές βάσεις της μπολσεβικοποίησης του Κόμματος».







Το Συνέδριο, ομόφωνα δέχτηκε όλες τις αποφάσεις της ΚΔ, της ΒΚΟ και τους 21 όρους εισδοχής των Κομμουνιστικών Κομμάτων στην ΚΔ. Σ' αυτό το Συνέδριο, και σύμφωνα με τους 21 όρους της ΚΔ, το Κόμμαμετονομάστηκε από ΣΕΚΕ (Κ), σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Ελληνικό Τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς), ΚΚΕ (ΕΤΚΔ).Συζήτησε ακόμη και αποφάσισε την αναδιοργάνωση του Κόμματος με βάση τους πυρήνες, ψήφισε νέο καταστατικό, το οποίο επαναβεβαίωνε την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, σαν βασική αρχή συγκρότησης και λειτουργίας του. Αντιμετώπισε τις κάθε μορφής οπορτουνιστικές αντιλήψεις στις γραμμές του, που το είχαν οδηγήσει σε διαπάλη χωρίς αρχές, φτάνοντάς το στα πρόθυρα της διάλυσης, ενώ συζήτησε και μέτρα για την παράνομη οργάνωση του Κόμματος. Το Κόμμα άρχισε να εξασφαλίζει τις βάσεις για την οργάνωσή του, πάνω στις λενινιστικές αρχές. Στο Πρόγραμμά του αποδέχτηκε την τακτική του Ενιαίου Μετώπου, σύμφωνα με τις αποφάσεις του 5ου Συνεδρίου της ΚΔ και προσανατόλισε το Κόμμα στην οργάνωση της καθημερινής πάλης για τα άμεσα προβλήματα του λαού και τις διεκδικήσεις για τη βελτίωση της εξαθλιωμένης θέσης του.
Το Τρίτο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ
Το Μάρτη του 1927 συνήλθε το Τρίτο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ. Τις εργασίες του παρακολούθησε αντιπροσωπεία της ΚΔ και της ΒΚΟ.







Το Συνέδριο αντιμετώπισε τη λικβινταριστική ομάδα, που προπαγάνδιζε την ανασυγκρότηση του Κόμματος με «εκλεκτά στοιχεία», ότι «δεν μπορεί στην Ελλάδα να υπάρξει σοβαρό κομμουνιστικό κίνημα, αν δεν τραβηχτούν με το μέρος του Κόμματος ιδεολόγοι από τα αστικά και μικροαστικά στρώματα», για να φωτίσουν «το αμόρφωτο προλεταριάτο», ότι οι εργάτες αποτελούν το πιο καθυστερημένο κοινωνικό στρώμα, άρα δε χρειάζονται στρατολογίες εργατών. Το συνέδριο είχε αποφασιστικό ρόλο στην ιδεολογικοπολιτική και οργανωτική συσπείρωση του Κόμματος, με βάση τις αρχές του μαρξισμού - λενινισμού. Ψήφισε «Θέσεις για την οικονομική και πολιτική κατάσταση της χώρας και τα άμεσα καθήκοντα του Κόμματος».
Στις Θέσεις αναφέρονταν χαρακτηριστικά: «Η χώρα μας, από την άποψη της καπιταλιστικής εξέλιξης, είναι καθυστερημένη. Το σπουδαιότερο ρόλο στην εθνική οικονομία παίζουν η αγροτική οικονομία, το εμπορικό, το εφοπλιστικό και το τραπεζικό κεφάλαιο. Το βιομηχανικό κεφάλαιο βρίσκεται σε υποδεέστερη μοίρα... Η ημιαποικιακή θέση της Ελλάδας και η υποδούλωσή της στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις έχουν σαν συνέπεια την εξάρτηση της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της μπουρζουαζίας και των ανταγωνισμών της από τις δυνάμεις αυτές. Ο δε αγώνας των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων μεταξύ τους για την επικράτηση στην Ελλάδα αντανακλάται στα εσωτερικά και εξωτερικά πολιτικά γεγονότα που αφορούν τη χώρα».







Το Συνέδριο ψήφισε, επίσης, θέσεις για το συνδικαλιστικό κίνημα και απόφαση για τα οργανωτικά ζητήματα. Χάραξε άμεσα καθήκοντα, με στόχο την εξασφάλιση της λειτουργίας του Κόμματος με βάση το Δημοκρατικό Συγκεντρωτισμό, την ανάπτυξη των γραμμών του με στρατολογία εργατών (πλάνο 5.000), την ανάπτυξη της δράσης στα συνδικάτα και το χωριό, την προσοχή του στη δουλιά στη νεολαία και ιδιαίτερα στην ΟΚΝΕ, την πάλη ενάντια στη μοναρχική παλινόρθωση και κάθε στρατιωτικό πραξικόπημα, την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, ιδιαίτερα τον αγγλικό και προετοιμασία για παράνομη δράση.
Το 4ο Συνέδριο
Το 4ο Συνέδριο του ΚΚΕ, συνήλθε στην Αθήνα στις 10-15 Δεκέμβρη 1928. Το Συνέδριο έκανε προσπάθεια να συγκεκριμενοποιήσει το Πρόγραμμα της ΚΔ, που ψηφίστηκε στο 6ο Συνέδριό της, που παίρνοντας υπόψη το διαφορετικό επίπεδο της κοινωνικής οικονομικής ανάπτυξης των διαφόρων καπιταλιστικών χωρών, τις συγκεκριμένες ιδιομορφίες των συνθηκών τους, τόνιζαν το ιστορικά αναπόφευκτο της ποικιλομορφίας των δρόμων και ρυθμών ανόδου του προλεταριάτου στην εξουσία και την ανάγκη για μερικές χώρες «ορισμένων μεταβατικών βαθμίδων που οδηγούν στη δικτατορία του προλεταριάτου» και την «ποικιλία των μορφών του οικοδομούμενου σοσιαλισμού στις διάφορες χώρες».
Το Συνέδριο επιδίωξε να καθορίσει το χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα, αλλά δεν προχώρησε σ' αυτό το ζήτημα, μεταθέτοντάς το στο 5ο Συνέδριό του. Στην απόφασή του για το συγκεκριμένο ζήτημα αναφέρει: «Συνδυασμένα με την ανάλυση του προγράμματος πρέπει να τεθεί και το ζήτημα της επαναστατικής δημοκρατικής δικτατορίας των εργατών και των αγροτών, σαν σταθμού μεταβατικού προς τη δικτατορία του προλεταριάτου, εν σχέσει με τη χώρα μας, επαφιεμένης της οριστικής λύσεως του ζητήματος αυτού στο 5ο Τακτικό Συνέδριο».







Το Συνέδριο συζήτησε διεξοδικά την ανάγκη για σύγκληση ενωτικού πανελλαδικού συνεδρίου της ΓΣΕΕ, μετά την κρατική επέμβαση το Μάη του 1928 και τη διαγραφή 213 αντιπροσώπων της ως κομμουνιστών, αλλά και τη διαγραφή 300 ταξικών σωματείων με 75.000 μέλη, που αντιπάλευαν την ταξική συνεργασία, από τις γραμμές της. Στην απόφαση για το συνδικαλιστικό ζήτημα τονιζόταν: «Αμεσο κεντρικό καθήκον του Κόμματος, από πάνω ως κάτω, είναι η εργασία για τη σύγκληση του ενωτικού πανελλαδικού συνεδρίου, η συγκέντρωση των ταξικών δυνάμεων του συνδικαλιστικού κινήματος, η επανίδρυση του ταξικού κέντρου των συνδικάτων για τη διεξαγωγή των οικονομικών αγώνων της εργατικής τάξης».
Το 5ο Συνέδριο
Το ξέσπασμα της μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης 1929 - 1933 επέδρασε δραστικά και στην καπιταλιστική οικονομία της Ελλάδας. Ο Βενιζέλος εφαρμόζει πολιτική για τη σταθεροποίηση του μονοπωλιακού καπιταλισμού του συνυφασμένου με το ξένο κεφάλαιο, σε συνδυασμό με σκληρά αντιδραστικά κατασταλτικά μέτρα ειδικά ενάντια στο ΚΚΕ. Σ' αυτές τις συνθήκες, γίνονται εκλογές το Μάρτη του 1933, στις οποίες επικράτησε το Λαϊκό Κόμμα, ενώ γίνονται έντονες προσπάθειες για παλινόρθωση της μοναρχίας.
Ετσι το ΚΚΕ, στην ιστορική 6η Ολομέλεια της ΚΕ το Γενάρη του 1934, προσπαθεί να καθορίσει τα καθήκοντα και την τακτική του στη νέα κατάσταση, με τη συμβολή και της ΚΔ. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η επικείμενη επανάσταση των εργατών και των αγροτών στην Ελλάδα θα έχει αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα με τάσεις γρήγορης μετατροπής της σε προλεταριακή σοσιαλιστική επανάσταση». Θέτει στην πρώτη γραμμή το καθήκον της πάλης για «απελευθέρωση της χώρας από το ζυγό του ξένου κεφαλαίου και την εξάρτηση απ' τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, την ακύρωση των ξένων χρεών, τη δήμευση και εθνικοποίηση των ξένων επιχειρήσεων» και ταυτόχρονα διατύπωσε αιτήματα όπως «απαλλοτρίωση χωρίς αποζημίωση των τσιφλικάδικων και μοναστηριακών γαιών και δόσιμό τους στους αγρότες, κατάργηση των τοκογλυφικών χρεών και χρεών απαλλοτριώσεως των εργαζομένων αγροτών, απαλλαγή του εργαζόμενου λαού απ' τη φορολογία και βαριά προοδευτική φορολογία όλων των εκμεταλλευτών... εθνικοποίηση των μεγάλων ελληνικών τραπεζών και μονοπωλίων, χωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος» κ.ά. Κινητήριες δυνάμεις της επανάστασης θα ήταν η εργατική τάξη και οι φτωχομεσαίες μάζες της αγροτιάς στην πάλη κατά της αντεπαναστατικής αστικής τάξης, που θα υποστηρίζονταν από τους πλούσιους αγρότες. Ηγετική καθοδηγητική δύναμη της επανάστασης θα ήταν η εργατική τάξη. Καταπιάνεται, επίσης, θεωρητικά και πρακτικά με την αντιφασιστική γραμμή, χαρακτηρίζοντας ως «σπουδαίο» το καθήκον της πάλης ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο, ενάντια στη μοναρχία.
Τρεις μήνες μετά την 6η Ολομέλεια, το Μάρτη του 1934, συνήλθε το 5ο Συνέδριο του Κόμματος. Το Συνέδριο ουσιαστικά επικύρωσε τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας για το χαρακτήρα και τις κινητήριες δυνάμεις της επανάστασης στην Ελλάδα. Ανάθεσε στην ΚΕ την επεξεργασία και δημοσίευση του προσωρινού καταστατικού του ΚΚΕ, που θα εγκρινόταν τελειωτικά από το 6ο Συνέδριο, καθώς και την επεξεργασία μαζί με όλο το Κόμμα του Προγράμματος του ΚΚΕ που θα έφερνε για έγκριση στο 6ο Συνέδριο. Το 5ο Συνέδριο συγκέντρωσε την προσοχή του στην πάλη κατά του φασισμού και του πολέμου. «Η επαναστατική κινητοποίηση των μαζών, η οργάνωση του ενιαίου αντιφασιστικού μετώπου - τονιζόταν σ' άλλο σημείο της απόφασης - μπορούν να αποτρέψουν την εγκαθίδρυση της ανοιχτής φασιστικής δικτατορίας και να ματαιώσουν την έκρηξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου...». Καταπιάστηκε επίσης και με καθήκοντα βελτίωσης της δουλιάς του Κόμματος στα συνδικάτα, επιλογής, διαπαιδαγώγησης και ανάδειξης των κομματικών στελεχών, αλλά και της μαρξιστικολενινιστικής εσωκομματικής μόρφωσης και διάδοσης της θεωρίας στην εργατική τάξη.
Το 6ο Συνέδριο
Το Δεκέμβρη του 1935 συνήλθε το 6ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Το Συνέδριο στηρίχτηκε στις αποφάσεις του 7ου Συνεδρίου της ΚΔ και καθόρισε τα καθήκοντα, με βάση τον κίνδυνο εγκαθίδρυσης φασιστικής δικτατορίας. Ο κίνδυνος αυτός είχε γίνει πιο άμεσος, μετά την παλινόρθωση της μοναρχίας, με το νόθο δημοψήφισμα του Νοέμβρη 1935.
Το Συνέδριο κάλεσε όλες τις αντιφασιστικές δυνάμεις να ενωθούν για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και της ειρήνης. Ετσι επεξεργάστηκε την πολιτική για το Ενιαίο Μέτωπο και το Παλλαϊκό Μέτωπο, για τη συνδικαλιστική ενότητα, ως τους παράγοντες που μπορούσαν να φράξουν στη φασιστική δικτατορία. Διατύπωσε το σύνθημα της «Λαϊκής Δημοκρατικής Εξουσίας» του προλεταριάτου και της αγροτιάς, στην οποία θα οδηγούσε η συντριβή του μοναρχοφασισμού και στη συνέχεια η ανατροπή της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Χαρακτηρίζοντας άμεσο τον κίνδυνο του πολέμου κυρίως από την Ιταλία, καθόρισε ότι «το καθήκον τόσο της απόκρουσης της άμεσης απειλής του πολέμου, όσο και της υπεράσπισης της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της χώρας από τους ξένους ιμπεριαλιστές... πέφτει πάνω στο Κόμμα μας».
Το 7ο Συνέδριο
Στις 1-6 Οκτώβρη του 1945, συνήλθε στην Αθήνα το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Οι συνθήκες ήταν εντελώς διαφορετικές σε σχέση με την περίοδο που συνήλθε το 6ο Συνέδριο. Στο Κόμμα έμπαιναν νέα καθήκοντα, μετά την απελευθέρωση, την παρουσία των Αγγλων στην Ελλάδα, αλλά και την προοπτική των πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων στη χώρα και διεθνώς. Ο πόλεμος έληξε, με την υπογραφή της άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας στις 9 Μάη 1945, με την ηρωική δράση του σοβιετικού λαού και του ηρωικού Κόκκινου Στρατού. Αρα, και η παγκόσμια πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική σε σχέση με πριν.
Το Συνέδριο, εξετάζοντας την κατάσταση που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα εξαιτίας της ξένης ιμπεριαλιστικής επέμβασης και της ολομέτωπης επίθεσης των αντιδραστικών δυνάμεων, μετά το Δεκέμβρη και τη συμφωνία της Βάρκιζας, διαπίστωνε:
«Μέσα στον πανευρωπαϊκό οργασμό της δημοκρατικής και σοσιαλιστικής αναγέννησης, η Ελλάδα χάρη στην ένοπλη ξενική επέμβαση αποτελεί τραγική εξαίρεση. Η ξενική επέμβαση ανέκοψε την ομαλή πολιτική ζωή και εξέλιξη του τόπου».
«Η πολιτική της εθνικής και λαϊκής ενότητας που πραγματοποιήθηκε στα σκοτεινά χρόνια της σκλαβιάς - αναφέρεται στην απόφαση του 7ου Συνεδρίου - αποτελεί και σήμερα την αποφασιστική εγγύηση για την αποτροπή του ολοκληρωτικού αφανισμού».
«Ο πολιτικός συνασπισμός του ΕΑΜ έκανε κάθε δυνατή υποχώρηση για τη συνένωση των προσπαθειών όλων εκείνων που εναντιώνονται στις βίαιες, πραξικοπηματικές λύσεις και δε θα σταματήσει αυτές τις προσπάθειές του - εφόσον όμως δε θα σταματήσει η δολοφονική τρομοκρατική δράση κατά του λαού, νόμιμο δικαίωμα άμυνας είναι η χρησιμοποίηση των ίδιων μέσων από το λαό, για την απόκρουση της αφηνιασμένης τρομοκρατικής δράσης του μαύρου μετώπου, ΣΑΝ, Χ, και Σίας».
Το Συνέδριο ήταν προγραμματικό. Ενα σπουδαίο ζήτημα που συζήτησε ήταν η δυνατότητα ανάπτυξης βαριάς βιομηχανίας στην Ελλάδα, στηριγμένης στις εσωτερικές πηγές και δυνατότητες. Εδινε έτσι επιστημονική απάντηση στις θεωρίες των αστών, της «Ψωροκώσταινας», αλλά και της διαβόητης «Μεγάλης Ιδέας», που υποστήριζαν ότι χωρίς τη στήριξη στη δράση του ξένου κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη και ότι η Ελλάδα πρέπει να επεκταθεί εδαφικά για να προοδεύσει. Ταυτόχρονα, το συνέδριο, εξετάζοντας την οικονομική κατάσταση, διαπίστωσε ότι ο λαός βρίσκεται κάτω από τραγικές συνθήκες, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης οικονομίας δεν μπορεί να υπάρξει, όταν αυτή αποβαίνει σε βάρος του λαού.
Το Συνέδριο ψήφισε το Πρόγραμμα της Λαϊκής Δημοκρατίας σαν το πρόγραμμα που η εφαρμογή του ανοίγει το δρόμο στο σοσιαλισμό. Σαν βασικά μέτρα για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, έμπαιναν η εθνικοποίηση του πιστωτικού κεφαλαίου, των μεγάλων μεταφορών, των βιομηχανιών, που έχουν πρωταρχική εθνική σημασία. Κατήγγειλε την αγγλική στρατιωτική κατοχή, απαίτησε το διώξιμο των Αγγλων σαν όρο για να ανοίξει ο δρόμος της ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης. Επίσης καθόρισε πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής στη βάση της αμοιβαίας ειρηνικής δημιουργικής συνεργασίας μ' όλα τα κράτη και στενής συνεργασίας με την ΕΣΣΔ. Τέλος, καθόρισε καθήκοντα κομματικής ανασυγκρότησης και βελτίωσης της κομματικής και μαζικής δουλιάς. Επέστησε την προσοχή στην τήρηση των αρχών, στην εσωκομματική μόρφωση, στο συνδυασμό παράνομης - νόμιμης δουλιάς, στην ανάπτυξη της πάλης των εργαζομένων για τις άμεσες διεκδικήσεις, ενώ υπογραμμίστηκε η ανάγκη της λαϊκής αυτοάμυνας ενάντια στην τρομοκρατία και την καταπίεση. Τέλος, ψήφισε νέο Καταστατικό. Το συνέδριο αυτό αποτελεί σημαντικό σταθμό στην ιστορία του ΚΚΕ, για όλα όσα προαναφέρθηκαν. Εξόπλισε το Κόμμα να συνεχίσει ανυποχώρητα μπροστάρης στους λαϊκούς αγώνες σε μια δύσκολη καμπή για το λαϊκοεπαναστατικό κίνημα της χώρας.
8ο Συνέδριο
Το 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ συνήλθε τον Αύγουστο του 1961 στο εξωτερικό.
Το 8ο Συνέδριο συνήλθε σε ιδιόμορφες συνθήκες. Το Κόμμα βρισκόταν στην παρανομία, αλλά και μέλη και στελέχη του δρούσαν στα πλαίσια της ΕΔΑ. Στην Ελλάδα, ύστερα από τη λικβινταριστική απόφαση της 8ης Ολομέλειας της ΚΕ του 1958, δεν υπήρχαν κομματικές οργανώσεις. Ολα αυτά, είχαν επίδραση στη σύνθεση του Συνεδρίου, στις αποφάσεις του και στη σύνθεση των καθοδηγητικών οργάνων που εξέλεξε. Το Συνέδριο καλούνταν να εξετάσει τη δράση του Κόμματος σε μια περίοδο δεκαέξι ολόκληρων χρόνων που μεσολάβησαν από το προηγούμενο 7ο Συνέδριο του 1945 και να καθορίσει τα καθήκοντα του Κόμματος και του λαϊκού δημοκρατικού κινήματος.
Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι «η ένοπλη επέμβαση των ιμπεριαλιστών και ο εμφύλιος πόλεμος που άναψαν, ανακόπτοντας τη δημοκρατική πορεία της χώρας, επιβράδυναν την ανόρθωση της καταστραμμένης από τον πόλεμο και την Κατοχή οικονομίας, εμπόδισαν την ανασυγκρότησή της, σαν οικονομίας ανεξάρτητης, προς το συμφέρον του λαού και του τόπου». Οτι «η Ελλάδα είναι υπανάπτυκτη καπιταλιστική χώρα, βασικά αγροτική με σχετική ανάπτυξη της βιομηχανίας, με ορισμένα μισοφεουδαρχικά υπολείμματα και με κύριο χαρακτηριστικό τη σημαντική εξάρτηση από το μονοπωλιακό κεφάλαιο». Οτι «η αντίθεση που κυριαρχεί σήμερα είναι η αντίθεση ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό, την ντόπια ολιγαρχία που συνεργάζεται μαζί του από τη μια και όλες τις άλλες κοινωνικές τάξεις και ομάδες από την άλλη».
Με βάση τις διαπιστώσεις αυτές στο Πρόγραμμα, που ψήφισε το 8ο Συνέδριο, καθοριζόταν ότι «η επικείμενη επανάσταση στην Ελλάδα θα είναι αντιιμπεριαλιστική - δημοκρατική». Στις κινητήριες δυνάμεις της αντιιμπεριαλιστικής δημοκρατικής επανάστασης συμπεριλαμβάνονταν και η μη μονοπωλιακή αστική τάξη, η οποία χαρακτηριζόταν σαν «εθνική αστική τάξη». Το λάθος αυτό οδήγησε σε οπορτουνιστικές διαστρεβλώσεις και σε πολιτική συνεργασίας χωρίς όρους με την Ενωση Κέντρου. Το Συνέδριο επεξεργάστηκε τοΠρόγραμμα της Εθνικής Δημοκρατικής Αλλαγής και έβαλε σαν άμεσο στόχο του Κόμματος την «ανατροπή της κυβέρνησης της Δεξιάς» από την εξουσία και το «σχηματισμό μιας δημοκρατικής κυβέρνησης που θα αποκαταστήσει τη δημοκρατική ομαλότητα, θα ακολουθήσει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και θα πάρει ορισμένα επείγοντα μέτρα οικονομικής ανακούφισης των εργαζομένων».
Στην απόφαση του Συνεδρίου καθορίζονται «τα βασικά καθήκοντα του εργατικού και δημοκρατικού κινήματος», όπως η πάλη για την υπεράσπιση της ειρήνης, για την κατάργηση των ξένων στρατιωτικών βάσεων, η ματαίωση της εγκατάστασης βάσεων πυραύλων και «ότι συμφέρον της Ελλάδας είναι να παραμείνει μακριά από τους επιθετικούς συνασπισμούς και να ακολουθήσει σταθερή και συνεπή πολιτική ουδετερότητας». Ταυτόχρονα, θεωρεί σαν βασικό καθήκον του δημοκρατικού κινήματος «την πάλη για την αποκατάσταση της δημοκρατικής τάξης και ομαλότητας... την κατάργηση του θεσμού των διοικητικών εκτοπίσεων, την άμεση απελευθέρωση των εξορίστων και φυλακισμένων... την κατάργηση των εκτάκτων μέτρων και των πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, τη διάλυση των φασιστικών οργανώσεων, τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, τον επαναπατρισμό των πολιτικών προσφύγων, την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, τη γενική πολιτική αμνηστία». Στην απόφαση τονιζόταν η πάλη για την απόκρουση της επίθεσης των μονοπωλίων κατά του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και των λαϊκών μαζών, την προστασία του αγροτικού εισοδήματος και των ΕΒΕ από τα μονοπώλια, ο περιορισμός των πολεμικών κονδυλίων, καθώς και «η ματαίωση της σύνδεσης της Ελλάδας με την Κοινή Αγορά...».
Το Συνέδριο πήρε ορισμένα μέτρα για τη βελτίωση της κατάστασης του Κόμματος (κομματικά στηρίγματα), αλλά επικύρωσε το θεμελιακό λάθος της απόφασης του 1958 για διάλυση των κομματικών οργανώσεων στην Ελλάδα.
    
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ


22/2/2009
 -- Μικρό χρονικό των Συνεδρίων του ΚΚΕ


16/11/2008
 -- Πρόλογος στην έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ «Προγραμματικά Ντοκουμέντα»


31/10/2004
 -- Το χρονικό των Συνεδρίων του ΚΚΕ


19/11/1998
 -- Ενάντια στην κρίση και στο φασισμό


18/11/1998
 -- Βήματα ωριμότητας